Đề tài Nguyên cứu qui trình tận dụng vỏ gấc làm thức ăn gia súc, gia cầm
Những năm gần đây, do chính sách đổi mới kinh tế của Đảng và Nhà nước với hàng loạt các biện pháp kích thích sản xuất, nền kinh tế của nước ta ngày càng phát triển, đời sống của nhân dân ngày càng được nâng cao. Nhu cầu của người dân về lương thực, thực phẩm đã được đáp ứng đầy đủ về cả số lượng và chất lượng. Những sản phẩm có chất lượng cao không thể thiếu được trong cuộc sống hằng ngày. Để đáp ứng được nhu cầu ngày càng tăng của xã hội về những sản phẩm này, nhành chăn nuôi nước ta trong những năm gần đây đã có những bước phát triển mạnh mẽ. Theo Niên giám thống kê (01/10/2015) tổng đàn bò nước ta năm 2006 là 5,367,078 con, đàn trâu là 2,523,660 con, đàn lợn là 27,751,010 con và đàn gia cầm là 341 triệu con. Với số lượng gia súc, gia cầm lớn như vậy vấn đề đặt ra là phải cung cấp cho chúng một lượng thức ăn rất lớn. Tuy nhiên hơn một năm trở lại đây, ngành chăn nuôi nước ta gặp rất nhiều khó khăn, nguyên liệu đầu vào tăng dẫn đến giá thành thức ăn chăn nuôi liên tục leo thang, người dân đã hạn chế đầu tư vào chăn nuôi vì sợ bị thua, lỗ. Để vẫn cung cấp đủ chất dinh dưỡng và đạt năng suất cao trong chăn nuôi thì cần tận dụng một số phế phẩm từ các sản phẩm thực phẩm đã được chế biến. Đối với các công ty chế biến nông sản thì sản phẩm đầu vào có thể lên tới hàng nghìn tấn. Tuy nhiên bên cạnh đó thì hàng nghìn tấn phụ phẩm từ việc sản xuất cũng được thải ra môi trường, như một số phụ phẩm vỏ dứa, vỏ ca cao, bẹ lõi ngô và một lượng lớn đó là vỏ gấc. Đối với vỏ gấc chiếm tỷ lệ 63% quả. Giả sử một xí nghiệp mỗi ngày chế biến 10 tần gấc tươi thì có 6.3 tấn vỏ gấc phế thải, một gánh nặng sẽ vừa gây ô nhiễm môi trường vừa gây lãng phí một lượng phụ phẩm lớn. Vỏ gấc có chứa nhiều hàm lượng dầu và tiền vitamin A, đem lại lợi ích to lớn đối với năng suất trong lĩnh vực chăn nuôi. Xuất phát từ đó, chúng tôi tiến hành đề tài: “Nguyên cứu qui trình tận dụng vỏ gấc làm thức ăn gia súc-gia cầm” Mục tiêu đề tài: Đưa ra một qui trình tạo ra một sản phẩm thức ăn gia súc-gia cầm từ vỏ gấc có hàm lượng chất dinh dưỡng cao, giúp tăng năng suất chăn nuôi, giảm giá thành sản xuất thức ăn và đồng thời đa dạng hóa sản phẩm thức ăn chăn nuôi gia súc-gia cầm.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Nguyên cứu qui trình tận dụng vỏ gấc làm thức ăn gia súc, gia cầm, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
i
LỜI CẢM ƠN
.o0o. Qua quá trình học tập tại trường ĐH Công Nghiệp Thực Phẩm TPHCM, em đã được sự quan tâm giúp đỡ tận tình của quý thầy cô Khoa Công Nghệ Hóa Học, em đã tiếp thu và vận dụng các kiến thức đã học được để nguyên cứu và hoàn thành tốt được đề tài “Nguyên cứu qui trình tận dụng vỏ gấc làm thức ăn gia súc, gia cầm”. Sự sự hưỡng dẫn từ thầy Đào Thanh Khê cùng các bạn sinh viên cùng khóa để em thức hiện đề tài này. Nay em xin chân thành giử lời cảm ơn đến: Thầy Đào Thanh Khê và anh Lê Văn Hiệp cùng chú Đinh Văn Sơn đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ và tạo mọi điều kiện cho chúng tôi hoàn thành đề tài này. Phòng Thí Nghiệm và Phân Tích Thức Ăn Chăn Nuôi – Phân Viện Chăn Nuôi Nam Bộ cùng Phòng Thí Nghiệm Công ty TNHH KOTITI Việt Nam đã tạo điều kiện cho tôi thực tập được hoàn thành tốt bài báo cáo nghiên cứu khoa học đề tài này. Quý thầy cô Khoa Công Nghệ Kỹ Thuật Hóa Học và các bạn sinh viên cùng khóa nghiên cứu đã giúp đỡ trong thời gian chúng tôi học tại trừờng và thực hiện đề tài nghiên cứu. Sinh viên thực hiện Lê Phương Duy Chân thành cám ơn!
ii
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN
Sinh viên thực hiện : Lê Phương Duy MSSV: 2004120334
Nhận xét :
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Điểm đánh giá:
.
.
.
.
.
Ngày . .tháng .năm 2014
( ký tên, ghi rõ họ và tên)
iii
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN
Sinh viên thực hiện : Lê Phương Duy MSSV: 2004120334
Nhận xét :
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Điểm đánh giá:
.
.
.
.
.
Ngày . .tháng .năm 2014
( ký tên, ghi rõ họ và tên)
iv
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................. i DANH SÁCH HÌNH VẼ ......................................................................................... vii DANH SÁCH SƠ ĐỒ ............................................................................................... ix DANH SÁCH BẢNG BIỂU...................................................................................... ix DANH SÁCH CÁC TỪ VIẾT TẮT .......................................................................... x LỜI NÓI ĐẦU ........................................................................................................... 1
TỔNG QUAN ....................................................................................... 2 1.1 Tổng quan về cây gấc ............................................................................................ 2
1.1.1 Giới thiệu về cây gấc: ........................................................................................ 2
1.1.2 Đặc điểm hình thái ............................................................................................. 2
1.1.3 Quả gấc .............................................................................................................. 3
1.1.4 Các giống gấc .................................................................................................... 6
1.1.5 Khí hậu trồng gấc ............................................................................................... 7
1.1.6 Đất đai trồng gấc ................................................................................................ 7
1.1.7 Thu hoạch và năng suất ...................................................................................... 8
1.1.8 Giá trị dinh dưỡng .............................................................................................. 8
1.1.9 Thành phần hóa học và lợi ích từ quả gấc đem lại ............................................ 10
1.2 Tổng quan tình hình gấc Việt Nam ...................................................................... 14
1.2.1 Tình hình sản lượng gấc Việt Nam ................................................................... 14
1.2.2 Tiềm năng cây gấc Việt Nam ........................................................................... 14
1.2.3 Tính cấp thiết của nguyên cứu đề tài: ............................................................... 15
1.3 Tổng quan về thức ăn gia súc, gia cầm Việt Nam ................................................ 16
1.3.1 Xu hướng phát triển của ngành chăn nuôi gia súc, gia cầm Việt Nam .............. 16
1.3.2 Thị trường ngành công nghiệp chế biến thức ăn gia súc, gia cầm ..................... 16
1.3.3 Thức ăn gia súc, gia cầm .................................................................................. 18
1.3.4 Sự ra đời thức ăn phối trộn dạng viên ............................................................... 22
1.3.5 Công thức phối trộn thức ăn gia súc, gia cầm dạng viên: .................................. 22
1.3.6 Qui trình sản xuất thức ăn phối trộn dạng viên ................................................. 28
1.3.7 Qui trình dây chuyền sản xuất thức ăn công nghiệp ......................................... 32
1.4 Nguyên liệu nguyên cứu: ..................................................................................... 33
1.4.1 Vỏ gấc: ............................................................................................................ 33
1.4.2 Cám gạo: ......................................................................................................... 33
1.4.3 Bột cá: ............................................................................................................. 34
1.4.4 Bột vỏ sò: ........................................................................................................ 35
1.4.5 Khoáng: ........................................................................................................... 36
1.4.6 Phụ gia khác: ................................................................................................... 36
NGUYÊN CỨU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGUYÊN CỨU ................. 39 2.1 Nguyên cứu đề tài ............................................................................................... 39
2.1.1 Đối tượng nguyên cứu ..................................................................................... 39
v
2.1.2 Địa điểm nguyên cứu ....................................................................................... 39
2.1.3 Thiết bị, hóa chất, dụng cụ sử dụng trong nguyên cứu là: ................................. 39
2.2 Mục đích nguyên cứu .......................................................................................... 40
2.3 Các bước thực hiện đề tài .................................................................................... 41
2.4 Phương pháp nguyên cứu đề tài ........................................................................... 41
2.4.1 Phương pháp tạo công thức phối trộn vỏ gấc .................................................... 41
2.4.2 Xây dựng qui trình thực nghiệm: ..................................................................... 43
2.4.3 Sơ đồ qui trình thực nghiệm ............................................................................. 43
2.4.4 Sơ đồ thiết bị.................................................................................................... 44
2.4.5 Thuyết minh quy trình và thiết bị sử dụng ........................................................ 46
2.4.6 Công thức phối trộn thực nghiệm ..................................................................... 50
2.5 Phương pháp thí nghiệm đánh giá sản phẩm ........................................................ 50
2.5.1 Thí nghiệm thử cảm quan đối với thức ăn gia súc-gia cầm dạng viên ............... 51
2.5.2 Xác định kích thước viên thức ăn ..................................................................... 51
2.5.3 Thí nghiệm khảo sát độ ẩm của thức ăn gia súc, gia cầm dạng viên: ................ 52
2.5.4 Thí nghiệm khảo sát độ pH của thức ăn gia súc, gia cầm dạng viên ................. 52
2.5.5 Thí nghiệm khảo sát mức độ nghiền của viên thức ăn ...................................... 53
2.5.6 Thí nghiệm xác định hàm lượng cát viên thức ăn ............................................. 54
2.5.7 Thí nghiệm xác định tổng lượng đạm của viên thức ăn .................................... 54
2.6 Khảo sát các yếu tổ ảnh hưởng đến quy trình thực nghiệm .................................. 56
2.6.1 Khảo sát khối lượng vỏ gấc đối với thời gian sấy ............................................. 56
2.6.2 Khảo sát khối lượng vỏ gấc đối với hiệu suất thu hồi ....................................... 57
2.6.3 Khảo sát nhiệt độ sấy đối với chất lượng sản phẩm .......................................... 57
2.6.4 Khảo sát kích thước viên thức ăn đối với thời gian và nhiệt độ sấy .................. 60
2.6.5 Khảo sát kích thước viên thức ăn đối với hiệu suất thu hồi ............................... 60
2.6.6 Xác định hiệu suất thu hồi của thức ăn gia súc, gia cầm dạng viên ................... 60
KẾT QUẢ THỰC NGHIỆM ........................................................... 61
3.1 Kết quả mẫu thu được sau thực nghiệm ............................................................... 61
3.2 Kết quả nguyên cứu đánh giá cảm quan chất lượng sản phẩm: ........................... 62
3.3 Độ ẩm, độ pH của viên thức ăn có phối trộn vỏ gấc: ............................................ 64
3.4 Xác định mức độ nghiền, độ hàm lượng cát của viên thức ................................... 66
3.5 Xác định kích thước viên thức ăn: ....................................................................... 68
3.6 Xác định tổng lượng đạm trong viên thức ăn có phối trộn vỏ gấc ........................ 69
3.7 Ảnh hưởng khối lượng vỏ gấc đôi với thời gian sấy ............................................ 69
3.8 Ảnh hưởng của khối lượng vỏ gấc đối với hiệu suất thu hồi ............................... 69
3.9 Ảnh hưởng của nhiệt độ sấy đối với chất lượng sản phẩm ................................... 69
3.10 Xác đinh hiệu suất thu hồi .................................................................................. 70
3.11 Tính toán kinh tế ................................................................................................ 71
3.11.1 Giá thành nguyên liệu thị trường ..................................................................... 71
vi
3.11.2 Tính toán: ........................................................................................................ 71
XÂY DỰNG QUI TRÌNH SẢN XUẤT ........................................... 73
4.1 Xây dựng qui trình sản xuất ................................................................................. 73
4.2 Xây dựng quy trình theo quy mô công nghiệp .................................................... 74
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .......................................................... 76
5.1 Kết luận ............................................................................................................... 76
5.2 Kiến nghị ............................................................................................................ 77
TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................... 78
vii
DANH SÁCH HÌNH VẼ
Hình 1.1 Cây gấc ........................................................................................................ 2 Hình 1.2 Dàn leo của cây gấc ...................................................................................... 3 Hình 1.3 Quả gấc ........................................................................................................ 3 Hình 1.4 Hình ảnh gấc tẻ (trái) với gấc nếp (phải)....................................................... 7 Hình 1.5 Cơ cấu ác nhà máy thức ăn theo hình thức sở hữu. ..................................... 17 Hình 1.6 Gấc ủ chua ................................................................................................. 20 Hình 1.7 Thức ăn gia súc gia cầm dạng viên ............................................................. 21 Hình 1.8 Dây chuyền sản xuất thức ăn viên năng suất 5-6 tấn/giờ của công ty AWILA- cộng hòa liên bang Đức. ............................................................................. 32 Hình 1.9 Vỏ gấc và vỏ gấc băm nhỏ ......................................................................... 33 Hình 1.10 Cám gạo ................................................................................................... 34 Hình 1.11 Bột cá ....................................................................................................... 35 Hình 1.12 Bột vỏ sò .................................................................................................. 36 Hình 1.13 Khoáng..................................................................................................... 36 Hình 1.14 Natri benzoate .......................................................................................... 37 Hình 1.15 Muối ăn .................................................................................................... 37 Hình 2.1 Thước đo mm và cân kỹ thuật 4 chữ số ...................................................... 40 Hình 2.2 Bình hút ẩm và tủ sấy ................................................................................. 40 Hình 2.3 Máy nghiền ép............................................................................................ 45 Hình 2.4 Máy ép viên ............................................................................................... 45 Hình 2.5 Máy đánh đều viên thức ăn ......................................................................... 46 Hình 2.6 Máy sấy băng tải ........................................................................................ 46 Hình 2.7 Sơ chế nguyên liệu ..................................................................................... 47 Hình 2.8 Trộn 1/3 cám với vỏ gấc đã sơ chế ............................................................. 47 Hình 2.9 Nghiền ép sơ bộ nguyên liệu ...................................................................... 48 Hình 2.10 Phối trộn theo công thức ........................................................................... 48 Hình 2.11 Ép viên ..................................................................................................... 49 Hình 2.12 Đánh gãy viên thức ăn .............................................................................. 49 Hình 2.13 Sấy băng tải .............................................................................................. 50 Hình 2.14 Đo kích thước viên ................................................................................... 51 Hình 2.15 Tủ sấy ...................................................................................................... 52 Hình 2.16 Máy đo pH ............................................................................................... 53 Hình 2.17 Rây, sàng.................................................................................................. 53 Hình 2.18 Thức ăn dạng viên bị tro hóa và lọc xác đinh lượng cát ............................ 54 Hình 3.1 Mẫu CT-01 ................................................................................................. 61 Hình 3.2 Mẫu CT-02 ................................................................................................. 62 Hình 3.3 Mẫu CT-03 ................................................................................................. 62 Hình 3.4 Ngoại quan vế sản phẩm ............................................................................ 64 Hình 3.5 Đo độ ẩm ................................................................................................... 65
viii
Hình 3.6 Đo độ pH ................................................................................................... 65 Hình 3.7 Mẫu đã nghiền............................................................................................ 67 Hình 3.8 Tro hóa mẫu ............................................................................................... 68 Hình 3.9 Kết quả đo kích thước ................................................................................ 68 Hình 4.1 Sơ đồ công nghệ dây chuyền sản xuất thức ăn gia súc- gia cầm dạng viên...... .................................................................................................................................. 74
ix
DANH SÁCH SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1 Sơ đồ qui trình sản xuất thức ăn gia súc, gia cầm dạng viên ...................... 29 Sơ đồ 2.1 Sơ đồ qui trình GOOD ............................................................................... 43 Sơ đồ 2.2 Sơ đồ thiết bị .............................................................................................. 44 Sơ đồ 2.3 Sơ đồ bố trí thí nghiệm khảo sát nhiệt độ sấy ............................................. 58 Sơ đồ 2.4 Sơ đồ bố trí thí nghiệm khảo sát thơi gian sấy ............................................ 59 Sơ đồ 3.1 Sơ đồ ảnh hưởng quá nhiệt độ sấy tới độ ẩm sản phẩm .............................. 70 Sơ đồ 4.1 Sơ đồ qui trình công nghệ hiệu quả ........................................................... 73 Sơ đồ 5.1 Sơ đô quy trình đạt hiệu quả cao ................................................................ 77 DANH SÁCH BẢNG BIỂU
Bảng 1.1 Trọng lượng phân phối của quả gấc tươi (10 quả) [10].................................. 4 Bảng 1.2 Thành phần dinh dưỡng của quả gấc tươi (mg/100g) [1,2,3,4] ...................... 4 Bảng 1.3 Thành phần dinh dưỡng của vỏ gấc (cùi+vỏ) ................................................ 4 Bảng 1.4 Các nguyên cứu về gấc ................................................................................. 6 Bảng 1.5 Hàm lượng dầu béo trong nhân hạt gấc ......................................................... 6 Bảng 1.6 Các thành phần trong màng tươi của quả gấc chín ........................................ 6 Bảng 1.7 Bảng Hàm lượng Beta-caroten (trong 100g thực phẩm ăn được) ................... 9 Bảng 1.8 Thông kê Gấc nguyên liệu được tổng hợp từ năm 2008: ............................. 15 Bảng 1.9 Các chỉ tiêu cảm quan đối với thức ăn hỗn hợp cho lợn .............................. 23 Bảng 1.10 Các chỉ tiêu lý-hóa và giá trị dinh dưỡng trong thức ăn hỗn hợp cho lợn ... 24 Bảng 1.11 Các chỉ tiêu cảm quan đối với thức ăn hỗn hợp cho gà .............................. 24 Bảng 1.12 Các chỉ tiêu lý-hóa và giá trị dinh dưỡng trong thức ăn hỗn hợp cho gà thịt .................................................................................................................................. 25 Bảng 1.13 Thành phần dinh dưỡng của một số loại nguyên liệu sử dụng trong TĂCN .................................................................................................................................. 25 Bảng 1.14 Khuyến cáo về tỷ lệ tối đa của một số nguyên liệu trong thức ăn hỗn hợp cho gia cầm (Singh, Panda, 1988). ............................................................................. 27 Bảng 1.15 Thành phần chính của bột cá ..................................................................... 35 Bảng 2.1 Giá trị dinh dưỡng của khẩu phần dự kiến năng lượng và hàm lượng các chất dinh dưỡng ................................................................................................................ 42 Bảng 2.2 Công thức thực nghiệm với tổng khối lượng nguyên liệu 3000g ................. 50 Bảng 2.3 Khảo sát ảnh hưởng khối lượng vỏ gấc đôi với thời gian sấy: ..................... 57 Bảng 2.4 Khảo sát nhiệt độ sấy đối với chất lượng sản phẩm ..................................... 57 Bảng 3.1 Kết quả thực nghiệm ................................................................................... 61 Bảng 3.2 Chỉ tiêu đánh giá ngoại quan ....................................................................... 62 Bảng 3.3 Kết quả đánh giá cảm quan ......................................................................... 63 Bảng 3.4 Các chỉ tiêu cảm quan đối với thức ăn dạng viên ................................
