Theo chúng ta đã biết thì Linh chi làmột trong được thảo thiên nhiên đượcxếp vào
loại thượngdược. Cách đây hàng ngànnăm,nấm Linh chi đã được dùng để làm thuốc,
các sáchdược thảocủa nhiều triều đại ở Trung Quốc đều ghi nhận Linh chi đượcsửdụng
làm thuốctừ lâu đời. Giá trịdược liệucủa Linh chi đãdược ghi chép trong các thưtịchcổ
của Trung Quốc, cách nay hơn 4000năm (Zgao, J.D., 1994).Từ những kinh nghiệmlưu
truy ền trong nhân gian, loài người đã biếtsửdụng Linh chi theo nhiều cách khác nhau.
Đến nay khoahọckỹ thuật phát triển,nấm Linh chi còn được các nhà khoahọc trên
thế giới chứng minh được tácdụnghữu ích trong việc điều trịbệnh: ung thư, cao huy ết
áp, tiểu đường, timmạch, HIV, viêm gan siêu vi, suy nhược thần kinh [3, 9]
Hiện nay Linh chi không còn khan hiếm như lúc trước do con người có thể áp
dụngkỹ thuật để nuôi trồng Linh chi trong môi trường nhântạo và ngày càng phát triển
mạnh trên thế giới và đạt đến quy mô công nghiệp. Trong hai thập niêngần đây , các nhà
khoahọc ởnước NhậtBản, Trung Quốc, Hàn Quốc, Singapore, Hongkong đãtăngcường
nghiêncứusản xuấtnấm Linh Chi vàmởrộng hiệu quảsửdụngdược liệu này .
Tại thị trường Việt Nam, nhucầusửdụngnấm Linh chi làm thuốc chữabệnh ở
trongnướccũng như xuất khẩu ngày càngtăng. Nhiềucơsở đã tiến hành nghiêncứu nuôi
trồng, chế biến và thăm dò các hoạt chất sinhhọc có trongnấm Linh chi. Các thành phần
hóahọc có trongnấm Linh chirất phong phú baogồm các nhóm: acid béo, steroid,
alcaloid, protein, poly saccharide [19]. Trong đó thành phần có tácdụngdược lý quý
báu, đặc trưng chonấm Linh chi phầnlớn thuộc nhóm triterpenoid [2].
Việt Namvới khíhậu nhiệt đới gió mùa và nguồn nguy ên liệu cellulosedồi dào, đã
tạo điều kiện cho nghề trồngnấm không ngừng phát triển. Hiện nay cảnước có 32/61tỉnh
thành đã cócơsở nuôi trồngnấmdược liệu (tháng 12/2001) [6].
Dựa vào tình hình ngày càng phát triểncủa ngànhnấm ở Việt Nam vàsự cho phép
củabộ môn công nghệ sinhhọccủa Trường Cao đẳng Kinhtế – Công nghệ TP.Hồ Chí
Company Confidential
SVTH: NguyễnVũ Duy Khanh GVHD: Th.S NguyễnMinh Khang
2
Minh chúng tôi quy ết định thực hiện đề tài “Xâydựng quy trìnhsản xuất sinh khốisợi
nấm Ganoderma lucidum”.
1.2 MỤC ĐÍCH
46 trang |
Chia sẻ: ngtr9097 | Lượt xem: 2673 | Lượt tải: 5
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Xây dựng quy trình sản xuất sinh khối sợi nấm Ganoderma lucidum, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
SVTH: Nguyễn Vũ Duy Khanh GVHD: Th.S Nguyễn Minh Khang
1
Phần 1: MỞ ĐẦU
1.1 ĐẶT VẤN ĐỀ
Theo chúng ta đã biết thì Linh chi là một trong được thảo thiên nhiên được xếp vào
loại thượng dược. Cách đây hàng ngàn năm, nấm Linh chi đã được dùng để làm thuốc,
các sách dược thảo của nhiều triều đại ở Trung Quốc đều ghi nhận Linh chi được sử dụng
làm thuốc từ lâu đời. Giá trị dược liệu của Linh chi đã dược ghi chép trong các thư tịch cổ
của Trung Quốc, cách nay hơn 4000 năm (Zgao, J.D., 1994). Từ những kinh nghiệm lưu
truyền trong nhân gian, loài người đã biết sử dụng Linh chi theo nhiều cách khác nhau.
Đến nay khoa học kỹ thuật phát triển, nấm Linh chi còn được các nhà khoa học trên
thế giới chứng minh được tác dụng hữu ích trong việc điều trị bệnh: ung thư, cao huyết
áp, tiểu đường, tim mạch, HIV, viêm gan siêu vi, suy nhược thần kinh… [3, 9]
Hiện nay Linh chi không còn khan hiếm như lúc trước do con người có thể áp
dụng kỹ thuật để nuôi trồng Linh chi trong môi trường nhân tạo và ngày càng phát triển
mạnh trên thế giới và đạt đến quy mô công nghiệp. Trong hai thập niên gần đây, các nhà
khoa học ở nước Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc, Singapore, Hongkong đã tăng cường
nghiên cứu sản xuất nấm Linh Chi và mở rộng hiệu quả sử dụng dược liệu này.
Tại thị trường Việt Nam, nhu cầu sử dụng nấm Linh chi làm thuốc chữa bệnh ở
trong nước cũng như xuất khẩu ngày càng tăng. Nhiều cơ sở đã tiến hành nghiên cứu nuôi
trồng, chế biến và thăm dò các hoạt chất sinh học có trong nấm Linh chi. Các thành phần
hóa học có trong nấm Linh chi rất phong phú bao gồm các nhóm: acid béo, steroid,
alcaloid, protein, polysaccharide… [19]. Trong đó thành phần có tác dụng dược lý quý
báu, đặc trưng cho nấm Linh chi phần lớn thuộc nhóm triterpenoid [2].
Việt Nam với khí hậu nhiệt đới gió mùa và nguồn nguyên liệu cellulose dồi dào, đã
tạo điều kiện cho nghề trồng nấm không ngừng phát triển. Hiện nay cả nước có 32/61 tỉnh
thành đã có cơ sở nuôi trồng nấm dược liệu (tháng 12/2001) [6].
Dựa vào tình hình ngày càng phát triển của ngành nấm ở Việt Nam và sự cho phép
của bộ môn công nghệ sinh học của Trường Cao đẳng Kinh tế – Công nghệ TP. Hồ Chí
Co
mp
an
y C
on
fid
e
tia
l
SVTH: Nguyễn Vũ Duy Khanh GVHD: Th.S Nguyễn Minh Khang
2
Minh chúng tôi quyết định thực hiện đề tài “Xây dựng quy trình sản xuất sinh khối sợi
nấm Ganoderma lucidum”.
1.2 MỤC ĐÍCH
Xây dựng quy trình sản xuất sinh khối tơ nấm Linh chi.
1.3 YÊU CẦU
Ø Xác định ảnh hưởng các yếu tố dinh dưỡng đến tốc độ tăng trưởng của sợi nấm
Linh chi
Ø Xác định ảnh hưởng các yếu tố pH đến tốc độ tăng trưởng của sợi nấm Linh chi
Ø Xác định đường cong tăng trưởng của sợi nấm Linh chi
Ø Tối ưu hóa điều kiện nuôi cấy sợi nấm Linh chi theo quy trình thực nghiệm
Ø Phân tích thành phần hoạt chất có trong sợi nấm Linh chi
1.4 HẠN CHẾ ĐỀ TÀI
Chưa khảo sát hết các yếu tố dinh dưỡng ảnh hưởng đến tốc độ tăng sinh khối nấm
Linh chi.
Co
mp
an
y C
on
fid
en
tia
l
SVTH: Nguyễn Vũ Duy Khanh GVHD: Th.S Nguyễn Minh Khang
3
Phần 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
2.1 NẤM LINH CHI [2, 5, 6, 12]
2.1.1 Khái quát chung
Nấm Linh chi có tên khoa học là Ganoderma lucidum, người miền Bắc xưa còn
gọi là nấm lim. Trong thư tịch cổ nấm Linh chi còn được gọi với tên khác như Tiên thảo,
Nấm trường thọ, Vạn niên nhung…
Nấm Linh chi thường phân bố ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới, chúng thường
phát triển trên giá thể là gỗ mục hoặc các nguyên liệu có chất sơ.
Hình thái quả thể nấm Linh chi được mô tả như sau: Tai nấm hóa gỗ, hình quạt
hoặc thận. Mặt trên mũ có vân đồng tâm và bóng loáng, màu vàng cam cho đến màu đỏ
đậm hoặc nâu đen. Mặt dưới phẳng, có nhiều lổ nhỏ li ti, là cơ quan sinh bào tử. Cuống
nấm đặc và cứng, sậm màu và bóng loáng.
Giá trị dược liệu của Linh chi đã được ghi chép trong các thư tịch cổ của Trung
Quốc, cách nay hơn 4000 năm (Zgao, J.D., 1994). Trong sách “Thần nông bản thảo“ cách
đây khoảng 2000 năm thời nhà Châu và sau đó được nhà dược học nổi tiếng Trung Quốc
Lý Thời Trân phân ra thành “Lục Bảo Linh Chi“ thời nhà Minh với các khái quát công
dụng dược lý khác nhau, ứng theo từng màu (Lý Thời Trân, 1590).
Theo Lý Thời Trân thì nấm Linh chi có 6 màu khác nhau:
ü Xích chi (Linh chi đỏ còn gọi Hồng chi)
ü Hắc chi (Linh chi đen còn gọi Huyền chi)
ü Thanh chi (Linh chi xanh còn gọi Long chi)
ü Bạch chi (Linh chi trắng còn gọi Ngọc chi)
ü Hoàng chi (Linh chi vàng còn gọi Kim chi)
ü Tử chi (Linh chi tím)
Cho đến nay Linh chi không còn giới hạn trong phạm vi đất nước Trung Quốc, mà
mang tính toàn cầu. Hiện tại có khoảng 250 bài báo của các nhà khoa học liên quan đến
dược tính và lâm sàng của Linh chi đã được công bố.
Co
mp
a
y C
on
fid
en
tia
l
SVTH: Nguyễn Vũ Duy Khanh GVHD: Th.S Nguyễn Minh Khang
4
Cấu trúc độc đáo của Linh chi chính là thành phần khoáng vi lượng đủ loại, trong
đó một số khoáng tố như germanium, vanadium, crôm... Chúng đã được sử dụng là nhân
tố quan trọng cho nhiều loại phản ứng chống ung thư, dị ứng, lão hóa, xơ vữa, đông máu
nội mạch, giúp điều chỉnh dẫn truyền thần kinh, bảo vệ cấu trúc của nhân tế bào với hàm
lượng rất thấp
Ở các nước Châu Á, đặc biệt là Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan…,
việc nghiên cứu phát triển và sử dụng Linh chi đang được công nghiệp hóa với quy mô
lớn về phân loại, nuôi trồng chủ động, chế biến và bào chế dược phẩm. Đồng thời nghiên
cứu được các hoạt chất có tác dụng dược lý và phương pháp điều trị lâm sàng.
Ở Việt Nam, trong các tài liệu lưu lại của Hải Thượng Lãn Ông, Lê Hữu Trác
(1720-1791) cũng thấy đề cập đến Linh chi. Sau đó, Lê Quý Đôn còn khẳng định, đây là
nguồn sản vật quý hiếm của đất rừng Đại Nam. Trong quyển “Cây thuốc và vị thuốc Việt
Nam” (1991), giáo sư Đổ Tất Lợi còn mô tả chi tiết và trình bày về đặc tính trị liệu của
loài nấm này, đồng thời cho rằng đây là loại Siêu thượng dược.
2.1.2 Vị trí phân loại [5, 7]
Nấm Linh chi có vị trí phân loại được thừa nhận rộng rãi hiện nay:
Ngành: Eumycota
Ngành phụ: Basidiomycotina
Lớp: Hymenomycetes
Lớp phụ: Hymenomycetidae
Bộ: Aphyllophorales
Họ: Ganodermataceae
Họ phụ: Ganodermoidae
Giống: Ganoderma
2.1.3 Đặc điểm hình thái và chu trình sống của nấm Linh chi
2.1.3.1 Đặc điểm hình thái nấm Linh chi (Ganoderma lucidum)
Linh chi thuộc nhóm nấm lớn và rất đa dạng về chủng loại. Từ khi xác lập thành
một chi riêng là Ganoderma Karst (1881), đến nay tính ra có hơn 200 loài được ghi nhận,
riêng Ganoderma lucidum đã có 45 loài. [3]
Co
mp
a
y C
o
fid
e
ti
l
SVTH: Nguyễn Vũ Duy Khanh GVHD: Th.S Nguyễn Minh Khang
5
Nấm Linh chi là một trong những loại nấm phá gỗ, đặc biệt trên các cây thuộc bộ
Đậu (Fabales). Nấm xuất hiện nhiều vào mùa mưa, trên thân cây hoặc gốc cây. Ở Việt
Nam Nấm Linh chi được gọi là nấm Lim và được phát hiện ở miền Bắc bởi Patouillard
N.T (1890 đến 1928).
Hình 2.1: Nấm Linh chi
Nấm Linh chi (quả thể) cây nấm gồm 2 phần cuống nấm và mũ nấm (phần phiến
đối diện với mũ nấm). Cuống nấm dài hoặc ngắn, đính bên có hình trụ đường kính 0,5-
3cm. Cuống nấm ít phân nhánh, đôi khi có uốn khúc cong queo. Lớp vỏ cuống màu đỏ,
nâu đỏ, nâu đen, bóng, không có lông, phủ suốt lên mặt tán nấm.
Mũ nấm khi non có hình trứng, lớn dần có hình quạt. Trên mặt mũ có vân gạch
đồng tâm màu sắc từ vàng chanh - vàng nghệ - vàng nâu - vàng cam - đỏ nâu - nâu tím
nhẵn bóng như láng vecni. Mũ nấm có đường kính 2 - 15cm, dày 0,8 - 1,2cm, phần đính
cuống thường gồ lên hoặc hơi lõm. Khi nấm đến tuổi trưởng thành thì phát tán bào tử từ
phiến có màu nâu sẫm.
Co
mp
an
y C
on
fid
en
tia
l
SVTH: Nguyễn Vũ Duy Khanh GVHD: Th.S Nguyễn Minh Khang
6
2.1.3.2 Chu trình sống của nấm Linh chi
Hình 2.2: Chu trình phát triển của nấm Linh chi [5]
2.2. THÀNH PHẦN HÓA HỌC VÀ ĐẶC TÍNH DƯỢC LÝ CỦA NẤM LINH CHI
(GANODERMA LUCIDUM)
Các phân tích của G-Bing Lin đã chứng minh các thành phần hóa được tổng
quát của nấm Linh chi như sau : [18]
Nước: 12 – 13%
Cellulose: 54 – 56%
Lignine: 13 – 14%
Lipid: 1.9 – 2.0%
Monosaccharide: 4.5 – 5.0%
Polysaccharide: 1.0 – 1.2% (chống hoạt động khối u, tăng
sức đề kháng và hệ miễn dịch cho cơ thể)
Sterol: 0.14 – 0.16%
Protein: 0.08 – 0.12%
Thành phần khác: K, Zn, Ca, Mn, Na, khoáng thiết yếu,
nhiều vitamin, amino acid, enzyme và
hợp chất alcaloid.
Quả thể
Sợi nấm song nhân
Sợi nấm đơn nhân
Đảm và bào tử
đảm
Phối nhân trong
đảm
Đảm
Co
mp
an
y C
on
fid
e
tia
l
SVTH: Nguyễn Vũ Duy Khanh GVHD: Th.S Nguyễn Minh Khang
7
Từ những năm 1980 đến nay, bằng các phương pháp hiện đại: phổ kế UV (tử
ngoại), IR (hồng ngoại), phổ kế khối lượng - sắc ký khí (GC – MS), phổ cộng hưởng từ
hạt nhân và đặc biệt là kỹ thuật sắc ký lỏng cao áp (HPLC) cùng phổ kế plasma (ICP), đã
xác định chính xác gần 100 hoạt chất và dẫn xuất trong nấm Linh chi. [2]
Bảng 2.1: Các hoạt chất sinh học và dẫn xuất trong nấm Linh chi (Ganoderma
lucidum) [19]
Thành phần hoạt
chất
Nhóm chất Hoạt tính dược lý
Loại mô
nấm
ARN Nucleic acid
Kích thích hệ miễn dịch
Chống virút
Bào tử
**(Không xác
định)
Alkaloid Bổ tim Quả thể
**
Glycoprotein Ức chế khối u Quả thể
Adenosine Nucleotide
Tăng sự lưu thông máu
Thư giản cơ, giảm đau
Quả thể
Beta – D - glucans Polysaccharide
Chống khối u
Kích thích hệ miễn dịch
Giảm lượng đường huyết
Bổ tim
Quả thể
Ganoderic Acids Triterpenoid
Chống dị ứng
Bảo vệ gan
Ức chế tổng hợp
cholesterol
Quả thể
Ganodermadiol Triterpenoid
Giảm huyết áp
Ức chế ACE
Quả thể
Adenosine Nucleotide
Tăng sự lưu thông máu
Thư giản cơ, Giảm đau
Hệ sợi nấm
Co
mp
an
y C
on
fid
en
tia
l
SVTH: Nguyễn Vũ Duy Khanh GVHD: Th.S Nguyễn Minh Khang
8
Beta – D -glucans Polysaccharide
Chống khối u
Kích thích hệ miễn dịch
Tăng sản suất kháng thể
Hệ sợi nấm
Uridine, Uracil Nucleoside Phục hồi sự dẻo dai Hệ sợi nấm
Cyclooctasulpher Chống dị ứng Hệ sợi nấm
Ling Zhi – 8 Protein
Chống dị ứng quang phổ
Điều hoà huyết áp
Hệ sợi nấm
Ganodosterone Steroid Bảo vệ gan Hệ sợi nấm
Ganoderic Acids Triterpenoid Bảo vệ gan Hệ sợi nấm
Ganodermic Acid T
– O
Triterpenoid
Ức chế tổng hợp
cholesterol
Hệ sợi nấm
Oleic Acid Acid béo Chống dị ứng Hệ sợi nấm
Năm 2001, Masao Hattori đã ly trích được 10 triterpene mới, bao gồm lucidumol
A và B, các ganoderic acid: A, B, E, F, H, K, Y và R. Trong đó kiểu Lanostane triterpene
có thành phần chính là lipophilic. Có khoảng 130 hợp chất được ly trích từ quả thể, hệ sợi
và bào tử nấm Linh chi. Thành phần và hàm lượng triterpene phụ thuộc vào nguồn giống,
yếu tố môi trường. Vai trò của triterpene có ý nghĩa quan trọng trong phòng chống căn
bệnh HIV. [22]
Hàng loạt các nghiên cứu của Shufeng Zhou chứng minh rằng polysaccharide và
triterpene của nấm Linh chi có khả năng chữa trị bệnh viêm gan mãn tính. Ganopoly ức
chế quá trình dịch mã của ADN polymerase của virút gây bệnh HBV, ngăn chặn sự hoạt
động của virút. Ngoài ra polysaccharide và triterpene tác động hữu hiệu trong việc điều trị
bệnh đái đường loại 2 (type II diabetes mellitus) cho các bệnh nhân. [14]
Năm 1994, Lin Zhibin và Lei Lin Sheng đã xác định được trọng lượng phân tử của
Polysaccharide từ G.lucidum là khoảng 7.100 – 9.300. Những tổng kết về vai trò sinh
Co
mp
an
y C
on
fid
en
tia
l
SVTH: Nguyễn Vũ Duy Khanh GVHD: Th.S Nguyễn Minh Khang
9
dược học của nhóm polysaccharide ở các loài nấm Linh chi đã được giới thiệu tại Hội
thảo Bắc Kinh với các báo cáo của các tác giả Đài Loan, Trung Quốc, Hoa kỳ.
He, Y. et al (1992) đã khảo cứu các BN3B - gồm 4 polycaccharide đồng nhất có
hoạt tính tăng miễn dịch. Trong đó BN3B1 được xác định là glucan (chỉ chứa glucose) và
BN3B3 là một arabinogalactan mang các liên kết glycoside.
Hikino, H.et al từ 1985 đến 1989 chứng minh hoạt lực hạ đường huyết của nhiều
polysaccharide. Đó là các heteroglycan có cả hoạt tính chống ung thư. Các ganoderan B
có tác dụng làm tăng mức insuline trong huyết tương, giảm sinh tổng hợp glycogen và
giảm hàm lượng glycogen trong gan. Đây chính là cơ sở trị liệu trên các bệnh nhân đái
tháo đường.
Các phức hợp polysaccharide – protein có hoạt tính chống khối u và tăng tính miễn
dịch. Năm 1994, Byong Kak Kim tiến hành lai hệ sợi nấm bằng phương pháp dung hợp
Protoplast giữa chủng G.lucidum với G.applanatum, thậm chí với cả nấm hương
(Lentinus edodes), qua đó tăng cường hoạt tính chống khối u sarcom 180 của các phức
polysaccharide – protein lên đáng kể.
Lei L.S và Lin L.B (1993) đã chứng minh tác dụng tăng sinh tổng hợp IL – 2
(Interleukine-2) và hoạt tính ADN polymerase ở chuột già tuổi bởi polysaccharide, càng
soi sáng thêm khả năng trẻ hóa, tăng tuổi thọ của các nấm Linh chi.
Những nghiên cứu về polysaccharide không tan trong nước cũng chứng tỏ hiệu lực
chống khối u rất rõ, thậm chí làm tan khối u với tỷ lệ ¾ ở các loài G.lucidum và
G.applanatum (Takashi, 1985; Liu G.T, 1993). [2]
Có lẽ đa dạng nhất và có tác dụng dược lý mạnh nhất là nhóm Saponine,
triterpenoide và các acid ganoderic. Vai trò của các chất này chủ yếu là ức chế giải phóng
histamine, ức chế Angiotensine Conversino emzyme (ACE), ức chế sinh tổng hợp
Cholesterol và hạ huyết áp. [2, 3, 19]
2.3 KHẢ NĂNG CHỮA BỆNH CỦA NẤM LINH CHI
Linh chi được dùng như một thượng dược khoảng từ 4000 năm nay ở Trung Quốc
và người ta chưa thấy tác dụng xấu hay độc tính của Linh chi. Chúng đã được khẳng định
là nhân tố quan trọng cho nhiều loại phản ứng chống ung thư, dị ứng, lão hóa, xơ vữa,
Co
mp
an
y C
o
fid
en
tia
l
SVTH: Nguyễn Vũ Duy Khanh GVHD: Th.S Nguyễn Minh Khang
10
đông máu nội mạch, giúp điều chỉnh dẫn truyền thần kinh, bảo vệ cấu trúc của nhân tế
bào.
Tài liệu cổ nhất nói tương đối cụ thể về khả năng trị liệu của nấm Linh chi cũng
của Lý Thời Trân (1595). Theo tác giả trong 6 loại Linh chi thì mỗi loại có đặc tính riêng.
Bảng 2.2: Lục bảo Linh chi và tác dụng trị liệu (Lý Thời Trân, 1590)
Tên gọi Màu sắc Đặc tính dược lý
Thanh chi Xanh
Vị chua, tính bình, không độc chủ trị sáng mắt,
bồ gan khí an thần, tăng trí nhớ.
Hồng chi Đỏ
Vị đắng, tính bình, không độc, tăng trí nhớ,
dưỡng tim, bổ trung, chữa trị tức ngực.
Hoàng chi Vàng Vị ngọt, tính bình, không độc, an thần ích tì khí.
Bạch chi Trắng
Vị cay, tính bình, không độc, ích phổi, thông
mũi, an thần, chữa ho nghịch.
Hắc chi Đen Vị mặn, tính bình, không độc, trị chứng bí tiểu
Theo cách diễn đạt truyền thống của người phương Đông, các tác dụng lớn của
nấm Linh chi như sau: [1, 7, 8]
- Kiện não (làm sáng suốt, minh mẫn)
- Bảo can (bảo vệ gan)
- Cường tâm (thêm sức cho tim)
- Kiện vị (củng cố dạ dày và hệ tiêu hoá)
- Cường phế (thêm sức cho phổi, hệ hô hấp)
- Giải độc (giải tỏa trạng thái dị cảm)
- Trường sinh (tăng tuổi thọ)
Qua phân tích các hoạt chất về mặt dược lý và sử dụng nấm Linh chi, người ta thấy
Linh chi có tác dụng với một số bệnh:
Đối với các bệnh tim mạch: Nấm Linh chi có tác dụng điều hoà, ổn định huyết áp.
Khi dùng cho người huyết áp cao, nấm Linh chi không làm tăng mà làm giảm bớt, dùng
Co
mp
an
y C
on
fid
en
tia
l
SVTH: Nguyễn Vũ Duy Khanh GVHD: Th.S Nguyễn Minh Khang
11
nhiều thì huyết áp ổn định. Đối với những người suy nhược cơ thể, huyết áp thấp thì nấm
Linh chi có tác dụng nâng huyết áp lên gần mức dễ chịu nhờ cải thiện, chuyển hoá dinh
dưỡng. Đối với bệnh nhiễm mỡ, xơ mạch, dùng nấm Linh Chi có tác dụng giảm
cholesterol toàn phần, làm tăng nhóm lipoprotein tỷ trọng cao trong máu, làm giảm hệ số
sinh bệnh. Nấm Linh chi làm giảm xu thế kết bờ của tiểu cầu, giảm nồng độ mỡ trong
máu, giảm co tắc mạch, giải tỏa cơn đau thắt tim. Nhiều nghiên cứu đã phát hiện ra vai trò
của các nguyên tố khoáng vết hiếm. Vanadium (V) có tác dụng chống tích đọng
cholesterol trên thành mạch. Germanium giúp lưu thông khí huyết, tăng cường vận
chuyển oxy vào mô. Hiện nay, chỉ số Ge trong các dược phẩm Linh chi được xem như là
một chỉ tiêu quan trọng, có giá trị trong điều trị tim mạch và giảm đau trong trị liệu ung
thư. [2, 3]
Đối với các bệnh về hô hấp: nấm Linh chi đem lại kết quả tốt, nhất là với những
ca điều trị viêm phế quản dị ứng, hen phế quản tới 80% có tác dụng giảm và làm nhẹ bệnh
theo hướng khỏi hẳn.[7, 8]
Hiệu quả chống ung thư: Bằng việc kết hợp các phương pháp xạ trị, hoá trị, giải
phẫu với trị liệu nấm trên các bệnh nhân ung thư phổi, ung thư vú và ung thư dạ dày có
thể kéo dài thời gian sống trên 5 năm cao hơn nhóm không dùng nấm. Nhiều thông tin ở
Đài Loan cho biết nếu dùng nấm Linh chi trồng trên gỗ long não điều trị cho các bệnh
nhân ung thư cổ tử cung đạt kết quả tốt - khối u tiêu biến hoàn toàn. Các nhà khoa học ở
Đại học Haifa, Israel khẳng định nấm Linh chi - một loài nấm dại thường dùng trong
Đông Y ở Trung Quốc (và Việt Nam) - có thể chữa ung thư tuyến tiền liệt. Ung thư tiền
liệt tuyến là một trong những dạng ung thư phổ biến nhất ở đàn ông, với hơn 543.000
người được chẩn đoán mỗi năm trên toàn thế giới.
Khả năng kháng HIV: Để khảo sát khả năng kháng HIV của các hợp chất trong
nấm Ganoderma lucidum, người ta đã sử dụng dịch chiết từ quả thể trong thử nghiệm
kháng virút HIV – 1 trên các tế bào lympho T ở người. Sự nhân lên của virút được xác
định qua hoạt động phiên mã ngược trên bề mặt các tế bào lympho T đã được gây nhiễm
HIV – 1. Kết quả cho thấy có sự ức chế mạnh mẽ hoạt động sinh sản của loại virút này
(Gau J.P, 1990; Kim, 1996). Do đó, nhiều quốc gia đã đưa Linh chi vào phác đồ điều trị
Co
mp
an
y C
on
fid
en
ti
l
SVTH: Nguyễn Vũ Duy Khanh GVHD: Th.S Nguyễn Minh Khang
12
tạm thời, nhằm tăng cường khả năng miễn dịch và nâng đỡ thể trạng cho các bệnh nhân
trong khi AZT, DDI, DDC, còn hiếm và rất đắt. Các nghiên cứu tại Nhật Bản đã chứng
minh các hoạt chất từ nấm Linh chi có tác dụng như sau: (Masao Hattori, 2001)
ü Ganoderiol F và ganodermanontirol có hoạt tính chống HIV – 1
ü Ganoderderic acid B và lucidumol B có tác động ức chế hữu hiệu protease
HIV – 1
ü Ganodermanondiol và lucidumol A ức chế phát triển tế bào Meth – A
(mouse sarcoma) và LLC (mouse lung carcinoma).
Ngoài ra các ganoderma alcohol là lanostane triterpene với nhóm hydroxol (-OH)
ở vị trí C25 có khả năng chống HIV – 1, Meth – A và LLC ở chuột. [2, 22]
Khả năng antioxydant: Nhiều thực nghiệm chỉ ra vai trò của các saponine và
triterpenoid, mà trong đó Ganoderic acid được coi là hiệu quả nhất (Wang C.H, 1985).
Những nghiên cứu gần đây đang đẩy mạnh theo hướng làm giàu Selenium - một yếu tố
khoáng có hoạt tính antioxydant rất mạnh – vào nấm Linh chi. Chính vì vậy con người có
thể chờ đợi vào một dược phẩm tăng tuổi thọ, trẻ hoá từ nấm Linh chi nói chung và Linh
chi Việt Nam nói riêng. [2]
Các hoạt chất sinh học trong nấm Linh chi có khả năng khử một số gốc tự do trong
cơ chế chống não hóa, chống ung thư. Bảo vệ và chống ảnh hưởng của các tia chiếu xạ.
Linh chi cũng có tác dụng giúp cơ thể thải loại nhanh các chất độc, kể cả các kim loại
năng như: Chì, Germanium.
2.4 MỘT SỐ ỨNG DỤNG LÂM SÀN
Trị suy nhược thần kinh: Bệnh viện Hoa Sơn thuộc Viện Y học số 1 Thượng Hải
báo cáo: Dùng cả 2 loại Linh chi nhân tạo và Linh chi hoang dại chế thành viên ( mỗi viên
tương đương 1g thuốc sống), mỗi lần uống 3 viên, ngày 3 lần, một liệu trình từ 10 ngày
đến 2 tháng. Trị 225 ca, tỷ lệ kết quả 83,5 - 86,3%, nhận xét thuốc có tác dụng an thần,
điều tiết thần kinh thực vật và tăng cường thể lực ( theo báo Tân y học, số phụ chuyên đề
về bệnh hệ thống thần kinh 1976,3:140).
Co
mp
an
y C
o
fid
en
tia
l
SVTH: Nguyễn Vũ Duy Khanh GVHD: Th.S Nguyễn Minh Khang
13
Trị chứng cholesterol máu cao: Báo cáo của Sở nghiên cứu kháng khuẩn tố công
nghiệp Tứ Xuyên, dùng liên tục từ 1 đến 3 tháng cho 120 ca thuốc có tác dụng hạ
cholesterol huyết thanh rõ rệt, tỷ lệ kết quả 86% ( theo b