Đề tài Tăng cường huy động vốn tại Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Hà Nội
Mục tiêu mà tất cả các quốc gia đều mong muốn vươn tới đó là sự phát triển và thịnh vượng. Song để đạt được điều này, đòi hỏi mỗi nước đều phải tự xây dựng các chính sách kinh tế, chính trị, xã hội sao cho vừa phát huy nội lực, khắc phục được khó khăn và yếu kém vừa tránh được sự tụt hậu xa đối với xu thế chung. Việt Nam đang trong quá trình phát triển, xây dựng nền kinh tế thị trường theo hướng mở, nằm trong khu vực kinh tế Châu á Thái Bình Dương - vòng cung kinh tế đang phát triển năng động nhất thế giới, lại vấp phải nhiều khó khăn thử thách: nền công nghiệp lạc hậu, cơ sở vật chất phục vụ xây dựng và phát triển kinh tế vừa thiếu vừa lạc hậu, hệ số cơ giới hoá thấp, đội ngũ cán bộ khoa học còn nhiều bất cập về số lượng và trình độ, nền tài chính quốc gia còn quá eo hẹp chưa đáp ứng mức cần thiết nhu cầu phát triển kinh tế xã hội . Khắc phục tình trạng trên và nhằm thực hiện đường lối công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước thì một trong những tiền đề nhằm phát triển kinh tế là vốn bởi sẽ là không tưởng khi nói đến phát triển kinh tế mà không có vốn hay không đủ vốn. Thực tế, không quá khó khăn khi nhận thức rằng nguồn vốn có vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế nhưng sẽ là khó khăn khi đi tìm kiếm nó. Câu hỏi đặt ra là: vốn được khơi nguồn từ đâu? Nội lực rất nhiều nhưng có một vấn đề đặt ra: bằng cách nào để khơi thông, thu hút được ? Như chúng ta đã biết, trong nền kinh tế cạnh tranh hiện nay, có rất nhiều chủ thể, thông qua các con đường khác nhau có khả năng cung cấp dẫn vốn đáp ứng nhu cầu về vốn. Tuy nhiên, một điều không thể phủ nhận được là huy động vốn qua các trung gian tài chính - Ngân hàng thương mại (NHTM) - là kênh quan trọng nhất, có hiệu quả nhất vì trong thế giới kinh doanh tiền tệ, NHTM được coi là trung gian tài chính lớn nhất, quan trọng nhất. Cùng với việc nhận thức về vai trò của nguồn vốn đối với sự phát triển kinh tế đất nước, sau một thời gian thực tập tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Hà Nội - chi nhánh trực thuộc Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam, rất quan tâm đến công tác huy động vốn, với phương châm kinh doanh nguồn vốn huy động để nâng cao hoạt động kinh doanh. Em xin chọn đề tài: “Tăng cường huy động vốn tại Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Hà Nội”. Với lượng thời gian thực tập, kiến thức hạn chế, kinh nghiệm thực tế chưa có, nhìn nhận một vấn đề lớn sẽ không thể tránh khỏi sai làm thiếu sót. Em rất mong nhận được sự đóng góp của thầy để bài viết của em tốt hơn, hoàn thiện hơn. Kết cấu đề tài gồm 3 chương: Chương I : Hoạt động huy dộng vốn của NHTM. Chương II : Thực trạng huy động vốn tại NHNo & PTNT Hà Nội. Chương III : Giải pháp tăng cường huy động vốn tại NHNo & PTNT Hà Nội
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Tăng cường huy động vốn tại Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Hà Nội, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi nãi ®Çu
M
ôc tiªu mµ tÊt c¶ c¸c quèc gia ®Òu mong muèn v¬n tíi ®ã lµ sù ph¸t triÓn vµ thÞnh vîng. Song ®Ó ®¹t ®îc ®iÒu nµy, ®ßi hái mçi níc ®Òu ph¶i tù x©y dùng c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi sao cho võa ph¸t huy néi lùc, kh¾c phôc ®îc khã kh¨n vµ yÕu kÐm võa tr¸nh ®îc sù tôt hËu xa ®èi víi xu thÕ chung.
ViÖt Nam ®ang trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ trêng theo híng më, n»m trong khu vùc kinh tÕ Ch©u ¸ Th¸i B×nh D¬ng - vßng cung kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn n¨ng ®éng nhÊt thÕ giíi, l¹i vÊp ph¶i nhiÒu khã kh¨n thö th¸ch: nÒn c«ng nghiÖp l¹c hËu, c¬ së vËt chÊt phôc vô x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ võa thiÕu võa l¹c hËu, hÖ sè c¬ giíi ho¸ thÊp, ®éi ngò c¸n bé khoa häc cßn nhiÒu bÊt cËp vÒ sè lîng vµ tr×nh ®é, nÒn tµi chÝnh quèc gia cßn qu¸ eo hÑp cha ®¸p øng møc cÇn thiÕt nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi .
Kh¾c phôc t×nh tr¹ng trªn vµ nh»m thùc hiÖn ®êng lèi c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc th× mét trong nh÷ng tiÒn ®Ò nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ lµ vèn bëi sÏ lµ kh«ng tëng khi nãi ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ mµ kh«ng cã vèn hay kh«ng ®ñ vèn.
Thùc tÕ, kh«ng qu¸ khã kh¨n khi nhËn thøc r»ng nguån vèn cã vai trß quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ nhng sÏ lµ khã kh¨n khi ®i t×m kiÕm nã. C©u hái ®Æt ra lµ: vèn ®îc kh¬i nguån tõ ®©u?
Néi lùc rÊt nhiÒu nhng cã mét vÊn ®Ò ®Æt ra: b»ng c¸ch nµo ®Ó kh¬i th«ng, thu hót ®îc ? Nh chóng ta ®· biÕt, trong nÒn kinh tÕ c¹nh tranh hiÖn nay, cã rÊt nhiÒu chñ thÓ, th«ng qua c¸c con ®êng kh¸c nhau cã kh¶ n¨ng cung cÊp dÉn vèn ®¸p øng nhu cÇu vÒ vèn. Tuy nhiªn, mét ®iÒu kh«ng thÓ phñ nhËn ®îc lµ huy ®éng vèn qua c¸c trung gian tµi chÝnh - Ng©n hµng th¬ng m¹i (NHTM) - lµ kªnh quan träng nhÊt, cã hiÖu qu¶ nhÊt v× trong thÕ giíi kinh doanh tiÒn tÖ, NHTM ®îc coi lµ trung gian tµi chÝnh lín nhÊt, quan träng nhÊt.
Cïng víi viÖc nhËn thøc vÒ vai trß cña nguån vèn ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt níc, sau mét thêi gian thùc tËp t¹i ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n Hµ Néi - chi nh¸nh trùc thuéc Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ViÖt Nam, rÊt quan t©m ®Õn c«ng t¸c huy ®éng vèn, víi ph¬ng ch©m kinh doanh nguån vèn huy ®éng ®Ó n©ng cao ho¹t ®éng kinh doanh. Em xin chän ®Ò tµi: “T¨ng cêng huy ®éng vèn t¹i Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n Hµ Néi”.
Víi lîng thêi gian thùc tËp, kiÕn thøc h¹n chÕ, kinh nghiÖm thùc tÕ cha cã, nh×n nhËn mét vÊn ®Ò lín sÏ kh«ng thÓ tr¸nh khái sai lµm thiÕu sãt. Em rÊt mong nhËn ®îc sù ®ãng gãp cña thÇy ®Ó bµi viÕt cña em tèt h¬n, hoµn thiÖn h¬n.
KÕt cÊu ®Ò tµi gåm 3 ch¬ng:
Ch¬ng I : Ho¹t ®éng huy déng vèn cña NHTM.
Ch¬ng II : Thùc tr¹ng huy ®éng vèn t¹i NHNo & PTNT Hµ Néi.
Ch¬ng III : Gi¶i ph¸p t¨ng cêng huy ®éng vèn t¹i NHNo & PTNT Hµ Néi
Ch¬ng i:
ho¹t ®éng huy ®éng vèn cña ng©n hµng th¬ng m¹i
1.1. ho¹t ®éng cña Ng©n hµng th¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
1.1.1. Kh¸i qu¸t vÒ NHTM
TÝnh cho ®Õn thêi ®iÓm hiÖn nay, ng©n hµng th¬ng m¹i ®· cã mét tuæi ®êi ho¹t ®éng t¬ng ®èi dµi, tuy nhiªn bÊt cø khi nµo ®Ò cËp tíi NHTM ta kh«ng thÓ bá qua lÞch sö ra ®êi cña nã. NHTM lµ mét trung gian tµi chÝnh ra ®êi dùa trªn c¬ së cña sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸ vµ dùa trªn sù kh¸c biÖt vÒ tiÒn tÖ gi÷a c¸c vïng c¸c khu vùc.
H×nh thøc ng©n hµng s¬ khai, ®Çu tiªn lµ nhËn tiÒn göi vµ cho vay mét phÇn sè tiÒn ®ã. H×nh thøc nµy xuÊt hiÖn lµ do mét sè ngêi cã nhu cÇu cÊt tr÷ sè tiÒn cña m×nh, tríc nhu cÇu ®ã mét sè th¬ng gia ®· ®øng ra lµm nhiÖm vô tr«ng coi, cÊt gi÷ hé tiÒn vµ tiÕn hµnh thu phÝ gi÷ hé tiÒn. Trong qu¸ tr×nh cÊt gi÷ hé, c¸c th¬ng gia ®· nhËn thÊy trong kho cÊt gi÷ tiÒn cña m×nh lu«n tån t¹i mét lîng tiÒn d thõa, v× thùc tÕ kh«ng bao giê ngêi göi tiÒn l¹i rót hÕt tiÒn vµ rót tiÒn cïng mét lóc, thêng cã rÊt nhiÒu ®Õn göi tiÒn vµ rót tiÒn. Trong khi ®ã, cã rÊt nhiÒu ngêi cã nhu cÇu vay vèn ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh. V× vËy c¸c th¬ng gia ®· b¾t ®Çu sö dông mét phÇn tiÒn thõa trong kÐt ra ®Ó ®em ®Çu t vµ thu l·i, tõ ®ã hä cã thªm mét phÇn lîi nhuËn.
Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, ®· xuÊt hiÖn nhiÒu h×nh thøc ng©n hµng kh¸c nhau, song ®Õn nay ng©n hµng ®· trë thµnh mét tæ chøc kinh doanh tiÒn tÖ chuyªn nghiÖp mµ ho¹t ®éng thêng xuyªn vµ chñ yÕu vÉn lµ nhËn tiÒn göi cña kh¸ch víi cam kÕt hoµn tr¶ l¹i ®óng sè tiÒn ®ã céng thªm mét phÇn l·i vµ sö dông sè tiÒn ®ã ®Ó cho vay, ®Çu t vµ thùc hiÖn mét sè nghiÖp vô kh¸c.
Ng©n hµng ®îc coi lµ mét s¶n phÈm ®éc ®¸o cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ trong kinh tÕ thÞ trêng, mét ®éng lùc quan träng cho sù ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt x· héi. Víi vai trß nh trªn, ng©n hµng kh«ng thÓ ®øng ngoµi ho¹t ®éng cña bÊt cø quèc gia nµo. V× vËy, mçi níc ®Òu x©y dùng nh÷ng khung ph¸p lý quy ®Þnh, giíi h¹n ho¹t ®éng cu¶ ng©n hµng. Mçi níc kh¸c nhau sÏ cã mét kh¸i niÖm vµ m« h×nh tæ chøc ng©n hµng kh¸c nhau. Th«ng thêng, ngêi ta ph¶i dùa vµo tÝnh chÊt vµ môc ®Ých, ®èi tîng ho¹t ®éng cña nã trªn thÞ trêng tµi chÝnh.
LuËt ng©n hµng cña Ph¸p n¨m 1941 ®Þnh nghÜa: “ng©n hµng lµ nh÷ng xÝ nghiÖp hay c¬ së hµnh nghÒ thêng xuªn nhËn cña c«ng chóng díi h×nh thøc ký th¸c hay h×nh thøc kh¸c c¸c sè tiÒn mµ hä dïng cho chÝnh hä vµo c¸c nghiÖp vô chiÕt khÊu, tÝn dông hay dÞch vô tµi chÝnh”.
LuËt ng©n hµng cña Ên §é, n¨m 1959 bæ sung “ng©n hµng lµ c¬ së nhËn c¸c kho¶n tiÒn ký th¸c ®Ó cho vay hay tµi trî, ®Çu t”.
LuËt ng©n hµng cña §an M¹ch, n¨m 1930 “ Nh÷ng nhµ b¨ng thiÕt yÕu gåm c¸c nghiÖp vô nhËn tiÒn ký th¸c, bu«n b¸n vµng b¹c, hµnh nghÒ th¬ng m¹i vµ c¸c gi¸ trÞ ®Þa èc, c¸c ph¬ng tiÖn tÝn dông vµ hèi phiÕu, thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô chuyÓn ng©n...”.
C¸c c¸ch ®Þnh nghÜa trªn chØ kh¸c nhau vÒ mÆt thÓ hiÖn, song ph©n tÝch khai th¸c néi dung ®Òu cã mét ®iÓm chung lµ tÝnh chÊt nhËn tiÒn ký th¸c - tiÒn göi kh«ng kú h¹n vµ cã kú h¹n, ®Ó sö dông cho vay, chiÕt khÊu vµ c¸c nghiÖp vô kinh doanh kh¸c.
§èi víi b¶n th©n ViÖt Nam, trong bíc chuyÓn ®æi sang kinh tÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc, thùc hiÖn nhÊt qu¸n chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. Mäi ngêi ®îc tù do kinh doanh theo ph¸p luËt ®îc b¶o hé quyÒn së h÷u vµ thu nhËp hîp ph¸p, c¸c h×nh thøc së h÷u cã thÓ ®an xen víi nhau h×nh thµnh c¸c tæ chøc kinh doanh ®a d¹ng. Theo híng nµy, nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn tÊt yÕu sÏ t¹o ra tiÒn ®Ò cÇn thiÕt ®ßi hái sù ra ®êi cña nhiÒu lo¹i h×nh ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông.
Ph¸p lÖnh ng©n hµng, HTX tÝn dông vµ c«ng ty tµi chÝnh n¨m 1990 ®Þnh nghÜa: “NHTM lµ tæ chøc kinh doanh tiÒn tÖ, mµ ho¹t ®éng thêng xuyªn vµ chñ yÕu lµ nhËn tiÒn göi cña kh¸ch hµng víi tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ vµ sö dông sè tiÒn ®ã ®Ó cho vay thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô chiÕt khÊu vµ lµm ph¬ng tiÖn thanh to¸n”.
LuËt c¸c tæ chøc tÝn dông (luËt sè 02/1997/QH10) ®iÒu 20: “ NHTM lµ lo¹i h×nh tæ chøc tÝn dông ®îc thc hiÖn toµn bé ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c cã liªn quan”. Trong ®ã “Ho¹t ®éng ng©n hµng lµ ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ vµ dÞch vô ng©n hµng víi néi dung thêng xuyªn lµ nhËn tiÒn göi, sö dông sè tiÒn nµy ®Ó cÊp tÝn dông vµ cung øng c¸c dÞch vô thanh to¸n”.
Th«ng thêng, c¸c níc cã thÓ sö dông c¸c lo¹i m« h×nh NHTM nh sau: m« h×nh truyÒn thèng vµ m« h×nh hiÖn ®¹i.
M« h×nh truyÒn thèng: gåm cã c¸c ng©n hµng ®a n¨ng vµ c¸c ng©n hµng chuyªn doanh.
M« h×nh phæ biÕn hiÖn nay (m« h×nh hiÖn ®¹i): gåm cã c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i - c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh lín, c¸c ng©n hµng ph¸t triÓn, c¸c ng©n hµng cã quy chÕ chuyªn m«n ho¸, c¸c ng©n hµng cã quy chÕ ®Æc biÖt.
ViÖt Nam, theo luËt c¸c tæ chøc tÝn dông, mçi lo¹i ng©n hµng ®Òu mang nh÷ng nÐt ®Æc trng phï hîp víi ®iÒu kiÖn cu¶ thêi kú ®Çu chuyÓn ®æi cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc. Cô thÓ ViÖt Nam cã c¸c lo¹i h×nh ng©n hµng sau:
NHTM quèc doanh: Lo¹i ng©n hµng nµy ®îc coi lµ chiÕm vÞ thÕ trong hÖ thèng tæ chøc tÝn dông cña níc ta. H×nh thøc së h÷u lµ doanh nghiÖp Nhµ níc, thµnh lËp, cÊp vèn chÞu sù qu¶n lý cu¶ Nhµ níc, ho¹t ®éng trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc ng¾n h¹n, trung h¹n, dµi h¹n, ®èi víi mäi thµnh phÇn kinh tÕ, mäi lÜnh vùc s¶n xuÊt lu th«ng, x©y dùng trong vµ ngoµi níc. HiÖn nay cã 6 ng©n hµng quèc doanh lµ: Ng©n hµng c«ng th¬ng, Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, Ng©n hµng ®Çu t vµ ph¸t triÓn, Ng©n hµng ngo¹i th¬ng, Ng©n hµng ngêi nghÌo, Ng©n hµng ph¸t triÓn nhµ ë §ång b»ng s«ng Cöu Long.
NHTM cæ phÇn: lµ lo¹i h×nh ng©n hµng ph¶i ®îc thµnh lËp theo luËt c«ng ty cæ phÇn, thuéc së h÷u cña c¸c cæ ®«ng, ngêi gãp vèn, trªn c¬ së tù nguyÖn cña c¸c cæ ®«ng trong viÖc gãp vèn vµ ho¹t ®éng theo luËt ph¸p quy ®Þnh.
Ng©n hµng liªn doanh: lµ lo¹i h×nh ng©n hµng ®îc thµnh lËp trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh, vèn ®iÒu lÖ lµ vèn gãp cña ng©n hµng ViÖt Nam vµ ng©n hµng níc ngoµi cã trô së chÝnh t¹i ViÖt Nam, chÞu sù ®iÒu chØnh cña ph¸p luËt ViÖt Nam.
Chi nh¸nh ng©n hµng liªn doanh: lµ mét bé phËn cña ng©n hµng níc ngoµi ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam chÞu sù ®iÒu tiÕt cña luËt ph¸p ViÖt Nam.
Ng©n hµng ®Çu t: lµ nh÷ng ng©n hµng tËp trung huy ®éng vèn trung, dµi h¹n vµ ®Çu t trung dµi h¹n v× sù ph¸t triÓn, ho¹t ®éng ®Çu t chñ yÕu th«ng qua c¸c dù ¸n.
Ng©n hµng chÝnh s¸ch: th«ng thêng lµ nh÷ng NHTM 100% vèn Nhµ níc hoÆc NHTM cæ phÇn (së h÷u Nhµ níc vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc doanh) ®îc thµnh lËp ®Ó phôc vô mét hoÆc mét sè chÝnh s¸ch cña Nhµ níc, nã ho¹t ®éng kh«ng v× môc tiªu lîi nhuËn, chªnh lÖch gi÷a chi phÝ huy ®éng vèn vµ sö dông vèn sÏ ®îc Nhµ níc bï ®¾p.
Ng©n hµng hîp t¸c: lµ nh÷ng tæ chøc tÝn dông thuéc së h÷u tËp thÓ, ®îc c¸c thµnh viªn tù nguyÖn thµnh lËp lªn kh«ng ph¶i v× môc tiªu lîi nhuËn mµ v× môc tiªu t¬ng trî lÉn nhau vÒ vèn vµ c¸c dÞch vô ng©n hµng. Nguyªn t¾c thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cña lo¹i h×nh nµy lµ tù nguyÖn, d©n chñ, b×nh ®¼ng, tù trang tr¶i mäi chi phÝ vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm.
1.1.2. C¸c nghiÖp vô c¬ b¶n cña NHTM.
Ng©n hµng lµ mét trung gian tµi chÝnh, th«ng qua c¸c nghiÖp vô cña m×nh nh»m ®iÒu hoµ, cung cÊp vèn cho ho¹t ®éng cña c¶ nÒn kinh tÕ. Víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña khoa häc hiÖn ®¹i hiÖn nay, ho¹t ®éng cña ng©n hµng ®· ngµy cµng trë nªn phong phó h¬n song ng©n hµng vÉn lu«n duy tr× 3 m¶ng nghiÖp vô c¬ b¶n sau:
NghiÖp vô huy ®éng vèn.
§©y lµ nghiÖp vô c¬ b¶n, ®Çu tiªn quan träng nhÊt cña mét ng©n hµng. Vèn ®îc ng©n hµng huy ®éng díi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau vµ sö dông (sau khi ®¶m b¶o mét tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc) víi tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ gèc vµ l·i. Nguån vèn cña NHTM gåm vèn tù cã (vèn chñ së h÷u), vèn vay, vèn kh¸c. Ng©n hµng thêng sö dông c¸c nghiÖp vô huy ®éng vèn sau:
Vèn tù cã cña ng©n hµng: lµ nguån vèn thuéc së h÷u cña riªng c¸c NHTM. Thùc tÕ nguån vèn nµy kh«ng ngõng t¨ng lªn tõ kÕt qu¶ ®éng kinh doanh cña b¶n th©n NHTM, nã ®ãng gãp mét phÇn ®¸ng kÓ vµo ho¹t ®éng kinh doanh cu¶ c¸c NHTM.
NghiÖp vô tiÒn göi: ph¶n ¸nh c¸c kho¶n tiÒn göi tõ c¸c doanh nghiÖp vµo ®Ó thanh to¸n hoÆc nh»m môc ®Ých b¶o qu¶n tµi s¶n qua ®ã NHTM cã thÓ huy ®éng ®îc. Ngoµi ra c¸c ng©n hµng cßn huy ®éng c¸c kho¶n tiÒn nhµn rçi cña c¸c c¸ nh©n hay hé gia ®×nh göi vµo ng©n hµng víi môc ®Ých hëng l·i.
NghiÖp vô tiÒn vay: ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh t¹o ra nguån vèn b»ng c¸ch vay c¸c tæ chøc tÝn dông trªn thÞ trêng tiÒn tÖ vµ vay ng©n hµng trung ¬ng (NHTW) díi c¸c h×nh thøc t¸i chiÕt khÊu, vay cã b¶o ®¶m... môc ®Ých t¹o sù c©n ®èi trong ®iÒu hµnh vèn cña b¶n th©n NHTM khi hä kh«ng tù c©n ®èi ®îc trªn c¬ së khai th¸c t¹i chç.
NghiÖp vô ph¸t hµnh giÊy tê cã gi¸: Ng©n hµng sö dông nghiÖp vô nµy ®Ó thu hót c¸c kho¶n vèn cã tÝnh chÊt dµi h¹n cña ng©n hµng vµo nÒn kinh tÕ. Ngoµi ra, nghiÖp vô nµy cßn gióp NHTM t¨ng cêng tÝnh æn ®Þnh vèn trong ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh.
NghiÖp vô huy ®éng vèn kh¸c: Th«ng qua nghiÖp vô nµy NHTM cã thÓ t¹o vèn cho m×nh th«ng qua viÖc nhËn lµm ®¹i lý hay uû th¸c vèn cho c¸c tæ chøc c¸ nh©n trong vµ ngoµi níc.
NghiÖp vô sö dông vèn.
Ng©n hµng lµ mét tæ chøc tµi chÝnh trung gian “®i vay ®Ó cho vay”. Do vËy mèi quan t©m hµng ®Çu cña ng©n hµng sau khi ®· huy ®éng ®îc mét lîng vèn lµ lµm sao sö dông nguån vèn mµ kh«ng bÞ r¬i vµo t×nh tr¹ng kÑt vèn. Ng©n hµng cÇn ph¶i nghiªn cøu vµ ®a ra chiÕn lîc sö dông vèn cña m×nh.
Mét lµ, ng©n hµng tiÕn hµnh cho vay
Cho vay lµ ho¹t ®éng quan träng nhÊt cña c¸c NHTM. Theo thèng kª, nh×n chung th× kho¶ng 60%- 75% thu nhËp cña ng©n hµng lµ tõ c¸c ho¹t ®éng cho vay. Thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña mét ng©n hµng tuú thuéc chñ yÕu vµo viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch tÝn dông vµ thµnh c«ng cña tÝn dông xuÊt ph¸t tõ chÝnh s¸ch cho vay cña ng©n hµng. C¸c lo¹i cho vay cã thÓ ph©n lo¹i b»ng nhiÒu c¸ch, bao gåm: môc ®Ých, h×nh thøc b¶o ®¶m, kú h¹n, nguån gèc vµ ph¬ng ph¸p hoµn tr¶...
Theo môc ®Ých viÖc cho vay bao gåm: cho vay bÊt ®éng s¶n, cho vay th¬ng m¹i, cho vay c¸ nh©n, cho vay n«ng nghiÖp, cho vay thuª mua vµ kh¸c.
Theo kú h¹n: ng©n hµng cung cÊp c¸c lo¹i cho vay ng¾n h¹n (lo¹i cho vay nµy nh»m ®¸p øng nhu cÇu thanh to¸n t¹m thêi, tiªu dïng vµ ®Çu t ng¾n h¹n, thêi h¹n díi 1 n¨m); cho vay trung vµ dµi h¹n (lo¹i cho vay nµy phôc vô môc tiªu ®Çu t trung vµ dµi h¹n cña kh¸ch hµng, thêi h¹n thêng trªn 1 n¨m).
Theo h×nh thøc b¶o ®¶m, kho¶n môc cho vay sÏ bao gåm:
Cho vay cã b¶o ®¶m: lµ lo¹i cho vay cã b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n thÕ chÊp; tµi s¶n cÇm cè; ®îc sù b¶o l·nh cña cña ngêi thø ba.
Cho vay kh«ng cã b¶o ®¶m (tÝn chÊp): lµ lo¹i cho vay kh«ng cã tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè hoÆc sù b¶o l·nh cña ngêi thø ba, mµ viÖc cho vay chØ dùa trªn uy tÝn cña b¶n th©n kh¸ch hµng.
Theo ph¬ng ph¸p hoµn tr¶, kho¶n môc cho vay sÏ bao gåm:
Cho vay tr¶ gãp (kh¸ch hµng ph¶i tr¶ vèn gèc vµ l·i theo ®Þnh kú).
Cho vay phi tr¶ gãp (kh¸ch hµng thanh to¸n mét lÇn theo kú h¹n
®· tho¶ thuËn).
Cho vay hoµn tr¶ theo yªu cÇu (kh¸ch hµng vay cã thÓ hoµn tr¶ bÊt cø lóc nµo khi cã thu nhËp).
Hai lµ tiÕn hµnh ®Çu t
§i ®«i víi sù ph¸t triÓn cña x· héi lµ sù xuÊt hiÖn cña hµng lo¹t nh÷ng nhu cÇu kh¸c nhau. Víi t c¸ch lµ mét chñ thÓ ho¹t ®éng trong lÜnh vùc dÞch vô dÞch vô, ®ßi hái Ng©n hµng ph¶i lu«n n¾m b¾t ®îc th«ng tin, ®a d¹ng c¸c nghiÖp vô ®Ó cung cÊp ®Çy ®ñ kÞp thêi nguån vèn cho nÒn kinh tÕ. Ngoµi h×nh thøc phæ biÕn lµ cho vay, ng©n hµng cßn sö dông vèn ®Ó ®Çu t. Cã 2 h×nh thøc chñ yÕu mµ c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cã thÓ tiÕn hµnh lµ:
§Çu t vµo mua b¸n kinh doanh c¸c chøng kho¸n hoÆc ®Çu t gãp vèn vµo c¸c doanh nghiÖp, c¸c c«ng ty kh¸c.
§Çu t vµo trang thiÕt bÞ TSC§ phôc vô cho ho¹t ®éng kinh
doanh cña ng©n hµng.
Ba lµ nghiÖp vô ng©n quü.
Lîi nhuËn lu«n lµ môc tiªu cuèi cïng mµ c¸c chñ thÓ khi tham gia tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh. Tuy nhiªn, ®»ng sau môc tiªu lín lao Êy lµ hµng lo¹t c¸c nh©n tè cÇn quan t©m. Mét trong nh÷ng nh©n tè ®ã lµ tÝnh an toµn. NghÒ ng©n hµng lµ mét nghÒ kinh doanh ®Çy m¹o hiÓm, trong ho¹t ®éng cña m×nh, ng©n hµng kh«ng thÓ bá qua sù “an toµn”. V× vËy, ngoµi viÖc cho vay vµ ®Çu t ®Ó thu ®îc lîi nhuËn, ng©n hµng cßn ph¶i sö dông mét phÇn nguån vèn huy ®éng ®îc ®Ó ®¶m b¶o an toµn vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ dù tr÷ b¾t buéc do Trung ¬ng ®Ò ra.
NghiÖp vô kh¸c.
Lµ trung gian tµi chÝnh, ng©n hµng cã rÊt nhiÒu c¸c lîi thÕ. Mét trong nh÷ng lîi thÕ ®ã lµ h×nh thøc ng©n hµng ®ãng vai trß trung gian tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng thanh to¸n cho kh¸ch hµng th«ng qua c¸c h×nh thøc nh sÐc, thÎ thanh to¸n uû nhiÖm thu, uû nhiÖm chi, thÎ tÝn dông hoÆc dùa trªn viÖc h¹ch to¸n vµo c¸c tµi kho¶n cã liªn quan ®Õn ®èi tîng ®ã. Cô thÓ:
DÞch vô thanh to¸n hé: trªn c¬ së kh¸ch hµng göi tiÒn vµ më tµi kho¶n giao dÞch t¹i ng©n hµng, ng©n hµng cã thÓ ®øng ra thanh to¸n hé cho kh¸ch hµng cña m×nh vÒ c¸c kho¶n tiÒn mua b¸n, dÞch vô th«ng qua viÖc thu hé, chi hé kh¸ch hµng b»ng c¸c h×nh thøc trªn.
DÞch vô m«i giíi, mua, b¸n chøng cho kh¸ch hµng vµ lµm ®¹i lý ph¸t hµnh chøng kho¸n cho c«ng ty.
C¸c nghiÖp vô trung gian kh¸c: dÞch vô uû th¸c, b¶o qu¶n hé c¸c chøng tõ cã gi¸ cho kh¸ch hµng thuª kÐt s¾t. Ngoµi ra, ng©n hµng cßn thùc hiÖn mét sè dÞch vô trung gian kh¸c.
Tãm l¹i, ba nghiÖp vô trªn nÕu thùc hiÖn tèt sÏ ®¶m b¶o cho ng©n hµng tån t¹i vµ ph¸t triÓn v÷ng m¹nh trong m«i trêng c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t. V× c¸c nghiÖp vô trªn cã mèi liªn hÖ chÆt chÏ thêng xuyªn t¸c ®éng qua l¹i víi nhau. Nguån vèn huy ®éng ¶nh hëng tíi quyÕt ®Þnh sö dông vèn, ngîc l¹i nhu cÇu sö dông vèn ¶nh hëng tíi quy m«, c¬ cÊu cña nguån vèn huy ®éng. C¸c nghiÖp vô trung gian t¹o thªm thu nhËp cho ng©n hµng nhng môc ®Ých chÝnh lµ thu hót kh¸ch hµng, qua ®ã t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc huy ®éng vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶.
1.1.3. Vai trß cña NHTM ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ.
NHTM ra ®êi do yªu cÇu cña sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ: c¬ së nÒn s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸, vµ nÒn kinh tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn cµng cÇn ®Õn ho¹t ®éng cña c¸c NHTM. Th«ng qua viÖc thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng, vai trß cña m×nh nhÊt lµ chøc n¨ng trung gian tÝn dông NHTM ®· trë thµnh mét bé phËn thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Sù ®ãng gãp nµy thÓ hiÖn nh sau:
Thø nhÊt ng©n hµng lµ n¬i cung cÊp vèn cho nÒn kinh tÕ.
Vèn ®îc t¹o ra tõ qu¸ tr×nh tÝch luü, tiÕt kiÖm cña mçi c¸ nh©n, doanh nghiÖp vµ Nhµ níc trong nÒn kinh tÕ. Theo sù suy luËn nµy, muèn cã nhiÒu vèn ph¶i t¨ng thu nhËp quèc d©n, gi¶m nhÞp ®é tiªu dïng. T¨ng thu nhËp quèc d©n ®ång nghÜa víi viÖc më réng quy m« vÒ c¶ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u cña s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸, song khi ®Èy m¹nh sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh trong nÒn kinh tÕ cÇn thiÕt ph¶i cã vèn. Khi nÒn kinh tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn sÏ t¹o ra cµng nhiÒu nguån vèn. Ng©n hµng huy ®éng c¸c nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi ë mäi tæ chøc, c¸ nh©n, mäi thµnh phÇn kinh tÕ (vèn t¹m thêi nhµn rçi ®îc gi¶i phãng tõ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tõ nguån tiÕt kiÖm cña d©n c...) th«ng qua c¸c nghiÖp vô ®Æc biÖt lµ tÝn dông, ng©n hµng th¬ng m¹i ®· cung cÊp vèn cho nÒn kinh tÕ, ®¸p øng ®Çy ®ñ kÞp thêi cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt, gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ cña c¶ nÒn kinh tÕ. V× vËy, chóng ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh chñ thÓ chÝnh ®¸p øng nhu cÇu vèn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh lµ ng©n hµng th¬ng m¹i.
Thø hai, ng©n hµng lµ cÇu nèi gi÷a doanh nghiÖp víi thÞ trêng .
Nh chóng ta ®· biÕt, nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ nÒn kinh tÕ trong qu¸ tr×nh vËn ®éng chÞu t¸c ®éng cña rÊt nhiÒu c¸c quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan nh quy luËt cung, cÇu, c¹nh tranh. C¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ nµy còng kh«ng tho¸t khái sù t¸c ®éng m¹nh mÏ cña c¸c quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan ®ã. Hä kh«ng nh÷ng ph¶i ®¸p øng nhu cÇu thÞ trêng vÒ ph¬ng diÖn gi¸ c¶, khèi lîng, chÊt lîng, chñng lo¹i mµ cßn ®ßi hái ph¶i tho¶ m·n trªn ph¬ng diÖn thêi gian, ®Þa ®iÓm. Do vËy, n©ng cao chÊt lîng lao ®éng, cñng cè vµ hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ, c¶i tiÕn m¸y mãc trang thiÕt bÞ, t×m tßi sö dông c¸c nguyªn vËt liÖu míi, më réng quy m« s¶n xuÊt mét c¸ch thÝch hîp chÝnh lµ nh©n tè quan träng gióp doanh nghiÖp ®¸p øng mét c¸ch tèt nhÊt c¸c yªu cÇu cña thÞ trêng. V× nh÷ng ho¹t ®éng nµy ®ßi hái khèi lîng vèn lín (th«ng thêng vît qu¸ kh¶ n¨ng vèn tù cã cña doanh nghiÖp). Gi¶i quyÕt khã kh¨n nµy, doanh nghiÖp cã thÓ t×m ®Õn víi ng©n hµng xin vay vèn. Ho¹t ®éng tÝn dông ®· khiÕn ng©n hµng trë thµnh chiÕc cÇu nèi gi÷a doanh nghiÖp víi thÞ trêng, t¹o chç ®øng v÷ng ch¾c trong c¹nh tranh cña ng©n hµng.
Thø ba, NHTM lµ c«ng cô ®Ó Nhµ níc ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ.
Trong sù vËn hµnh cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng, ho¹t ®éng cña NHTM nÕu cã hiÖu qu¶ sÏ thùc sù trë thµnh c«ng cô h÷u hiÖu ®Ó Nhµ níc ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ. Th«ng qua ho¹t ®éng tÝn dông vµ thanh to¸n gi÷a c¸c NHTM trong hÖ thèng, c¸c NHTM ®· gãp phÇn më réng hay thu hÑp lîng tiÒn trong lu th«ng. H¬n n÷a, b»ng viÖc cÊp c¸c kho¶n tÝn dông cho nÒn kinh tÕ, NHTM thùc hiÖn viÖc d¾t dÉn c¸c luång tiÒn, tËp hîp, ph©n chia vèn cña thÞ trêng ®iÒu khiÓn chóng mét c¸ch cã hiÖu qu¶, thùc thi vai trß ®iÒu tiÕt vÜ m« ®óng theo ph¬ng ch©m “Nhµ níc ®iÒu tiÕt ng©n hµng, ng©n hµng dÉn d¾t thÞ trêng”.
Thø t, NHTM lµ cÇu nèi gi÷a nÒn tµi chÝnh quèc gia víi nÒn tµi chÝnh quèc tÕ.
Xu thÕ chung hiÖn nay lµ toµn cÇu ho¸, khu vùc ho¸, sù ph¸t triÓn cña c¸c quèc gia kh«ng thÓ t¸ch rêi, ®éc lËp riªng biÖt mµ lu«n cÇn ph¶i cã sù gia lu hîp t¸c t¬ng trî lÉn nhau. ChÝnh xu thÕ ®ã ®· khiÕn c¸c quèc gia t
