Đề tài Tăng cường huy động vốn đầu tư xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng kinh tế - Xã hội tỉnh Bắc Ninh trong thời kỳ đổi mới Thực trạng, kinh nghiệm và giải pháp
Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội có vai trò quan trọng, nó là tổng thể các điều kiện, là cơ sở vật chất, kỹ thuật, đóng vai trò cơ bản cho các hoạt động kinh tế - xã hội, là nhân tố ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động đầu tư trong quá trình thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và phát triển xã hội. Trong nền kinh tế thị trường hiện đại, kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội được coi là hàng hoá công cộng - hàng hoá phục vụ cho cả cộng đồng. Phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội thể hiện sự quan tâm đầu tư, trình độ quản lý kinh tế của Chính phủ, sự đóng góp của cả cộng đồng, của mỗi ngành, mỗi người của cả quốc gia và cả dân tộc đó. Đầu tư kinh tế không những tạo ra đòn bảy đưa kinh tế vượt qua một giới hạn nào đó mà còn là phương thức đạt tới những mục tiêu xã hội - nhân văn. Chống mọi nguy cơ tụt hậu và giải quyết mối quan hệ giữa tăng trưởng và công bằng xã hội. Nước ta trong giai đoạn hiện nay, việc phát triển kết cấu hạ tầng một cách đồng bộ, đạt trình độ tiên tiến, tiêu chuẩn hiện đại đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội vừa là điều kiện vừa là nội dung cơ bản của sự nghiệp CNH-HĐH đất nước và tạo cơ sở quan trọng cho sự nghiệp đổi mới và phát triển bền vững nền kinh tế đất nước, là động lực để phát triển kinh tế, hội nhập kinh tế quốc tế và rút ngắn khoảng cách với bên ngoài. Hệ thống kết cấu hạ tầng tiên tiến và đồng bộ tạo điều kiện phát triển đồng đều giữa các địa phương, các vùng lãnh thổ, làm giảm sự chênh lệch về mức sống và dân trí giữa các khu vực dân cư. Thực tế, điều kiện để phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội lại phụ thuộc nhiều vào nguồn vốn đầu tư, khi đất nước chuyển sang kinh tế thị trường và mở cửa, khả năng huy động vốn cho đầu tư phát triển kinh tế, cho phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội cũng đa dạng hơn. Tuy nhiên, điều đó cũng không đơn giản vì khả năng và mức độ huy động vốn còn tuỳ thuộc vào nhiều nhân tố chủ quan, khách quan. Những năm qua (1997-2005) Bắc Ninh đã đạt được một số kết quả trong huy động vốn đầu tư xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội nhưng mức độ huy động vốn vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu nhằm nâng cao chất lượng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội. Nhu cầu vốn đầu tư để xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội Bắc Ninh trong thời kỳ tới rất lớn trong khi nguồn lực ngân sách lại có hạn. Bài toán cấp bách đặt ra phải tiếp tục huy động mọi nguồn lực, mọi thành phần kinh tế tham gia đầu tư xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội tỉnh Bắc Ninh. Vì vậy, NCS chọn hướng nghiên cứu là “Tăng cường huy động vốn đầu tư xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội tỉnh Bắc Ninh trong thời kỳ đổi mới: thực trạng - kinh nghiệm và giải pháp” làm đề tài nghiên cứu khoa học của mình.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Tăng cường huy động vốn đầu tư xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng kinh tế - Xã hội tỉnh Bắc Ninh trong thời kỳ đổi mới Thực trạng, kinh nghiệm và giải pháp, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi cam ®oan
T«i xin cam ®oan ®©y lµ c«ng tr×nh nghiªn cøu cña riªng t«i. C¸c sè liÖu, kÕt luËn nªu trong luËn ¸n lµ trung thùc, cã nguån gèc râ rµng.
T¸c gi¶ luËn ¸n
NguyÔn L¬ng Thµnh
Lêi c¶m ¬n
Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn luËn ¸n tiÕn sü kinh tÕ t«i ®îc sù gióp ®ì cña PGS.TS Ph¹m ThÞ Quý; PGS.TS TrÇn V¨n T¸ gi¸o viªn híng dÉn, tËp thÓ ban Gi¸m hiÖu, c¸c thµy gi¸o, c¸c c« gi¸o Trêng §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n, Bé Tµi chÝnh, tØnh B¾c Ninh, tØnh Qu¶ng Ninh, tØnh H¶i D¬ng, tØnh Hng Yªn, tØnh Hµ T©y, tØnh B¾c Giang vµ b¹n bÌ ®ång nghiÖp ®· t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó t«i hoµn thµnh ®îc luËn ¸n. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n.
T¸c gi¶ luËn ¸n
NguyÔn L¬ng Thµnh
Môc lôc
Néi dung
Trang
Trang phô b×a
1
Lêi cam ®oan
2
Môc lôc
4
Danh môc c¸c ký hiÖu, ch÷ viÕt t¾t
5
Danh môc c¸c b¶ng, ®å thÞ
6
Më ®Çu
8
Ch¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ huy ®éng vèn ®Çu t x©y dùng c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi
13
1.1
Sù cÇn thiÕt ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi
13
1.2
Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ huy ®éng vèn ®Çu t ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ x· héi
26
1.3
Kinh nghiÖm vÒ thu hót vèn ®Çu t ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi cña mét sè tØnh
40
Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng huy ®éng vèn ®Çu t x©y dùng c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ- x· héi tØnh B¾c Ninh thêi kú 1997-2005
55
2.1
§Æc ®iÓm tù nhiªn, kinh tÕ - x· héi tØnh B¾c Ninh ¶nh hëng ®Õn huy ®éng vèn ®Çu t x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng
55
2.2
Thùc tr¹ng huy ®éng vèn ®Çu t x©y dùng c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ x· héi tØnh B¾c Ninh thêi kú 1997-2005
61
2.3
§¸nh gi¸ chung vÒ huy ®éng vèn ®Çu t c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ x· héi tØnh B¾c Ninh thêi kú 1997- 2005
109
Ch¬ng 3: Gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh huy ®éng vèn ®Çu t x©y dùng c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ-x· héi tØnh B¾c Ninh trong thêi gian tíi
123
3.1
Môc tiªu ®Çu t x©y dùng c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi tØnh B¾c Ninh trong thêi gian tíi
123
3.2
Quan ®iÓm thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p huy ®éng vèn
138
3.3
Gi¶i ph¸p huy ®éng vèn ®Çu t x©y dùng c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi
143
3.4
C¸c kiÕn nghÞ ®Ó thùc hiÖn ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p huy ®éng vèn x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi tØnh B¾c Ninh trong thêi gian tíi
168
KÕt luËn
179
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o
187
Danh môc phô biÓu tham kh¶o
189
Danh môc c¸c c«ng tr×nh cña t¸c gi¶ ®· c«ng bè liªn quan ®Õn luËn ¸n
194
Danh môc C¸c ký hiÖu, ch÷ viÕt t¾t
ADB
Ng©n hµng ph¸t triÓn Ch©u ¸
ASEAN
HiÖp héi c¸c níc §«ng Nam ¸
BOO
X©y dùng - së h÷u - vËn hµnh
BOT
X©y dùng - kinh doanh - chuyÓn giao
BT
X©y dùng - chuyÓn giao
C§SP
Trêng Cao ®¼ng s ph¹m
CEPT
HiÖp ®Þnh vÒ u ®·i thuÕ quan cã hiÖu lùc chung
CNH-H§H
C«ng nghiÖp ho¸ -hiÖn ®¹i ho¸
DNNN
Doanh nghiÖp nhµ níc
EPR
HÖ sè b¶o hé hiÖu dông
EU
Liªn minh Ch©u ¢u
EUR
§ång tiÒn chung Ch©u ¢u
FDI
§Çu t trùc tiÕp níc ngoµi
GD-§T
Gi¸o dôc - §µo t¹o
GDP
Tæng s¶n phÈm quèc néi
GDTX
Gi¸o dôc thêng xuyªn
GNP
Tæng s¶n phÈm quèc d©n
GTNT
Giao th«ng n«ng th«n
H§ND
Héi ®ång nh©n d©n
HOST
HÖ thèng tæng ®µi chñ
HTX
Hîp t¸c x·
ICOR
ChØ sè vèn - gia t¨ng ®Çu ra
IMF
Quü tiÒn tÖ quèc tÕ
KT-XH
Kinh tÕ x· h«i
NDT
Nh©n d©n tÖ
NGO
Tæ chøc phi chÝnh phñ
NIEs
C¸c nÒn kinh tÕ míi c«ng nghiÖp ho¸
NSNN
Ng©n s¸ch nhµ níc
ODA
ViÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc
PTNT
Ph¸t triÓn n«ng th«n
QL
§êng quèc lé
RCA
HÖ sè lîi thÕ so s¸nh tr«ng thÊy
THCS
Trung häc c¬ së
TNCs
C¸c c«ng ty xuyªn quèc gia
UBND
Uû ban nh©n d©n
UNDP
Ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn cña Liªn hîp quèc
USD
§«la Mü
VHTT
V¨n ho¸ th«ng tin
WTO
Tæ chøc Th¬ng m¹i thÕ giíi
XDCB
X©y dùng c¬ b¶n
danh môc c¸c b¶ng, ®å thÞ
B¶ng
Néi dung
Trang
B¶ng 2.1
ChØ tiªu kinh tÕ - x· héi Tæng hîp giai ®o¹n 1997-2005
58
B¶ng 2.2
Vèn ®Çu t x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi tØnh B¾c Ninh
67
B¶ng 2.3
Huy ®éng vèn nhµ níc ®Çu t X©y dùng c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi tØnh B¾c Ninh thêi kú 1997-2005
70
B¶ng 2.4
Tæng hîp tiÒn sö dông ®Êt cña c¸c dù ¸n x©y nhµ ë ®Ó b¸n
72
B¶ng 2.5
T×nh h×nh thùc hiÖn c¸c dù ¸n quü ®Êt t¹o vèn
76
B¶ng 2.6
Tæng hîp chi ng©n s¸ch ®Þa ph ¬ng
77
B¶ng 2.7
Vèn huy ®éng ngoµi nhµ níc ®Çu t X©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi tØnh B¾c Ninh
80
B¶ng 2.8
T×nh h×nh thùc hiÖn c¸c dù ¸n sö dông vèn ODA tØnh B¾c Ninh Giai ®o¹n 1997-2005
83
Bảng 2.9
KÕt qu¶ ®Çu t lµm ®êng giao th«ng n«ng th«n vµ hç trî cña tØnh cho ch¬ng tr×nh x©y dùng ®êng giao th«ng n«ng th«n 2000-2005
87
B¶ng 2.10
KÕt qu¶ huy ®éng vèn ®Çu t giao th«ng trªn ®Þa bµn tØnh B¾c Ninh 1998-2005
89
B¶ng 2.11
Tæng møc ®Çu t x©y dùng m¹ng líi cÊp ®iÖn 1997 -2005
91
Bảng 2.12
KÕt qu¶ ®Çu t x©y dùng kiªn cè ho¸ kªnh m¬ng lo¹i III tõ n¨m 1999 - 2005
94
B¶ng 2.13
Tæng hîp ®Çu tõ x©y dùng vµ söa ch÷a c¸c tr¹m b¬m trªn ®Þa bµn tØnh B¾c Ninh tõ n¨m 1997 ®Õn nay
95
B¶ng 2.14
Tæng hîp vèn ng©n s¸ch ®Çu t cho c«ng t¸c tu bæ ®ª kÌ cèng vµ x©y dùng trô së ngµnh n«ng nghiÖp tõ n¨m 1997 ®Õn nay
96
B¶ng 2.15
KÕt qu¶ thu hót ®Çu t vµo c¸c khu c«ng nghiÖp tËp trung ®Õn 2005
99
B¶ng 2.16
Thèng kª c¸c nguån vèn ®Çu t x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng gi¸o dôc B¾c Ninh qua c¸c n¨m 1997-2005
104
B¶ng 2.17
Tæng hîp kÕt qu¶ huy ®éng vèn x©y dùng c«ng tr×nh y tÕ 1997-2005
106
B¶ng 2.18
KÕt qu¶ huy ®éng vèn ®Çu t kÕt cÊu h¹ tÇng v¨n ho¸ th«ng tin
108
B¶ng 3.1
B¸o c¸o nhu cÇu ®Çu t B¾c Ninh tõ 2006-2020
131
B¶ng 3.2
Dù kiÕn huy ®éng vèn ®Çu t x©y dùng c¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi b¾c ninh thêi kú 2006-2020
132
B¶ng 3.3
KÕ ho¹ch ®Çu t ph¸t triÓn giao th«ng vËn t¶i B¾c Ninh
Giai ®o¹n 2006-2020
134
B¶ng 3.4
KÕ ho¹ch ®Çu t x©y dùng c«ng tr×nh thuû lîi giai ®o¹n 2006 - 2010
136
B¶ng 3.5
Nhu cÇu vÒ vèn x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng GD - §T B¾c Ninh giai ®o¹n 2006 - 2010
137
§å thÞ 2.1
Tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ thêi kú 1997-2005
58
§å thÞ 2.2
Tæng ®Çu t toµn x· héi thêi kú 1997-2005
59
§å thÞ 2.3
C¬ cÊu vèn ®Çu t x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi tØnh B¾c Ninh thêi kú 1997-2005
67
§å thÞ 2.4
Tèc ®é huy ®éng vèn ®Çu t cña c¶ níc vµ B¾c Ninh thêi kú 2001-2005
68
§å thÞ 2.5
C¬ cÊu huy ®éng vèn ®Çu t nhµ níc thêi kú 1997-2005
70
§å thÞ 2.6
C¬ cÊu vèn ngoµi nhµ níc trong ®Çu t x©y dùng c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi
80
§å thÞ 3.1
C¬ cÊu dù kiÕn huy ®éng vèn ®Çu t x©y dùng c¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi B¾c Ninh thêi kú 2006-2020
132
PhÇn më ®Çu
1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi
KÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi cã vai trß quan träng, nã lµ tæng thÓ c¸c ®iÒu kiÖn, lµ c¬ së vËt chÊt, kü thuËt, ®ãng vai trß c¬ b¶n cho c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ - x· héi, lµ nh©n tè ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng ®Çu t trong qu¸ tr×nh thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ vµ ph¸t triÓn x· héi. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹i, kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi ®îc coi lµ hµng ho¸ c«ng céng - hµng ho¸ phôc vô cho c¶ céng ®ång.
Ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi thÓ hiÖn sù quan t©m ®Çu t, tr×nh ®é qu¶n lý kinh tÕ cña ChÝnh phñ, sù ®ãng gãp cña c¶ céng ®ång, cña mçi ngµnh, mçi ngêi cña c¶ quèc gia vµ c¶ d©n téc ®ã. §Çu t kinh tÕ kh«ng nh÷ng t¹o ra ®ßn b¶y ®a kinh tÕ vît qua mét giíi h¹n nµo ®ã mµ cßn lµ ph¬ng thøc ®¹t tíi nh÷ng môc tiªu x· héi - nh©n v¨n. Chèng mäi nguy c¬ tôt hËu vµ gi¶i quyÕt mèi quan hÖ gi÷a t¨ng trëng vµ c«ng b»ng x· héi.
Níc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay, viÖc ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng mét c¸ch ®ång bé, ®¹t tr×nh ®é tiªn tiÕn, tiªu chuÈn hiÖn ®¹i ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi võa lµ ®iÒu kiÖn võa lµ néi dung c¬ b¶n cña sù nghiÖp CNH-H§H ®Êt níc vµ t¹o c¬ së quan träng cho sù nghiÖp ®æi míi vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng nÒn kinh tÕ ®Êt níc, lµ ®éng lùc ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ rót ng¾n kho¶ng c¸ch víi bªn ngoµi. HÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng tiªn tiÕn vµ ®ång bé t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn ®ång ®Òu gi÷a c¸c ®Þa ph¬ng, c¸c vïng l·nh thæ, lµm gi¶m sù chªnh lÖch vÒ møc sèng vµ d©n trÝ gi÷a c¸c khu vùc d©n c.
Thùc tÕ, ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi l¹i phô thuéc nhiÒu vµo nguån vèn ®Çu t, khi ®Êt níc chuyÓn sang kinh tÕ thÞ trêng vµ më cöa, kh¶ n¨ng huy ®éng vèn cho ®Çu t ph¸t triÓn kinh tÕ, cho ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi còng ®a d¹ng h¬n. Tuy nhiªn, ®iÒu ®ã còng kh«ng ®¬n gi¶n v× kh¶ n¨ng vµ møc ®é huy ®éng vèn cßn tuú thuéc vµo nhiÒu nh©n tè chñ quan, kh¸ch quan. Nh÷ng n¨m qua (1997-2005) B¾c Ninh ®· ®¹t ®îc mét sè kÕt qu¶ trong huy ®éng vèn ®Çu t x©y dùng c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi nhng møc ®é huy ®éng vèn vÉn cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu nh»m n©ng cao chÊt lîng kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi.
Nhu cÇu vèn ®Çu t ®Ó x©y dùng c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi B¾c Ninh trong thêi kú tíi rÊt lín trong khi nguån lùc ng©n s¸ch l¹i cã h¹n. Bµi to¸n cÊp b¸ch ®Æt ra ph¶i tiÕp tôc huy ®éng mäi nguån lùc, mäi thµnh phÇn kinh tÕ tham gia ®Çu t x©y dùng c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi tØnh B¾c Ninh.
V× vËy, NCS chän híng nghiªn cøu lµ “T¨ng cêng huy ®éng vèn ®Çu t x©y dùng c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi tØnh B¾c Ninh trong thêi kú ®æi míi: thùc tr¹ng - kinh nghiÖm vµ gi¶i ph¸p” lµm ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc cña m×nh.
2. Tæng quan t×nh h×nh nghiªn cøu
Ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi lµ mét cuéc c¸ch m¹ng kinh tÕ, lµ mét néi dung träng yÕu trong môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. Tríc sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng, xu híng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ sù c¹nh tranh gay g¾t trong m«i trêng toµn cÇu hiÖn nay, mét vÊn ®Ò ®Æt ra víi c¸c ®Þa ph¬ng lµ lµm thÕ nµo ®Ó huy ®éng ®îc nhiÒu vèn cho ®Çu t x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi.
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ChÝnh phñ ®· ®Æt u tiªn cho viÖc ph¸t triÓn m¹ng líi h¹ tÇng quèc gia nh hÖ thèng ®êng x¸, s©n bay, bÕn c¶ng vµ cÊp ®iÖn ... còng nh kÕt cÊu h¹ tÇng ®Þa ph¬ng. Trong giai ®o¹n 2001-2005, Nhµ níc ®· giµnh 27,5% tæng ®Çu t nguån ng©n s¸ch tËp trung cho lÜnh vùc giao th«ng vËn t¶i, bu chÝnh- viÔn th«ng. ChÝnh v× vËy, trong nh÷ng n¨m qua ®· ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ rÊt ®¸ng ghi nhËn trong viÖc c¶i thiÖn khu vùc kÕt cÊu h¹ tÇng.
Song trong giai ®o¹n hiÖn nay yªu cÇu ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi ®·, ®ang vµ sÏ lµ vÊn ®Ò bøc xóc. Ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng ®ång bé nh»m t¹o ®iÒu kiÖn vµ ®éng lùc ph¸t triÓn ®Êt níc, ®Þa ph¬ng, c¶ cÊp vÜ m« lÉn vi m«. §Ó ®¸p øng ®îc yªu cÇu ®Çu t x©y dùng, vÊn ®Ò nguån vèn ®ang ®Æt ra cho c¸c quèc gia vµ mçi ®Þa ph¬ng, trong ®iÒu kiÖn nguån vèn ng©n s¸ch nhµ níc cßn h¹n hÑp th× viÖc t¨ng cêng huy ®éng vèn ®Çu t x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi cµng trë nªn cÊp thiÕt. Trong nh÷ng n¨m qua §¶ng vµ Nhµ níc ®· ®Ò ra c¸c chÝnh s¸ch nh»m t¨ng cêng thu hót, qu¶n lý, sö dông vèn ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n nãi chung vµ x©y dùng c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi nãi riªng. C¸c chÝnh s¸ch ®· ®îc thÓ hiÖn trong hÖ thèng c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt híng dÉn thùc hiÖn qui chÕ qu¶n lý ®Çu t vµ x©y dùng, qui chÕ ®Êu thÇu (Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia n¨m 2004). Võa qua Quèc héi níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam kho¸ XI - Kú häp thø 8 ®· th«ng qua LuËt ®Çu t (ngµy 18/10/2005).
NhiÒu nhµ khoa häc ®· dµy c«ng nghiªn cøu nh»m ®a ra c¸c gi¶i ph¸p h÷u hiÖu t¨ng cêng huy ®éng, sö dông vèn ®Çu t x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi: NguyÔn V¨n Hïng (2004), Mét sè biÖn ph¸p nh»m t¨ng cêng thu hót vèn ®Çu t trªn ®Þa b¶n tØnh KONTUM, luËn v¨n th¹c sü chuyªn ngµnh qu¶n trÞ kinh doanh, Trêng §¹i häc §µ N½ng. §ç Hoµi Nam, Lª Cao §oµn (2001), X©y dùng h¹ tÇng c¬ cë n«ng th«n trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë ViÖt Nam, Nhµ xuÊt b¶n Khoa häc x· héi. Bïi Nguyªn Kh¸nh (2001), Thu hót vµ sö dông vèn níc ngoµi trong x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng cña ngµnh giao th«ng vËn t¶i ViÖt Nam, luËn ¸n tiÕn sü kinh tÕ, Trêng §¹i häc Ngo¹i th¬ng. Phan M¹nh ChÝnh (1994), X©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng cña Thñ ®« Hµ Néi ®Þnh híng vµ c¸c gi¶i ph¸p thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi, luËn ¸n phã tiÕn sü khoa häc kinh tÕ - Trêng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n. NguyÔn Thanh Nu«i (1996), Gi¶i ph¸p huy ®éng vèn ®Çu t ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ ®Þa ph¬ng b»ng tÝn dông nhµ níc, luËn ¸n phã tiÕn sü khoa häc kinh tÕ - Trêng §¹i häc Tµi chÝnh KÕ to¸n Hµ Néi. Phan Lan Tó (2002), Khai t¸c vµ qu¶n lý vèn ®Çu t ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng kü thuËt ®« thÞ ë ViÖt Nam, luËn ¸n tiÕn sü kinh tÕ Häc viÖn Tµi chÝnh...
B¾c Ninh lµ mét tØnh míi ®îc t¸i lËp víi nÒn t¶ng vËt chÊt - kü thuËt cßn thiÕu thèn, l¹c hËu vµ nguån vèn ng©n s¸ch nhµ níc cßn h¹n hÑp th× viÖc t¨ng cêng huy ®éng vèn ®Çu t x©y dùng c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi cµng trë nªn cÊp thiÕt. H¬n n÷a, trong khoa häc kinh tÕ lÉn thùc tiÔn ®æi míi vµ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi níc ta ®ang cßn nhiÒu bÊt cËp vµ vÊn ®Ò míi ®Æt ra cÇn ®îc tæng kÕt, nhËn thøc ®Çy ®ñ, kÞp thêi vµ xö lý cã hiÖu qu¶. NhiÒu vÊn ®Ò trong ®ã, nÕu kh«ng muèn nãi lµ tÊt c¶ ®Òu ®îc ph¶n ¸nh vµ cã thÓ t×m ®îc phÇn nµo lêi gi¶i qua thùc tÕ cña tØnh B¾c Ninh, mét ®Þa ph¬ng mang tÝnh ®¹i diÖn cao v× kh«ng chØ gÇn nh ®i tõ ®Çu mµ cßn chñ ®éng vµ cã nhiÒu thµnh c«ng trong ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi, v× vËy NCS chän ®Ò tµi “T¨ng cêng huy ®éng vèn ®Çu t x©y dùng c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi tØnh B¾c Ninh trong thêi kú ®æi míi: Thùc tr¹ng, kinh nghiÖm vµ gi¶i ph¸p” nh»m gãp phÇn cïng c¸c nhµ khoa häc hoµn thiÖn hÖ thèng c¸c gi¶i ph¸p vÒ huy ®éng vèn ®Çu t x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi.
3. Môc ®Ých nghiªn cøu
- LuËn ¸n ®îc ®Æt ra nh»m nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ huy ®éng vèn ®Çu t x©y dùng c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi.
- Ph©n tÝch thùc tr¹ng huy ®éng vèn ®Çu t x©y dùng c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi ë B¾c Ninh trong thêi kú 1997 - 2005 vµ kinh nghiÖm huy ®éng vèn cña mét sè tØnh trong vïng kinh tÕ träng ®iÓm B¾c Bé.
- §Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p nh»m tiÕp tôc ®Èy m¹nh huy ®éng vèn ®Çu t x©y dùng c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi tØnh B¾c Ninh trong thêi gian tíi.
4. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu
4.1. §èi tîng nghiªn cøu cña luËn ¸n tËp trung vµo thùc tr¹ng qu¸ tr×nh huy ®éng vèn ®Çu t x©y dùng c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi cña tØnh B¾c Ninh.
4.2. Ph¹m vi nghiªn cøu
-VÒ kh«ng gian: nghiªn cøu trªn ®Þa bµn tØnh B¾c Ninh.
-VÒ thêi gian: nghiªn cøu kÕt qu¶ huy ®éng vèn ®Çu t x©y dùng c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi cña tØnh B¾c Ninh chñ yÕu tõ khi t¸i lËp ®Õn nay (1997-2005). §Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p nh»m t¨ng cêng huy ®éng vèn ®Çu t x©y dùng c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi cña tØnh B¾c Ninh trong thêi kú 2006-2010-2015-2020.
5. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
LuËn ¸n sö dông c¸c ph¬ng ph¸p:
- Ph¬ng ph¸p chñ nghÜa duy vËt biÖn chøng vµ chñ nghÜa duy vËt lÞch sö;
- Ph¬ng ph¸p lÞch sö kÕt hîp víi ph¬ng ph¸p l«gic;
- Ph¬ng ph¸p lÊy ý kiÕn c¸c chuyªn gia;
- Ph¬ng ph¸p thèng kª, so s¸nh, ph©n tÝch vµ tæng hîp ®Ó gi¶i quyÕt néi dung nghiªn cøu;
6. §ãng gãp cña luËn ¸n
- HÖ thèng ho¸ mét sè vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ huy ®éng vèn ®Çu t x©y dùng c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi.
- Lµm râ thùc tr¹ng huy ®éng vèn cho ®Çu t x©y dùng c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi cña tØnh B¾c Ninh trong thêi kú tØnh t¸i lËp (1997 - 2005). Tõ ®ã t×m ra nguyªn nh©n cña thµnh c«ng vµ h¹n chÕ, nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm trong c«ng t¸c huy ®éng vèn ®Çu t x©y dùng c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi cña ®Þa ph¬ng.
- §Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p huy ®éng vèn ®Çu t x©y dùng c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ x· héi nh÷ng n¨m tíi.
7. KÕt cÊu cña luËn ¸n
Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn, luËn ¸n ®îc tr×nh bµy trong 3 ch¬ng
Ch¬ng1: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ huy ®éng vèn ®Çu t x©y dùng c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi .
Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng huy ®éng vèn ®Çu t x©y dùng c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi tØnh B¾c Ninh trong thêi kú 1997-2005.
Ch¬ng 3: Gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh huy ®éng vèn ®Çu t x©y dùng c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi tØnh B¾c Ninh trong thêi gian tíi.
Ch¬ng 1
nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn
vÒ huy ®éng vèn ®Çu t x©y dùng c¸c c«ng tr×nh
kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi
1.1. Sù cÇn thiÕt ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi
1.1.1. Kh¸i niÖm, ph©n lo¹i kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi
1.1.1.1. Kh¸i niÖm kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi
Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt, n¨ng lùc s¶n xuÊt, hay søc s¶n xuÊt ®îc quyÕt ®Þnh bëi lùc lîng s¶n xuÊt. §Õn lît m×nh, toµn bé lùc lîng s¶n xuÊt chØ cã thÓ ho¹t ®éng b×nh thêng trªn c¬ së nÒn t¶ng hoµn chØnh hoÆc cã ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn. Nã bao gåm b¶n th©n ngêi lao ®éng, t liÖu lao ®éng, t liÖu s¶n xuÊt vµ c«ng nghÖ. Trong t liÖu s¶n xuÊt cã mét bé phËn tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt víi tÝnh c¸ch lµ nh÷ng c¬ së, ph¬ng tiÖn chung mµ thiÕu nã th× qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ nh÷ng dÞch vô trong s¶n xuÊt sÏ trë nªn khã kh¨n hoÆc kh«ng thÓ diÔn ra ®îc. Toµn bé nh÷ng ph¬ng tiÖn ®ã gép l¹i trong kh¸i niÖm kÕt cÊu h¹ tÇng. VËy kÕt cÊu h¹ tÇng ë ®©y lµ kh¸i niÖm dïng ®Ó chØ nh÷ng ph¬ng tiÖn lµm c¬ së mµ nhê ®ã c¸c qu¸ tr×nh c«ng nghÖ, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ c¸c dÞch vô ®îc thùc hiÖn.
VÒ kh¸i niÖm kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi lµ mét kh¸i niÖm réng, theo quan ®iÓm cña Phã gi¸o s - tiÕn sÜ §ç Hoµi Nam vµ tiÕn sÜ Lª Cao §oµn nªu t¹i ®Ò tµi khoa häc “X©y dùng h¹ tÇng c¬ së n«ng th«n trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i ho¸” [Nhµ xuÊt b¶n Khoa häc x· héi – Hµ Néi 2001, tr 16] cho r»ng: “H¹ tÇng kinh tÕ x· héi cña mét x· héi hiÖn ®¹i lµ mét kh¸i niÖm dïng ®Ó chØ tæng thÓ nh÷ng ph¬ng tiÖn vµ thiÕt chÕ, tæ chøc lµm nÒn t¶ng cho kinh tÕ - x· héi ph¸t triÓn”. VËy kÕt cÊu h¹ tÇng ë ®©y lµ kh¸i niÖm dïng ®Ó chØ nh÷ng ph¬ng tiÖn lµm c¬ së nhê ®ã c¸c qu¸ tr×nh c«ng nghÖ, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ c¸c dÞch vô ®îc thùc hiÖn. T¬ng øng víi mçi lÜnh vùc ho¹t ®éng cña x· héi cã mét lo¹i kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi chuyªn dïng: kÕt cÊu h¹ tÇng trong kinh tÕ phôc vô cho ho¹t ®éng kinh tÕ, kÕt cÊu h¹ tÇng trong lÜnh vùc qu©n sù phôc cho ho¹t ®éng qu©n sù, kÕt cÊu h¹ tÇng trong lÜnh vùc v¨n ho¸, x· héi phôc vô cho ho¹t ®éng v¨n ho¸ x· héi. Song còng cã nh÷ng lo¹i kÕt cÊu h¹ tÇng ®a n¨ng cã tÇm ho¹t ®éng lín phôc vô cho nhiÒu lÜnh vùc ho¹t ®éng kh¸c nhau nh: ®iÖn n¨ng, giao th«ng vËn t¶i, thuû lîi …kÕt cÊu h¹ tÇng tån t¹i vµ vËn hµnh ®Òu phôc vô cho ph¸t triÓn kinh tÕ vµ x· héi. Víi quan niÖm cña GS.TSKH Lª Du Phong kh¼ng ®Þnh: “KÕt cÊu h¹ tÇng lµ tæng hîp c¸c yÕu tè vµ ®iÒu kiÖn vËt chÊt - kü thuËt ®îc t¹o lËp vµ tån t¹i trong mçi quèc gia, lµ nÒn t¶ng vµ ®iÒu kiÖn chung cho c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ - x· héi, c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ ®êi sèng diÔn ra trªn ph¹m vi toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n, còng nh trong mçi khu vùc, mçi vïng l·nh thæ cña ®Êt níc” [45, tr 5]. XÐt ë gãc ®é nµo th× kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi còng lµ mét yÕu tè, mét chØ sè cña sù ph¸t triÓn. Trong tiÕn
