Đề tài Xây dựng phần mềm quản lý dược phẩm tại Bệnh viện Quân Y 268 – Thừa Thiên Huế

Khóa luận tốt nghiệp SVTH: Nguyễn Thị Lan Phương i Lời cảm ơn Để hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này, trước hết tôi xin gửi lời cảm ơn quý báu đến thầy, cô giáo Trường Đại Học Kinh Tế Huế đã tận tình dạy dỗ, chỉ bảo và cung cấp cho tôi những kiến thức quý báu trong suốt bốn năm học. Đặc biệt, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc đến Thầy giáo- Th.s Lê Viết Mẫn- người đã trực tiếp hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong suốt quý trình thực hiện, nghiên cứu và hoàn thành khóa luận này. Trong thời gian thực tập tại Bệnh viện Quân Y 268- Thừa Thiên Huế tôi đã được các Cô, Chú, Anh, Chị trong toàn thể Bệnh viện, đặc biệt là anh chị khoa Dược đã chỉ bảo tận tình, tạo mọi điều kiện thuận lợi, truyền đạt những kiến thức thực tế và cung cấp những thông tin cần thiết phục vụ cho đề tài nghiên cứu. Chính vì vậy tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến Ban lãnh đạo Bệnh viện Quân Y 268- Thừa Thiên Huế cùng các Cô Chú, Anh Chị đã giúp tôi hoàn thành khóa luận này. Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn đến những người thân trong gia đình và bạn bè đã hết lòng ủng hộ, giúp đỡ tôi rất nhiều trong thời gian qua. Xin chân thành cảm ơn! Huế, ngày 16 tháng 05 năm 2014 Sinh viên thực hiện Nguyễn Thị Lan Phương i Khóa luận tốt nghiệp SVTH: Nguyễn Thị Lan Phương ii MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN ................................................................................................................ i MỤC LỤC ..................................................................................................................... ii DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT ................................................. iv DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ ............................................................................................ v DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU ............................................................................... vii MỞ ĐẦU ......................................................................................................................... 8 1. Lí do chọn đề tài ....................................................................................................... 8 2. Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................................. 9 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................................ 9 4. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................................ 10 5. Nội dung khóa luận. ............................................................................................... 10 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ BỆNH VIỆN QUÂN Y 268 .......................... 11 1.1. Lịch sử hình thành và phát triển bệnh viện Quân Y 268 ............................. 11 1.2. Cơ cấu tổ chức và nguồn lực của bệnh viện ................................................. 12 1.3. Khảo sát hiện trạng quản lý bán dược phẩm tại Bệnh viện Quân Y 268- Thừa Thiên Huế ................................................................................................... 13 1.3.1. Khảo sát hiện trạng ................................................................................ 13 1.3.2 Đánh giá hệ thống ................................................................................... 14 CHƢƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC XÂY DỰNG PHẦN MỀM QUẢN LÝ .............................................................................................................. 17 2.1. Tổng quan về lập trình hướng chức năng (POP) .......................................... 17 2.1.1. Giới thiệu ............................................................................................... 17 2.1.2. Các khái niệm ........................................................................................ 18 2.2. Quy trình xây dựng một phần mềm quản lý ................................................. 19 2.2.1. Khảo sát tìm hiểu yêu cầu ...................................................................... 20 2.2.2. Phân tích yêu cầu ................................................................................... 20 2.2.3. Thiết kế hệ thống ................................................................................... 21 Khóa luận tốt nghiệp SVTH: Nguyễn Thị Lan Phương iii 2.2.4. Cài đặt và thử nghiệm đơn thể phần mềm ............................................. 21 2.2.5. Thử nghiệm tổng thể phần mềm ............................................................ 21 2.2.6. Bảo trì và phát triển phần mềm .............................................................. 22 2.3. Hệ quản trị cơ sở dữ liệu SQL Server .......................................................... 22 2.3.1. Ngôn ngữ truy vấn dữ liệu có cấu trúc (SQL - Structure Query Language)......................................................................................................... 22 2.3.2. Hệ quản trị cơ sở dữ liệu (DBMS - DataBase Management System) ... 24 2.3.3. Hệ quản trị cơ sở dữ liệu SQL Server .................................................... 25 2.4. Ngôn ngữ lập trình C# .................................................................................. 27 2.4.1. Tổng quan về kiến trúc .Net Framework ............................................... 27 2.4.2. Tổng quan về kiến trúc ADO.NET ........................................................ 28 2.4.3. Giới thiệu ngôn ngữ C# ......................................................................... 29 CHƢƠNG 3: PHÂN TÍCH, THIẾT KẾ VÀ XÂY DỰNG PHẦN MỀM QUÁN LÝ DƢỢC PHẨM TẠI BỆNH VIỆN QUÂN Y 268 ............................ 32 3.1. Mô tả bài toán ............................................................................................... 32 3.2. Phân tích hệ thống ........................................................................................ 34 3.2.1. Phân tích yêu cầu ................................................................................... 35 3.2.2. Sơ đồ phân rã chức năng (BFD – Business Function Diagram): ........... 36 3.2.3. Mô tả chức năng ..................................................................................... 37 3.2.4. Sơ đồ ngữ cảnh (Context Diagram) ....................................................... 40 3.2.5. Sơ đồ mô hình luồng dữ liệu (DFD – Data Flow Diagram): ................. 41 3.3. Thiết kế hệ thống .......................................................................................... 46 3.3.1. Thiết kế cơ sở dữ liệu ............................................................................. 46 3.3.2. Một số thuật toán trong chương trình .................................................... 57 3.4. Thiết kế giao diện. ........................................................................................ 61 3.5. Đóng gói sản phẩm và cài đặt ...................................................................... 66 3.6. Kiểm thử ....................................................................................................... 68 KẾT LUẬN .................................................................................................................. 69 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC Khóa luận tốt nghiệp SVTH: Nguyễn Thị Lan Phương iv DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT BFD : Business Function Diagram POP : Procedure - Oriented Programming CSDL : Cơ sở dữ liệu Đ : Đúng DFD : Data Flow Diagram QLDN : Quản lý doanh nghiệp S : Sai SQL : Structure Query Language TNDN : Thu nhập doanh nghiệp Khóa luận tốt nghiệp SVTH: Nguyễn Thị Lan Phương v DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ Hình 1.1: Sơ đồ cơ cấu tổ chức Bệnh viên Quân Y 268 ............................................... 12 Hình 2.1: Mô hình thác nước ......................................................................................... 20 Hình 2.2: Các thành phần của SQL Server (Nguồn Microsoft) .................................... 26 Hình 3.1: Sơ đồ chức năng BFD ................................................................................... 36 Hình 3.2: Chức năng quản lý hệ thống .......................................................................... 37 Hình 3.3: Chức năng quản lý danh mục ........................................................................ 38 Hình 3.4: Chức năng quản lý Xuất, nhập kho ............................................................... 38 Hình 3.5: Chức năng tìm kiếm ...................................................................................... 39 Hình 3.6: Chức năng Thống kê ..................................................................................... 39 Hình 3.7: Sơ đồ ngữ cảnh .............................................................................................. 41 Hình 3.8: Sơ đồ phân rã mức 0 ...................................................................................... 43 Hình 3.9: Sơ đồ phân rã mức mức 1 cho chức năng 1.0 ............................................... 44 Hình 3.10: Sơ đồ phân rã mức 1 cho chức năng 2.0 ..................................................... 44 Hình 3.11: Sơ đồ phân rã mức 1 cho chức năng 3.0 ..................................................... 45 Hình 3.12: Sơ đồ phân rã mức 1 cho chức năng 4.0 ..................................................... 45 Hình 3.13: Sơ đồ phân rã mức 1 cho chức năng 5.0 ..................................................... 46 Hình 3.14: Sơ đồ thực thể - Mối quan hệ cho chức năng quản lý Dược phẩm ............. 50 Hình 3.15: Mô hình cơ sở dữ liệu mối quan hệ ............................................................. 56 Hình 3.16: Giao diện chính của chương trình ............................................................... 61 Hình 3.17: Giao diện form đăng nhập hệ thống ............................................................ 62 Hình 3.18: Giao diện form phân quyền ......................................................................... 62 Hình 3.19: Giao diện form hóa đơn ............................................................................... 63 Hình 3.20: Giao diện form nhập hàng ........................................................................... 63 Hình 3.21: Giao diện form báo cáo thống kê ................................................................ 64 Hình 3.22: Giao diện form báo cáo bán hàng ................................................................ 64 Khóa luận tốt nghiệp SVTH: Nguyễn Thị Lan Phương vi Hình 3.23: Giao diện form báo cáo thống kê ................................................................ 65 Hình 3.24: Giao diện form thêm dược phẩm ................................................................. 65 Hình 3.25: Màn hình giao diện đóng gói phần mềm ..................................................... 66 Hình 3.26: Màn hình giao diện thiết lập các yếu tố đầu ra ............................................ 67 Hình 3.27: Màn hình giao diện thiết lập file shortcut ................................................... 67 Khóa luận tốt nghiệp SVTH: Nguyễn Thị Lan Phương vii DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 3.1: Các tập thực thể và thuộc tính ....................................................................... 46 Bảng 3.2: Bảng Users .................................................................................................... 51 Bảng 3.3: Bảng bệnh nhân ............................................................................................. 51 Bảng 3.4: Bảng Nhà sản xuất ........................................................................................ 51 Bảng 3.5: Bảng Nhà phân phối ...................................................................................... 52 Bảng 3.6: Bảng Thuốc ................................................................................................... 52 Bảng 3.7: Bảng nhóm thuốc .......................................................................................... 53 Bảng 3.8: Bảng đơn vị tính ............................................................................................ 53 Bảng 3.9: Bảng hóa đơn nhập ....................................................................................... 54 Bảng 3.10: Bảng chi tiết hóa đơn nhập ......................................................................... 54 Bảng 3.11: Bảng hóa đơn xuất ...................................................................................... 55 Bảng 3.12: Chi tiết hóa đơn xuất ................................................................................... 55 Bảng 3.13: Bảng SystemLog ......................................................................................... 56 Khóa luận tốt nghiệp SVTH: Nguyễn Thị Lan Phương 8 MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Ngày nay trên thế giới, công nghệ thông tin đang phát triển hết sức nhanh chóng, mạnh mẽ, nó đang có ứng dụng sâu sắc và có vai trò quan trọng vào hầu hết các mặt của đời sống xã hội, đặc biệt trong công tác quản lí, từ quản lí nhân sự cho đến quản lí kho, quản lí bán hàng, quản lí văn bản, hồ sơ....Trong lĩnh vực quản lí, việc quản lí thuốc cũng là vấn đề được đặt ra trong hầu hết các Bệnh viện, bởi thị trường các sản phẩm y tế trong đó dược phẩm là một thị trường đặc thù. Thị trường dược phẩm với số lượng các sản phẩm, dòng dược phẩm ngày càng nhiều và được phát triển đa dạng, một mặt phục vụ cho công tác chữa bệnh tốt hơn nhưng mặt khác điều này lại đang gây một phần khó khăn cho các cơ sở, bệnh viện trong việc thống kê và kiểm soát thực trạng các sản phẩm này. Chính vì thế đòi hỏi phải có một phương thức quản lý sản phẩm thuốc mới phù hợp hơn để nâng cao hiệu quả công việc đồng thời giảm áp lực cho nhân viên và người quản lý. Có được phần mềm quản lí hiệu quả không những mang lại lợi ích về mặt kinh tế, giúp tiết kiệm chi phí, nhân lực mà còn đem lại lợi ích về mặt quản lí, nó giúp người quản lí có thể lấy báo cáo thống kê tại mọi thời điểm với độ chính xác cao; giúp nhà lãnh đạo cũng như nhà đầu tư có những quyết định nhanh chóng, kịp thời trong quản lí điều hành. Không những thế, nó còn giúp kiểm tra các hoạt động hàng ngày, hoạt động định kì tại các bộ phận nhanh chóng, đơn giản....Chính vì những điều đó nên một trong những xu hướng được các bệnh viện quan tâm là ứng dụng tin học vào việc xây dựng các phần mềm để quản lý khoa học hơn. Ở Bệnh viện Quân Y 268 hiện nay vẫn đang tồn tại cơ chế quản lý dược phẩm rất thủ công và Ban lãnh đạo Bệnh viện rất quan tâm đến vấn đề ứng dụng tin học trong việc hoàn thiện các cơ chế quản lý nhất là cơ chế quản lý dược phẩm tại Bệnh viện để công tác cứu chữa người bệnh của bệnh viện có hiệu quả cao hơn. Nhận thức được những vấn đề nên này trong quá trình thực tập tại Bệnh viện Quân Y 268, em quyết định chọn đề tài “Xây dựng phần mềm quản lý dược phẩm tại Khóa luận tốt nghiệp SVTH: Nguyễn Thị Lan Phương 9 Bệnh viện Quân Y 268 – Thừa Thiên Huế” làm đề tài khóa luận tốt nghiệp của mình nhằm góp phần nhỏ bé của mình, hi vọng sẽ giúp ích cho công tác quản lí thuốc ở Bệnh viện tốt hơn, hiệu quả hơn. 2. Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu tổng quát: Trên cơ sở nghiên cứu và phân tích các yêu cầu của công tác quản lý nhân sự, nghiên cứu mô hình hệ thống thống tin quản lý dược phẩm và xây dựng phần mềm quản lý dược phẩm, đáp ứng được các yêu cầu quản lý, xử lý thông tin về dược phẩm của đơn vị. Mục tiêu cụ thể: - Nghiên cứu tổng quan về mục tiêu và phân tích quy trình quản lý dược phẩm hiện nay tại bệnh viện Quân Y 268. - Hệ thống hóa lí luận liên quan ngôn ngữ lập trình C# và quy trình xây dựng phần mềm quản lý. - Đề xuất quy trình quản lý dược phẩm mới đáp ứng nhu cầu tại bệnh viện Quân Y 268. - Phân tích, thiết kế và xây dựng phần mềm dựa trên quy trình quản lý dược phẩm cho bệnh viện Quân Y 268 bằng ngôn ngữ C# 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu • Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là cơ chế quản lý dược phẩm tại bệnh viện Quân Y 268. • Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi nội dung: Đề tài tập trung phân tích cơ chế quản lý dược phẩm tại bệnh viện Quân Y 268 và xây dựng phần mềm ứng dụng phù hợp đặc thù của bệnh viện Quân Y 268. - Phạm vi về không gian: nghiên cứu được thực hiện tại Bệnh viên Quân Y 268. Khóa luận tốt nghiệp SVTH: Nguyễn Thị Lan Phương 10 - Phạm vi thời gian: Nghiên cứu sử dụng thông tin về cơ chế quản lý dược phẩm tại bệnh viện trong 2 năm 2012-2013. 4. Phƣơng pháp nghiên cứu - Phương pháp thu thập thông tin: chủ động tìm kiếm, nghiên cứu các tài liệu liên quan đến đề tài; quan sát quy trình làm việc của nhân viên, các thao tác nghiệp vụ của hoạt động quản lý dược phẩm. - Phương pháp phân tích thiết kế hệ thống: dựa trên những thông tin thu được để tiến hành phân tích, thiết kế hệ thống bao gồm những chức năng chính của các phân hệ phần mềm sẽ xây dựng thông qua quá trình mô hình hóa hệ thống, chuẩn hóa cơ sở dữ liệu một cách phù hợp. Sau khi tiến hành phân tích, thiết kế hệ thống, sẽ lựa chọn ngôn ngữ lập trình Visual C Sharp để tiến hành lập trình trên nền tảng .NET Framework và hệ quản trị cơ sở dữ liệu SQL Server 2008. 5. Nội dung khóa luận. Ngoài phần mở đầu và kết luận, nội dung khóa luận được trình bày trong 3 chương với kết cấu như sau: Chương I: Tổng quan về bệnh viện Quân Y 268 – Trình bày sơ lược về lịch sử hình thành và phát triển của Bệnh viện. Đồng thời giới thiệu về cơ cấu tổ chức và nguồn lực của Bệnh viện Quân y 268 hiện nay. Chương II: Cơ sở lý luận về việc phân tích, thiết kế và xây dựng phần mềm quản lý - Trình bày tổng quan về ngôn ngữ lập trình C# và các ứng dụng của nó. Đồng thời giới thiệu hệ quản trị cơ sở dữ liệu Microsoft SQL Server, đó là những công cụ dùng để thiết kế cơ sở dữ liệu và thiết kế giao diện của chương trình. Chương III: Phân tích, thiết kế và xây dựng phần mềm quản lý dược phẩm tại Bệnh viện Quân y 268 – Đây là nội dung chính của khóa luận. Chương này trình bày tất cả các giai đoạn đi từ khảo sát hiện trạng, mô phỏng hệ thống, phân tích hệ thống thông tin, thiết kế cơ sở dữ liệu, xây dựng thuật toán, thiết kế giao diện, chương trình cho tới khâu cuối cùng là chạy thử sản phẩm đầu ra. Khóa luận tốt nghiệp SVTH: Nguyễn Thị Lan Phương 11 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ BỆNH VIỆN QUÂN Y 268 1.1. Lịch sử hình thành và phát triển bệnh viện Quân Y 268 Được thành lập ngày 26/3/1968 với tên gọi ban đầu là Viện quân y dã chiến 68, đây là đội điều trị đầu tiên, một tổ chức quân y lớn có mặt trên chiên trường Trị-Thiên Viện quân y ban đầu ngoài nhiệm vụ thu dung, cấp cứu điều trị thương bệnh binh trên tuyến vận tải quân sự 559, các lực lượng vũ trang chiến đấu và nhân dân trên chiến trường Quân khu trị thiên, đây còn là nơi tham gia chiến đấu tự bảo vệ và bảo vệ địa bàn, tham gia vận chuyển hậu cần, kỹ thuật phục vụ chiến đấu khi cần thiết. Sau ngày đất nước được hoàn thống nhất các đội điều trị theo quyết định của Bộ quốc phòng lần lượt được giải thể và sát nhập thành một đầu mối vào viện quân y dã chiến 68. Theo nguyện vọng của nhiều cán bộ, nhân viên quân y ở các đơn vị và Phòng Quân y, Cục hậu cần đã đề nghị Bộ Tư lệnh Quân khu Trị - Thiên lấy chữ số cuối của 3 đơn vị: Đội điều trị 82, Đội điều trị 86, Viện quân y dã chiến 68, đổi tên thành Viện quân y 268 và lấy ngày 26 tháng 3 làm ngày truyền thống. Từ đó, ngoài nhiệm vụ thu dung cấp cứu điều trị, nuôi dưỡng thương bệnh binh, bệnh viện còn tổ chức thực hiện tốt chương trình 12 "Kết hợp Quân Dân y" đỡ đầu các trạm xá, trạm y tế trong và ngoài quân đội, khám sức khỏe cho các đối tượng chính sách trên địa bàn, tổ chức các đội cơ động giúp đỡ nhân dân, chính quyền địa phương vùng xảy ra thiên tai, bão lụt... Là một bệnh viện sinh ra trong gian khổ, ác liệt, trưởng thành trong khó khăn, thử thách trên vùng đất khắc nghiệt của thiên nhiên. Từ những tổ cứu thương, đội phẫ