Đề tài Thực trạng mở rộng cho vay của chi nhánh Thăng Long đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh

Lêi nãi ®Çu LuËt doanh nghiÖp ra ®êi (Quèc héi th«ng qua Ngµy 12/6/1999) ®· më ®­êng cho kinh tÕ ngoµi quèc doanh ph¸t triÓn . Sau gÇn 4 n¨m kÓ tõ khi LuËt doanh nghiÖp cã hiÖu lùc, c¶ n­íc ®· cã thªm gÇn 72.000 doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh (DNNQD) míi ®­îc thµnh lËp. Mét con sè gÇn gÊp ®«i sè DNNQD ®· cã tr­íc ®ã . §ã lµ mét dÊu hiÖu tèt ®Ñp ®èi víi kinh tÕ ViÖt Nam nãi chung vµ ®èi víi thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh nãi riªng. Tuy nhiªn, hÇu hÕt c¸c DNNQD ®Òu lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá chiÕm tû lÖ kho¶ng 95%, sè doanh nghiÖp cã sè vèn d­íi 500 triÖu chiÕm ®Õn 95%, sè doanh nghiÖp cã sè vèn trªn 10 tû ®ång chØ chiÕm cã kho¶ng 1,4%. §Ó c¸c DNNQD tån t¹i vµ ph¸t triÓn m¹nh trong kinh tÕ thÞ tr­êng th× c¸c doanh nghiÖp nµy cÇn mét l­îng vèn rÊt. Tuy nhiªn, viÖc tiÕp cËn c¸c nguån vèn trong ®ã cã nguån vèn rÊt quan träng vay tõ ng©n hµng cña c¸c DNNQD hiÖn nay lµ rÊt khã kh¨n do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸ch quan vµ chñ quan. Sau gÇn 4 n¨m häc tËp t¹i Khoa Ng©n hµng – Tµi chÝnh, Tr­êng §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n – Hµ Néi vµ mét thêi gian ng¾n thùc tËp t¹i NHNo&PTNT ViÖt Nam – Chi nh¸nh Th¨ng Long, em viÕt ®Ò tµi nµy víi môc ®Ých lµm s¸ng tá mét sè nh÷ng nguyªn nh©n lµm c¸c DNNQD gÆp khã kh¨n trong viÖc tiÕp cËn nguån vèn ng©n hµng ë Chi nh¸nh Th¨ng Long . §Ò tµi nµy gåm nh÷ng néi dung chñ yÕu sau ®©y: - Vµi nÐt vÒ c¸c DNNQD vµ Chi nh¸nh NHNo&PTNT Th¨ng Long. - Thùc tr¹ng më réng cho vay cña Chi nh¸nh Th¨ng Long ®èi víi c¸c DNNQD. - Nguyªn nh©n vµ ®Ò nghÞ mét sè gi¶i ph¸p thùc hiÖn. Néi dung Ch­¬ng I: Më réng cho vay ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh. 1.1.Vµi nÐt vÒ c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh . 1.1.1.Kh¸i niÖm c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh. Doanh nghiÖp lµ tæ chøc kinh tÕ cã tªn riªng, cã tµi s¶n, cã trô së giao dÞch æn ®Þnh, ®­îc ®¨ng ký kinh doanh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt nh»m môc ®Ých thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh (LuËt doanh nghiÖp – Quèc héi th«ng qua 12/6/1999) Doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh lµ doanh nghiÖp cã tÝnh chÊt t­ h÷u (Kh«ng kÓ c¸c ®¬n vÞ ®Çu t­ n­íc ngoµi). Bao gåm : C¸c doanh nghiÖp t­ nh©n, c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, c«ng ty hîp danh vµ c¸c ®¬n vÞ theo h×nh thøc hîp t¸c x·. 1.1.2.§Æc ®iÓm cña c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ë n­íc ta. Do hoµn c¶nh lÞch sö ®Êt n­íc vµ t×nh h×nh kinh tÕ x· héi n­íc ta mµ c¸c DNNQD ë n­íc ta cã nhiÒu nÐt ®Æc biÖt, thÓ hiÖn ë nh÷ng ®iÓm sau : Thø nhÊt, C¸c DNNQD rÊt ®«ng vÒ sè l­îng vµ cã tèc ®é ®é gia t¨ng cao. NÕu nh­ n¨m 1991, sau khi luËt c«ng ty vµ luËt doanh nghiÖp t­ nh©n ra ®êi 1 n¨m, c¶ n­íc míi cã 414 DNNQD, ®Õn n¨m 1999, con sè nµy ®¨ t¨ng lªn 39.501 DNNQD vµ ®Õn tr­íc khi luËt doanh nghiÖp ra ®êi ( n¨m 1999), c¶ n­íc míi cã 39501 doanh nghiÖp. B×nh qu©n trong giai ®o¹n 1991 – 1999 tèc ®é t¨ng kho¶ng 30% n¨m. §Õn nay - Sau gÇn 4 n¨m kÓ tõ khi LuËt doanh nghiÖp cã hiÖu lùc, c¶ n­íc ®· cã gÇn 72.000 DNNQD ®­îc thµnh lËp míi gÇn gÊp ®«i con sè doanh nghiÖp ®· tån t¹i tr­íc ®ã. B×nh qu©n trong giai ®o¹n nµy tèc ®é t¨ng ®Õn 40% n¨m. §ã lµ nh÷ng con sè ph¶n ¸nh møc ®é ph¸t triÓn ngµy mét m¹nh mÏ cña c¸c DNNQD gãp phÇn kh«ng nhá vµo sù t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn chung cña kinh tÕ ®Êt n­íc. Thø hai, ®a sè c¸c DNNQD ®Òu míi ®­îc h×nh thµnh. Tr­íc ®©y trong thêi kú kÕ ho¹ch ho¸, tËp trung th× Nhµ n­íc ®éc quyÒn trong mäi lÜnh vùc kinh tÕ, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ phi Nhµ n­íc ®Òu bÞ coi lµ bÊt hîp ph¸p nªn kh«ng cã mét DNNQD chÝnh thøc ®­îc ho¹t ®éng. Cïng víi sù ph¸t triÓn ®i lªn cña kinh tÕ x· héi th× §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· khuyÕn khÝch mäi thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn nhÊt lµ thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh. Khi ®ã c¸c DNNQD míi cã ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn m¹nh mÏ. Nh­ phÇn trªn ®· nãi, chØ trong vßng 4 n¨m gÇn ®©y con sè c¸c DNNQD ®­îc thµnh lËp míi lµ kho¶ng 72000 doanh nghiÖp, gÇn gÊp ®«i so víi sè doanh nghiÖp thµnh lËp tr­íc ®ã. Nh­ vËy, hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp nµy d­íi 4 tuæi, doanh nghiÖp lín tuæi nhÊt míi chØ lµ 15 n¨m. Mét con sè qu¶ nhá bÐ nÕu so víi c¸c doanh nghiÖp ë n­íc ngoµi cã nh÷ng doanh nghiÖp ®­îc thµnh lËp tõ hµng tr¨m n¨m nay. Thø ba, c¸c DNNQD tuy ®«ng vÒ sè l­îng nh­ng quy m« vèn vµ lao ®éng nhá. MÆc dï cã sè l­îng lín vµ cã tèc ®é t¨ng tr­ëng cao nh­ ®· nªu ë trªn nh­ng ®a sè lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ( ChiÕm kho¶ng 95% ), sè doanh nghiÖp cã sè vèn d­íi 500 triÖu chiÕm ®Õn h¬n mét nöa (51 %), cßn sè doanh nghiÖp cã vèn ®iÒu lÖ trªn 10 tû ®ång chØ chiÕm 1,4%. Do c¸c doanh nghiÖp Ýt vèn nh­ vËy nªn c¸c doanh nghiÖp nµy ho¹t ®éng rÊt khã kh¨n nhÊt lµ khã kh¨n trong chèng ®ì víi c¸c biÕn ®éng bÊt lîi trong s¶n xuÊt, kinh doanh. Do ®ã kh¶ n¨ng ph¸ s¶n cña c¸c nµy lµ rÊt lín. Quy m« lao ®éng th× nhá bÐ, trung b×nh mçi DNNQD sö dông kho¶ng 20 lao ®éng, sè doanh nghiÖp sö dông trªn 100 lao ®éng chØ tõ 600 ®Õn 700 doanh nghiÖp mµ ®a sè lao ®éng nµy ch­a cã tr×nh ®é chuyªn m«n, kü thuËt (ChiÕm ®Õn 83%). Thø t­, tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ qu¶n lý l¹c hËu. Theo ®iÒu tra ë c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay th× chØ cã 17% thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, 52% thiuÕt bÞ trung b×nh cßn l¹i lµ c¸c thiÕt bÞ l¹c hËu. Riªng ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt, chÕ t¹o th× cã ®Õn 62% m¸y mãc, thiÕt bÞ l¹c hËu tõ nh÷ng n¨m 50, 60. C«ng nghÖ l¹c hËu dÉn ®Õn s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô cã gi¸ thµnh cao, chÊt l­îng mÉu m· kh«ng ®¸p øng yªu cÇu cña ng­êi tiªu dïng nªn s¶n phÈm rÊt khã c¹nh tranh ®­îc víi c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i trªn thÞ tr­êng. Cïng víi c«ng nghÖ l¹c hËu lµ tr×nh ®é qu¶n lý yÕu kÐm, cã thÓ nãi 100% c¸c chñ doanh nghiÖp t­ nh©n ë ta kiªm lu«n gi¸m ®èc ®iÒu hµnh hoÆc cã ng­êi th©n lµm gi¸m ®èc ®iÒu hµnh chø kh«ng cã doanh nghiÖp nµo thuª gi¸m ®èc bªn ngoµi. C¸c chñ doanh nghiÖp th× chØ cã sè Ýt lµ cã n¨ng lùc chuyªn m«n vµ kinh nghiÖp kinh doanh thùc sù cßn ®a sè hä thiÕu kinh nghiÖp qu¶n lý vµ kinh doanh. Thùc tÕ cã rÊt nhiÒu doanh nghiÖp ®­îc thµnh lËp tõ c¸c c¬ së s¶n xuÊt. Do c¬ chÕ th«ng tho¸ng mµ LuËt doanh nghiÖp mang l¹i vµ chÝnh s¸ch ­u ®·i cña Nhµ n­íc nªn nhiÒu c¬ së s¶n xuÊt ®­îc n©ng cÊp thµnh doanh nghiÖp . Tuy ®­îc gäi lµ doanh nghiÖp nh­ng doanh nghiÖp vÉn kh«ng cã thay ®æi g× ®¸ng kÓ, doanh nghiÖp vÉn qu¶n lý theo ph­¬ng ph¸p kiÓu gia ®×nh nh­ cë së s¶n xuÊt tr­íc ®©y. Thø n¨m, c¸c DNNQD tuy ho¹t ®éng linh ho¹t song th­êng kÐm hiÖu qu¶. C¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ho¹t ®éng n¨ng ®éng, thÝch nghi cao víi thÞ tr­êng, dÔ dµng chuyÓn ®æi ®¸p øng tèt nhu cÇu cña thÞ tr­êng. Tuy nhiªn, hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp nµy th­êng lµm ¨n kiÓu “manh món”, “chép giËt” mµ kh«ng tÝnh ®Õn c¸c lîi Ých l©u dµi cña doanh nghiÖp m×nh. NhiÒu doanh nghiÖp khi cã c¬ héi th× hä tËn dông, khai th¸c tèi ®a nhÊt, triÖt ®Ó nhÊt c¸c tíi Ých tr­íc m¾t mµ kh«ng cã c¸c tÝnh to¸n chiÕn l­îc. §iÒu ®ã lµm cho hä lu«n bÞ ®éng, lóng tóng khi gÆp khã kh¨n, nhÊt lµ c¸c khã kh¨n ®Õn mét c¸ch bÊt ngê. NhiÒu c¸c DNNQD kh«ng thùc hiÖn ®óng chÕ ®é kÕ to¸n, thèng kª...NhiÒu doanh nghiÖp l¹i cã biÓu hiÖn lµm ¨n phi ph¸p nh­ : Trèn thuÕ, lõa ®¶o, lµm hµng gi¶, hµng kÐm chÊt l­îng...§iÒu ®ã lµm cho x· héi cã t©m lý thiÕu tin t­ëng g©y khã kh¨n tr­íc hÕt cho chÝnh lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy. Trªn ®©y lµ mét sè ®Æc ®iÓm c¬ b¶n nhÊt cña c¸c DNNQD ë n­íc ta . §Æc ®iÓm nµy xuyªn suèt vµ cã ¶nh h­ëng lín ®Õn viÖc më réng cho vay ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nµy cña ng©n hµng . 1.1.3.Vµi nhËn xÐt vÒ c¸c DNNQD ë n­íc ta. Qua ph©n tÝch ®Æc ®iÓm vµ nh÷ng ¶nh h­ëng cña c¸c DNNQD ®Õn kinh tÕ x· héi n­íc ta nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ta cã nh÷ng nhËn xÐt trªn 2 gãc ®é ­u ®iÓm vµ nh­îc ®iÓm sau : 1.1.3.1.Nh÷ng ­u ®iÓm. Thø nhÊt, c¸c DNNQD cã nh÷ng ®ãng gãp lín vµo ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. C¸c DNNQD ho¹t ®éng trong hÇu hÕt nh÷ng nghµnh, nh÷ng lÜnh vùc kinh tÕ: N«ng nghiÖp, thñ c«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp,... ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc th­¬ng m¹i, dÞch vô. C¸c DNNQD ho¹t ®éng linh ho¹t, thÝch øng nhanh, ®¸p øng nhanh nh÷ng nhu cÇu cña thÞ tr­êng gãp phÇn lµm cho c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ trë lªn linh ®éng, lµm thay ®æi diÖn m¹o nÒn kinh tÕ. Theo c¸c nhµ kinh tÕ ­íc tÝnh th× thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh hiÖn nay ®ãng gãp ®Õn 42% vµo tæng s¶n phÈm quèc néi (GDP ) vµ ®ãng gãp vµo t¨ng tr­ëng GDP cao h¬n so víi thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc. §Æc biÖt tõ n¨m 2001 trë l¹i ®©y, chØ sè ®ãng gãp vµo GDP cña c¸c DNNQD trung b×nh hµng n¨m t¨ng h¬n 10%. Tèc ®é t¨ng tr­ëng cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. (N¨m tr­íc b»ng 100%) §¬n vÞ tÝnh : % Thµnh phÇn kinh tÕ 1995 1999 2000 2001 2002 Tèc ®é t¨ng tr­ëng chung Trong ®ã : DNNN DN t­ nh©n DN hçn hîp 109,5 109,4 109,3 112,7 104,8 102,6 103,2 106,2 106,8 107,7 108,1 111,0 106,8 107,44 113,22 113,59 107,4 106,88 113,89 114,35 Nguån:T¹p chÝ Khoa häc ng©n hµng sè 2/2004 Thø hai, Ho¹t ®éng cña c¸c DNNQD thóc ®Èy c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ph¸t triÓn. C¸c DNNQD ho¹t ®éng linh ®éng trªn nhiÒu c¸c lÜnh vùc trong nÒn kinh tÕ ®Æc biÖt lµ lÜnh vùc th­¬ng m¹i, dÞch vô ®· lµm t¨ng tÝnh c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ vµ lµ chÊt “xóc t¸c”, l«i kÐo c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhÊt lµ kinh tÕ Nhµ n­íc ph¶i tù ®æi míi, tù ®iÒu chØnh ®Ó cã thÓ c¹nh tranh ®­îc trªn thÞ tr­êng. Tr­íc ®©y trong thêi kú kÕ ho¹ch hãa tËp trung, hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc kinh tÕ, c¸c nghµnh s¶n xuÊt kinh doanh ®Òu do Nhµ n­íc ®¶m nhËn lµm mÊt ®i tÝnh c¹nh tranh, mÊt ®éng lùc ®Ó ph¸t triÓn ®i lªn dÉn ®Õn t×nh tr¹ng tr× trÖ, kÐm hiÖu qu¶ trong khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc. Ngµy nay, trõ mét sè doanh nghiÖp Nhµ n­íc cÇn n¾m gi÷ ®éc quyÒn, cßn l¹i hÇu hÕt c¸c ngµnh c¸c lÜnh vøc s¶n xuÊt kinh doanh ®Òu cã sù tham gia cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. §iÒu nµy b¾t buéc khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc ph¶i tæ chøc, s¾p xÕp l¹i, ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ, ®æi míi ph­¬ng thøc s¶n xuÊt, kinh doanh nÕu muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn. C¸c DNNQD võa lµ ®èi t¸c lµm ¨n, võa lµ ®èi thñ c¹nh tranh víi c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nªn nã lµ nh©n tè quan träng thóc ®Èy c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn. Thø ba, c¸c DNNQD gãp phÇn vµo qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng CNH – H§H. Mét c¬ cÊu kinh tÕ hiÖn ®¹i lµ c¬ cÊu kinh tÕ cã tû träng c«ng nghiÖp vµ dÞch vô cao trong GDP. C¸c DNNQD ho¹t ®éng trªn nhiÒu lÜnh vùc, ®Æc biÖt lµ trong th­¬ng m¹i vµ dÞch vô do ®ã nã lµ trung gian, lµ chiÕc cÇu nèi ®Ó chuyÓn dÞch tõ n«ng nghiÖp sang c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. Bëi v× : Khi doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp vµ dÞch vô th× nã sÏ trùc tiÕp ®ãng gãp vµo lÜnh vùc nµy, ngoµi ra nã cßn cung cÊp cho n«ng nghiÖp m¸y mãc, ph©n bãn, thuèc trõ s©u...lµm n©ng cao n¨ng suÊt trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp . Khi ®ã lao ®éng trong n«ng nghiÖp sÏ d­ thõa vµ chuyÓn sang lÜnh vùc c«ng nghÖp vµ dÞch vô. Thø t­, c¸c DNNQD ph¸t huy tèt c¸c nguån lùc cña nÒn kinh tÕ. Kinh tÕ Nhµ n­íc kh«ng thÓ bao qu¸t tÊt c¶, kh«ng thÓ ph¸t huy hÕt mäi nguån lùc cña nÒn kinh tÕ . - Cã thÓ nãi tiÒm lùc ®Çu tiªn mµ c¸c DNNQD huy ®éng ®ã chÝnh lµ nguån vèn rÊt lín trong d©n c­. ë n­íc ta l­îng vèn trong d©n c­ rÊt lín mµ thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc kh«ng thÓ huy ®éng hÕt, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y cïng víi sù gia t¨ng m¹nh mÏ sè DNNQD lµ sè vèn ®¨ng ký thªm rÊt lín. ChØ trong 4 n¨m gÇn sè vèn ®¨ng ký thªm cña c¸c DNNQD lµ 144.000 tû ®ång, ch­a kÓ sè vèn vay cña c¸c doanh nghiÖp nµy. - TiÒm lùc thø 2 mµ c¸c doanh nghiÖp nµy kh¬i dËy ®ã chÝnh lµ lùc l­îng lao ®éng. Tr­íc ®©y cã ®Õn 80% lùc l­îng lao ®éng lµ trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp, lµm viÖc chñ yÕu lµ thñ c«ng, n¨ng suÊt thÊp, con sè thÊt nghiÖp thùc tÕ lµ rÊt lín. Trong khi ®ã khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc l¹i chËm ph¸t triÓn, khu vùc c«ng nghiÖp vµ dÞch vô kh«ng thóc ®Èy ®­îc n«ng nghiÖp ph¸t triÓn. Ngµy nay, c¸c DNNQD ®­îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn m¹nh ë c¶ c¸c thµnh phè lín vµ c¸c ®Þa ph­¬ng kh«ng nh÷ng gãp phÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm mµ cßn gãp phÇn n©ng cao tr×nh ®é cña lùc l­îng lao ®éng. Nh÷ng ­u ®iÓm cña c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh lµ rÊt lín do ®ã khuyÕn khÝch lo¹i h×nh doanh nghiÖp vµy ph¸t triÓn lµ mét yªu cÇu tÊt yÕu vµ lµ nhiÖm vô cña toµn x· héi. 1.1.3.2.Nh÷ng h¹n chÕ cña c¸c DNNQD. Tuy nhiªn, c¸c doanh nghiÖp còng cã nhiÒu h¹n chÕ cÇn kh¾c phôc. Thø nhÊt, C¸c DNNQD chØ míi ®¹t ®­îc sù ph¸t triÓn vÒ bÒ réng chø ch­a ®¹t ®­îc sù ph¸t triÓn vÒ chiÒu s©u. Thêi gian võa qua, chóng ta ghi nh©n sù t¨ng lªn m¹nh mÏ cña c¸c DNNQD trong nhiÒu lÜnh vùc nh­ng cã ®Õn 95% c¸c doanh nghiÖp nµy lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá; tr×nh ®é qu¶n lý vµ c«ng nghÖ yÕu kÐm, l¹c hËu; Lµm ¨n theo kiÓu manh món, chép giËt... §ã lµ nh÷ng h¹n chÕ lín, lµ trë lùc c¶n trë sù ph¸t triÓn c¶ vÒ chÊt vµ vÒ l­îng cña lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy. Thø hai, rÊt nhiÒu doanh nghiÖp cã biÓu hiÖn lµm ¨n mê ¸m. C¸c hiÖn t­îng lµm ¨n tr¸i ph¸p luËt nh­ : Trèn thuÕ, lµm hµng gi¶, hµng nh¸i, kinh doanh tr¸i phÐp... diÔn ra phæ biÕn ®èi víi c¸c DNNQD. Ngoµi ra cßn cã nhiÒu c¸c doanh nghiÖp cã hµnh vi lõa ®¶o g©y mÊt æn ®Þnh x· héi. Nguy hiÓm h¬n khi c¸c hµnh vi lõa ®¶o nµy cã sù tiÕp tay cña mét bé phËn c«ng chøc Nhµ n­íc, mét bé phËn nh÷ng c¸n bé lµm viÖc trong c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc. Khi ®ã hµnh vi lõa ®¶o trë lªn khã l­êng h¬n, g©y hËu qu¶ nghiªm träng h¬n. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã lµm suy gi¶m uy tÝn cña c¸c DNNQD, lµm cho x· héi thiÕu tin t­ëng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nµy. Muèn cho c¸c doanh nghiÖp nµy ph¸t triÓn mét c¸ch bÒn v÷ng ®óng víi vai trß cña nã th× nh÷ng h¹n chÕ trªn cÇn ph¶i dÇn kh¾c phôc. §ång thêi cÇn ph¶i ph¸t huy nh÷ng mÆt tÝch cùc vèn cã cña thµnh phÇn kinh tÕ nµy. 1.2.Më réng cho vay cña ng©n hµng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh. 1.2.1.Quan niÖm vÒ më réng cho vay. Cho vay, lµ mét h×nh thøc cÊp tÝn dông, theo ®ã ng©n hµng cho kh¸ch hµng sö dông mét kho¶n tiÒn vµo môc ®Ých vµ thêi gian nhÊt ®Þnh theo tho¶ thuËn theo nguyªn t¾c hoµn tr¶ c¶ gèc vµ l·i. Më réng cho vay cña ng©n hµng ®èi víi c¸c DNNQD chÝnh lµ ph¶n ¸nh sù gia t¨ng khèi l­îng cho vay ®èi ví c¸c DNNQD c¶ vÒ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u. - Më réng theo chiÒu réng tøc lµ sù t¨ng lªn vÒ quy m« cña ®èi t­îng, cña c¸c kho¶n vay nh­: sè d­ nî t¨ng lªn, sè kh¸ch hµng t¨ng lªn... - Më réng theo chiÒu s©u lµ sù thay ®æi vÒ tÝnh chÊt, c¬ cÊu theo h­íng hîp lý cña c¸c kho¶n vay nh­: C¬ cÊu cña c¸c kho¶n vay ng¾n h¹n, trung h¹n, dµi h¹n hîp lý; Tû träng d­ nî cña c¸c DNNQD so víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c... 1.2.2.Néi dung cña më réng cho vay c¸c DNNQD . Néi dung cña më réng ®­îc ph¶n ¸nh th«ng qua c¸c chØ tiªu vÒ d­ nî (sè d­ nî, tû träng d­ nî, c¬ cÊu cña d­ nî, tèc ®é t¨ng d­ nî, sù thay ®æi c¬ cÊu, tû träng d­ nî vµ chØ tiªu vÒ nî qu¸ h¹n); vÒ sè doanh nghiÖp cã quan hÖ vay vèn víi ng©n hµng; vÒ sù ®a d¹ng c¸c h×nh thøc cho vay, sù ®a d¹ng c¸c h×nh thøc b¶o ®¶m. 1.2.2.1.C¸c chØ tiªu vÒ d­ nî. - Sè d­ nî cña c¸c DNNQD ph¶n ¸nh sè tiÒn mµ ng©n hµng ®· vµ vÉn ®ang cßn cho vay c¸c DNNQD. Sè d­ nî mµ cµng lín ph¶n ¸nh møc ®é më réng cho vay c¸c ®èi t­îng lµ DNNQD cµng cao. Tuy nhiªn, nghiªn cøu më réng cho vay ta ph¶i ®Æt trong mèi quan hÖ víi c¸c thµnh phÇn kh¸c, ®Æt trong mèi quan hÖ vÒ thêi gian. ChÝnh v× vËy mµ sè d­ nî kh«ng thÓ ph¶n ¸nh hÕt thùc chÊt cña viÖc më réng cho vay c¸c DNNQD cña ng©n hµng mµ ph¶i xem xÐt ®ång thêi c¸c chØ tiªu, c¸c khÝa c¹nh kh¸c nhau cña më réng cho vay. - Tèc ®é t¨ng d­ nî lµ tû lÖ sè d­ nî n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc so víi sè d­ nî n¨m tr­íc. Tèc ®é nµy ph¶n ¸nh møc ®é më réng cho vay nhanh hay chËm cña ng©n hµng. NÕu tû lÖ nµy d­¬ng cã thÓ kÕt luËn r»ng thêi ®iÓm sau ®· cã sù më réng cho vay so víi thêi ®iÓm tr­íc, vµ nÕu qua thêi gian tû lÖ nµy t¨ng dÇn th× cã thÓ kÕt luËn ®­îc r»ng tèc ®é më réng ngµy mét t¨ng. Tuy nhiªn, cÇn so s¸nh víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c qua ®ã míi cã thÓ biÕt ®­îc viÖc më réng cho vay cã ®Çy ®ñ hay kh«ng. NÕu tèc ®é t¨ng d­ nî còng d­¬ng nh­ng l¹i nhá h¬n tèc ®é t¨ng cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c th× sù më réng ®ã kh«ng ph¶i lµ thùc chÊt, ®ã chØ lµ sù t¨ng lªn ®¬n thuÇn cña sè d­ nî theo xu h­íng chung. - Tû träng d­ nî cña c¸c DNNQD lµ tû lÖ phÇn tr¨m cña sè d­ nî cña c¸c DNNQD so víi tæng sè d­ nî. Tû träng d­ nî ph¶n ¸nh sù më réng cña cho vay c¸c DNNQD so víi c¸c thµnh phÇn kh¸c. NÕu tû träng nµy cao chøng tá c¸c DNNQD cã quan hÖ vay m­în nhiÒu h¬n c¸c thµnh phÇn kh¸c cã ­u thÕ h¬n c¸c thµnh phÇn kh¸c. Tû lÖ nµy t¨ng theo thêi gian ph¶n ¸nh ng©n hµng ®· ngµy cµng coi träng cho vay c¸c DNNQD. Cã thÓ sè d­ nî kh«ng t¨ng theo thêi gian nh­ng tû träng cho vay c¸c DNNQD t¨ng lªn so víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ®· chøng tá sù thùc sù quan t©m cña ng©n hµng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nµy, ®ã còng lµ sù më réng cho vay. - C¬ cÊu d­ nî cña c¸c DNNQD. Tuú tõng c¸ch ph©n lo¹i d­ nî cña c¸c DNNQD mµ ta cã c¸c lo¹i c¬ cÊu d­ nî kh¸c nhau. Ch¼ng h¹n nÕu ph©n c¸c kho¶n vay cña c¸c DNNQD theo kú h¹n thµnh d­ nî ng¾n h¹n, d­ nî trung h¹n vµ d­ nî dµi h¹n th× ta sÏ cã c¬ cÊu vÒ kú h¹n cña c¸c kho¶n vay. Ta kh«ng thÓ kÕt luËn tû lÖ c¸c kho¶n vay ng¾n h¹n, trung h¹n vµ dµi h¹n theo tû lÖ nµo míi lµ sù më réng mµ tuú tõng thêi ®iÓm, tuú tõng ®iÒu kiÖn mµ sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu theo h­íng hîp lý lµ sù më réng cho vay. Hîp lý ë ®©y chÝnh lµ nhu cÇu vay cña c¸c doanh nghiÖp ®­îc ng©n hµng ®¸p øng ®Çu ®ñ, võa cã lîi cho ng©n hµng, võa cã lîi cho cho doanh nghiÖp. Cã nh÷ng tr­êng hîp th× c¬ cÊu dÞch chuyÓn tõ d­ nî ng¾n h¹n sang d­ nî trung vµ dµi h¹n lµ sù më réng, l¹i cã nh÷ng tr­êng hîp c¬ cÊu dÞch chuyÓn tõ d­ nî trung vµ dµi h¹n sang d­ nî ng¾n h¹n míi lµ më réng. Bëi v×: Tû träng d­ nî ng¾n h¹n t¨ng chøng tá nhu cÇu vèn cho mua s¾m tµi s¶n l­u ®éng lín, ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh cña doanh nghiÖp ®¹t n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶; cßn tû träng d­ nî trung vµ dµi h¹n t¨ng chøng tá c¸c doanh nghiÖp cã nhu cÇu lín vÒ ®Çu t­ cho c¸c dù ¸n më réng s¶n xuÊt, kinh doanh, cã nhu cÇu lín cho ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ. Nhu cÇu vèn nµo t¨ng còng lµ dÊu hiÖu tèt ®èi víi c¸c DNNQD. MiÔn lµ, c¸c doanh nghiÖp sö dông lo¹i vèn nµo cã hiÖu qu¶, mang l¹i lîi Ých cho doanh nghiÖp vµ ng©n hµng th× tû träng d­ nî ng¾n h¹n t¨ng hay tû lÖ d­ nî trung vµ dµi h¹n t¨ng còng ®Òu hîp lý vµ lµ sù më réng cho vay c¸c DNNQD. Ch¼ng h¹n, do ®Çu t­ më réng s¶n xuÊt nªn c¸c doanh nghiÖp cã hiÖu qu¶ cao nªn nhu cÇu vay vèn trung vµ dµi h¹n cña c¸c doanh nghiÖp nµy t¨ng cao lµm tû träng d­ nî trung vµ dµi h¹n t¨ng cao, mÆc dï cã thÓ tæng d­ nî kh«ng t¨ng nh­ng cã sù chuyÓn dÞch theo nhu cÇu cña c¸c DNNQD tõ vay ng¾n h¹n sang vay dµi h¹n th× ®ã còng lµ sù më réng cho vay. - Nî qu¸ h¹n vµ tû lÖ nî qu¸ h¹n. Nî qu¸ h¹n cña c¸c DNNQD lµ toµn bé sè d­ nî (c¶ gèc vµ l·i) cña c¸c DNNQD ®· ®Õn h¹n thanh to¸n nh­ng c¸c doanh nghiÖp nµy kh«ng thanh to¸n mµ ch­a ®­îc xö lý cho gia h¹n nî, xo¸ nî… Tû lÖ nî qu¸ h¹n cña c¸c DNNQD lµ tû lÖ gi÷a sè d­ nî qu¸ h¹n trªn tæng d­ nî cña c¸c doanh nghiÖp nµy. ChØ tiªu tû lÖ nî qu¸ h¹n kh«ng trùc tiÕp ph¶n ¸nh sù më réng cho vay c¸c DNNQD nh­ng nã rÊt quan träng trong ®¸nh gi¸ sù an toµn vµ hiÖu qu¶ cña më réng cho vay. Môc tiªu cña ho¹t ®éng ng©n hµng lµ an toµn vµ hiÖu qu¶ do ®ã viÖc më réng cho vay còng cÇn ph¶i ®¶m b¶o hiÖu qu¶ nªn ng­êi ta th­êng khèng chÕ møc nî qu¸ h¹n d­íi mét møc nµo ®ã chø kh«ng ph¶i lµ më réng b»ng mäi gi¸. 1.2.2.2.Sè DNNQD vay vèn ë ng©n hµng. §ã chÝnh lµ sè l­îng c¸c DNNQD cã quan hÖ vay vèn cña ng©n hµng trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh th­êng lµ mét n¨m. Sè l­îng c¸c doanh nghiÖp lµ con sè cô thÓ nhÊt ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh më réng cho vay c¸c doanh nghiÖp cña ng©n hµng. Nghiªn cøu qu¸ tr×nh më réng th«ng qua sè doanh nghiÖp còng cÇn ph¶i xem xÐt qu¸ tr×nh gia t¨ng cña sè doanh nghiÖp vay vèn, ®ång thêi còng ph¶i xem sù biÕn ®éng vÒ sè tiÒn mçi lµn vay vèn. Qua ®ã cã thÓ ®¸nh gi¸ mét c¸ch bao qu¸t viÖc më réng cho vay cña ng©n hµng. 1.2.2.3.§a d¹ng c¸c h×nh thøc cho vay. §a d¹ng c¸c h×nh thøc cho vay chÝnh lµ viÖc ng©n hµng sö dông nhiÒu h×nh thøc cho vay. ViÖc ®a d¹ng c¸c h×nh thøc cho vay ®¸p øng tèt nhu cÇu ®a d¹ng, còng nh­ tõng ®iÒu kiÖn cña ®iÒu kiÖn cña kh¸ch hµng. Ng©n hµng cÇn nghiªn cøu nhu cÇu cña kh¸ch hµng qua ®ã ph¸t triÓn hoÆc ®æi míi c¸c ph­¬ng thøc cho vay cho phï hîp. Cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i, nÕu ph©n theo ®Æc ®iÓm cña mãn vay c¸c doanh nghiÖp th­êng sö dông th× cã c¸c h×nh thøc cho vay sau: Cho vay tõng lÇn. Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã nhu cÇu vay vèn tõng lÇn. §©y lµ ph­¬ng ph¸p cho vay phæ biÕn nhÊt. Mçi lÇn vay vèn, kh¸ch hµng ph¶i göi ®