Đề tài Nghiên cứu vai trò, nội dung và hình thức tổ chức khối đại đoàn kết dân tộc trong tư tưởng Hồ Chí Minh

MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài. Đại đoàn kết dân tộc là một trong những yếu tố cốt lõi trong sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước. Trong bất kì hoàn cảnh nào thì đại đoàn kết dân tộc luôn tạo sự tin tưởng vững chắc cho Đảng và Nhà nước khi vạch ra những hướng đi mới, mang lại nhiều thắng lợi to lớn trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Hồ Chí Minh đã đưa ra quan điểm đó trong hệ thống tư tưởng của Người. Trong thực tế, Người cũng đã khẳng định tinh thần đoàn kết dân tộc là vô cùng quan trọng được thể hiện qua tác phẩm “Nên học sử ta” (1942): toàn dân đoàn kết thì nước ta độc lập tự do, trái lại nếu dân ta không đoàn kết thì bị nước ngoài xâm lược. Chính vì vậy việc tìm hiểu và học tập tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc là rất cần thiết. Từ đó phát huy tinh thần, vận dụng tư tưởng góp phần xây dựng đất nước ngày càng giàu đẹp văn minh. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài. Về đại đoàn kết dân tộc, Đảng và Nhà nước cũng như các tầng lớp nhân dân luân chú trọng quan tâm không chỉ ở thời nay mà còn được nghiên cứu, học tập từ trong lịch sử nước nhà. Ta có thể thấy điều đó qua bài viết “Đại đoàn kết dân tộc – cội nguồn sức mạnh của chúng ta” của Võ Văn Kiệt, “Bài học về Đại đoàn kết dân tộc triều Lý – Trần” của nhà văn Đắc Trung hay bài tham luận “Phát huy sức mạnh Đại đoàn kết dân tộc để xây dựng và bảo vệ tổ quốc” của Huỳnh Đảm (Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch UBTW Mặt trận tổ quốc Việt Nam) trong đại hội XI của Đảng cộng sản Việt Nam (2011). 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu đề tài. Đề tài nghiên cứu vai trò, nội dung và hình thức tổ chức khối đại đoàn kết dân tộc trong tư tưởng Hồ Chí Minh, đồng thời nghiên cứu vai trò và ý nghĩa của đoàn kết dân tộc được nêu trong tác phẩm “Nên học sử ta” của Người. 4. Ý nghĩa. Về lý luận: Đại đoàn kết dân tộc có ý nghĩa chiến lược, quyết định thành công của cách mạng cũng như thuận lợi cho việc lãnh đạo của Đảng và Nhà nước ta trong mọi giai đoạn. Về thực tiễn: Đại đoàn kết dân tộc đã trở thành chiến lược cách mạng, trở thành sức mạnh vật chất. Toàn dân tộc đã được tập hợp, tổ chức thành “Mặt trận dân tộc thống nhất” theo chủ trương của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta năm 1960. 5. Kết cấu của đề tài. I. Tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc. II. Tư tưởng đoàn kết trong tác phẩm “Nên học sử ta” của Hồ Chí Minh. NỘI DUNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠI ĐOÀN KẾT DÂN TỘC. Vai trò của đại đoàn kết dân tộc trong sự nghiệp cách mạng. 1.1. Đại đoàn kết dân tộc là vấn đề có ý nghĩa chiến lược, quyết định thành công của cách mạng. 1.1.1. Ý nghĩa chiến lược của đoàn kết dân tộc Hồ Chí Minh chỉ ra rằng trong thời đại mới, để đánh bại các thế lực đế quốc thực dân nhằm giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp và giải phóng con người, nếu chỉ có tinh thần yêu nước thì chưa đủ; cách mạng muốn thành công và thành công đến nơi cần phải tập hợp được tất cả mọi lực lượng có thể tập hợp, xây dựng được khối đại đoàn kết bền vững. Chính vì vậy, trong tư tưởng Hồ Chí Minh, đại đoàn kết dân tộc là vấn đề có ý nghĩa chiến lược, cơ bản, nhất quán và lâu dài, xuyên suốt tiến trình cách mạng. LÞch sö c¸ch m¹ng ViÖt Nam ®· thÓ hiÖn râ ®¹i ®oµn kÕt lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cã tÝnh chiÕn l­îc hay, lµ t­ t­ëng lín cña Hå ChÝ Minh. Sau ®©y lµ mét vµi dÉn chøng : - Sau khi gÆp luËn c­¬ng cña Lª nin vÒ vÊn ®Ò d©n téc vµ vÊn ®Ò thuéc ®Þa. Hå ChÝ Minh ®Êu tranh rÊt tÝch cùc trong phong trµo céng s¶n vµ c«ng nh©n quèc tÕ , nh»m thùc hiÖn luËn ®iÓm cña Lª nin vµ khÈu hiÖu næi tiÕng cña Quèc tÕ Céng s¶n vÒ ®oµn kÕt quèc tÕ : “ V« s¶n tÊt c¶ c¸c n­íc vµ c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc, ®oµn kÕt l¹i “. - Khi t×m ®­îc con ®­êng cøu n­íc, thÊy ®­îc ch©n lý c¸ch m¹ng, th¸ng 6 n¨m 1923, Hå ChÝ Minh quyÕt ®Þnh rêi Pari, b¾t ®Çu cuéc hµnh tr×nh vÒ n­íc. Trong th­ göi c¸c ®ång chÝ cïng ho¹t ®éng ë Ph¸p, Ng­êi nãi râ môc ®Ých vÒ n­íc lµ : “ T«i trë vÒ n­íc, ®i vµo quÇn chóng, thøc tØnh hä, tæ chøc hä, ®oµn kÕt hä, huÊn luyÖn hä, ®­a hä ra ®Êu tranh giµnh tù do ®éc lËp “(Hå ChÝ Minh: dd,t1, tr192 ). Ngay sau khi ë n­íc ngoµi vÒ tíi Cao B»ng ngµy 28 th¸ng1 n¨m 1941 ng­êi cïng §¶ng ta tiÕn hµnh thùc hiÖn ®oµn kÕt toµn d©n, x©y dùng mÆt trËn d©n téc thèng nhÊt vµ ngµy 19/5/1941, Héi ViÖt nam ®éc lËp ®ång minh (gäi t¾t lµ mÆt trËn ViÖt minh ) ®­îc thµnh lËp. VÒ thµnh phÇn, MÆt trËn ViÖt Minh bao gåm nh÷ng ng­êi yªu n­íc trong c«ng nh©n, n«ng d©n vµ nh÷ng ng­êi yªu n­íc trong c¸c tÇng líp nh©n d©n lao ®éng kh¸c; mÆt trËn nµy do §¶ng ta trùc tiÕp l·nh ®¹o. - N¨m 1945, C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m thµnh c«ng, ngµy 2/9/1945 n­íc ViÖt nam míi ra ®êi, víi c­¬ng vÞ Chñ tÞch n­íc chñ tr× phiªn häp ®Çu tiªn cña ChÝnh phñ ngµy 03/09/1945, Hå ChÝ Minh ®· chØ râ ®¹i ®oµn kÕt toµn d©n, trong ®ã cã ®oµn kÕt L­¬ng - Gi¸o lµ mét trong 6 vÊn ®Ò cÊp b¸ch mµ ChÝnh phñ c¸ch m¹ng ph¶i tËp trung thùc hiÖn nh»m gi÷ v÷ng thµnh qu¶ c¸ch m¹ng, ph¸t triÓn chÕ ®é d©n chñ nh©n d©n. - §Õn dù §¹i héi thèng nhÊt(VM-LV) thµnh lËp MÆt trËn Liªn ViÖt ngµy 03/03/1951, Hå ChÝ Minh vui mõng nãi : “ Rõng c©y ®¹i ®oµn kÕt d©n téc ®· në hoa kÕt qu¶ vµ gèc rÔ cña nã ®ang ¨n s©u réng kh¾p toµn d©n vµ nã cã mét c¸i t­¬ng lai “tr­êng xu©n bÊt l·o”” Thùc hiÖn chñ tr­¬ng cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vµ §¶ng ta, ngµy 20/12/1960 MÆt trËn d©n téc gi¶i phãng MiÒn nam ViÖt Nam ra ®êi. VÒ thµnh phÇn vµ l·nh ®¹o cña MÆt trËn gièng nh­ MÆt trËn ViÖt minh tr­íc ®©y. Tõ ®ã cho ®Õn khi qua ®êi, Hå ChÝ Minh hÕt søc quan t©m ®Õn viÖc më réng cñng cè MÆt trËn d©n téc gi¶i phãng MiÒn nam ViÖt nam. Ng­êi th­êng xuyªn göi th­, göi ®iÖn cho Chñ tÞch MÆt trËn NguyÔn H÷u Thọ nh»m chØ thÞ , ®éng viªn kh«ng ngõng më réng MÆt trËn h¬n n÷a. V× vËy, ngµy 21/04/1968, Liªn minh c¸c lùc l­îng d©n téc, d©n chñ vµ hoµ b×nh ViÖt Nam ra ®êi do «ng TrÞnh §×nh Th¶o lµm Chñ tÞch; thµnh phÇn gåm nh÷ng tri thøc, c«ng chøc yªu n­íc trong bé m¸y Ngôy quyÒn Sµi Gßn kiªn quyÕt chèng ngo¹i x©m, ®¸nh ®æ chÕ ®é Nguþ quyÒn giµnh ®éc lËp, d©n chñ, hoµ b×nh vµ mong muèn thµnh lËp ChÝnh phñ liªn hiÖp d©n téc ë MiÒn nam. Hå ChÝ Minh kh¼ng ®Þnh , liªn minh nµy “ Lu«n s¸t c¸nh víi MÆt trËn d©n téc gi¶i phãng MiÒn nam ViÖt nam trong c«ng cuéc chèng Mü cøu n­íc” ( Hå ChÝ Minh: dd, tl2, tr461 ). 1.1.2. Đại đoàn kết dân tộc có ý nghĩa quyết định đến thành công của cách mạng. Để quy tụ được mọi lực lượng vào khối đại đoàn kết toàn dân cần phải có chính sách và phương pháp phù hợp với từng đối tượng. Trong từng thời kì, từng giai đoạn cách mạng, trước những yêu cầu và nhiệm vụ khác nhau, chính sách và phương pháp tập hợp có thể và cần thiết phải điều chỉnh cho phù hợp với từng đối tượng khác nhau, song đại đoàn kết dân tộc phải luôn luôn được nhận thức là vấn đề sống còn, quyết định thành bại của cách mạng. Chính sách Mặt trận của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt ra là để thực hiện đoàn kết dân tộc. Nhờ tư tưởng nhất quán và chính sách Mặt trận đúng đắn, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã xây dựng thành công khối đại đoàn kết dân tộc, đưa cách mạng Việt Nam giành được nhiều thắng lợi to lớn. Hồ Chí Minh viết: “Đoàn kết trong Mặt trận Việt Minh nhân dân ta đã làm Cách mạng Tháng Tám thành công, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Đoàn kết trong Mặt trận Liên Việt, nhân dân ta đã kháng chiến thắng lợi, lập lại hòa bình ở Đông Dương, hoàn toàn giải phóng miền Bắc. Đoàn kết trong Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, nhân dân ta đã giành được thắng lợi trong công cuộc khôi phục kinh tế, cải tạo xã hội chủ nghĩa và trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc”. Từ thực tiễn như vậy, Hồ Chí Minh đã khái quát thành nhiều luận điểm có tính chân lý về vai trò của khối đại đoàn kết: Đoàn kết làm ra sức mạnh. “Đoàn kết là sức mạnh của chúng ta. Đoàn kết chặt chẽ thì chúng ta nhất định khắc phục mọi khó khăn, phát triển mọi thuận lợi và làm tròn nhiệm vụ nhân dân giao phó”, “Đoàn kết là một lực lượng vô địch của chúng ta để khắc phục khó khăn, giành thắng lợi”, “Đoàn kết là sức mạnh, đoàn kết là thắng lợi”, “Đoàn kết là sức mạnh, là then chốt của thành công”... “Bây giờ còn một điểm rất quan trọng, cũng là điểm mẹ. Điểm này mà thực hiện tốt thì đẻ ra con cháu đều tốt: Đó là đoàn kết”. “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết, Thành công, thành công, đại thành công!” ... 1.2. Đại đoàn kết dân tộc là mục tiêu, nhiệm vụ hàng đầu của Đảng, của dân tộc. 1.2.1. Đại đoàn kết dân tộc là mục tiêu hàng đầu của Đảng. Trong tư tưởng Hồ Chí Minh,yêu nước – nhân nghĩa – đoàn kết là sức mạnh, là mạch nguồn của mọi thắng lợi. Do đó, đại đoàn kết dân tộc phải được xác định là nhiệm vụ hàng đầu của đảng, phải được quán triệt trong tất cả mọi lĩnh vực, từ đường lối, chủ trương, chính sách, tới hoạt động thực tiễn của Đảng. Trong lời kết thúc buổi ra mắt của Đảng Lao động Việt Nam ngày 3-3-3951, Hồ Chí Minh đã thay mặt Đảng tuyên bố trước toàn thể dân tộc: “Mục đích của Đảng Lao động Việt Nam có thể gồm trong 8 chữ là: Đoàn kết toàn dân, phụng sự tổ quốc”. Để thực hiện mục tiêu này, Người thường xuyên nhắc nhở cán bộ, đảng viên phải thấm nhuần quan diểm quần chúng, phải gần gũi quần chúng, lắng nghe quần chúng; vận động, tổ chức và giáo dục quần chúng, coi sức mạnh của cách mạng là ở nơi quần chúng, phải thấm nhuần lời dạy “dễ trăm lần không dân cũng chịu, khó vạn lần dân liệu cũng xong”. Đại đoàn kết dân tộc là nhiệm vụ hàng đầu của Đảng. Đại đoàn kết dân tộc là nhiệm vụ hàng đầu của Đảng, đồng thời cũng là nhiệm vụ hàng đầu của mọi giai đoạn cách mạng. Nhấn mạnh vấn đề này là nhấn mạnh tới vai trò của thực lực cách mạng. Bởi vì cách mạng muốn thành công nếu chỉ có đường lối đúng chưa đủ mà trên cơ sở của đường lối đúng, Đảng phải cụ thể hóa thành những mục tiêu, nhiệm vụ và phương pháp cách mạng phù hợp với từng giai đoạn lịch sử để lôi kéo, tập hợp quần chúng, tạo thực lực cho cách mạng. Thực lực đó chính là khối đại đoàn kết dân tộc. Năm 1963, khi nói chuyện với cán bộ tuyên truyền và huấn luyện miền núi về cách mạng xã hội chủ nghĩa, Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Trước cách mạng Tháng Tám và trong kháng chiến, nhiệm vụ tuyên huấn là làm cho đồng bào các dân tộc hiểu được mấy việc: Một là đoàn kết. Hai là làm cách mạng hay kháng chiến để đòi độc lập. Chỉ đơn giản thế thôi. Bây giờ mục đích của tuyên truyền huấn luyện là: Một là đoàn kết. Hai là xây dựng xã hội chủ nghĩa. Ba là đấu tranh thống nhất nước nhà”. 1.2.3. Đại đoàn kết dân tộc là mục tiêu, nhiệm vụ hàng đầu của dân tộc. Hồ Chí Minh đã chỉ ra rằng, đại đoàn kết dân tộc không phải chỉ là mục tiêu, nhiệm vụ của Đảng mà còn là mục tiêu, nhiệm vụ hàng đầu của cả dân tộc. Bởi vì cách mạng là sự nghiệp của quần chúng, phải do quần chúng, vì quần chúng. Từ trong phong trào đấu tranh để tự giải phóng và xây dựng xã hội mới tốt đẹp, quần chúng nảy sinh nhu cầu đoàn kết và sự hợp tác. Đảng cộng sản phải có sứ mệnh thức tỉnh, tập hợp, hướng dẫn quần chúng,chuyển những nhu cầu, những đòi hỏi khách quan, tự phát của quần chúng thành những đòi hỏi tự giác, thành hiện thực có tổ chức trong khối đại đoàn kết, tạo thành sức mạnh tổng hợp trong cuộc đấu tranh vì độc lập cho dân tộc, tự do cho nhân dân và hạnh phúc cho con người. Nội dung của đại đoàn kết dân tộc. 2.1. C¬ së thùc hiÖn ®¹i ®oµn kÕt d©n téc. Hå ChÝ Minh t×m thÊy ë mçi ng­êi d©n ViÖt nam nh÷ng ®Æc ®iÓm chung nhÊt, ®ã lµ : lßng yªu n­íc nång nµn. Hå ChÝ Minh ®¸nh gi¸ : “ D©n ta cã lßng nång nµn yªu n­íc, ®ã lµ truyÒn thèng quý b¸u cña ta. Tõ x­a ®Õn nay, mỗi khi Tæ quèc bÞ x©m l¨ng, th× tinh thÇn Êy l¹i s«i næi, nã kÕt thµnh mét lµn sãng v« cïng m¹nh mÏ, to lín, nã l­ít qua mäi sù nguy hiÓm, khã kh¨n, nã nhÊn ch×m tÊt c¶ lò b¸n n­íc vµ lò c­íp n­íc “ (Hå ChÝ Minh: dd, t6, tr171 ). Ng­êi tin r»ng ; hÔ lµ con d©n n­íc ViÖt, lµ con L¹c ch¸u Hång, con Rång ch¸u Tiªn “ Th× ai còng cã Ýt hay nhiÒu lßng ¸i quèc “ ( Hå ChÝ Minh : dd, t4, tr246 ). Hå ChÝ Minh còng thÊy r»ng : Hoµ b×nh, thèng nhÊt, ®éc lËp, d©n chñ “ §ã lµ môc ®Ých cao nhÊt cña mçi ng­êi ViÖt nam “ chóng ta ( Hå ChÝ Minh : dd, t11, tr 488 ). Sau ®ã, Ng­êi bæ sung thªm môc ®Ých cao nhÊt cña mçi ng­êi ViÖt nam cßn lµ “ D©n giµu, n­íc m¹nh “. Hå ChÝ Minh tin r»ng, víi nh÷ng ®iÓm chung nhÊt nµy tr­íc sau ng­êi ViÖt nam sÏ t×m ®Õn nhau, ®oµn kÕt thµnh mét khèi, phÊn ®Êu cho quyÒn lîi cña Tæ quèc, cña d©n téc, trong ®ã cã quyÒn lîi cña riªng m×nh. LÞch sö ®· chøng minh n¨m 1941, nh÷ng ng­êi d©n lao ®éng yªu n­íc ViÖt nam ®Õn víi nhau, ®oµn kÕt trong mÆt trËn ViÖt Minh nh»m ®¸nh Ph¸p, ®uæi NhËt, giµnh ®éc lËp hoµn toµn cho d©n téc, quyÒn d©n chñ cho nh©n d©n. Sau th¸ng 4 n¨m 1975, víi lßng yªu n­íc nång nµn vµ cã chung mét môc ®Ých cao nhÊt lµ mét n­íc ViÖt nam ®éc lËp, thèng nhÊt, hoµ b×nh, d©n chñ , d©n giµu , n­íc m¹nh, MÆt trËn Tæ quèc ViÖt nam ë miÒn B¾c, MÆt trËn d©n téc gi¶i phãng MiÒn nam ViÖt nam vµ Liªn minh c¸c lùc l­îng d©n téc , d©n chñ vµ hoµ b×nh ViÖt nam, thèng nhÊt thµnh mét MÆt trËn chung cã tªn gäi lµ MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam. 2.2. Đại đoàn kết dân tộc là đại đoàn kết toàn dân. Đứng trên lập trường giai cấp công nhân và quan điểm quần chúng, Hồ Chí Minh đã đề cập vấn đề DÂN và NHÂN DÂN một cách rõ ràng toàn diện, có sức thuyết phục, thu phục lòng người. Các khái niệm này có biên độ rất rộng lớn. Hồ Chí Minh thường dùng khái niệm này để chỉ “mọi con dân nước Việt”, “mỗi một người con Rồng cháu Tiên”, không phân biệt dân tộc đa số hay thiểu số, có tín ngưỡng hay không tín ngưỡng, không phân biệt “già, trẻ, gái, trai, giàu, nghèo, quý, tiện”. Như vậy, dân và nhân dân trong tư tưởng Hồ Chí Minh vừa được hiểu với tư cách là mỗi con người Việt Nam cụ thể, vừa là một tập hợp đông đảo quần chúng nhân dân, với những mối liên hệ cả quá khứ và hiện tại, họ là chủ thể của khối đại đoàn kết dân tộc và đại đoàn kết dân tộc thực chất là đại đoàn kết toàn dân. Nói đại đoàn kết dân tộc cũng có nghĩa là phải tập hợp được tất cả mọi người dân vào một khối trong cuộc đấu tranh chung. Theo ý nghĩa đó, nội hàm khái niệm đại đoàn kết trong tư tưởng Hồ Chí Minh rất phong phú, nó bao gồm nhiều tầng nấc, nhiều cấp độ các quan hệ liên kết qua lại giữa các thành viên, các bộ phận, các lực lượng xã hội của dân tộc từ nhỏ đến lớn, từ thấp đến cao, từ trong ra ngoài, từ trên xuống dưới... Hồ Chí Minh đã nhiều lần nói: “Đoàn kết của ta không những rộng rãi mà con đoàn kết lâu dài... Ta đoàn kết để đấu tranh cho thống nhất và độc lập của tổ quốc, ta còn phải đoàn kết để xây dựng nước nhà. Ai có tài, có đức, có sức, có lòng phụng sự tổ quốc và phục vụ nhân dân thì ta đoàn kết với họ”. Từ “Ta” ở đây là chủ thể, vừa là Đảng Cộng sản Việt Nam nói riêng, vừa là mọi người dân Việt Nam nói chung. Người còn chỉ rõ, trong quá trình xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân phải đứng vững trên lập trường giai cấp công nhân, giải quyết hài hòa mối quan hệ giai cấp – dân tộc để tập hợp lực lượng, không được phép bỏ sót một lực lượng nào, miễn là lực lượng đó có lòng trung thành và săn sàng phục vụ Tổ quốc, không là việt gian, không phản bội lại quyền lợi của dân chúng là được. Với tinh thần đoàn kết rộng rãi như vậy, Hồ Chí Minh đã định hướng cho việc xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân trong suốt tiến trình cách mạng Việt Nam, từ cách mạng giải phóng dân tộc tới cách mạng dân chủ nhân dân và từ cách mạng dân chủ nhân dân tới cách mạng xã hội chủ nghĩa. 2.3. Thực hiện đại đoàn kết toàn dân phải kế thừa truyền thống yêu nước – nhân nghĩa – đoàn kết của dân tộc; đồng thời phải có lòng khoan dung, độ lượng,tin vào nhân dân tin vào con người. 2.3.1. Đại đoàn kết dân tộc là phải kế thừa truyền thống yêu nước – nhân nghĩa – đoàn kết của dân tộc. Để xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân, phải kế thừa truyền thống yêu nước – nhân nghĩa – đoàn kết của dân tộc. Truyền thống này được hình thành, củng cố và phát triển trong suốt quá trình dựng nước và giữ nước hàng ngàn năm của cả dân tộc trở thành giá trị bền vững, thấm sâu vào tư tưởng, tình cảm, tâm hồn của mỗi con người Việt Nam, được lưu truyền qua các thế hệ từ thời các vua Hùng dựng nước, tới Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung... Truyền thống đó là cội nguồn sức mạnh vô địch để cả dân tộc chiến đấu và chiến thắng mọi thiên tai địch họa, làm cho đất nước được trường tồn, bản săc dân tộc được giữ vững. 2.3.2. Đại đoàn kết dân tộc là phải có lòng khoan dung, độ lượng. Hồ Chí Minh chỉ rõ, trong mỗi cá nhân cũng như mỗi cộng đồng đều có những ưu điểm, khuyết điểm, mặt tốt, mặt xấu... Cho nên vì lợi ích của cách mạng, cần phải có lồng khoan dung độ lượng, trân trọng cái phần thiện dù nhỏ nhất ở mỗi con người mới có thể tập hợp, quy tụ rộng rãi mọi lực lượng. Người viết: “Sông to, biển rộng thì bao nhiêu nước cũng chứa được, vì độ lượng nó rộng và sâu. Cái chén nhỏ, cái đĩa cạn, thì một chút nước đầy tràn, vì độ lượng nó hẹp nhỏ. Người mà tự kiêu, tự mãn, cũng như cái chén, cái đĩa cạn”. Người đã lấy hình tượng năm ngón tay có ngón ngắn ngón dài, nhưng cả năm ngón đều thuộc về một bàn tay, để nói lên sự cần thiết phải thực hiện đại đoàn kết. Người nói rằng: “Trong mấy triệu người cũng có người thế này thế khác, nhưng thế này hay thế khác đều dong dõi tổ tiên ta. Vậy nên ta phải khoan hồng, đại độ. Ta phải nhận rằng đã là con Lạc cháu Hồng thì ai cũng có ít hay nhiều lòng ái quốc. Đối với những đồng bào lạc lối lầm đường, ta phải dùng tình thân ái mà cảm hóa họ. Có như thế mới thành đoàn kết, có đại đoàn kết thì tương lai chắc chắn sẽ vẻ vang”. Lòng khoan dung độ lượng ở Hồ Chí Minh không phải là một sách lược nhất thời, một thủ đoạn chính trị mà là sự tiếp nối và phát triển truyền thống nhân ái, bao dung của dân tộc, từ chính mục tiêu của cuộc cách mạng mà Người suốt đời theo đuổi. Đó là một tư tưởng nhất quán được thể hiện trong đường lối, chính sách của Đảng đối với những người làm việc dưới chế độ cũ và những người nhất thời lầm lạc biết hối cải. Người tuyên bố: “Bất kỳ ai mà thật thà tán thành hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ thì dù những người đó trước đây chống chúng ta, bây giờ chúng ta cũng thật thà đoàn kết với họ”. Người tha thiết kêu gọi tất cả những ai có lòng yêu nước, không phân biệt tầng lớp, tín ngưỡng, chính kiến và trước đây đã từng đứng về phe nào, hãy cùng nhau đoàn kết vì nước, vì dân. Để thực hiện được đoàn kết cần xóa bỏ hết mọi thành kiến, cần phải thật thà hợp tác và giúp đỡ lẫn nhau cùng tiến bộ. Người cho rằng trong mỗi con người Việt Nam “ai cũng có ít hay nhiều tấm lòng yêu nước” tiềm ẩn bên trong. Tấm lòng yêu nước đó có khi bị bụi bậm che mờ, chỉ cần làm thức tỉnh lương tri con người thi lòng yêu nước đó lại bộc lộ. Với niềm tin vào sự hướng thiện của con người vì lợi ích tối cao của dân tộc, Hồ Chí Minh đã trân thành lôi kéo, tập hợp được chung quanh mình nhiều người trước đây vốn là quan đại thần của Nam triều cũ như: thượng thư Bùi Bằng Đoàn, Khâm sai đại thần Phan Thế Toại... vào khối đại đoàn kết toàn dân tạo điều kiện để họ đóng góp vào sự nghiệp kháng chiến, kiến quốc của dân tộc. 2.3.3. Đại đoàn kết cần phải tin vào nhân dân, tin vào con người. Với Hồ Chí Minh, yêu dân, tin dân, dựa vào dân, sống, đấu tranh vì hạnh phúc của nhân dân là nguyên tắc tối cao. Nguyªn t¾c tin vµo d©n, dùa vµo d©n trong t­ t­ëng ®¹i ®oµn kÕt Hå ChÝ Minh dùa trªn c¬ së: Mét, theo nguyªn lý cña chñ nghÜa M¸c - Lª nin th× c¸ch m¹ng lµ sù nghiÖp cña quÇn chóng. Hå ChÝ Minh nhiÒu lÇn kh¼ng ®Þnh : §¶ng céng s¶n ViÖt nam lµ Ng­êi l·nh ®¹o c¸ch m¹ng ViÖt nam; song nÕu chØ cã mét m×nh §¶ng th«i, kh«ng cã ng­êi ngoµi §¶ng tin theo, ñng hé th× c¸ch mang ViÖt nam kh«ng thÓ th¾ng lîi ®­îc. Hai, lµ truyÒn thèng t­ duy chÝnh trÞ cña d©n téc ViÖt nam . T­ duy chÝnh trÞ nµy thÓ hiÖn râ trong c¸c c©u ca dao, tôc ng÷ ®­îc Hå ChÝ Minh sö dông rÊt nhiÒu lÇn, ch¼ng h¹n “N­íc lÊy d©n lµm gèc“ “Chë thuyÒn lµ d©n, lËt thuyÒn còng lµ d©n “. Víi Hå ChÝ Minh, “ Trong bÇu trêi kh«ng g× quý b»ng nh©n d©n, trong thÕ giíi kh«ng g× m¹nh b»ng lùc l­îng ®oµn kÕt cña nh©n d©n“ (Hå ChÝ Minh: dd, t8, tr 276 ). Tin vµo d©n, dùa vµo d©n trong t­ t­ëng ®¹i ®oµn kÕt Hå ChÝ Minh lµ tin vµo, lµ dùa vµo tinh thÇn yªu n­íc, ý chÝ giµnh ®éc lËp tù do, x©y dùng mét ®Êt n­íc ViÖt nam hßa b×nh, thèng nhÊt, ®éc lËp d©n chñ vµ giµu m¹nh ; lµ tin vµo, lµ dùa vµo lùc l­îng to lín cña nh©n d©n; lµ tin vµo, lµ dùa