Đề tài Quỹ đầu tư chứng khoán và thực trạng của các quỹ này tại Việt Nam hiện nay

Lêi më ®Çu. Tr­íc xu thÕ ph¸t triÓn vµ héi nhËp kinh tÕ ®ang diÔn ra m¹nh mÏ nh­ hiÖn nay th× nhu cÇu vÒ vèn ®Ó ®Èy m¹nh ph¸t triÓn kinh tÕ , tr¸nh tôt hËu lµ vÊn ®Ò cÇn thiÕt ®èi víi mçi n­íc . §Ó huy ®éng vèn mét c¸ch tèi ®a , ngoµi sù gãp mÆt cña ng©n hµng cßn cã mét sè tæ chøc phi ng©n hµng kh¸c ®iÓn h×nh lµ quü ®Çu t­ (Q§T) , mét ®Þnh chÕ tµi chÝnh trung gian tham gia ho¹t ®éng kinh doanh trªn thÞ tr­êng ®Æc biÖt lµ trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n (TTCK) . TÝnh ®Õn nay th× thÞ tr­êng chøng kho¸n ë ViÖt Nam ®· ho¹t ®éng ®­îc h¬n 3 n¨m. Qua b¸o c¸o tæng kÕt vÒ s­ ho¹t ®éng cña TTCK, chóng ta cã thÓ nhËn thÊy sù kh«ng æn ®Þnh cña TTCK, gi¸ c¶ chøng kho¸n vµ chØ sè chøng kho¸n lu«n biÕn ®éng. Vµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n ®ã lµ thiÕu v¾ng c¸c tæ chøc ®Çu t­ chuyªn nghiÖp nh­ c¸c Q§T. MÆt kh¸c, c¸c b¸o c¸o, chuyªn ®Ò Ýt ®Ò cËp ®Õn Q§T chøng kho¸n, kh¸i niÖm Q§T chøng kho¸n vÉn cßn xa l¹ vµ míi mÎ víi c«ng chóng nãi chung vµ c¸c nhµ ®Çu t­ nãi riªng. MÆc dï, sù hiÖn diÖn cña Q§T kh«ng nh÷ng chØ cÇn thiÕt cho TTCK mµ cßn rÊt cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn cña toµn bé nÒn kinh tÕ. Cã thÓ coi Q§T lµ cÇu nèi h÷u hiÖu gi÷a ng­êi tiÕt kiÖm vµ nhµ ®Çu t­ , phæ cËp ®Çu t­ chøng kho¸n, ph¸t huy néi lùc, ®Èy nhanh tèc ®é cæ phÇn ho¸. Ngoµi ra , th«ng qua Q§T, viÖc huy ®éng vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ tiÕp cËn thÞ tr­êng vèn quèc tÕ trë nªn dÔ dµng h¬n. Q§T lµ ph­¬ng tiÖn thuËn lîi ®¬n gi¶n vµ linh ho¹t gãp phÇn vµ tham gia vµo sù t¨ng tr­ëng trong t­¬ng lai cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam . Bëi nh÷ng lÝ do ®ã em ®· chän ®Ò tµi nµy víi tªn gäi “Quü ®Çu t­ chøng kho¸n vµ thùc tr¹ng cña c¸c quü ®Çu t­ t¹i ViÖt Nam hiÖn nay” . §Ò tµi nµy ®­îc kÕt cÊu nh­ sau : Ch­¬ng 1 : Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ quü ®Çu t­ chøng kho¸n Ch­¬ng 2 : Kh¸i qu¸t vÒ quü ®Çu t­ t¹i mét sè n­íc trªn thÕ giíi . Thùc tr¹ng c¸c quü ®Çu t­ t¹i ViÖt Nam . Ch­¬ng 3 : §Þnh h­íng h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn quü ®Çu t­ t¹i ViÖt Nam . Trong giai ®o¹n nµy , viÖc cho phÐp c¸c quü ®Çu t­ n­íc ngoµi ho¹t ®éng ë ViÖt Nam lµ thÝch hîp , nã ®¸p øng mét phÇn vèn cho nhu cÇu vèn n­íc ta . ViÖc nµy xuÊt ph¸t tõ nh÷ng lÝ do sau : Thø nhÊt , chóng ta ch­a cã nhiÒu kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm trªn TTCK nãi chung vµ ho¹t ®éng cña quü ®Çu t­ chøng kho¸n nãi riªng , c¸c quü n­íc ngoµi vµo ho¹t ®éng t¹i thÞ tr­êng ViÖt Nam sÏ võa ®em l¹i nguån vèn lín cho nÒn kinh tÕ , võa lµ ®éng t¸c th¨m dß tiÒm n¨ng trªn thÞ tr­êng . Thø hai, c¸c nhµ ®Çu t­ ViÖt Nam c¸ nh©n còng nh­ c¸c tæ chøc ch­a thÓ tham gia ®«ng ®¶o vµo quü ®Çu t­ nhiÒu , hä cßn ph¶i dÌ dÆt vèn Ýt ái cña m×nh , kh«ng thÓ tËp trung vµo mét kiÓu ®Çu t­ cßn xa l¹ nh­ vËy . Thø ba, TTCK ViÖt Nam míi ë giai ®o¹n s¬ khai , ch­a cho phÐp mét møc giao dÞch n¨ng ®éng chøng kho¸n chØ ®Çu t­ do quü ph¸t hµnh . ViÖc rót vèn cña c¸c nhµ ®Çu t­ ra khái quü nµy nÕu kh«ng ®­îc mua b¸n cæ phÇn trùc tiÕp vãi nhau th× ph¶i thùc hiÖn ë c¸c së giao dÞch n­íc ngoµi . Nãi tãm l¹i , c¸c quü ®Çu t­ do ng­êi n­íc ngoµi thµnh lËp vµo ho¹t ®éng ®Çu t­ vµo thÞ tr­êng ViÖt Nam vï¨ gióp cho ph¸t triÓn , võa t¹o ra b­íc khëi ®éng cho ngµnh quü , gÝp ViÖt Nam häc tËp kinh nghiÖm qu¶n lÝ quü ®Çu t­. §Æc ®iÓm cña 5 quü thµnh lËp sím nhÊt ë ViÖt Nam : §©y ®Òu lµ nh÷ng quü t­ nh©n vµ ho¹t ®éng d­íi h×nh thøc quü ®ãng . C¸ch thøc hoµn vèn cña c¸c quü lµ kh¸c nhau , cã thÓ hoµn vèn vµo mét thêi ®iÓm Ên ®Þnh , hoÆc cho phÐp chiÕt khÊu sau mçi thêi h¹n nhÊt ®Þnh …ChÝnh s¸ch hoµn vèn cña c¸c quü ®­îc tãm t¾t nh­ sau : Môc ®Ých cña c¸c quü th­êng lµ t¨ng tr­ëng vèn trong dµi h¹n . Ph­¬ng thøc ®Çu t­ ®a d¹ng : C¸c quü kh«ng chØ ®Çu t­ b»ng c¸ch mua cæ phiÕu cña c¸c c«ng ty mµ cã thÓ ®­a vµo ViÖt Nam d­íi c¸c kho¶n vay nî . Mét sè quü cßn tËp trung ®Ó cã ®­îc cæ phiÕu kiÓm so¸t cña c¸c c«ng ty . Ph­¬ng thøc ®Çu t­ cña c¸c quü : Khi ®Çu t­ vµo ViÖt Nam , c¸c quü ®Çu t­ n­íc ngoµi tËn dông ®­îc nh÷ng thuËn lîi sau : Thø nhÊt , chÝnh phñ ViÖt Nam ®· cã nh÷ng chÝnh s¸ch ñng hé quü ®Çu t­ ; c¸c Bé , c¸c ngµnh ®· phèi hîp ®Ó ban hµnh qui chÕ ho¹t ®éng cho sù ho¹t ®éng cña quü , ®Æc biÖt lµ cØa c¸ch ph¸p luËt , chÝnh s·h ­u ®·i ®Çu t­ . Thø hai, c¸c tæ chøc ( ng©n hµng , b¶o hiÓm , tæng c«ng ty Nhµ n­íc) vµ c¸c c¸ nh©n cã thu nhËp cao cã nhu cÇu ®Çu t­ , Thø ba, trong thêi gian qua , ViÖt Nam ®É ®Èy m¹nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc , gãp phÇn t¹o m«i tr­êng cho Q§T ®Èy m¹nh ®Çu t­ vµo c¸c c«ng ty cæ phÇn vµ gióp c¸c doanh nghiÖp nµy ®­îc niªm yÕt vµ giao dÞch t¹i Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n . Bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi , nh÷ng nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi cßn ph¶i ®èi mÆt víi rÊt nhiÒu khã kh¨n : Thø nhÊt , m«i tr­êng ph¸p lý n­íc ta ch­a cã nh÷ng qui ®Þnh râ rµng cho c¸c quü ®Çu t­ nuqãc ngoµi ( ch¼ng h¹n nh­ qui ®Þnh vÒ tØ lÖ vèn ) dÉn ®Õn qu¸ tr×nh ®Çu t­ vµo c¸c doanh nghiÖp gÆp nhiÒu khã kh¨n . Thñ tôc xin phÐp ®Çu t­ vµo chøng kho¸n cßn phøc t¹p vµ mÊt nhiÒu thêi gian , th«ng th­êng ®Ó tham gia mua cæ phÇn ph¶i mÊt tõ 3 ®Õn 6 th¸ng ®Ó thÈm ®Þnh dù ¸n nh­ng cÇn 6 ®Õn 12 th¸ng ®Ó nhËn ®­îc giÊy phÐp . Thø hai , ch­a cã qui ®Þnh ®iÒu chØnh cho mäi c¸ nh©n vµ tæ chøc ph¶i tu©n theo . Cã nhiÒu c¸ nh©n va tæ chøc ë Hµ Néi va thµnh phè Hå ChÝ Minh tù ph¸t kinh doanh bÊt ®éng s¶n vµ mua b¸n chøng kho¸n . Thø ba, do sè c«ng ty cæ phÇn vµ c«ng ty cæ phÇn ho¸ ch­a nhiÒu nªn ph¹m vi ®Çu t­ cßn h¹n chÕ , mÆt kh¸c sè c«ng ty ®­îc niªm yÕt cßn Ýt nªn c¸c quü gÆp nhiÒu khã kh¨n trong th¸o lui vèn khi chuyÓn nh­îng bÞ gi¶m gi¸ trÞ . Thø t­ , mÆc dï trong nghÞ ®Þnh 48/1998/N§-CP ngay 11-7-1998vÒ chøng kho¸n vµ TTCK cã quy ®Þnh vÒ ho¹t ®éng cña quü ®Çu t­ , song khi ¸p dông nghÞ ®Þnh nµy vµo quü ®Çu t­ n­íc ngoµi l¹i bÞ v­íng ph¶i mét sè bÊt cËp sau : Trong ®iÒu 3 cña NghÞ ®Þnh nãi vÒ quü ®Çu t­ cã qui ®Þnh : “ quü ®Çu t­ ®Çu t­ vµo chøng kho¸n tèi thiÓu 60% gi¸ trÞ t¶i s¶n cña quü”, nh­ng l¹i kh«ng qui ®Þnh tû lÖ ®Çu t­ vµo chøng kho¸n niªm yÕt hay kh«ng niªm yÕt . Trong kho¶n 2 ®iÒu 14 qui ®Þnh : “ C«ng ty qu¶n lÝ quÜ kh«ng ®­îc dïng vèn vµ tµi s¶n cña mét quü ®Ó ®Çu t­ qu¸ 15% tæng gi¸ trÞ chøng kho¸n ®ang l­u hµnh , vµ kh«ng ®­îc ®Çu t­ qu¸ 10% tæng gi¸ trÞ tµi s¶n cña quü vµo chøng kho¸n ®ang l­u hµnh cña mét tæ chøc ph¸t hµnh”. Vµ kho¶n 3 ®iÒu 14 qui ®Þnh : “ C«ng ty qu¶n lÝ quü kh«ng ®­îc dïng vèn vµ tµi s¶n cña c¸c quü do m×nh qu¶n lÝ mua 49% tæng gi¸ trÞ chøng kho¸n ®ang l­u hµnh cña mét tæ chøc ph¸t hµnh hoÆc mét c«ng ty kh«ng niªm yÕt”. NÕu so s¸nh nh÷ng ®iÒu nµy theo ®iÒu kiÖn hiÖn nay , hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp cã møc vèn d­íi 10 tû ®ång dÉn ®Õn tû lÖ vèn mµ c«ng ty ®Çu t­ vµo mét doanh nghiÖp trªn tæng nguån vèn cña quü lµ qu¸ thÊp vµ còng lÝ do trªn mµ doanh nghiÖp ®Çu t­ vµo nhiÒu doanh nghiÖp kh¸c nhau . KÕt qu¶ chi phÝ qu¶n lÝ kh¸ cao , hÇu hÕt c¸c c«ng ty ®Òu ch­a cã l·i . Th«ng tin s¬ l­îc vÒ c¸c quü ®Çu t­ n­íc ngoµi ho¹t ®éng ë ViÖt nam Quü Beta Quü nµy ®­îc qu¶n lý ë ViÖt nam bëi nh©n viªn kÕ to¸n ng­êi Anh vµ mét luËt s­ ng­êi Mü .KÓ tõ khi ra ®êi vµo n¨m 1993, quü ®· cã mét sè thay ®æivÒ c¸c nhµ qu¶n lý cao cÊp .Quü cã mét sè nhµ qu¶n trÞ lµ nh÷ng chuyªn gia t­ vÊn hµng ®Çu cña ViÖt Nam vÒ ®Çu t­ vµ luËt ph¸p . Môc tiªu hiÖn t¹i cña quü lµ chØ ®Çu t­ vµo c¸c c«ng ty do ng­êi ng­êi n­íc ngoµi qu¶n lý .Beta Fund kh«ng xem xÐt viÖc ®Çu t­ vµo c¸c c«ng ty ®ang trong qu¸ tr×nh khëi nghiÖp vµ c¸c c«ng ty trong n­íc . D­êng nh­ quü nµy sÏ kh«ng t¨ng c­êng ®Çu t­ vµo c¸c c«ng ty liªn doanh cã vèn n­íc ngoµi n÷a , v× diÔn biÕn võa qua lµ kh«ng tÝch cùc . Gi¸m ®èc quü Beta cho r»ng c¸c ®éng c¬ cña mét ®èi t¸c c«ng nghiÖp n­íc ngoµi kh«ng phï hîp víi ®éng c¬ cña mét tæ chøc do Nhµ n­íc ViÖt Nam së h÷u . Gi¶i ph¸p ®Çu t­ Beta tiÕn hµnh trong thêi gian qua lµ chíp thêi c¬ . Mét khi mét kho¶n ®Çu t­ ®­îc coi lµ hÊp dÉn th× d­êng nh­ sÏ xuÊt hiÖn mét gi¶i ph¸p thÈm ®Þnh kh¸ chi tiÕt theo m« hinh Anh – Mü . Theo nh÷ng dÊu hiÖu gÇn ®©y nhÊt , Beta Fund ®ang cã mét sù thay ®æi quan träng trong ®Þnh h­íng ®©u t­ ®Ó thÝch øng víi nh÷ng c¬ héi cña thÞ tr­êng do nh÷ng sù thay ®æi tÝch cùc gÇn ®©y vÒ luËt vµ m«i tr­êng kinh doanh mang l¹i . Quü ViÖt Nam Frontier Quü nµy do Finasa , mét ng©n hµng th­¬ng m¹i cã trô së t¹i B¨ng Cèc qu¶n lÝ . Sau ®ît gi¶m quy m« ho¹t ®éng ë ViÖt Nam gÇn ®©y cña quü , quyÒn qu¶n lÝ ®­îc giao cho hai gi¸m ®èc cÊp thÊp ®¶m nhiÖm . C¸c chuyªn gia qu¶n lÝ cao cÊp cña quü ®· chuyÓn vÒ B¨ng Cèc vµ c¸c quyÕt ®Þnh quan träng sÏ ®­îc ®­a ra tõ B¨ng Cèc . T­¬ng tù nh­ quü Beta , quü nµy chØ ®Çu t­ vµo c¸c c«ng ty do ng­êi n­íc ngoµi qu¶n lÝ . C¸c c«ng ty liªn doanh còng kh«ng n»m ngoµi danh s¸ch ®Çu t­ cña quü nµy . Víi viÖc gi¶m bít c¸c nh©n viªn ë ViÖt Nam gÇn ®©y , râ rµng quü ®· cã sù chuyÓn h­íng ®Çu t­ sang c¸c quèc gia l©n cËn . Quü Vietnam Fund S¸u ng­êi n­íc ngoµi , tõ c¸c n­íc kh¸c nhau ®ang ®iÒu hµnh Vietnam Fund ®Òu lµ nh÷ng chuyªn gia giµu kinh nghiÖm víi kiÕn thøc nÒn t¶ng , bao gåm kiÕn thøc vÒ ng©n hµng , kÕ to¸n vµ c«ng nghiÖp . Quü nµy ®· ®Çu t­ vµo c¸c c«ng ty trong n­íc vµ n­íc ngoµi , vµ còng ®¶m nhiÖm vai trß hç trî vÒ mÆt qu¶n lÝ . Do vËy , ph¹m vi ®Çu t­ c¶u quü lµ kh¸ réng . ChiÕn l­îc ®Çu t­ mµ Vietnam Fund ®Ò ra lµ tËp trung vµo qui tr×nh thÈm ®Þnh chi tiÕt ®­îc thùc hiÖn trong quü . Tuy vËy , c¸c chuªn gia qu¶n lÝ cho r»ng viÖc thu thËp c¸c th«ng tin ®¸ng tin cËy tõ c¸c c«ng ty trong n­íc lµ rÊt khã kh¨n . ViÖc c¸c chuªn gia qu¶n lÝ dung hoµ kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c chÝnh s¸ch vµ thùc hµnh nh­ thÕ nµo còng ch­a râ rµng . Quü nµy lµ quü cã thêi gian ho¹t ®éng l©u nhÊt trong sè 4 quü ®ang ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam , víi sè vèn ch­a ®Çu t­ chØ cßn 9 triÖu ®« la Mü . Do vËy , môc tiªu ­u tiªn chÝnh vµ còng ®Çy th¸ch thøc cho n¨m tíi lµ ph¶i huy ®éng ®­îc nhiÒu vèn h¬n . Quü Vietnam Enterprise Investments Ltd ( Dragon Capital ) Dragon Capital , tæ chøc sö dông quü , ®­îc qu¶n lÝ bëi 3 ng­êi ViÖt Nam vµ 3 chuyªn gia chÝnh ng­êi Anh ë ViÖt Nam . Ba ng­êi Anh nµy ®· cã kinh nghiÖm trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n phæ th«ng ë ch©u ¢u vµ ch©u ¸ . Dragon ®· thÓ hiÖn mét ®éng lùc kinh doanh lín trong viÖc thiÕt lËp c¸c giao dÞch, vÝ dô hä ®· dµn xÕp ®Çu t­ vµo tr¸i phiÕu cã thÓ chuyÓn ®æi ®Çu tiªn ë ViÖt Nam . 2.3.2 §¸nh gi¸ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c quü ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam . Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng , hÇu hÕt c¸c quü ®Çu t­ ®Òu kh«ng ®¹t ®­îc môc ®Ých ban ®Çu mµ hä ®Ò ra . ChØ duy nhÊt Dragon Capital cã vèn huy ®éng t¨ng vµ lµ quü ho¹t ®éng thµnh c«ng nhÊt t¹i ViÖt Nam , ®Çu t­ vµo nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau vµ ®· mang l¹i nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh . Ta cã thÓ xem xÐt qua vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c quü ®Çu t­ n­íc ngoµi th«ng qua b¶ng tæng kÕt sau: NhiÒu quü ®· kh«ng ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh c«ng nh­ mong muèn lµ bëi v×: Thø nhÊt , hµnh lang ph¸p luËt cña ViÖt Nam ®ang ®­îc xóc tiÕn vµ c¶i tæ nh­ng thùc tÕ nhiÒu n¨m qua cho thÊy , nã lu«n kh«ng theo kÞp nhÞp ®Ëp cña thÞ tr­êng . §iÒu ®ã cµng râ nÐt ®èi víi mét thÞ tr­êng cã tÝnh chÊt hoµn toµn míi mÎ nh­ TTCK . C¸ch ®©y 8 n¨m , ®¹i bé phËn ng­êi d©n ViÖt Nam hÇu nh­ cßn ch­a biÕt ®Õn hai tõ “Chøng kho¸n” . ThuÇn tuý ®Çu t­ rµi chÝnh , c¸c quü ®Çu t­ nªu trªn ph¶i lµm mét c«ng viÖc ®Çy khã kh¨n : “ Cung t¹o cÇu “. §ã thùc sù lµ mét sù chÊp nhËn thö th¸ch vµ tham väng ®ãn tr­íc thêi c¬ . Hä cã tÇm nh×n xa nh­ng l¹i kh«ng nhËn ®­îc sù hËu thuÉn ®Çy ®ñ tõ phÝa Nhµ n­íc . ThiÕu ®iÒu kiÖn thiÕt yÕu ®ã céng thªm mét c¸i nh×n dÌ chõng khi hä ë vÞ thÕ cña nh÷ng ®èi t¸c n­íc ngoµi ®· khiÕn c¸c quü ®Çu t­ nµy kh«ng thÓ tiÕp c©n ®­îc nh÷ng c¬ héi ®Çu t­ thuËn lîi . Giíi h¹n cña LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ gÇn ®©y lµ luËt doanh nghiÖp chØ cho phÐp c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi ®­îc n¾m gi÷u tèi da 30% cæ phiÕu cña mét c«ng ty . Khi vµo ViÖt Nam , môc tiªu cña c¸c quü ®Çu t­ lµ kinh doanh chªnh lÖch gi¸ . §iÒu ®ã kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc khi tÝnh láng cña TTCK ViÖt Nam vµo nh÷ng n¨m 94,95,96 lµ b»ng kh«ng . Hä còng nhËn thøc râ thùc tÕ vµ chñ tr­¬ng n¾m gi÷ cæ phiÕu cña c«ng ty triÓn väng , tham gia qu¶n lÝ c¸c c«ng ty nµy nh»m lµm gi¸ trÞ cña chóng ngµy cµng cã gi¸ trÞ cao h¬n . Tuy nhiªn bÞ giíi h¹n ë møc tèi ®a 30% cæ phÇn , t¸c ®éng cña hä víi ®èi t¸c ®Çu hoµn toµn kh«ng ®ñ m¹nh . H¬n n÷a , t¹i thêi ®iÓm ®ã , hÇu hÕt c¸c ®iÒu luËt vÒ chøng kho¸n, tµi chÝnh , ng©n hµng cã liªn quan còng ®Òu kh«ng ®ång bé . TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã lµm cho s¸u quü ®Çu t­ ®Òu ph¶i ho¹t ®éng trong mét hµnh lang ph¸p lÝ hÑp . Thø hai, m«i tr­êng vµ nÒn v¨n ho¸ cña giíi kinh doanh trong n­íc còng lµ mét nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù kh«ng thµnh c«ng cña c¸c Q§T ë ViÖt Nam thêi gian qua . Nguyªn t¾c ®Çu t­ lµ ®Çu t­ gi¸n tiÕp th«ng qua n¾m gi÷ cæ phiÕu . Nã chØ thùc sù an toµn khi ®Çu t­ vµo nh÷ng c«ng ty ®· qua thö th¸ch . Nh­ng khi vµo ViÖt Nam , c¸c quü nµy t×m ®­îc rÊt Ýt c¬ héi gãp mét sè vèn cã ý nghÜa vµo c¸c c«ng ty cã s½n ( c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc cæ phÇn ho¸) . Lý do ®¬n gi¶n lµ hä lu«n bÞ coi lµ ng­êi l¹ vµ bÞ c¸c qu¶n trÞ viªn trong n­íc e dÌ kh¶ n¨ng bÞ ®èi t¾c n­íc ngoµi th«n tÝnh ( MÆc dï ®iÒu nµy kh«ng thÓ x¶y ra nÕu xÐt trªn giíi h¹n cæ phiÕu n¾m gi÷ theo luËt ) . C¸ch nghÜ vÉn lµ c¸ch ngÜ bÊt chÊp l«gic thùc tÕ ra sao , vµ thay v× tØ lÖ ®Çu t­ th«ng lÖ 18% vèn vµo c¸c dù ¸n míi nh­ nguyªn t¾c ®Çu t­ quèc tÕ , th× 6 quü ®Çu t­ t¹i ViÖt Nam ph¶i dèc tíi 70% vèn vµo c¸c dù ¸n míi víi nhiÒu rñi ro . Thø ba, lçi còng kh«ng hoµn toµn tõ phÝa bªn ngoµi , chiÕn l­îc ho¹t ®éng trong thêi gian ®Çu còng cã nhiÒu ®iÓm kh«ng t­¬ng thÝch víi m«i tr­êng kinh tÕ ViÖt Nam . HÇu hÕt c¸c quü chØ tËp trung t×m kiÕm c¸c dù ¸n cã qui m« lín , trong khi thùc tÕ vèn trung b×nh cña mät dù ¸n t¹i ViÖt Nam chØ vµo kho¶ng 10 triÖu ®« la Mü . H¬n thÕ , ngoµi yªu cÇu vÒ qui m« , c¸c quü cßn ®ßi hái kh¸ kh¾t khe vÒ tØ suÊt lîi nhuËn cña c¸c dù ¸n . Víi chiÕn l­îc nµy thêi gian ®Çu c¸c quü ®· tù trãi buéc thÞ tr­êng ®Çu t­ cña chÝnh m×nh . Nh÷ng khã kh¨n trªn céng víi nhiÒu khã kh¨n kh¸c ®· lµm 2 trong sè 6 quü ®Çu t­ ban ®Çu kh«ng ®ñ kiªn nhÉn ®i hÕt chÆng ®­êng vµ ph¶i chuyÓn h­íng sang c¸c thÞ tr­êng kh¸c . 2.4 Vµi nÐt vÒ c«ng ty qu¶n lÝ quý chøng kho¸n ®Çu tiªn t¹i ViÖt Nam Tho¶ m·n sù mong ®îi cña c¸c nhµ ®Çu t­ , ngµy 15/7/2003 c«ng ty qu¶n lÝ quü ®Çu t­ chøng kho¸n ®Çu tiªn t¹i ViÖt Nam mang tªn c«ng ty liªn doanh qu¶n lÝ quü ®Çu t­ chøng kho¸n ViÖt Nam ( Viet Fund Management – VFM ) chÝnh thøc ra ®êi theo giÊy phÐp sè 01/ GP§T- UBCKNN víi sè vèn ph¸p ®Þnh ban ®Çu lµ 8 tû ®ång do ng©n hµng th­¬ng m¹i (NHTM) cæ phÇn Sµi Gßn Th­¬ng TÝn ( Sacombank) ®ãng gãp 70% vµ c«ng ty Dragon Capital ®ãng gãp 30% . VFM cã trô së chÝnh ®Æt t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh . Theo «ng TrÇn Thanh T©n , tæng gi¸m ®èc cña VFM cho biÕt : “ Trong giai ®o¹n ®Çu ®i vµo ho¹t ®éng , VFM ®Æt môc tiªu huy ®éng tõ 100 ®Õn 150 tû ®ång tõ c¸c tæ chøc tµi chÝnh , c¸c c¸ nh©n trong vµ ngoµi n­íc ®Ó ®Çu t­ vß lÜnh vùc chøng kho¸n . Theo ®¸nh gi¸ cña chóng t«i , ®©y lµ giai ®o¹n tèt nhÊt cho viÖc ®Çu t­ mang tÝnh æn ®Þnh vµ l©u dµi , v× nh÷ng c¬ héi trªn TTCK ViÖt Nam kh«ng ph¶i lóc nµo còng s½n cã”. T¹i ViÖt Nam , trong khi l­îng tiÒn göi tiÕt kiÖm ®ang gia t¨ng nhanh chãng th× c¸c c¬ héi ®Çu t­ cho nhµ ®Çu t­ trong n­íc vÉn cßn h¹n chÕ . ViÖc h×nh thµnh vµ ®i vµo ho¹t ®éng cña c¸c lo¹i c«ng ty qu¶n lÝ quü ®Çu t­ chøng kho¸n sÏ cung cÊp mét kªnh hoµn toµn míi trong d©n c­ ®Ó hä cã thÓ tiÕp cËn víi nh÷ng dÞch vô qu¶n lÝ ®Çu t­ chuyªn nghiÖp . V× vËy “ môc ®Ých cña VFM lµ kh«gn ph¶i chØ phôc vô nh÷ng kh¸ch hµng hiÖn t¹i cña chÝnh VFM mµ cßn më réng qui m« phôc vô cho tÊt c¶ nhµ ®Çu t­ tiÒm n¨ng kh¸c trong ph¹m vi c¶ n­íc” «ng §Æng V¨n Thµnh , chñ tich héi ®ång qu¶n trÞ Sacombank cho biÕt . ViÖc ra ®êi c«ng ty qu¶n lÝ quü ®Çu tiªn t¹i ViÖt Nam lµ mét dÊu mèc quan träng trong viÖc ph¸t triÓn thÞ tr­êng tµi chÝnh t¹i ViÖt Nam . HiÖn nay nhu cÇu thµnh lËp c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian trong n­íc rÊt lín . C¸c tå chøc nµy ra ®êi kh«ng chØ lµ chÊt xóc t¸c cho thÞ tr­êng ph¸t triÓn s«i ®éng b»ng c¸ch khuyÕn khich c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc cæ phÇn ho¸ vµ c¸c c«ng ty cæ phÇn niªm yÕt cæ phiÕu trªn TTCK mµ cßn lµ mét ph­¬ng c¸ch ®¸nh gi¸ qui m« mét TTCK khi nh÷ng nguån vèn nhµn rçi trong n­íc chuyÓn ho¸ thµnh vèn . CH¦¥NG 3 §Þnh h­íng h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn quü ®Çu t­ ë ViÖt Nam 3.1 Mét sè ®Þnh h­íng ®Ó h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn quü ®Çu t­ ë ViÖt Nam Trªn c¬ së c¸c bµi häc kinh nghiÖm cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi cïng víi thùc tr¹ng tån t¹i ¶nh h­ëng tíi sù h×nh thµnh cña quü ®Çu t­ chøng kho¸n , em xin ®Ò xuÊt mét sè ®Þnh h­íng ph¸t triÓn quü ®Çu t­ mµ theo em lµ phï hîp víi ®iÒu kiÖn vµ m«i tr­êng kinh tÕ ViÖt Nam . Ph¸t triÓn ngµnh quü ®Çu t­ tõng b­íc , tõ qui m« lín phï hîp víi qui m« vµ tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña TTCK ViÖt Nam . ViÖc ph¸t triÓn c¸c ®Þnh chÕ trªn theo qui m« tõ nhá ®Õn lín lµ b­íc ®i phï hîp v× b¶n th©n qui m« cña thÞ tr­êng chøng kho¸n nãi riªng vµ thÞ tr­êng tµi chÝnh nãi chung cßn nhá , c¸c c«ng cô tµi chÝnh ch­a nhiÒu vµ ®a d¹ng . Trong m«i tr­êng ph¸p lÝ ch­a hoµn thiÖn nh­ hiÖn nay , viÖc ph¸t triÓn quü ®Çu t­ qui m« nhá sÏ gióp c¸c c¬ quan qu¶n lÝ kiÓm so¸t ®­îc ho¹t ®éng cña ®Þnh chÕ ®¹c biÖt nµy , b¶o vÖ ®­îc quyÒn lîi cña c¸c nhµ ®Çu t­ tham gia gãp tiÒn vµo quÜ . Th«ng qua ho¹t ®éng thùc tÕ cña c¸c ®Þnh chÕ nµy, c¸c c¬ quan Nhµ n­íc cã c¬ së ®Ó ®­a ra c¸c chÝnh s¸ch ®Ó ®­a ra c¸c chÝnh s¸ch ®Þnh h­íng vÒ mÆt vÜ m« mang tÝnh kh¶ thi còng nh­ ®iÒu chØnh khung ph¸p lÝ phï hîp víi ho¹t ®éng kinh doanh thùc tÕ , n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc nµy . Më réng dÇn ph¹m vi ho¹t ®éng cña c«ng ty qu¶n lÝ quü vµ ®a d¹ng ho¸ môc tiªu ®Çu t­ cuc¶ c¸c Quü . C¸c tæ chøc ho¹t ®éng ®Çu t­ chuyªn nghiÖp , ngoµi ho¹t ®éng qñn lÝ c¸c quü do m×nh lËp ra , cã thÓ tËn dông c¸c ®éi ngò chuyªn gia ph©n tÝch thùc hiÖn qu¶n lÝ danh môc ®Çu t­ , nhËn uû th¸c ®Çu t­ tµi s¶n cña kh¸ch hµng lµ c¸c tæ hcøc kinh tÕ hoÆc c¸ nh©n cã nhu cÇu . ViÖc më réng ho¹t ®éng kinh doanh cho c¸c c«ng ty qu¶n lÝ danh môc ®Çu t­ sÏ gióp cho c¸c c«ng ty qu¶n lÝ quü n©ng cao h¬n ho¹t ®éng ®Çu t­ chuyªn nghiÖp cña m×nh , ®ång thêi cã thÓ trnag tr¶i chi phÝ ho¹t ®éng cña c«ng ty . §èi víi c¸c quü ®Çu t­ , viÖc ®Þnh h­íng chÝnh s¸ch ®Çu t­ cho c¸c quü trong tõng thêi k× cô thÓ lµ viÖc cÇn thiÕt nh»m t¹o ra c¸c tiªu chÝ ho¹t ®éng ®Çu t­ cña c¸c quü , gióp cho ng­êi ®Çu t­ ®Þnh h­íng vµ ®­a ra quyÕt ®Þnh chÊp nhËn ®­îc . Trong ®iÒu kiÖn quy m« thÞ tr­êng chøng kho¸n nh­ hiÖn nay cßn nhá , cÇn thiÕt h­íng dÉn c¸c quü ®Çu t­ ®Çu tiªn x©y dùng c¸c chÝnh s¸ch ®Çu t­ phï hîp víi qui m« vµ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn trªn thÞ tr­êng , chñ yÕu tËp trung lËp c¸c quü cæ phiÕu vµ quü c©n ®èi . Sau ®ã trªn c¬ së thùc tiÔn ho¹t ®éng cña c¸c quü , cho phÐp më réng viÖc lËp c¸c quü cã chÝnh s¸ch ®Çu t­ vµo c¸c ®èi t­îng vµ c«ng cô tµi chÝnh kh¸c . Nghiªn cøu viÖc ph¸t triÓn quü ®Çu t­ theo m« h×nh c«ng ty Thùc tÕ cho thÊy b¶n th©n thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam ra ®êi vµ ph¸t triÓn sau rÊt nhiÒu so víi c¸c n­íc kh¸c trªn thÕ giíi . V× vËy chóng ta cã thÓ v©n dông kinh nghiÖm cña c¸ n­íc ®Ó ®Èy nhanh tèc dé ph¸t triÓn cña TTCK , gãp phÇn vµo viÖc huy ®éng vèn dµi h¹n , thùc hiÖn c«ng nghiÖp hoa hiÖn ®¹i ho¸ , sím hoµ nhËp vµo tiÕn tr×nh ph¸t triÓn ngang b»ng víi c¸c n­íc trong khu vùc . Chóng ta cã thÓ nghiªn cøu ¸p dông m« h×nh d¹ng c«ng ty trong mét thêi gian ng¾n sau kho¶ng tõ 3-5 n¨m , sau khi ®· h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn mét sè quü ®Çu t­ d¹ng hîp ®ång . TÊt nhiªn vÊn ®Ò c¬ b¶n ®èi víi viÖc ¸p dông m« h×nh nµy t¹i ViÖt Nam lµ h¹ tÇng ph¸p lÝ ®Çy ®ñ vµ ®ång bé cho c¸c tæ chøc tham gia vµ ho¹t ®éng cña quü . 3.2 C¸c gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ cho sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña quü ®Çu t­ ë ViÖt Nam 3.2.1 C¸c gi¶i ph¸p 3.2.1.1 ChØnh söa hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p lÝ C¸c v¨n b¶n ph¸p luËt ®iÒu chØnh trùc tiÕp tíi ho¹t ®éng cña quü ®Çu t­ chøng kho¸n lµ nghÞ ®Þnh 48/ CP- N§/ 1998 vµ kÌm theo quyÕt ®Þnh sè 05/ 1999 / Q§ - UBCKNN ngµy 13 /10/1998 vµ qui chÕ tæ chøc ho¹t ®éng quü ®Çu t­ vµ c«ng ty qu¶n lÝ quü cña uû ban chøng kho¸n Nhµ n­íc . C¸c v¨n bn¶ nµy ®· ban hµnh c¸ch ®©y 5 n¨m khi b¶n th©n thÞ tr­êng chøng kho¸n ch­a ®­îc h×nh thµnh . Vai trß cña c¸c v¨n b¶n trªn ®· gãp phÇn quan träng ®¸ng kÓ cho sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña TTCK ®Çu tiªn t¹i ViÖt Nam . V× ®­îc x©y dùng trªn c¬ së lÝ thuyÕt nªn mét sè qui ®Þnh ch­a ®­îc phï hîp