Đề tài Phân tích tình hình thực hiện chi phí và các giải pháp nhằm tiết kiệm chi phí

môc lôc Lêi nãi ®Çu 3 Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t 5 Ch­¬ng I: C¬ së lý luËn vÒ ph©n tÝch chi phÝ kinh doanh trong doanh nghiÖp……………………………..6 I. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ chi phÝ kinh doanh ……...……………………….. 6 1. Kh¸i niÖm, ph©n lo¹i chi phÝ kinh doanh…………………………………6 1.1. Kh¸i niÖm chi phÝ kinh doanh……….……………………………….…6 1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ kinh doanh ………………………………….……….8 1.3. §Æc ®iÓm mét sè ngµnh kinh tÕ………………………………….……10 1.4. Néi dung chi phÝ kinh doanh trong doanh nghiÖp………………….…15 2. ý nghÜa cña c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ kinh doanh…….…………………17 II. Néi dung vµ ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch…………………………………….…18 1. Néi dung…………………………………………….…………………..18 1.1. Ph©n tÝch chung t×nh h×nh chi phÝ kinh doanh trong mèi liªn hÖ víi doanh thu…………………………………………………….……………18 1.2. Ph©n tÝch chi phÝ kinh doanh theo chøc n¨ng cña chi phÝ…………….18 1.3. Ph©n tÝch chi phÝ kinh doanh theo yÕu tè chi phÝ……………………..19 1.4. Ph©n tÝch mét sè kho¶n môc chi phÝ chñ yÕu……….………………...19 2. Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch………………………………………………….20 2.1. Ph­¬ng ph¸p so s¸nh……….…………………………………………20 2.2. Ph­¬ng ph¸p thay thÕ liªn hoµn vµ ph­¬ng ph¸p sè chªnh lÖch…..…..23 2.3. Ph­¬ng ph¸p c©n ®èi……………………………………………….….25 2.4. C¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c…………………………………………….…..25 III. Nguån tµi liÖu……….……………………………………………………26 Ch­¬ng II: Ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn chi phÝ kinh doanh……..…..………...……………………………..27 I. T×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh t¹i c«ng ty…….………………..27 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn………….…………………………...27 2. Chøc n¨ng vµ nhiÖm vô…………………..……………………………..29 3. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh……...……….………………30 4. KÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty…………..………..34 5. Mét vµi chØ tiªu vÒ ho¹t ®éng kinh doanh…………….………………...36 II. Néi dung c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ……………………..………………….40 III. Ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn chi phÝ kinh doanh………..……………….42 1. Ph©n tÝch chung t×nh h×nh thùc hiÖn chi phÝ…………….………………42 2. Ph©n tÝch tæng hîp chi phÝ theo chøc n¨ng ho¹t ®éng……….………….44 3. Ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn chi phÝ qu¶n lý……………….…………..45 4. Ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn chi phÝ gi¸ vèn hµng ho¸…….…………..47 5. Ph©n tÝch chung t×nh h×nh thùc hiÖn chi phÝ tiÒn l­¬ng…….…………...51 Ch­¬ng III: NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ vµ c¸c gi¶i ph¸p ………………...……….……………………57 I. NhËn xÐt, ®¸nh gi¸………………………….……………………………...57 1. MÆt m¹nh……………….……………………………………………….57 2. Tån t¹i ………………….……………………………………………….59 2.1. Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh………….…………………………...59 2.2. Chi phÝ tiÒn l­¬ng………………………..…………………………….59 2.3. Chi phÝ mua hµng………………………..……………………………..60 II. BiÖn ph¸p nh»m phÊn ®Êu h¹ thÊp chi phÝ………………………………...60 1. BiÖn ph¸p chung nh»m phÊn ®Êu h¹ thÊp chi phÝ………..………………61 1.1. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn chi phÝ…………….……………………...61 1.2. BiÖn ph¸p chung lµm gi¶m chi phÝ……………..……………………...61 2. BiÖn ph¸p nh»m phÊn ®Êu h¹ thÊp chi phÝ………..……………………...62 2.1. Më réng thÞ tr­êng kinh doanh………………..………………………62 2.2. N©ng cao tr×nh ®é cña ng­êi lao ®éng………..………………………..65 2.3. Cã ph­¬ng h­íng kinh doanh hîp lý……..……………………………65 3. Nh÷ng ®Ò xuÊt nh»m h¹ thÊp chi phÝ………..…………………………...66 3.1. Chi phÝ mua hµng (trÞ gi¸ hµng mua, chi phÝ thu mua)…..…………….66 3.2. Chi phÝ tiÒn l­¬ng…………………………………………..………….66 3.3. Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh……………………………..………...67 3.4. Chi phÝ qu¶n lý………………………………………………..………..67 KÕt luËn 70 Tµi liÖu tham kh¶o 71 NhËn xÐt cña ®¬n vÞ thùc tËp 72 Lêi nãi ®Çu Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, cïng víi sù ®æi míi cña ®Êt n­íc, chÝnh s¸ch, chÕ ®é vÒ tµi chÝnh – kÕ to¸n kh«ng ngõng ®­îc ®æi míi, hoµn thiÖn ®Ó phï hîp víi t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi trong n­íc vµ hîp t¸c, héi nhËp quèc tÕ. Lµ mét sinh viªn chuÈn bÞ rêi xa m¸i ghÕ nhµ tr­êng ®Ó b­íc vµo mét cuéc sèng míi víi bao tr¨n trë vÒ vÊn ®Ò lËp nghiÖp vµ t¹o dùng cuéc sèng, em cµng thÊm thÝa c©u nãi bÊt hñ vÒ m«i tr­êng kinh doanh cña chóng ta – nh÷ng ng­êi kinh doanh t­¬ng lai sÏ ph¶i ®ãn nhËn ®ã lµ: “Th­¬ng tr­êng còng nh­ chiÕn tr­êng”. Ph¶i ch¨ng m«i tr­êng kinh doanh ®ã ®Çy khã kh¨n, kh¾c nghiÖt, ®ßi hái sù thö th¸ch cao ë mçi con ng­êi. BÊt cø ai khi b­íc ch©n vµo kinh doanh th× vÊn ®Ò ®Çu tiªn ph¶i tÝnh ®Õn lµ lîi nhuËn vµ lµm c¸ch nµo cã thÓ t¨ng lîi nhuËn ®Õn møc tèi ®a mµ gi¶m ®­îc chi phÝ ®Õn møc tèi thiÓu, cho nªn ë ®ã kh«ng cã chç dµnh cho t×nh c¶m, bao dung, ®é l­îng mµ ®ã lµ cuéc c¹nh tranh gay g¾t quyÕt liÖt gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi nhau. Nãi nh­ vËy th× viÖc c¸c nhµ qu¶n trÞ t×m ra ph­¬ng h­íng kinh doanh vµ qu¶n lý tèt c¸c kho¶n chi phÝ lµ c«ng viÖc cùc kú quan träng. Lµm thÕ nµo ®Ó 1 ®ång vèn bá ra ngµy h«m nay ph¶i thu ®­îc nhiÒu lîi nhuËn trong t­¬ng lai. Ngµy nay, nÒn kinh tÕ n­íc ta ®ang dÇn më cöa víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ chóng ta ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng ®­îc ghi nhËn sau c«ng cuéc c¶i c¸ch kinh tÕ tõ n¨m 1986. Tuy nhiªn sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®ã mét mÆt ®· t¹o ra nh÷ng c¬ héi to lín, mÆt kh¸c l¹i mang ®Õn nh÷ng khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp, nh­: Nh÷ng khã kh¨n vÒ vèn, khã kh¨n vÒ khoa häc, c«ng nghÖ míi,… Do ®ã, c©u hái ®Æt ra cho c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp lµ ph¶i lµm sao ®Ó cã thÓ tËn dông ®­îc mäi nguån lùc s½n cã cña m×nh nh»m tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ mét c¸ch tèi ­u nhÊt vµ ®ã lµ ch×a kho¸ cña viÖc t¨ng lîi nhuËn. Khi nhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña viÖc ph©n tÝch vµ qu¶n lý chi phÝ trong doanh nghiÖp, qua thêi gian thùc tËp ë c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n m¸y tÝnh Hµ Néi cïng víi viÖc kÕt hîp gi÷a kiÕn thøc lý luËn vµ kiÕn thøc thùc tÕ mµ em thu nhËn, häc hái ®­îc qua thêi gian thùc tËp ®ã, em ®· ®i s©u nghiªn cøu ®Ò tµi: “Ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn chi phÝ vµ c¸c gi¶i ph¸p nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ” t¹i c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n m¸y tÝnh Hµ Néi lµm chuyªn ®Ò tèt nghiÖp cho m×nh. Tuy nhiªn, víi ®iÒu kiÖn thêi gian cho phÐp vµ phÇn kiÕn thøc cßn nhiÒu h¹n chÕ, cho nªn b¶n chuyªn ®Ò cßn nhiÒu thiÕu sãt, em rÊt mong ®­îc sù gãp ý cña thÇy c« gi¸o trong tr­êng còng nh­ c¸c c« chó anh chÞ trong phßng tµi chÝnh kÕ to¸n ®Ó b¶n chuyªn ®Ò nµy ®­îc ®Çy ®ñ vµ hoµn thiÖn h¬n. Cuèi cïng em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì tËn t×nh cña c« gi¸o Lª Hoµi Ph­¬ng ®· trùc tiÕp h­íng dÉn em cïng c¸c c« chó anh chÞ trong phßng tµi chÝnh kÕ to¸n ®· gióp em hoµn thiÖn b¶n chuyªn ®Ò nµy. §Ò tµi ®­îc nghiªn cøu chia lµm 3 phÇn: Ch­¬ng I: C¬ së lý luËn vÒ ph©n tÝch chi phÝ kinh doanh trong doanh nghiÖp. Ch­¬ng II: Ph©n tÝch t×nh thùc hiÖn chi phÝ kinh doanh t¹i c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n m¸y tÝnh Hµ Néi. Ch­¬ng III: Mét sè biÖn ph¸p vµ ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt. Sau ®©y lµ néi dung chÝnh cña tõng ch­¬ng. Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t Tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n: TNHH Tµi s¶n cè ®Þnh: TSC§ Nguån vèn chñ së h÷u: NVCSH N¨ng suÊt lao ®éng: NSL§ Tû lÖ: TL Tû träng: TT Tû suÊt: TS Ch­¬ng I C¬ së lÝ luËn vÒ ph©n tÝch Chi phÝ kinh doanh trong doanh nghiÖp I. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ chi phÝ kinh doanh 1. Kh¸i niÖm, ph©n lo¹i chi phÝ kinh doanh 1.1. Kh¸i niÖm chi phÝ kinh doanh Trong cuéc sèng hµng ngµy, nhu cÇu cña con ng­êi lµ v« tËn. §Ó tho¶ m·n nhu cÇu cña m×nh, con ng­êi ph¶i nç lùc phÊn ®Êu vµ bá søc ra lµm víi mong muèn lîi Ých thu ®­îc lµ cao nhÊt. Víi c¸c doanh nghiÖp còng vËy, ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn mét c¸ch bÒn v÷ng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ngµy cµng c¹nh tranh khèc liÖt ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp kinh doanh ph¶i cã lêi. Ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp diÔn ra trªn c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt, x©y dùng, th­¬ng m¹i dÞch vô,..., lµ ®Ó s¶n xuÊt vµ cung cÊp hµng ho¸ - dÞch vô cho ng­êi tiªu dïng nh»m thu ®­îc lîi nhuËn. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu kinh doanh ®ã, nhÊt thiÕt doanh nghiÖp ph¶i bá ra nh÷ng chi phÝ nhÊt ®Þnh. Tuy nhiªn, dï ë bÊt cø lo¹i h×nh nµo th× doanh nghiÖp còng lu«n ph¶i ®æi míi ph­¬ng thøc kinh doanh, c¶i tiÕn mÉu m·, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm,…, ®¶m b¶o søc c¹nh tranh. Cã mét häc gi¶ ng­êi Mü ®· cho r»ng: “C«ng viÖc kinh doanh chØ lµ vÊn ®Ò ®« la. NÕu anh ta kh«ng kiÕm ®­îc ®« la th× c«ng viÖc kinh doanh chØ lµ v« nghÜa”. Nãi nh­ vËy, viÖc kinh doanh cã lîi nhuËn ®ã kh«ng ph¶i lµ ®iÒu ®¬n gi¶n vµ viÖc tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh chÝnh x¸c gi÷a kÕt qu¶ ®¹t ®­îc víi chi phÝ bá ra cßn phô thuéc rÊt nhiÒu vµo tµi kinh doanh cña nhµ qu¶n trÞ. VËy chi phÝ lµ g×? lµm thÕ nµo ®Ó tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ? Khi ®Þnh nghÜa vÒ chi phÝ, cã rÊt nhiÒu kh¸i niÖm kh¸c nhau. Tuy nhiªn tuú tõng lÜnh vùc ho¹t ®éng, tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm, lÜnh vùc kinh doanh mµ chi phÝ ®­îc hiÓu theo nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau. Nh×n chung, chi phÝ ph¸t sinh hµng ngµy, hµng giê, ®a d¹ng phøc t¹p. ë lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh tÕ cña doanh nghiÖp th­¬ng m¹i: C¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra tr­íc hÕt lµ c¸c chi phÝ cho viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm. Trong khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt, c¸c doanh nghiÖp ph¶i tiªu hao c¸c lo¹i vËt t­ nh­ nguyªn liÖu, vËt liÖu, nhiªn liÖu, hao mßn m¸y mãc, thiÕt bÞ, c¸c c«ng cô dông cô. Doanh nghiÖp cßn thùc hiÖn tr¶ tiÒn l­¬ng (hay tiÒn c«ng) cho ng­êi lao ®éng. Nh­ vËy cã thÓ thÊy chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ vÒ vËt chÊt vµ lao ®éng mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm trong mét thêi kú. C¸c chi phÝ nµy ph¸t sinh cã tÝnh chÊt th­êng xuyªn vµ g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. Doanh nghiÖp ngoµi viÖc s¶n xuÊt chÕ biÕn, cßn ph¶i tæ chøc tiªu thô s¶n phÈm. Trong qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm, doanh nghiÖp còng ph¶i bá ra nh÷ng chi phÝ nhÊt ®Þnh, nh­ chi phÝ vÒ bao gãi s¶n phÈm, vËn chuyÓn, b¶o qu¶n s¶n phÈm. Ngoµi ra, ®Ó giíi thiÖu réng r·i s¶n phÈm cho ng­êi tiªu dïng, còng nh­ ®Ó h­íng dÉn tiªu dïng, ®iÒu tra kh¶o s¸t thÞ tr­êng ®Ó cã quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc s¶n xuÊt th× doanh nghiÖp cßn ph¶i bá ra nh÷ng chi phÝ vÒ nghiªn cøu, tiÕp thÞ, qu¶ng c¸o, giíi thiÖu s¶n phÈm hay b¶o hµnh s¶n phÈm. TÊt c¶ nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc tiªu thô s¶n phÈm gäi lµ chi phÝ tiªu thô hay cßn gäi lµ chi phÝ l­u th«ng s¶n phÈm. Ngoµi chi phÝ s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm, trong kinh doanh, doanh nghiÖp cßn ph¶i nép nh÷ng kho¶n tiÒn gi¸n thu cho nhµ n­íc theo luËt thuÕ ®· quy ®Þnh nh­ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp,… §èi víi doanh nghiÖp, nh÷ng kho¶n tiÒn thuÕ ph¶i nép trªn lµ nh÷ng chi phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra trong kinh doanh, v× thÕ nã mang tÝnh chÊt kho¶n chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nh­ vËy, tõ gãc ®é cña doanh nghiÖp, cã thÓ thÊy chi phÝ s¶n xuÊt – kinh doanh cña mét doanh nghiÖp lµ toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt, chi phÝ tiªu thô s¶n phÈm vµ c¸c kho¶n tiÒn thuÕ gi¸n thu mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó thùc hiÖn ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. C¸c kho¶n chi phÝ nµy ®Òu ®­îc biÓu hiÖn b»ng th­íc ®o tiÒn tÖ. Chi phÝ doanh nghiÖp chi ra cÊu thµnh nªn gi¸ trÞ thµnh phÈm, gi¸ trÞ s¶n phÈm bao gåm 3 bé phËn: C, V, M vµ ®­îc biÓu hiÖn b»ng c«ng thøc: G = C + V + M Trong ®ã: M: Gi¸ trÞ míi do lao ®éng s¸ng t¹o ra. C: Toµn bé gi¸ trÞ t­ liÖu s¶n xuÊt ®· tiªu hao nh­ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, nguyªn vËt liÖu, c«ng cô, dông cô. V: Chi phÝ tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. C¸c kho¶n chi phÝ nµy ph¸t sinh cã tÝnh chÊt th­êng xuyªn, liªn tôc, g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. Tuy nhiªn còng cÇn ph¶i ph©n biÖt sù kh¸c nhau gi÷a chi phÝ vµ chi tiªu. Chi tiªu lµ sù gi¶m ®i ®¬n thuÇn cña c¸c lo¹i vËt t­, tµi s¶n, tiÒn vèn cña doanh nghiÖp, bÊt kÓ nã ®­îc sö dông vµo môc ®Ých g×.Tæng chi tiªu trong kú cña doanh nghiÖp bao gåm chi tiªu cho qu¸ tr×nh cung cÊp (chi phÝ mua s¾m vËt t­ hµng ho¸), chi tiªu cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh (chi cho s¶n xuÊt, cho c«ng t¸c qu¶n lý,…). Chi tiªu lµ c¬ së cña chi phÝ: Kh«ng cã chi tiªu th× kh«ng cã chi phÝ, nh­ng cã nh÷ng kho¶n chi tiªu kú nµy ch­a ®­îc tÝnh vµo chi phÝ (chi phÝ mua nguyªn vËt liÖu vÒ nhËp kho nh­ng ch­a sö dông) vµ cã nh÷ng kho¶n tÝnh vµo chi phÝ kú nµy nh­ng thùc tÕ ch­a chi tiªu (chi phÝ trÝch tr­íc). Nh­ vËy, chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng, lao ®éng vËt ho¸ vµ c¸c chi phÝ kh¸c mµ doanh nghiÖp ®· chi ra trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh, ®ång thêi ®­îc bï ®¾p tõ doanh thu kinh doanh trong kú. 1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ kinh doanh 1.2.1. Sù cÇn thiÕt ph¶i ph©n lo¹i chi phÝ kinh doanh Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ph¸t sinh th­êng xuyªn trong suèt qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, nã bao gåm nhiÒu lo¹i, víi tÝnh chÊt kinh tÕ, môc ®Ých, c«ng dông kh¸c nhau. Do ®ã, ®Ó ®¶m b¶o yªu cÇu qu¶n lý vµ ®Ò ra biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nhÊt thiÕt ph¶i ph©n lo¹i chi phÝ. ViÖc lµm nµy cã ý nghÜa v« cïng to lín, mét mÆt nã gióp cho nhµ ho¹ch ®Þnh theo dâi ®­îc t×nh h×nh chi phÝ ®ang diÔn ra, mÆt kh¸c nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. Tuy nhiªn, viÖc ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i dùa trªn nh÷ng c¬ së khoa häc ®óng ®¾n vµ theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau. Cã nh­ vËy míi ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c chi phÝ cña doanh nghiÖp. 1.2.2. Ph©n lo¹i chi phÝ kinh doanh * C¨n cø vµo møc ®é tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng kinh doanh, chi phÝ kinh doanh ®­îc ph©n lo¹i thµnh chi phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp: - Chi phÝ trùc tiÕp: Lµ nh÷ng chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm còng nh­ c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng qu¶n lý vµ phôc vô s¶n xuÊt trong ph¹m vi c¸c bé phËn ph©n x­ëng, tæ ®éi s¶n xuÊt bao gåm: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. Trong ®ã, nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp lµ lo¹i nguyªn vËt liÖu chñ yÕu t¹o nªn thùc thÓ s¶n phÈm. Nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng ng­êi trùc tiÕp tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm, søc lao ®éng cña hä hao phÝ trùc tiÕp cho s¶n phÈm mµ hä s¶n xuÊt ra. Ngoµi ra, nã còng lµ nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc tiªu thô s¶n phÈm ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh chuyÓn s¶n phÈm tõ doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®Õn ng­êi mua gåm c¸c chi phÝ: + Chi phÝ ®ãng gãi s¶n phÈm ®Ó tiªu thô: Lµ nh÷ng chi phÝ bao gãi s¶n phÈm thµnh tõng l«, tõng kiÖn, chi phÝ vËn chuyÓn s¶n phÈm ®Õn kho cña ng­êi mua, chi phÝ b¶o qu¶n s¶n phÈm kÓ tõ lóc xuÊt kho göi ®i b¸n, chi phÝ bèc dì. + Chi phÝ mua hµng, chi phÝ b¸n hµng. - Chi phÝ gi¸n tiÕp: Lµ nh÷ng chi phÝ kh¸c liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm ngoµi chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. Lo¹i chi phÝ nµy bao gåm: + Chi phÝ nh©n c«ng ph©n x­ëng (lao ®éng gi¸n tiÕp nghÜa lµ lao ®éng phôc vô qu¶n lý t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh). + Chi phÝ vËt liÖu gi¸n tiÕp. + Chi phÝ c«ng cô dông cô. + Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh. + Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn. Nã còng lµ kho¶n chi phÝ ph¸t sinh phôc vô cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh nh­ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. * C¨n cø vµo biÕn ®æi chi phÝ, chi phÝ ®­îc ph©n thµnh chi phÝ kh¶ biÕn (biÕn phÝ) vµ chi phÝ cè ®Þnh (®Þnh phÝ): - Chi phÝ kh¶ biÕn: Lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ biÕn ®æi phô thuéc vµo khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt, hµng ho¸ mua vµo b¸n ra trong kú. Chi phÝ nµy bao gåm chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì hµng ho¸, chi phÝ ®ãng gãi bao b×,… §Æc ®iÓm cña chi phÝ kh¶ biÕn lµ khi khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt, hµng ho¸ mua vµo, b¸n ra thay ®æi th× chi phÝ kh¶ biÕn thay ®æi theo chiÒu tû lÖ thuËn. Nh­ng chi phÝ kh¶ biÕn cho mét ®¬n vÞ doanh thu th× kh«ng ®æi. - Chi phÝ cè ®Þnh: Lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ t­¬ng ®èi æn ®Þnh, kh«ng phô thuéc vµo khèi l­îng s¶n xuÊt, hµng ho¸ mua vµo b¸n ra trong kú nh­ chi phÝ khÊu hao TSC§, chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý,… §©y lµ lo¹i chi phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i thanh to¸n, ph¶i tr¶ kh«ng phô thuéc vµo khèi l­îng s¶n phÈm nhiÒu hay Ýt, thËm chÝ ®«i khi kh«ng kinh doanh còng ph¶i tr¶. V× vËy ngay c¶ khi doanh nghiÖp kh«ng s¶n xuÊt kinh doanh g× c¶ còng ph¶i chi tr¶ tiÒn thuª nhµ ®Êt ®Ó xe, l­¬ng b¶o vÖ TSC§. §Æc ®iÓm cña lo¹i chi phÝ nµy lµ khi khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt, hµng ho¸ mua vµo b¸n ra thay ®æi th× chi phÝ bÊt biÕn kh«ng ®æi. Nh­ng chi phÝ bÊt cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm doanh thu thay ®æi theo chiÒu h­íng tû lÖ nghÞch. * C¨n cø vµo chøc n¨ng ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp: Chi phÝ ®­îc ph©n thµnh chi phÝ mua hµng, chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. - ChÝ phÝ mua hµng lµ chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn sè hµng ho¸ mua vÒ nhËp kho ®Ó b¸n cña doanh nghiÖp trong kú, lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ b»ng tiÒn hoÆc tµi s¶n g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh mua vËt t­ hµng ho¸. Chi phÝ mua hµng lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ tõ khi giao dÞch ký kÕt hîp ®ång cho ®Õn khi hîp ®ång ®­îc thùc hiÖn, hµng ho¸ ®· nhËp kho, hoÆc ®· chuyÓn ®Õn ®Þa ®iÓm chuÈn bÞ b¸n ra, thuéc nhãm nµy bao gåm: Chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì, b¶o qu¶n, l­¬ng c¸n bé c«ng nh©n viªn chuyªn tr¸ch ë kh©u mua hµng ho¸, thuÕ, lÖ phÝ, hoa hång ë kh©u mua hµng ho¸ vµ c¸c chi phÝ vÒ b¶o hµnh hµng ho¸, tiÒn thuª kho b·i,… ph¸t sinh ë kh©u mua hµng ho¸ cña doanh nghiÖp. - Chi phÝ b¸n hµng lµ toµn bé chi phÝ liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸ dÞch vô trong kú. Trong c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i chi phÝ nµy chiÕm tû träng t­¬ng ®èi cao bëi v× ®ã lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ trùc tiÕp phôc vô cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh th­¬ng m¹i khi quy m« kinh doanh ®­îc më réng doanh thu t¨ng th× tû träng chi phÝ bµn hµng còng t¨ng. Nã bao gåm toµn bé c¸c chi phÝ g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh phôc vô b¸n hµng vµ quy tr×nh b¸n hµng cña doanh nghiÖp. + Chi phÝ vËt liÖu, bao b× lµ c¸c chi phÝ vÒ vËt liÖu bao b× xuÊt dïng phôc vô cho qu¸ tr×nh b¶o qu¶n, tiªu thô bèc dì vµ vËn chuyÓn hµng ho¸, vËt liÖu, söa ch÷a TSC§. + Chi phÝ dông cô ®å dïng phôc vô b¸n hµng nh­ dông cô ®å dïng, ph­¬ng tiÖn lµm viÖc tÝnh to¸n,… + Chi phÝ khÊu haoTSC§ ë bé phËn b¶o qu¶n hµng ho¸, kho, cöa hµng, ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn, bèc dì, kiÓm nghiÖm. + Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi lµ c¸c chi phÝ nh­ thuª ng­êi söa ch÷a TSC§, tiÒn thuª kho b·i. + C¸c chi phÝ kh¸c lµ c¸c chi phÝ b»ng tiÒn ph¸t sinh ë c¸c kh©u b¸n ngoµi c¸c chi phÝ kÓ trªn nh­ chi phÝ tiÕp kh¸ch,… - Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ lao ®éng sèng, lao ®éng vËt ho¸ ph¸t sinh ë bé phËn qu¶n lý chung c¶ doanh nghiÖp. §©y lµ kho¶n chi phÝ quan träng ®èi víi bÊt k× mét doanh nghiÖp kinh doanh nµo nªn ®Ó tån t¹i vµ ho¹t ®éng c¸c doanh nghiÖp buéc ph¶i cã bé m¸y qu¶n lý ®Ó ®iÒu hµnh ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh, nã bao gåm: + Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý: Lµ kho¶n tiÒn doanh nghiÖp ph¶i tr¶ cho c¸n bé c«ng nh©n vتn qu¶n lý nh­ tiÒn l­¬ng, phô cÊp vµ c¸c kho¶n tÝnh theo l­¬ng. + Chi phÝ vËt liÖu qu¶n lý: Lµ toµn bé gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt dïng trong c«ng t¸c qu¶n lý nh­ giÊy, mùc, bót,…, vËt liÖu söa ch÷a cho TSC§, c«ng cô ®å dïng trong c«ng t¸c qu¶n lý. + Chi phÝ ®å dïng v¨n phßng. + KhÊu hao TSC§ ë bé phËn qu¶n lý. + ThuÕ, phÝ vµ lÖ phÝ. + Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi. + Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. * C¨n cø néi dung kinh tÕ vµ yªu cÇu h¹ch to¸n, chi phÝ ®­îc ph©n thµnh c¸c kho¶n môc nh­: Chi phÝ nh©n viªn, chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ c«ng cô ®å dïng, chi phÝ khÊu hao TSC§,… + Chi phÝ nh©n c«ng gåm tiÒn l­¬ng chÝnh, l­¬ng phô cña ng­êi lao ®éng, c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp do quü tiÒn l­¬ng s¶n xuÊt kinh doanh chi tr¶ vµ kho¶n b¶o hiÓm x· héi tÝnh theo tû lÖ phÇn tr¨m (%) theo quy ®Þnh trªn c¬ së tiÒn l­¬ng ®­îc h­ëng. + Chi phÝ nguyªn vËt liÖu gåm nguyªn vËt liÖu chÝnh, nguyªn vËt phô vµ nhiªn liÖu. Trong ®ã nguyªn vËt liÖu chÝnh lµ nguyªn vËt liÖu sau qu¸ tr×nh gia c«ng chÕ biÕn sÏ cÊu thµnh thùc thÓ vËt chÊt chñ yÕu cña s¶n phÈm trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nguyªn vËt liÖu chÝnh gåm c¶ b¸n thµnh phÈm mua ngoµi ®Ó tiÕp tôc chÕ biÕn. Nguyªn vËt liÖu phô lµ nh÷ng vËt liÖu chØ cã t¸c dông phô trî trong s¶n xuÊt, kÕt hîp vËt liÖu chÝnh lµm thay ®æi mÇu s¾c h×nh d¸ng, mïi vÞ. Nhiªn liÖu gåm nh÷ng thø dïng ®Ó cung cÊp nhiÖt l­îng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nh­ x¨ng dÇu, khÝ ®èt. + Chi phÝ khÊu hao TSC§ bao gåm sè khÊu hao TSC§ h÷u h×nh vµ TSC§ v« h×nh phôc vô cho viÖc l­u th«ng hµng ho¸,… + Chi phÝ dich vô mua ngoµi lµ c¸c chi phÝ tr¶ cho c¸c tæ chøc c¸ nh©n ngoai doanh nghiÖp vÒ c¸c dÞch vô nh­: TiÒn ®iÖn n­íc ®iÖn tho¹i, söa ch÷a TSC§ thuª ngoµi,… + Chi phÝ b»ng tiÒn k