Đề tài Tổ chức công tác kế toán nguyên vật liệu tại công ty cổ phần Ba Lan

§Ò Tµi: Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i c«ng ty cæ phÇn Ba Lan Lêi më ®Çu NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®· më ra mét m«i tr­êng th«ng tho¸ng cho c¸c doanh nghiÖp., vµ còng chÝnh c¬ chÕ thÞ tr­êng c¹nh tranh nµy ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i ho¹t ®éng mét c¸ch cã hiÖu qu¶, kh«ng ngõng n©ng cao søc c¹nh tranh tªn thÞ tr­êng ®Ó tr¸nh r¬i vµo t×nh tr¹ng lµm ¨n thua lç. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu trªn c¸c nhµ qu¶n lý ph¶i sö dông c¸c c«ng cô qu¶n lý kh¸c nhau. Trong doanh nghiÖp, h¹ch to¸n kÕ to¸n lµ mét c«ng cô qu¶n lý cã vai trß ®Æc biÖt quan träng. Th«ng tin do kÕ to¸n cung cÊp lµ c¬ së ®Ó nhËn biÕt ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ t×nh h×nh sö dông c¸c lo¹i tµi s¶n, nguån vèn, lao ®éng vËt t­, t×nh h×nh chi phÝ vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh . Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, nguyªn vËt liÖu lµ yÕu tè hÕt søc quan träng, lµ yÕu tè c¬ b¶n nhÊt cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Ó cÊu thµnh nªn s¶n phÈm. C¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu th­êng chiÕm tû träng lín trong toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈn cña doanh nghiÖp. ViÖc cung cÊp nguyªn liÖu ®Çy ®ñ, nhÞp nhµng, ®ång bé vµ kÞ thêi th× s¶n xuÊt míi ®Òu ®Æn vµ ®¹t hiÖu qu¶ nÕu kh«ng s¶n xuÊt sÏ bÞ gi¸n ®o¹n, g©y tæn thÊt. Do vËy, h¹ch to¸n vËt liÖu mét c¸ch khoa häc vµ sö dông tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu sÏ gãp phÇn h¹ thÊp chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm, lµm t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. Tõ thùc tiÔn trªn em ®· thÊy râ ®­îc tÇm quan träng cña c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu. Trong thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty cæ phÇn Ba Lan ®­îc sù gióp ®ì tËn t×nh cña c¸c b¸c, c¸c anh chÞ trong phßng kÕ to¸n c«ng ty vµ ®Æc biªt lµ sù gióp ®ì tËn t×nh cña thÇy gi¸o PGS. Lª ThÕ T­êng em ®· chän ®Ò tµi “tæ chøc kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i c«ng ty cæ phÇn Ba Lan ” lµm luËn v¨n tèt nghiÖp. Ngoµi lêi më ®Çu vµ kÕt luËn, néi dung luËn v¨n gåm ba ch­¬ng: Ch­¬ng I: Sù cÇn thiÕt nghiªn cøu c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liªu ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh Ch­¬ng II: t×nh h×nh tæ chøc kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu ë c«ng ty cæ phÇn Ba Lan Ch­¬ng III: Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i c«ng ty cæ phÇn Ba Lan Bµi luËn v¨n ®­îc hoµn thµnh víi sù lç lùc cña b¶n th©n vµ sù quan t©m gióp ®ì tËn t×nh cña thÇy gi¸o PGS. Lª ThÕ T­êng cïng ban l·nh ®¹o c«ng ty còng nh­ c¸c c« chó trong phßng kÕ to¸n n¬i em thùc tËp. Do thêi gian t×m hiÓu thùc tÕ kh«ng nhiÒu vµ nh÷ng kiÕn thøc lý luËn, kh¶ n¨ng cßn h¹n chÕ nªn bµi luËn v¨n cña em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. KÝnh mong c¸c thÇy c« gi¸o cïng b¹n ®äc th«ng c¶m vµ gãp ý kiÕn cho bµi luËn v¨n cña em. Môc Lôc Ch­¬ng I: mÊy vÊn ®Ò lý luËn vÒ nguyªn vËt liÖu vµ kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh I. kh¸i niÖm vµ Vai trß cña nguyªn liÖu- vËt liÖu trong s¶n xuÊt kinh doanh: Qu¸ tr×nh häat ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp gi÷a ba yÕu tè c¬ b¶n: søc lao ®éng, t­ liÖu lao ®éng, ®èi t­îng lao ®éng. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong mäi doanh nghiÖp sÏ kh«ng tù tiÕn hµnh nÕu nh­ thiÕu ®i mét trong ba yÕu tè c¬ b¶n trªn. §èi t­îng lao ®éng lµ tÊt c¶ c¸c vËt t­ mµ lao ®éng cã Ých cã thÓ t¸c ®éng vµo nh»m biÕn ®æi nã theo môc ®Ých cña m×nh, trong ®ã nguyªn liÖu chÝnh lµ c¬ së vËt chÊt cÊu thµnh nªn thùc thÓ s¶n phÈm. Nguyªn vËt liÖu chÝnh lµ ®èi t­îng lao ®éng, nÕu kh«ng cã nã th× kh«ng thÓ s¶n xuÊt ra bÊt cø lo¹i s¶n phÈm nµo. Víi nh÷ng ®iÒu tr×nh bÇy ë trªn, chóng ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng nguyªn vËt liÖu ®ãng mét vai trß hÕt søc quan träng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Vai trß ®­îc thÓ hiÖn: - Lµ mét yÕu tè c¬ b¶n cña mäi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ chiÕm tû träng cao - Nguyªn vËt liÖu chÊt l­îng tèt hay xÊu quyÕt ®Þnh chÊt l­îng cña s¶n phÈm - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu cao hay thÊp quyÕt chi phÝ gi¸ thµnh Nguyªn liÖu cã c¸c ®Æc ®iÓm sau: - VÒ mÆt hiÖn vËt: vËt liÖu chØ tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt vµ biÕn ®æi hoµn toµn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu. - VÒ mÆt gi¸ trÞ: nguyªn liÖu tiªu hao toµn bé mét lÇn vµ dÞch chuyÓn toµn bé gi¸ trÞ vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm. II. Yªu cÇu vÒ qu¶n lý nguyªn vËt liÖu Nguyªn liÖu- vËt liÖu th­êng chiÕm tû träng lín trong chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm, lµ thµnh phÇn quan träng trong vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp. XuÊt ph¸t tõ vai trß, ®Æc ®iÓm cña nguyªn vËt liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, tõ ®iÒu kiÖn thùc tÕ kh¸ch quan cña m«i tr­êng xung quanh th× yªu cÇu qu¶n lý vÒ nguyªn vËt liÖu ®­îc ®Æt ra nh­ sau: - Nguyªn vËt liÖu lµ tµi s¶n dù tr÷ s¶n xuÊt, th­êng xuyªn biÕn ®éng, c¸c doanh nghiÖp th­êng xuyªn ph¶i tiÕn hµnh mua nguyªn vËt liÖu ®Ó ®¸p øng kÞp thêi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm vµ c¸c nhu cÇu kh¸c trong doanh nghiÖp. Do ®ã ë kh©u thu mua ®ßi hái ph¶i qu¶n lý vÒ khèi l­îng, chÊt l­îng, quy c¸ch- chñng lo¹i, gi¸ mua vµ chi phÝ mua còng nh­ kÕ ho¹ch mua theo ®óng tiÕn ®é thêi gian phï hîp víi kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, kinh doanh cña doanh nghiÖp, tr¸nh t×nh tr¹ng thÊt tho¸t l·ng phÝ, kh«ng ®óng víi quy c¸ch phÈm chÊt cña s¶n phÈm. Khi xuÊt nhËp kho ph¶i c©n ®o ®ong ®Õm cÈn thËn. - Ph¶i tæ chøc kho tµng, bÕn b·i, trang bÞ ®Çy ®ñ c¸c ph­¬ng tiÖ c©n ®o , thùc hiÖn ®óng chÕ ®é b¶o qu¶n ®èi víi tõng lo¹i vËt liÖu, tr¸nh h­ háng mÊt m¸t hao hôt, ®¶m b¶o an toµn lµ mét trong nh÷ng yªu c©u qu¶n lý ®èi víi vËt liÖu. - Trong kh©u sö dông: ®ßi hái ph¶i sö dông hîp lý, tiÕt kiÖm trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc, dù to¸n chi phÝ nh»m h¹ thÊp møc tiªu hao nguyªn liÖu, vËt liÖu trong gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng thu nhËp, tÝch lòy cho doah nghiÖp, do vËy trong kh©u nµy cÇn tæ chøc tèt viÖc ghi chÐp, ph¶n ¶nh t×nh h×nh xuÊt dïng vµ sö dông nguyªn liÖu, vËt liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. - ë kh©u dù tr÷, ®Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®­îc liªn tôc, kh«ng bÞ ngõng trÖ, gi¸n ®o¹n do viÖc cung øng, mua kh«ng kÞp thêi ho¹c g©y t×nh tr¹ng ø ®äng vèn do dù tr÷ qu¸ nhiÒu, th× doanh nghiÖp cÇn ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc møc dù tr÷ tèi ®a vµ tèi thiÓu cho tõng lo¹i nguyªn liÖu, vËt liÖu. §ång thêi ph¶i t×m nguån cung cÊp th­êng xuyªn cã chÊt l­îng, gÇn ®Ó ®­îc cung cÊp th­êng xuyªn vµ gi¶m chi phÝ vËn chuyÓn. Tãm l¹i, ®Ó qu¶n lý nguyªn liÖu, vËt liÖu cã hiÖu qu¶ cao nhÊt th× c¸c doang nghiªp cÇn qu¶n lý chÆt chÏ kh©u thu mua tíi kh©u b¶o qu¶n, sö dông vµ dù tr÷. §©y còng lµ mét trong néi dung quan träng trong c«ng t¸c qu¶n lý tµi s¶n cña doanh nghiÖp. III Ph©n lo¹i vµ ®¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu: 1.1. Ph©n läai nguyªn liÖu vËt liÖu: Nguyªn liÖu vËt liÖu trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt gåm nhiÒu lo¹i cã néi dung vËt chÊt, môc ®Ých, c«ng dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kh¸c nhau. §Ó thuËn tiÖn trong c«ng t¸c qu¶n lý nguyªn liÖu, vËt liÖu mét c¸ch chÆt chÏ vµ tæ chøc h¹ch to¸n chi tiÕt tíi tõng lo¹i nguyªn liÖu, vËt liÖu phôc vô cho nhu cÇu qu¶n trÞ doanh nghiÖp cÇn ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i nguyªn liÖu, vËt liÖu. Ph©n lo¹i nguyªn liÖu, vËt liÖu lµ viÖc ph©n chia nguyªn liÖu vËt liÖu thµnh tõng nhãm, thø, lo¹i, nguyªn liÖu vËt liÖu kh¸c nhau, mçi nhãm, thø, lo¹i nguyªn liÖu vËt liÖu l¹i cã cïng néi dung kinh tÕ hoÆc cïng môc ®Ých sö dông. XÐt vÒ mÆt lý luËn, còng nh­ trªn thùc tÕ cã rÊt nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i nguyªn liÖu, vËt liÖu kh¸c nhau tïy theo tõng lo¹i h×nh s¶n xuÊt ë mçi doanh nghÖp. Song tõng c¸ch ph©n lo¹i ®Òu ®¸p øng Ýt nhiÒu môc ®Ých qu¶n lý, h¹ch to¸n nguyªn liÖu, vËt liÖu trong ®¬n vÞ m×nh NÕu c¨n cø vµo néi dung kinh tÕ vµ yªu cÇu kÕ to¸n qu¶n trÞ doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh nguyªn liÖu, vËt liÖu ®­îc chia thµnh : - Nguyªn liÖu chÝnh(bao gåm c¶ b¸n thµnh phÈm mua ngoµi) ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, nguyªn liÖu lµ ®èi t­îng chñ yÕu cÊu thµnh nªn thùc thÓ cña s¶n phÈm nh­ s¾t thÐp trong c¸c doanh nghiÖp chÕ t¹o m¸y, xi m¨ng vµ c¸t trong c¸c doanh nghiÖp x©y dùng, sîi trong c¸c doanh nghiÖp may...®èi víi nöa thµnh phÈm mua ngoµi, môc ®Ých tiÕp tôc s¶n xuÊt s¶n phÈm, thÝ dô sîi mua ngoµi trong c¸c doanh nghiÖp dÖt còng ®­îc coi lµ nguyªn vËt liÖu. - VËt liÖu phô chØ cã t¸c dông phô trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ t¹o ra s¶n phÈm nh­ lµ t¨ng chÊt l­îng s¶n phÈm hoÆc phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý, cho vÖc b¶o qu¶n , bao gãi s¶n phÈm... - Nhiªn liÖu trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt gåm c¸c lo¹i ë thÓ láng, khÝ, r¾n dïng ®Ó phôc vô cho c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm, cho ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, m¸y mãc thiÕt bÞ nh­ x¨ng dÇu. - Phô tïng thay thÕ: bao gåm c¸c lo¹i phô tïng chi tiÕt dïng ®Ó thay thÕ söa ch÷a m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i... - VËt liÖu kh¸c: lµ c¸c lo¹i vËt liÖu lo¹i ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm: nh­ gç, s¾t thÐp vôn hoÆc phÕ liÖu thu nhÆt, thu håi trong qu¸ tr×nh thanh lý tµi s¶n cè ®Þnh. C¨n cø môc ®Ých c«ng dông cña vËt liÖu còng nh­ néi dung quy ®Þnh ph¶n ¸nh chi phÝ vËt liÖu trªn c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n th× vËt lÖu cña doanh nghiÖp chia thµnh: + Nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp dïng cho s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm. + Nguyªn vËt liÖu dïng cho c¸c nhu cÇu kh¸c phôc vô qu¶n lý ë c¸c ph©n x­ëng, tæ, ®éi, cho nhu cÇu b¸n hµng vµ qu¶n lý doanh nghiÖp. C¨n cø vµo nguån nhËp, vËt liÖu ®­îc chia thµnh: + Nguyªn vËt liÖu nhËp do mua ngoµi + Nguyªn vËt liÖu tù gia c«ng chÕ biÕn + Nguyªn vËt liÖu nhËp do gãp vèn liªn doanh Tuy nhiªn, ®Ó ®¶m b¶o viÖc cung øng nguyªn vËt liÖu cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ tèi ­u nhÊt, ph¶i thÊy ®­îc mét c¸ch cô thÓ sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn ®éng cña tõng thø, lo¹i nguyªn vËt liÖu, th× doanh nhiÖp cÇn ph¶i ph©n chia nguyªn vËt liÖu mét c¸ch tû mØ, chi tiÕt h¬n n÷a theo tÝnh n¨ng lý hãa theo quy c¸ch, phÈm chÊt nguyªn vËt liÖu. §Ó thùc hiÖn ®­îc ®iÒu ®ã ph¶i lËp sæ danh ®iÓm vËt liÖu. Sæ danh ®iÓm vËt liÖu lµ mét yÕu tè quan träng gióp cho viÖc h¹ch to¸n ®­îc chÝnh x¸c, lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó tiÕn hµnh c¬ giíi hãa h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu. Tõ sæ danh ®iÓm nguyªn vËt liÖu, khi ®· m· hãa ký hiÖu hãa c¸c tªn nguyªn vËt liÖu th× ®ã lµ c¬ së ®Ó thèng nhÊt tªn gäi vËt liÖu, tr¸nh sù nhÇm lÉn, ®ång thêi ®Ó thèng nhÊt ®¬n vÞ tÝnh, thèng nhÊt gi¸ h¹ch to¸n vµ phôc vô cho h¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu. 1.2. §¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu: §¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu lµ x¸c ®Þnh chóng theo nh÷ng quy t¾c nhÊt ®Þnh. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, kÕ to¸n nhËp – xuÊt – tån kho nguyªn vËt liÖu ph¶i ph¶n ¸nh theo gi¸ trÞ thùc tÕ cã nghÜa lµ khi nhËp kho ph¶i tÝnh to¸n vµ ph¶n ¸nh theo gi¸ thùc tÕ. Khi xuÊt kho còng ph¶i x¸c ®Þnh theo gi¸ thùc tÕ xuÊt kho theo ®óng ph­¬ng ph¸p quy ®Þnh. Song trªn thùc tÕ do sù biÕn ®éng th­êng xuyªn cña mét sè lo¹i nguyªn vËt liÖu mµ nhiÒu donh nghiÖp ®· sö dông: gi¸ h¹ch to¸n ®Ó h¹ch to¸n t×nh h×nh nh©p, xuÊt nguyªn vËt liÖu.Víi ­u ®iÓm cña lo¹i gi¸ nµy lµ ®¬n gi¶n vµ gi¶m bít sù ghi chÐp tÝnh to¸n hµng ngµy. 1.3. §¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu theo gi¸ thùc tÕ: Gi¸ thùc tÕ NVL nhËp kho: Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, tïy theo tõng nguån nhËp mµ trÞ gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: - Gi¸ trÞ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu nhËp kho do mua ngoµi : + §èi víi c¬ së kinh doanh thuéc ®èi t­îng nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ th× gi¸ trÞ vËt t­ mua vµo lµ gi¸ mua kh«ng thuÕ ghi trªn hãa ®¬n vµ c¸c chi phÝ mua thùc tÕ. + §èi víi c¬ së kinh doanh thuéc ®èi t­îng nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p rùc tiÕp vµ c¬ së kinh doanh thuéc ®èi t­îng chÞu thuÕ GTGT th× vËt t­ mua vµo lµ tæng gi¸ thanh to¸n (gåm GTGT ®Çu vµo) - §èi víi nguyªn vËt liÖu do doanh nghiÖp tù gia c«ng chÕ biÕn: gåm gi¸ tri thùc tÕ vËt liÖu xuÊt chÕ biÕn cïng c¸c chi phÝ liªn quan kh¸c (tiÒn thuª gia c«ng chÕ biÕn, chi phÝ vËn chuyÓn bèc dì). - Gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu nhËn gãp vèn liªn doanh: lµ gi¸ do héi ®ång liªn doanh thèng nhÊt quy ®Þnh. - Gi¸ thùc tÕ phÕ liªu thu håi: lµ gi¸ ­íc tÝnh cã thÓ sö dông ®­îc hay gi¸ trÞ thu håi tèi thiÓu. - Víi NVL ®­îc biÕu tÆng: th× gi¸ thùc tÕ NVL lµ gi¸ tÝnh theo gi¸ thÞ tr­êng t­¬ng ®­¬ng. Gi¸ thùc tÕ NVL xuÊt kho: - Nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô ®­îc thu mua nhËp kho th­êng xuyªn tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau, do vËy gi¸ thùc tÕ cña tõng lÇn, ®ît nhËp kho kh«ng hoµn toµn gièng nhau. §Ó t×nh gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô xuÊt kho cã thÓ ¸p dông theo c¸c ph­¬ng ph¸p sau: + TÝnh theo gi¸ thùc tÕ tån ®Çu kú. + TÝnh theo gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn. + TÝnh theo gi¸ thùc tÕ nhËp tr­íc, xuÊt tr­íc. + TÝnh theo gi¸ thùc tÕ nhËp sau, xuÊt tr­íc. + TÝnh theo gi¸ thùc tÕ ®Ých danh. §¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu theo gi¸ h¹ch to¸n: §Ó ®¬n gi¶n thuËn tiÖn trong viÖc h¹ch to¸n NVL, cã thÓ sö dông gi¸ h¹ch to¸n ®Ó h¹ch to¸n hµng ngµy t×nh h×nhnhËp, xuÊt kho. Gi¸ h¹ch to¸n cã thÓ lµ gi¸ kÕ ho¹ch, gi¸ thùc tÕ cuèi kú tr­íc. H»ng ngµy sö dông gi¸ h¹ch to¸n ®Ó ghi sæ kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu vµ ghi trªn c¸c chøng tõ nhËp, xuÊt kho. Cuèi kú kÕ to¸n ph¶i ®iÒu chØnh l¹i theo gi¸ thùc tÕ ®Ó ghi sæ kÕ to¸n tæng hîp. Gi¸ thùc tÕ VL Gi¸ h¹ch to¸n cña HÖ sè gi¸ xuÊt kho = NVL xuÊt kho * NVL 2. KÕ to¸n chi tiÕt NVL: XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu qu¶n lý NVL trong doanh nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp ph¶i tæ chøc hÖ thèng chøng tõ, më c¸c sæ kÕ to¸n chi tiÕt vµ lùa chän, vËn dông ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt NVL mét c¸ch phï hîp nhÊt. Cô thÓ viÖc tiÕn hµnh kÕ to¸n chi tiÕt NVL ®­îc tiÕn hµnh nh­ sau: 2.1. Chøng tõ sö dông: Theo chÕ ®é chøng tõ kÕ to¸n quy ®Þnh, ban hµnh theo quyÕt ®Þnh QB 1141/TC/Q§/C§KT ngµy 1/11/1995 cña Bé tr­ëng Bé tµi chÝnh, c¸c chøng tõ kÕ to¸n vÒ NVL gåm: - PhiÕu nhËo kho (mÉu 01-VT) - PhÕu xuÊt kho (mÉu 02- VT) - PhiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé(mÉu 03-VT) - Biªn b¶n kiÓm kª vËt t­, s¶n phÈm, hµng hãa (mÉu 08-VT) - Hãa ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho (mÉu 02-BH) - Hãa ®¬n c­íc phÝ vËn chuyÓn(mÉu 03-BH) Ngoµi nh÷ng chøng tõ b¾t buéc sö dông thèng nhÊt theo quy ®Þnh cña nhµ n­íc, c¸c doanh nghiÖp cã thÕ sö dông thªm c¸c chøng tõ kÕ to¸n h­íng dÉn theo quy ®Þnh tïy thuéc vµo ®Æc ®iÓm, t×nh h×nh cô thÓ cña tõng doanh nghiÖp thuéc c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng, thµnh phÇn kinh tÕ, h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau. §èi víi c¸c chøng tõ kÕ to¸n b¾t buéc ph¶i lËp kÞp thêi, ®Çy ®ñ theo ®óng quy ®Þnh vÒ mÉu biÓu, néi dung, ph­¬ng ph¸p lËp vµ ph¶i ®­îc tæ chøc lu©n chuyÓn theo tr×nh tù vµ thêi gian hîp lý do kÕ to¸n tr­ëng quy ®Þnh phôc vô cho viÖc ph¶n ¸nh, ghi chÐp vµ tæng hîp sè liÖu kÞp thêi cña c¸c bé phËn, c¸ nh©n cã liªn quan. 2.2. Sæ kÕ to¸n chi tiÕt NVL: - Tïy thuéc vµo ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt ¸p dông trong doanh nghiÖp mµ sö dông c¸c sæ(thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt sau: + Sæ(thÎ) kho + Sæ (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt NVL + Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn + Sæ sè d­ - Sæ(thÎ) kho(mÉu sè 06 -VT) ®­î sö dông ®Ó theo dâi sè l­îng nhËp - xuÊt- tån kho cña tõng thø NVL theo tõng kho. thÎ kho do phßng kÕ to¸n lËp vµ ghi c¸c chØ tiªu: tªn, nh·n hiÖu, quy c¸ch ®¬n vÞ tÝnh, m· sè NVL vÒ mÆt gi¸ trÞ vµ c¶ sè l­îng vµ gi¸ trÞ tïy thuéc vµo ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt ¸p dông trong doanh nghiÖp. - Ngoµi c¸c sæ kÕ to¸n chi tiÕt nªu trªn, cßn cã thÓ më c¸c b¶ng kª nhËp, b¶ng kª xuÊt, b¶ng kª lòy kÕ tæng hîp nhËp – xuÊt – tån kho NVL, phôc vô cho viÖc ghi sæ kÕ to¸n chi tiÕt ®­îc ®¬n gi¶n, nhanh chãng, kÞp thêi. 2.3. C¸c ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt NVL: HiÖn nay trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, viÖc h¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu gi÷a kho vµ phßng kÕ to¸n doanh nghiÖp cã thÓ thùc hiÖn theo c¸c ph­¬ng ph¸p sau: - Ph­¬ng ph¸p thÎ kho song song. - Ph­¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn. - Ph­¬ng ph¸p sè d­. 2.3.1.Ph­¬ng ph¸p thÎ song song: (Xem phô lôc 1) 2.3.2. Ph­¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn: (Xem phô lôc 1) 2.3.3. Ph­¬ng ph¸p sæ sè d­: (xem phô lôc2) 4. KÕ to¸n tæng hîp NVL: NVL lµ tµi s¶n l­u ®éng, thuéc nhãm hµng tån kho cña doanh nghiÖp. Theo chÕ ®é kÕ to¸n quy ®Þnh hiÖn hµnh(theo Q§/1141/TC/Q§/C§KT ngµy1/11/1995), trong mét doanh nghiÖp chØ ®­îc ¸p dông mét trong hai ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho: - Ph­¬ng ph¸o kª khai th­êng xuyªn - Ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú 4.1. KÕ to¸n tæng hîp NVL theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn: - Ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn hµng tån kho lµ ph­¬ng ph¸p ghi chÐp, ph¶n ¸nh th­êng xuyªn, liªn tôc mét c¸ch hÖ thèng vÒ t×nh h×nh nhËp, xuÊt vµ tån kho c¸c lo¹i NVL, thµnh phÇn hµng hãa trªn c¸c tµi kho¶n vµ sæ kÕ to¸n tæng h¬p trªn c¬ së c¸c chøng tõ nhËp, xuÊt. Nh­ vËy, viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ NVL xuÊt kho theo ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc c¨n cø trùc tiÕp vµo c¸c chøng tõ xuÊt kho sau khi ®· tËp hîp, ph©n lo¹i theo c¸c ®èi t­îng sö dông ®Ó ghi vµo c¸c tµi kho¶n vµ sæ kÕ to¸n. * Tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông: §Ó tiÕn hµnh c«ng t¸c kÕ to¸n tæng hîp NVL, kÕ to¸n sö dông c¸c tµi kho¶n sau: - Tµi kho¶n 152:”nguyªn vËt liÖu” tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh t¨ng gi¶m c¸c lo¹i NVL theo gi¸ thùc tÕ. + Tµi kho¶n 152 cã kÕt cÊu nh­ sau: . Bªn nî: ph¶n ¶nh c¸ nghiÖp vô ph¸t sinh t¨ng NVL trong kú. . Bªn cã: ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh lµm gi¶m NVL trong kú do xuÊt ra sö dông. . D­ nî: gi¸ thùc tÕ cña NVL tån kho Tµi kho¶n 152 cã thÓ më thµnh c¸c tµi kho¶n cÊp hai tïy theo yªu cÇu qu¶n lý. VD: Theo tiªu thøc ph©n lo¹i theo néi dung kinh tÕ vµ yªu cÇu kÕ to¸n qu¶n trÞ doang nghiÖp th× tµi kho¶n 152 gåm n¨m tµi kho¶n cÊp hai nh­ sau: TK1521: Nguyªn liÖu chÝnh TK1522: VËt liÖu phô TK1523: Nhiªn liÖu TK1524: Phô tïng thay thÕ TK1525: ThiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n TK1528: VËt liÖu kh¸c Tõ nh÷ng tµi kho¶n cÊp hai nµy chóng ta cßn cã thÓ më c¸c tµi kho¶n cÊp ba, bèn kh¸c tïy thuéc vµo yªu cÇu qu¶n lý tµi s¶n cña doanh nghiÖp - TK151”hµng mua ®ang ®i ®­êng” Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c lo¹i vËt t­, hµng hãa mµ doanh nghiÖp ®· mua hoÆc ®· chÊp nhËn thanh to¸n víi ng­êi b¸n, nh­ng ch­a vÒ nhËp kho doanh nghiÖp hoÆc ®ang trªn ®­êng vÒ nhËp kho. - TK331:”Ph¶i tr¶ cho ng­êi b¸n ” Tµi kho¶n 331 dïng ®Ó ph¶n ¸nh mèi quan hÖ thanh to¸n gi÷a doanh nghiÖp vµ ng­êi b¸n, ng­êi nhËn thÇu vÒ c¸c kho¶n vËt t­, hµng hãa, lao vô, dÞch vô theo hîp ®ång kinh tÕ ®· ký kÕt. + TK 331 cã sè d­ l­ìng tÝnh do vËy khi lËp b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n qui ®Þnh sÏ c¨n cø vµo c¸c chi tiÕt sè d­ nî tæng hîp l¹i ®Ó ghi vµo chØ tiªu “tr¶ tr­íc cho ng­êi b¸n – m· sè 132” vµ tæng hîp c¸c chi tiÕt cã sè d­ ®Ó ghi vµo chØ tiªu”ph¶i tr¶ cho ng­êi b¸n- m· sè 331” kh«ng ®­îc bï trõ. - TK133”thuÕgi¸ trÞ gia t¨ng ®­îc khÊu trõ” §©y lµ TK ®­îc sö dông ®Ó ph¶n ¸nh phÇn thuÕ GTGT sÏ ®­îc khÊu trõ hoÆc ®· ®­îc khÊu trõ do mua NVL. Tµi kho¶n nµy cã hai tµi kho¶n cÊp hai: + TK1331: Ph¶n ¸nh thuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ cña hµng hãa dÞch vô + TK1332: Ph¶n ¸nh thuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ cña TSC§. Ngßai c¸c tµi kho¶n chÝnh trªn, kÕ to¸n tæng hîp t¨ng, gi¶m NVL cßn sö dông c¸c tµi kho¶n kh¸c liªn quan nh­: TK111, TK112, TK141, TK128, TK222,TK411... * Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n c¸c nghiÖp vô chñ yÕu: KÕ tãan tæng hîp NVL theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn ®­îc biÓu diÔn kh¸i qu¸t b»ng s¬ ®å h¹ch to¸n sau: (xem phô lôc 3) Nh­ vËy trªn s¬ ®å 1(phô lôc 3), chóng ta cã thÓ tiÕn hµnh h¹ch to¸n tæng hîp NVL víi c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh h»ng ngµy. ë phÇn nµy, cÇn chó ý mét sè tr­êng hîp ®Æc biÖt sau: - NVL t¨ng do mua ngoµi: Tr­êng hîp NVL vÒ trong th¸ng nhËp kho vµ ®· cã hãa ®¬n. + Víi doanh nghiÖp tÝnh thuÕ theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ: KÕ to¸n ghi : Nî TK152(gi¸ mua ch­a thuÕ + chi phÝ thu mua) Nî TK133(ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ) Cã TK liªn quan: tæng sè tiªn ph¶i thanh to¸n. + Víi doanh nghiÖp tÝnh thuÕ theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp: Nî TK152:(gi¸ thanh to¸n + chi phÝ thu mua) Cã TK liªn quan:(tæng sè tiÒn cÇn thanh to¸n) - Tr­êng hîp NVL nhËp kho vÒ trong th¸ng nh­ng ch­a cã hãa ®¬n thanh to¸n kÕ to¸n ghi sæ theo gi¸ t¹m tÝnh + Víi doanh nghiÖp tÝnh TGTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ: Nî TK152: gi¸ t¹m tÝnh mua ch­a cã thuÕ Nî TK133: thÕ GTGT ®­îc khÊu trõ t¹m tÝnh Cã TK liªn quan: tæng gi¸ thanh to¸n t¹m tÝnh ph¶i tr¶ + Víi doanh nghiÖp tÝnh TGTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp Nî TK152 tæng gi¸ thanh to¸n (gåm c¶ thuÕ GTGT) Cã TK liªn quan t¹m tÝnh + Khi cã hãa ®¬n vÒ cã sù chªnh lÖch gi÷a gi¸ hãa ®¬n vµ gi¸ t¹m tÝnh: . Tr­ßng hîp gi¸ hãa ®¬n > gi¸ t¹m tÝnh tiÕn hµnh ghi bæ sung Nî TK152 ghi theo chªnh lÖch gi÷a hãa ®¬n Nî TK133 vµ gi¸ t¹m tÝnh Cã TK liªn quan . Tr­êng hîp gi¸ hãa ®¬n < g