Đề tài Nghiên cứu, rà soát các tiêu chuẩn quốc tế trong lĩnh vực thông tin và truyền thông và đề xuất áp dụng cho Việt Nam

BỘ THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG HỌC VIỆN CÔNG NGHỆ BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG VIỆN KHOA HỌC KỸ THUẬT BƯU ĐIỆN BÁO CÁO KHOA HỌC ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU, RÀ SOÁT CÁC TIÊU CHUẨN QUỐC TẾ TRONG LĨNH VỰC THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG (ITU, IEC, ISO,) VÀ ĐỀ XUẤT ÁP DỤNG CHO VIỆT NAM MÃ SỐ 11-15-KHKT-TC (tài liệu giám định cấp bộ) Chủ trì đề tài: TS. Trần Thiện Chính Đồng chủ trì đề tài: ThS. Bùi Thị Thu Thủy Các cộng tác viên: Th.S Nguyễn Việt Thắng K.S Trần Thị Minh Thìn Th.S Trần Thủy Bình 4) KS Trịnh Anh Khoa 5) Th.S Lê Thị Thu Hương BỘ THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG HỌC VIỆN CÔNG NGHỆ BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG VIỆN KHOA HỌC KỸ THUẬT BƯU ĐIỆN BÁO CÁO KHOA HỌC ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU, RÀ SOÁT CÁC TIÊU CHUẨN QUỐC TẾ TRONG LĨNH VỰC THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG (ITU, IEC, ISO,) VÀ ĐỀ XUẤT ÁP DỤNG CHO VIỆT NAM MÃ SỐ 11-15-KHKT-TC (tài liệu giám định cấp bộ) Xác nhận của cơ quan chủ trì đề tài Chủ trì đề tài VIỆN KHOA HỌC KỸ THUẬT BƯU ĐIỆN (ký tên) Trần Thiện Chính HÀ NỘI - 2015 Thuyết minh đề tài nghiên cứu Khoa học công nghệ NGHIÊN CỨU, RÀ SOÁT CÁC TIÊU CHUẨN QUỐC TẾ TRONG LĨNH VỰC THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG (ITU, IEC, ISO,) VÀ ĐỀ XUẤT ÁP DỤNG CHO VIỆT NAM 2015 TVCC - RIPT Trang: 5/433 MỤC LỤC MỤC LỤC .................................................................................................................. 5 DANH MỤC HÌNH VẼ ........................................................................................... 11 DANH MỤC BẢNG BIỂU ...................................................................................... 12 DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ................................................................................... 14 MỞ ĐẦU .................................................................................................................. 17 CHƯƠNG I : GIỚI THIỆU .................................................................................... 19 I.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu thuộc lĩnh vực ở trong và ngoài nước.................... 19 I.1.1. Tình hình nghiên cứu trong nước ............................................................................................. 19 I.1.2. Tình hình nghiên cứu ngoài nước ............................................................................................. 20 I.2. Tính cấp thiết của đề tài .............................................................................................. 20 I.3. Mục tiêu của đề tài ....................................................................................................... 21 I.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài .............................................................. 22 I.4.1. Đối tượng nghiên cứu của đề tài ............................................................................................... 22 I.4.2. Phạm vi nghiên cứu của đề tài .................................................................................................. 22 I.5. Nội dung nghiên cứu của đề tài ................................................................................... 22 I.6. Kết quả nghiên cứu của đề tài ..................................................................................... 22 I.7. Kiến nghị về khả năng áp dụng, chuyển giao kết quả nghiên cứu, địa chỉ ứng dụng của đề tài ............................................................................................................................ 22 I.7.1. Khả năng áp dụng của đề tài .................................................................................................... 23 I.7.2. Khả năng chuyển giao kết quả nghiên cứu của đề tài ................................................................ 23 I.7.3. Địa chỉ ứng dụng của đề tài ...................................................................................................... 23 I.8. Kiến nghị khả năng phát triển của đề tài.................................................................... 23 CHƯƠNG II : XU HƯỚNG PHÁT TRIỂN CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRUYỀN THÔNG................................................................................................... 25 II.1. Vai trò của ICT trong xã hội...................................................................................... 25 II.2. Xu hướng phát triển thông tin truyền thông trên thế giới ........................................ 25 II.2.1. Xu hướng phát triển chính sách trong lĩnh vực ICT ................................................................. 25 II.2.2. Xu hướng phát triển mạng viễn thông, truyền hình ................................................................. 26 Thuyết minh đề tài nghiên cứu Khoa học công nghệ NGHIÊN CỨU, RÀ SOÁT CÁC TIÊU CHUẨN QUỐC TẾ TRONG LĨNH VỰC THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG (ITU, IEC, ISO,) VÀ ĐỀ XUẤT ÁP DỤNG CHO VIỆT NAM 2015 TVCC - RIPT Trang: 6/433 II.2.3. Xu hướng phát triển phần mềm .............................................................................................. 27 II.2.4. Xu hướng phát triển dịch vụ công ........................................................................................... 28 II.2.5. Xu hướng phát triển CNTT toàn cầu ....................................................................................... 30 II.3. Xu hướng phát triển thông tin truyền thông ở Việt Nam ......................................... 36 II.3.1. Xu hướng phát triển hạ tầng viễn thông và Internet ................................................................. 36 II.3.2. Xu hướng hình thành và phát triển công nghiệp công nghệ thông tin....................................... 37 II.3.3. Xu hướng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, truyền thông ........................................... 37 II.3.4. Xu hướng phổ cập Internet và công nghệ thông tin, truyền thông ............................................ 37 II.3.5. Xu hướng ứng dụng công nghệ và CNTT trong bưu chính [6] ................................................ 38 II.3.6. Xu hướng phát triển nguồn nhân lực công nghệ thông tin, truyền thông .................................. 40 II.4. Xu hướng công nghệ................................................................................................... 41 II.4.1. Xu hướng công nghệ dữ liệu lớn “Big data” ........................................................................... 41 II.4.2. Xu hướng công nghệ điện toán đám mây ................................................................................ 44 II.4.3. Xu hướng công nghệ an toàn mạng......................................................................................... 49 II.4.4. Xu hướng ICT hóa và tính bền vững....................................................................................... 51 II.4.5. Xu hướng truyền thông tương lai ............................................................................................ 53 II.4.6. Xu hướng truyền thông xã hội ................................................................................................ 55 II.4.7. Xu hướng nền kinh tế kỹ thuật số mới .................................................................................... 56 II.4.8. Xu hướng giao diện người sử dụng ......................................................................................... 59 II.4.9. Xu hướng Internet của mọi thứ (Internet of Things) ................................................................ 62 II.5. Xu hướng công nghệ mạng xanh “Green Netwwork” .............................................. 66 II.5.1. Xu hướng trung tâm dữ liệu xanh “Green Datacenter” ............................................................ 66 II.5.2. Xu hướng năng lượng xanh cho mạng di động “Green Power for Mobile” .............................. 69 II.6. Kết luận chương ......................................................................................................... 71 CHƯƠNG III : NGHIÊN CỨU VÀ TỔNG HỢP TÌNH HÌNH TIÊU CHUẨN HÓA CỦA CÁC TỔ CHỨC TIÊU CHUẨN ITU, ISO, IEC, ... TRONG LĨNH VỰC THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG ............................................................74 III.1. Tổ chức tiêu chuẩn ITU ............................................................................................ 74 III.1.1. Sự thành lập và các mốc phát triển của ITU .......................................................................... 74 III.1.2. Cơ cấu tổ chức của ITU ........................................................................................................ 75 III.1.3. Xu hướng tiêu chuẩn hóa của ITU......................................................................................... 76 III.1.4. Tổng hợp các tiêu chuẩn của ITU-R được ban hành từ năm 2013 đến tháng 4 năm 2015 ....... 76 III.1.5. Tổng hợp các tiêu chuẩn của ITU-T được ban hành từ năm 2013 đến tháng 4 năm 2015 ....... 78 III.1.6. Tổng hợp các tiêu chuẩn của ITU-D được ban hành từ năm 2013 đến tháng 4 năm 2015 ....... 80 III.1.7. Đánh giá, phân tích tình hình công bố các tiêu chuẩn của ITU ............................................... 81 III.2. Tổ chức quốc tế về tiêu chuẩn (ISO) ........................................................................ 83 III.2.1. Sự thành lập và cơ cấu tổ chức của ISO ................................................................................ 83 III.2.2. Xu hướng tiêu chuẩn hóa của ISO ......................................................................................... 86 Thuyết minh đề tài nghiên cứu Khoa học công nghệ NGHIÊN CỨU, RÀ SOÁT CÁC TIÊU CHUẨN QUỐC TẾ TRONG LĨNH VỰC THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG (ITU, IEC, ISO,) VÀ ĐỀ XUẤT ÁP DỤNG CHO VIỆT NAM 2015 TVCC - RIPT Trang: 7/433 III.2.3. Tổng hợp các tiêu chuẩn ISO trong nhóm điện tử được ban hành từ năm 2013 đến tháng 6 năm 2015 ................................................................................................................................................. 87 III.2.4. Tổng hợp các tiêu chuẩn ISO trong nhóm viễn thông, kỹ thuật âm thanh và hình ảnh được ban hành từ năm 2013 đến tháng 6 năm 2015........................................................................................... 88 III.2.5. Tổng hợp các tiêu chuẩn trong công nghệ thông tin, máy văn phòng được ban hành từ năm 2013 đến tháng 6 năm 2015............................................................................................................... 90 III.2.6. Tổng hợp các tiêu chuẩn trong nhóm công nghệ ảnh được ban hành từ năm 2013 đến tháng 6 năm 2015 .......................................................................................................................................... 93 III.2.7. Đánh giá, phân tích tình hình công bố các tiêu chuẩn của ISO ............................................... 93 III.3. Ủy ban Kỹ thuật Điện quốc tế (IEC) ........................................................................ 94 III.3.1. Sự thành lập và cơ cấu tổ chức của IEC ................................................................................. 94 III.3.2. Tổng hợp các tiêu chuẩn trong lĩnh vực thông tin và truyền thông của IEC được ban hành từ năm 2013 đến tháng 6 năm 2015 ....................................................................................................... 96 III.3.3. Đánh giá, phân tích tình hình công bố các tiêu chuẩn của IEC ............................................... 99 III.4. Nhóm Đặc trách kỹ thuật Internet (IETF) ............................................................ 101 III.4.1. Sự thành lập và cơ cấu tổ chức của IETF ............................................................................. 101 III.4.2. Tổng hợp các tiêu chuẩn của IETF trong lĩnh vực thông tin và truyền thông được ban hành từ năm 2013 đến tháng 8 năm 2015 ..................................................................................................... 103 III.4.3. Đánh giá, phân tích tình hình công bố các tiêu chuẩn của IETF ........................................... 104 III.5. Viện Kỹ thuật Điện và Điện tử (IEEE) .................................................................. 104 III.5.1. Sự thành lập và cơ cấu tổ chức của IEEE ............................................................................ 104 III.5.2. Tổng hợp các tiêu chuẩn IEEE trong lĩnh vực thông tin và truyền thông được ban hành từ năm 2013 đến tháng 8 năm 2015............................................................................................................. 106 III.5.3. Đánh giá, phân tích tình hình công bố các tiêu chuẩn của IEEE ........................................... 107 III.6. Viện Tiêu chuẩn Viễn thông châu Âu (ETSI) ........................................................ 107 III.6.1. Sự thành lập và cơ cấu tổ chức của ETSI ............................................................................. 107 III.6.2. Tổng hợp các tiêu chuẩn ETSI trong lĩnh vực thông tin và truyền thông được ban hành từ năm 2013 đến tháng 8 năm 2015............................................................................................................. 108 III.7. Lĩnh vực tiêu chuẩn hóa chung của các tổ chức tiêu chuẩn quốc tế ..................... 109 III.8. Tổng hợp các tiêu chuẩn quốc tế đã được ban hành giai đoạn 2013 - 2015.......... 111 III.9. Mối quan hệ giữa các tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc tế ........................................... 113 III.10. Kết luận chương.................................................................................................... 114 CHƯƠNG IV : ĐỊNH HƯỚNG TIÊU CHUẨN HÓA TRONG LĨNH VỰC THÔNG TIN TRUYỀN THÔNG GIAI ĐOẠN 2016  2018 ............................... 116 IV.1. Đánh giá nhu cầu biên soạn tiêu chuẩn, quy chuẩn ở Việt Nam ........................... 116 IV.1.1. Hiện trạng hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về lĩnh vực thông tin và truyền thông tại Việt nam........................................................................................................................... 116 Thuyết minh đề tài nghiên cứu Khoa học công nghệ NGHIÊN CỨU, RÀ SOÁT CÁC TIÊU CHUẨN QUỐC TẾ TRONG LĨNH VỰC THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG (ITU, IEC, ISO,) VÀ ĐỀ XUẤT ÁP DỤNG CHO VIỆT NAM 2015 TVCC - RIPT Trang: 8/433 IV.1.2. Đánh giá nhu cầu biên soạn tiêu chuẩn, quy chuẩn trong lĩnh vực thông tin và truyền thông cho Việt Nam ........................................................................................................................................ 118 IV.1.3. Dự báo phát triển sản phẩm, mạng, dịch vụ ICT ở Việt Nam ............................................... 120 IV.2. Rà soát các TCVN, QCVN trong lĩnh vực thông tin truyền thông đã ban hành trong giai đoạn 2013 - 2015 .............................................................................................. 130 IV.2.1. Rà soát QCVN trong lĩnh vực thông tin truyền thông đã ban hành trong giai đoạn 2013 - 2015130 IV.2.2. Rà soát TCVN trong lĩnh vực thông tin truyền thông đã ban hành trong giai đoạn 2013 - 2015140 IV.3. Định hướng xây dựng danh mục tiêu chuẩn quốc tế sử dụng làm cơ sở cho xây dựng TCVN, QCVN trong lĩnh vực ICT ......................................................................... 148 IV.3.1. Nguyên tắc xây dựng danh mục tiêu chuẩn quốc tế.............................................................. 148 IV.3.2. Phương pháp đề xuất xây dựng danh mục tiêu chuẩn quốc tế sử dụng làm cơ sở cho xây dựng TCVN, QCVN thuộc lĩnh vực ICT .................................................................................................. 149 IV.3.3. Phương pháp tính toán lựa chọn tiêu chuẩn quốc tế ............................................................. 151 IV.3.4. Xây dựng trọng số khách quan ............................................................................................ 154 IV.3.5. Xây dựng trọng số chủ quan ................................................................................................ 157 IV.3.6. Đề xuất các tiêu chuẩn, quy chuẩn cần xây dựng trong giai đoạn 3 năm............................... 159 IV.4. Kết luận, kiến nghị .................................................................................................. 163 TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 164 PHỤ LỤC A : CÁC TIÊU CHUẨN CỦA ITU ..................................................... 168 Phụ lục A.1 : Xu hướng tiêu chuẩn hóa của ITU ............................................................ 168 A.1.1. Xu hướng tiêu chuẩn hóa của ITU-R .................................................................................... 168 A.1.2. Xu hướng tiêu chuẩn hóa của ITU-T ..................................................................................... 170 A.1.3. Xu hướng tiêu chuẩn hóa của ITU-D .................................................................................... 174 Phụ lục A.2 : Các tiêu chuẩn của ITU-R ......................................................................... 176 Phụ lục A.3 : Các tiêu chuẩn của ITU-T ......................................................................... 190 Phụ lục A.4 : Các tiêu chuẩn của ITU-D ......................................................................... 208 PHỤ LỤC B : CÁC TIÊU CHUẨN CỦA ISO ...................................................... 210 Phụ lục B.1 : Xu hướng tiêu chuẩn hóa của ISO ............................................................ 210 B.1.1. Nhóm tiêu chuẩn ISO 50001:2011 ........................................................................................ 210 B.1.2. Nhóm tiêu chuẩn ISO 22000:2005 ........................................................................................ 210 B.1.3. Nhóm tiêu chuẩn ISO/IEC 27001:2005 ................................................................................. 210 B.1.4. Nhóm tiêu chuẩn ISO 13485:2003 ........................................................................................ 210 B.1.5. Nhóm tiêu chuẩn ISO 14001:2004 ........................................................................................ 211 B.1.6. Nhóm tiêu chuẩn ISO/TS 16949:2009................................................................................... 211 B.1.7. Nhóm tiêu chuẩn ISO 9001:2008 .......................................................................................... 211 Phụ lục B.2 : Các tiêu chuẩn nhóm điện tử ..................................................................... 212 Thuyết minh đề tài nghiên cứu Khoa học công nghệ NGHIÊN CỨU, RÀ SOÁT CÁC TIÊU CHUẨN QUỐC TẾ TRONG LĨNH VỰC THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG (ITU, IEC, ISO,) VÀ ĐỀ XUẤT ÁP DỤNG CHO VIỆT NAM 2015 TVCC - RIPT Trang: 9/433 Phụ lục B.3 : Các tiêu chuẩn nhóm viễn thông. Kỹ thuật âm thanh và hình ảnh ......... 214 Phụ lục B.4 : Các tiêu chuẩn nhóm Công nghệ thông tin. Máy văn phòng ................... 219 Phụ lục B.5 : Các tiêu chuẩn nhóm Công nghệ ảnh ....................................................... 296 PHỤ LỤC C : CÁC TIÊU CHUẨN CỦA IEC ..................................................... 302 Phụ lục C.1 : Các tiêu chuẩn của IEC ............................................................................. 302 PHỤ LỤC D : CÁC TIÊU CHUẨN CỦA IETF ................................................... 341 Phụ lục D.1 : Các tiêu chuẩn Lĩnh vực ứng dụng ........................................................... 341 Phụ lục D.2 : Các tiêu chuẩn Lĩnh vực ứng dụng và thời gian thực .............................. 345 Phụ lục D.3 : Các tiêu chuẩn Lĩnh vực Internet ............................................................. 347 Phụ lục D.4 : Các tiêu chuẩn Lĩnh vực quản lý và điều hành ........................................ 353 Phụ lục D.5 : Các tiêu chuẩn Lĩnh vực hạ tầng và các ứng dụng thời gian thực ........... 355 Phụ lục D.6 : Các t