Đề tài Một số biện pháp giúp học sinh học tốt môn âm nhạc lớp 5

PHÒNG GIÁO DỤC ĐÀO TẠO- ĐẠI LỘC TRƯỜNG TIỂU HỌC NGUYỄN MINH CHẤN ************ ĐỀ TÀI: Người thực hiện: NGUYỄN THỊ TUYẾT SƯƠNG Nhiệm vụ : Giáo viên dạy Âm nhạc Tháng 3/2010 MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH HỌC TỐT MÔN ÂM NHẠC LỚP 5 A/ Đặt vấn đề: I. Lý do chọn đề tài: Âm nhạc là một loại hình nghệ thuật gắn bó mật thiết với đời sống con người. Nó có sức hấp dẫn kì lạ, có tác động mạnh mẽ, làm cho con người tốt đẹp hơn, trong sáng hơn. Bản chất của âm nhạc là niềm vui, lạc quan, yêu đời và nâng con người đến với những tình cảm cao thượng. Đối với trẻ thơ, âm nhạc là nguồn sữa nuôi dưỡng tinh thần. Giai điệu trầm bổng, sự phong phú của âm hình tiết tấu, phong cách đa dạng của các thể loại âm nhạc sẽ đưa trẻ vào thế giới cái đẹp một cách hấp dẫn và lí thú. Âm nhạc cũng như một số môn học Nghệ thuật, giáo dục thể chất khác trong chương trình giáo dục tiểu học góp một phần rất lớn vào mục tiêu giáo dục của đất nước ta trong thời kỳ mới của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước đó là đào tạo những con người phát triển toàn diện về đức, trí, thể, mỹ những con người vừa có đủ tri thức khoa học phục vụ sự nghiệp Công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước vừa có đủ kỹ năng, bản lĩnh sống hội nhập với cộng đồng và cả thế giới trong thời kỳ hội nhập và phát triển trên toàn cầu. Thông qua âm nhạc, giúp trẻ có được những kỹ năng sống và giao tiếp tốt hơn vì ngôn ngữ âm nhạc rất đa dạng và dễ đi vào lòng người không chỉ bằng lời hát mà bằng giai điệu, bằng những sắc thái biểu cảm của người hát. Giúp trẻ yêu âm nhạc, thích học và học được môn âm nhạc chính là mục tiêu giáo dục thẩm mỹ cho học sinh. Đối với học sinh tiểu học, nhất là học sinh cuối cấp, ngoài việc trang bị cho các em những kiến thức, kỹ năng cơ bản trong nội dung chương trình như Toán, Tiếng Việt, tìm hiểu tự nhiên và xã hội ... một yêu cầu không thể thiếu được là quan tâm đúng mức đến giáo dục nghệ thuật cho các em mà môn Âm nhạc là một môn học mà các em thích nhất và mỗi học sinh dù tiếp tục học tập ở các lớp trên hoặc trong cuộc sống hằng ngày, lời ca, tiếng hát sẽ đồng hành cùng các em trong suốt cuộc đời. Giúp cho học sinh lớp 5 biết hát, hiểu nhạc, hát hay và có kỹ năng thể hiện tâm tư, tình cảm thông qua một bài hát là một yêu cầu rất cần thiết trước khi rời ghế nhà trường tiểu học. Từ những yêu cầu trên, trong quá trình giảng dạy môn Âm nhạc cấp tiểu học, nhất là ở lớp 5, bản thân tôi luôn nghiên cứu tìm ra những biện pháp tổ chức cho các em học tốt môn Âm nhạc. Xin trình bày để anh chị đồng nghiệp tham khảo, góp ý để cùng học tập nâng cao hiệu quả chất lượng việc dạy-học môn Âm nhạc lớp 5. II/ Cơ sở lý luận : Nhiều công trình nghiên cứu khoa học về con người đã khẳng định rằng, thời kì từ lúc sơ sinh đến 10 tuổi là thời kì tốt nhất cho sự phát triển năng khiếu. Những ấn tượng để lại trong thời kì này sẽ theo trẻ suốt cuộc đời mà âm nhạc là một nghệ thuật lôi cuốn mạnh mẽ nhất. Âm nhạc dẫn dắt trẻ đi vào thế giới của điều thiện, tạo ra sự đồng cảm và bồi dưỡng năng lực sáng tạo của trí tuệ mà không một phương tiện nào sánh được. Nhiều nhà hoạt động xã hội cũng đã đánh giá cao vai trò ca hát với đời sống trẻ thơ, nó tác động trực tiếp đến tâm lí và sinh lí góp phần quan trọng vào sự phát triển của trẻ. Hiện nay vấn đề giáo dục nghệ thuật trong đó có môn Âm nhạc đã thực sự trở thành nội dung quan trọng trong các hoạt động của chương trình giáo dục phổ thông, được thực hiện bằng nhiều hình thức phong phú, sinh động góp phần tích cực vào việc thực hiện tốt mục tiêu giáo dục Tiểu học. Đến lớp 5 học sinh được học âm nhạc với tư cách là môn học độc lập ( không nằm trong môn Nghệ thuật như ở các lớp 1, 2, 3 ) có mục tiêu, yêu cầu cao hơn với các nội dung: Học hát, tập đọc nhạc và phát triển khả năng âm nhạc trong đó tập đọc nhạc là một nội dung hoàn toàn mới với các em. Học âm nhạc ở lớp 5 được xem là bước chuẩn bị quan trọng để các em học môn âm nhạc ở trường Trung học cơ sở. Mục tiêu của môn Âm nhạc lớp 5 là: + Hình thành một trình độ văn hoá âm nhạc tối thiểu cho học sinh. + Bước đầu giúp các em làm quen một kĩ năng đơn giản về ca hát và thói quen tập hát đung. + Tạo cho học sinh có hứng thú, niềm vui khi học hát, nghe ca nhạc. Giáo dục năng lực cảm thụ âm nhạc, kích thích tiềm năng nghệ thuật làm cho đời sống tinh thần của trẻ thêm phong phú, góp phần giáo dục tính tập thể, tính kỉ luật, tính chính xác, khoa học. + Phát triển trí tuệ, bồi dưỡng tình cảm phong phú, lành mạnh, hướng tới cái tốt, cái đẹp. Góp phần làm thư giãn đầu óc trẻ em, làm cân bằng các nội dung học tập khác ở tiểu học. Từ mục tiêu chung trên, nội dung chương trình lớp 4,5 cần đạt được các yêu cầu cụ thể sau: + Về kiến thức: - Học sinh hát được các bài hát trong chương trình. - Biết hình dáng, tên gọi một vài nhạc cụ (dân tộc, phương tây) - Nghe một số ca khúc, dân ca và nhạc không lời. - Biết một số truyện kể âm nhạc. - Biết gọi tên một số kí hiệu ghi chép nhạc, biết một số loại nhịp qua các bài tập đọc nhạc. + Về kĩ năng: - Hát đúng giai điệu các bài hát trong chương trình và tập hát diễn cảm. - Nhớ vị trí, tên gọi nốt nhạc và tập đọc nhạc đúng cao độ, trường độ. + Về thái độ: - Giáo dục học sinh yêu thích ca hát, hào hứng tham gia các hoạt động ca nhạc trong và ngoài lớp. - Học sinh có ý thức khi học hát phải hát đúng và tập hát diễn cảm, khi tập đọc nốt nhạc cần nhớ tên nốt, cố gắng thể hiện chính xác cao độ và trường độ nốt nhạc trên khuông. Trong thực tế giảng dạy, để đạt được mục tiêu yêu cầu của môn âm nhạc lớp 45 cả giáo viên và học sinh gặp không ít khó khăn bởi lẽ: * Âm nhạc là môn học nghệ thuật, bản thân nó mang tính trừu tượng cao, kiến thức và ngôn từ trong âm nhạc mang đặc thù riêng không giống những môn học khác và gần như xa lạ với học sinh. II/ Cơ sở thực tiễn: Học sinh tiểu học thuộc khu vực miền núi, điều kiện phục vụ học tập của học sinh còn nhiều thiếu thốn. Sự quan tâm của cha mẹ HS về lĩnh vực giáo dục nghệ thuật chưa phải là yêu cầu cấp thiết của đại đa số phụ huynh. * Học sinh chưa có sự nhận thức đầy đủ về môn học này, các em thường chỉ chú trọng tập trung vào các môn học khác như: Toán, Tiếng Việt, TNXH…. Xem đây như là môn học thuộc về năng khiếu nên các em chưa có sự nỗ lực cố gắng để học tốt môn Âm nhạc * Đại đa số các em còn rụt rè, e ngại, chưa có sự mạnh dạn tự tin trong khi học. * Giáo viên phải dạy đại trà cho tất cả các đối tượng học sinh (không kể em có năng khiếu hay không có năng khiếu), thời lượng dành cho mỗi bài chỉ có 2 tiết mỗi tiết 35 phút, nhưng kiến thức phải chuyển đến cho học sinh thuộc 2 trong 3 nội dung đó là: Học hát, Tập đọc nhạc và phát triển khả năng âm nhạc. Đảm bảo được yêu cầu trên là tương đối khó với học sinh đặc biệt là những học sinh không có năng khiếu. B/ Nội dung đề tài: I. Thực trạng việc dạy học môn Âm nhạc cho học sinh lớp 5 của trường: Cũng như nhiều trường tiểu học khác trên địa bàn, Trường Tiểu học Nguyễn Minh Chấn là một trường miền núi tuy đã đạt chuẩn Quốc gia mức độ 1 nhưng điều kiện cơ sở vật chất nhất là trang thiết bị phục vụ cho việc dạy - học môn Âm nhạc vẫn còn thiếu, học sinh đa số là gia đình nông dân đời sống kinh tế còn nhiều khó khăn nên quan tâm đến các môn học nghệ thuật này còn hạn chế. Kỹ năng sống của phần lớn học sinh còn nghèo chưa có điều kiện tiếp cận với các hoạt động nghệ thuật như xem biểu diễn ca nhạc, tham gia các câu lạc bộ văn hóa nghệ thuật... nên việc học nhạc còn nhiều khó khăn nhất là học phần tập đọc nhạc, múa phụ họa cho bài hát. Tuy có những khó khăn khách quan trên nhưng nhờ học sinh có sự ham thích thật sự trong học tập môn Âm nhạc, nhờ sự cố gắng của nhà trường trong đầu tư mua sắm một số thiết bị cần thiết phục vụ dạy - học và thường xuyên theo dõi, phát huy hiệu quả môn học nên việc học tập của học sinh đạt được nhiều kết quả tốt nhất là phong trào văn nghệ. Nhiều năm qua, nhờ được học tập khá tốt môn học này mà nhiều học sinh có được những kỹ năng hát múa tốt tham gia các Hội thi văn nghệ do Huyện tổ chức luôn đạt giải cao. Tất cả học sinh đều được học 2 buổi/ngày nên việc học tập môn Âm nhạc được bố trí theo yêu cầu vừa học đại trà vừa luyện để nâng cao kỹ năng nghe, đọc nhạc, hát múa phụ họa và từng bước làm quen với đàn. Trong năm học này ngoài việc đảm bảo thực hiện tốt phương pháp cũng như các hình thức tổ chức dạy học theo tinh thần của việc đổi mới chương trình giáo dục phổ thông, tôi đã giúp học sinh lớp 5 học tốt môn Âm nhạc với những biện pháp cụ thể sau: II. Các biện pháp tổ chức thực hiện: Xuất phát từ thực trạng giảng dạy Âm nhạc cho học sinh ở lứa tuổi Tiểu học ở nước ta, nhất là học sinh cuối cấp tiểu học. Vấn đề học và kết quả học tập của các em là hết sức quan trọng, điều đó không chỉ phụ thuộc vào chương trình giảng dạy phù hợp mang tính vừa sức, xoay vòng mà còn phụ thuộc vào phương pháp truyền thụ của người thầy. Hơn nữa còn phụ thuộc vào ý thức học tập của các em cùng với sự quan tâm chăm sóc, tạo điều kiện của gia đình và toàn thể xã hội. Như chúng ta đã biết, Âm nhạc là một môn học mang tính nghệ thuật cao, nó khác rất nhiều so với môn học khác, tuy nó không đòi hỏi sự chính xác một cách tuyệt đối như những con số nhưng lại đòi hỏi người học phải có sự yêu thích, sự đam mê thậm chí là một chút cái gọi là “năng khiếu”, điều này không phải học sinh nào cũng có được. Học Âm nhạc mang đến cho học sinh những phút giây thư giãn, thoải mái, học mà chơi, chơi mà học. Thông qua những câu hát, những lời ca, những cử chỉ, những điệu bộ, Âm nhạc giúp các em nhận thức những hình tượng âm thanh, giai điệu, kích thích cảm xúc của các em, giúp các em cảm thụ những giai điệu qua từng bài hát, từng câu nhạc. Vậy làm thế nào để các em hát đúng giai điệu, đúng tính chất các bài hát, đọc đúng độ cao, trường độ, tiết tấu của các nốt nhạc trong một bài tập đọc nhạc? Trước tiên phải xác định đúng tầm cữ giọng phù hợp lứa tuổi của các em, giúp các em hiểu và phân biệt được những âm thanh cao, thấp, dài, ngắn với lực độ khác nhau, tốc độ thể hiện khác nhau để phát triển năng lực nghe nhạc và cảm thụ Âm nhạc. Ngoài việc xác định tầm cữ giọng phù hợp cho học sinh, để các em có hứng thú trong học tập, người giáo viên cần tạo cho các em có một tâm thế thoải mái, một hứng thú tràn đầy khi học âm nhạc. Để làm được việc đó, một trong nhiều yếu tố quan trọng là người giáo viên phải truyền tải chính xác giai điệu các bài hát, bài tập đọc nhạc. Phải giúp các em hiểu được ý nghĩa lời ca, cảm nhận được những tình cảm tươi vui, đằm thắm, nhí nhảnh hay trầm lắng trong giai điệu từng bài hát, từng bài tập đọc nhạc. Được đào tạo chuyên về sư phạm Âm nhạc cấp tiểu học, được nhà trường phân công giảng dạy Âm nhạc cho học sinh từ lớp 1 đến lớp 5, bản thân tôi vừa giảng dạy vừa nghiên cứu và học hỏi thêm ở các anh chị có nhiều kinh nghiệm trong dạy-học môn Âm nhạc, trong những năm qua tôi đã cố gắng khắc phục những khó khăn trên và tìm nhiều cách hướng dẫn học sinh học được môn Âm nhạc theo yêu cầu chung. Đối với lớp 5 là lớp cuối cấp nên có nhiều yêu cầu cao về cảm thụ âm nhạc, hát đúng, hát hay và có hiểu biết về tập đọc nhạc là những yêu cầu mà giáo viên phải nghiên cứu tìm nhiều biện pháp thực hiện. 1, Biện pháp 1: Xây dựng môi trường âm nhạc trong lớp học, trong nhà trường: Mục đích: Lôi cuốn học sinh tham gia tích cực vào các hoạt động âm nhạc; giáo dục tính tập thể, tính kỉ luật, tạo môi trường học tập thân thiện giúp học sinh mạnh dạn, tự tin vào bản thân; kích thích tiềm năng nghệ thuật, đưa âm nhạc đến gần gũi với cuộc sống, bồi dưỡng tình cảm trong sáng, lành mạnh hướng tới cái tốt, cái đẹp góp phần hình thành nhân cách cho học sinh. a. Tổ chức thành lập lớp “Năng khiếu Âm nhạc” Khi bước vào năm học mới, để có sự trợ giúp về cơ sở vật chất cũng như điều kiện cần thiết để thành lập lớp học. Tôi đã lập kế hoạch tham mưu với Ban giám hiệu nhà trường tôi tiến hành dạy các em với kế hoạch và nội dung cụ thể như sau: Phát phiếu cho học sinh đăng kí tham gia vào lớp học. Đối tượng: Tất cả học sinh lớp 4, 5 có nguyện vọng đăng kí - Kiểm tra khả năng âm nhạc của học sinh để phân loại học sinh có năng khiếu tham gia vào lớp học. - Thời gian chiều thứ tư hằng tuần - Địa điểm: Tại phòng GD- NT Trường Tiểu học Nguyễn Minh Chấn. Nội dung do tôi tự soạn để dạy cho các em. + Tập cho các em làm quen với đàn phím điện tử + Tập cho các em đàn được các bài hát trong chương trình từ lớp (1 – 5) + Ngoài ra còn tập cho các em làm quen với các bài hát ngoài chương trình những bài hát có giai điệu đơn giản, ngắn gọn, dễ thuộc, dễ nhớ, tạo hứng thú giúp các em yêu thích khi tham gia lớp học làm cho đời sống tinh thần các em thêm phong phú. - Lớp học tại trường tôi hoạt động ngày càng có hiệu quả và có chất lượng hầu hết các em tham gia học thường xuyên và rất phấn khởi đó là dấu hiệu đáng mừng nhưng điều kiện cơ sở vật chất như đàn chỉ có 6 cây nên số lượng học sinh tham gia còn hạn chế so với nguyện vọng của học sinh. Trong năm học tới tôi sẽ tiếp tục tham mưu với nhà trường duy trì lớp học đồng thời nếu có điều kiện bổ sung thêm cơ sở vật chất để lớp học đi vào hoạt động qui mô bài bản và hiệu quả. b. Thay đổi các hình thức tổ chức dạy học phong phú, linh hoạt: Trong nhu cầu hoạt động cùng nhau, hoạt động ca hát đầy tính hấp dẫn, hài hoà với những yêu cầu nghệ thuật của nó tạo ra những khả năng thuận lợi để hình thành nên tính tập thể, tình bạn, tạo ra sự phối hợp tổ chức và hoạt động chung của các em. Điều đó được thể hiện rất rõ trong các hoạt động học như ôn luyện bài hát, tập đọc nhạc, hát kết hợp gõ đệm, hát lĩnh xướng và hoà giọng, biểu diễn bài hát theo tổ, nhóm…học Âm nhạc ở lớp 5 là học vui – vui học nhất thiết cần phải tạo ra không khí thoải mái, vui vẻ, thoát li cảm giác gò bó, khắt khe trong khuôn khổ lớp học, tránh sự nhàm chán của việc lặp đi lặp lại dạy học theo lối mòn, tạo điều kiện cho tất cả các em có môi trường để bộc lộ hết khả năng của mình bằng cách thay đổi các hình thức tổ chức dạy học phong phú, linh hoạt. Tuỳ theo nội dung của từng bài học, tôi đã tổ chức dạy học. Tiến trình lên lớp không nhất thiết phải theo trình tự như sách giáo viên hướng dẫn, có khi giáo viên hoặc học sinh làm MC dẫn chương trình biến giờ học thành buổi sinh hoạt giao lưu văn nghệ theo mục tiêu, nội dung bài học. Biện pháp 2: Luyện tai nghe cho học sinh: Mục đích: Giúp học sinh nghe và cảm nhận chính xác âm thanh trong âm nhạc, mã hoá âm thanh nghe được và ghi lại bằng lời (trong phân môn Học hát, Tập đọc nhạc, Nghe nhạc) bằng kí hiệu âm nhạc (ghi nhạc, chép nhạc) Trong các tiết học, hầu hết đều có em hát sai, đọc nhạc không đúng cao độ, trường độ và thường thì các em đều sai giống nhau trong cùng một bài. Mỗi bài khác nhau thì có lỗi sai khác nhau, không có một mẫu chung nào về lỗi sai của các em. Điều đó có nghĩa rằng trong một bài hát, hoặc tập đọc nhạc có một số âm các em không nghe được dẫn đến đọc không đúng, hát không đúng.Như vậy, để học hát, học tập đọc nhạc, nghe nhạc tốt thì nhất định phải có “ lỗ tai âm nhạc”. Đây chính là tiền đề quyết định khả năng học sinh học tốt môn Âm nhạc lớp 5. Xác định được điều đó, để giúp cho mọi học sinh có thể tiến đến trình độ được chương trình qui định tôi tiến hành biện pháp “ Luyện tai nghe cho học sinh “ với các bước sau: a, Luyện đọc cao độ (các âm liền bậc, các âm cách bậc có quãng xa, các âm đi ngang, đi lên và đi xuống): Tất cả các bài hát trong chương trình Tiểu học nói chung và chương trình lớp 5 nói riêng đều viết ở giọng Trưởng. Do đó, để luyện cao độ cho học sinh tôi dựa trên thang âm của giọng Đô trưởng (đây là giọng chính). Việc đầu tiên khi vào tiết học tôi cho học sinh luyện đọc thang âm: Đồ - Mi – Son - Đố (theo chuỗi âm thanh đi lên, đi xuống). - Cho học sinh đọc các âm liền bậc: * Đồ - Rê – Mi – Pha; Son – La – Si - Đố. * Đồ - Rê; Rê – Mi ; Mi – Pha ; Pha – Son ……. - Đọc các âm cách bậc quãng xa: * Đồ - Mi; Đồ - Son ; Mi – Son; Son - Đố. - Đọc các âm đi ngang: * Đồ - Đồ - Đồ; Mi- Mi- Mi…. b, Luyện đọc cao độ các âm khó đọc trong các bài học hát, tập đọc nhạc: Trong các bài hát và tập đọc nhạc thường có các âm khó đọc, hoặc có những quãng nhảy xa tương đối khó, dự kiến học sinh dễ đọc sai, tôi chọn ra ghi vào bảng phụ để cho học sinh luyện trước khi vào học bài hát hoặc tập đọc nhạc. Hạn chế việc học sinh đọc sai rồi mới sửa vì sửa sai trong âm nhạc là rất khó khăn và mất nhiều thời gian nhưng kết quả lại không cao. Chính vì vậy cần cung cấp mẫu cho học sinh đọc, hát đúng ngay từ đầu. Ví du.: Trong bài Tre ngà bên lăng Bác của nhạc sĩ Hàn Ngọc Bích có những câu nhạc sau: Khi tìm hiểu bài hát, nhận thấy có các quãng nhảy xa như La – Pha, Si – Mi, Mi – La, các âm cách nhau ½ cung rất khó hát như Đô – Si….( Những nốt nhạc khoanh tròn) tôi chọn những âm có quãng nhảy xa ghi vào bảng phụ. Học sinh nhìn và dựa theo đàn để luyện đọc cao độ. Khi vào bài hát, tôi lưu ý những chỗ vừa luyện đọc ứng với lời ca trong bài hát cho học sinh. Hay trong bài Tập đọc nhạc Năm cánh sao vui có quãng nhảy Đố - Son,. Mặc dù đây là âm chính nhưng các em cũng thường hay đọc sai.Tôi cũng tiến hành cho học sinh đọc nhiều lần trước khi vào đọc nhạc. c, Nghe âm thanh, nhận biết cao độ: * Nghe âm thanh nhận biết cao độ và ghi lại tên nốt. Giáo viên đàn 1 âm (Đô)… hoặc 2 âm liên tiếp (Mi – Son)…, yêu cầu học sinh nghe và ghi lại tên của âm đó trên bảng con. Giáo viên kiểm tra thống nhất kết quả, yêu cầu học sinh đọc cao độ của âm đó. * Nghe âm thanh, nhận biết cao độ và ghi lại bằng kí hiệu âm nhạc trong khuông: Muốn học tốt Tập đọc nhạc, các em phải nhận biết và ghi nhớ vị trí các nốt nhạc trên khuông nhạc. Để chuẩn bị cho khâu này, ngay từ năm lớp 3, tôi đã cho các em dùng vở chép nhạc để ghi các kí hiệu âm nhạc. Cuốn vở này được sử dụng đến cuối cấp Tiểu học). Trong những tiết luyện nhạc tôi thường cho các em làm các bài tập “chính tả” đơn giản, phù hợp với trình độ các em. Các dạng bài tập được phân hoá từ dễ đến khó. Dạng bài tập 1: Giáo viên ghi tên (hoặc đọc) các nốt nhạc, yêu cầu học sinh viết chính tả. Giáo viên ghi bảng (hoặc đọc) lần lượt các nốt sau: Đô đen, Mi đen, Son trắng, La móc đơn, Pha móc kép… Học sinh ghi vào vở chép nhạc Dạng bài tập 2 Sau khi học sinh đã thành thạo dạng bài tập trên, tôi nâng lên dạng bài tập Kí âm: Giáo viên đàn 1 âm hoặc 2 âm liên tiếp với trường độ là các hình nốt đen, trắng (chưa yêu cầu các em ghi lại các hình nốt móc đơn, móc kép) yêu cầu học sinh nhận biết cao độ kết hợp gõ phách để nhận biết đó là hình nốt gì và ghi lại bằng kí hiệu âm nhạc trên khuông. Đây là một kiểu bài tập tương đối khó, học sinh vừa phải cảm âm, vừa phải ghi lại chính xác tên nốt và hình nốtt trên khuông nhạc. Sau khi thống nhất kết quả tôi giao cho học sinh về nhà tự gõ phách và đọc cao độ các nốt nhạc đó. Nếu làm tốt bài tập này thì khả năng cảm thụ âm nhạc của các em sẽ được nâng lên rất nhiều. d, Tập sáng tác lời ca mới cho giai điệu: Đối với các bài tập đọc nhạc, sau khi đã đọc thành thạo, ngoài việc cho học sinh về nhà chép và đọc lại bài đọc nhạc tôi còn cho học sinh tự sáng tác lời ca mới cho giai điệu của bài đọc nhạc đó. Đây là dạng bài tập rất hấp dẫn và không khó đối với học sinh vì các bài tập đọc nhạc trong chương trình tương đối ngắn (thường chỉ gồm 2 khuông nhạc) tương ứng với khoảng độ 2 câu thơ (tối đa 16 tiếng). Để giúp học sinh làm bài tập này, tôi hướng dẫn như sau: + Cho học sinh tìm sắc thái của giai điệu (vui, buồn, tha thiết, sôi nổi)… + Xác định nội dung (ý tưởng) cho lời ca sẽ đặt cho giai điệu. + Xác định số ô nhịp, số nốt nhạc có trong bài đọc nhạc. Mỗi nốt nhạc sẽ tương ứng với 1 tiếng trong lời ca. +Lưu ý: Dấu thanh trong lời ca phải tương ứng với cao độ của nó. + Đặt lời ca mới cho giai điệu (đối với những học sinh khá giỏi có khả năng về văn học), hoặc sưu tầm những câu thơ phù hợp với giai điệu, yếu hơn có thể dùng những nguyên âm a, u, o… hoặc những âm tượng thanh khác… cái cốt lõi và quan trọng ở đây không phải yêu cầu các em phải sáng tác được mà là cho các em thấy một cách rõ ràng sự tương quan mật thiết giữa giai điệu và lời c