Khảo sát quy trình chế biến gạo trắng tại Doanh nghiệp tư nhân Châu Hưng

PHẦN 1 MỞ ĐẦU Đặt vấn đề: Với điều kiện khí hậu thuận lợi, thiên nhiên ưu đãi, mạng lưới sông ngòi dày đặc, phù sa bồi đắp hàng năm nên Việt Nam có nhiều lợi thế trong sản xuất lúa gạo, sản lượng hàng năm của cả nước đạt 35 – 37 triệu tấn thóc, trong đó chỉ sử dụng khoảng 15 triệu tấn (tương đương 7 triệu tấn gạo) để xuất khẩu, còn lại là tiêu thụ trong nước và bổ sung dự trữ quốc gia. Thế mạnh về lúa gạo được sản xuất ở 2 khu vực lớn là Đồng bằng Sông Cửu Long và Đồng bằng Sông Hồng đã đưa Việt Nam trở thành nước xuất khẩu gạo đứng hàng thứ 2 trên thế giới chỉ sau Thái Lan. Trong những năm gần đây, khi Việt Nam chính thức gia nhập vào Tổ chức thương mại thế giới đã tạo điều kiện cho hàng nông sản Việt Nam đứng vững trên thị trường quốc tế, sự mua bán trao đổi hợp tác kinh doanh ngày càng tăng nên yêu cầu về chất lượng càng được chú trọng đòi hỏi phải có một tiêu chuẩn nhất định để mua bán được thuận lợi hơn. Tuy nhiên xét về phương diện chung hiện nay thì chất lượng gạo sản xuất tại Việt Nam cũng không đồng đều, phần lớn các loại gạo chất lượng cao đạt tiêu chuẩn xuất khẩu thì phần lớn tập trung ở các Công ty lớn có đầy đủ trang thiết bị hiện đại phục vụ cho việc chế biến và ngồn vốn lớn nên thu mua được nguyên liệu đạt chất lượng cao. Còn ở các doanh nghiệp nhỏ thì chất lượng gạo cũng chỉ đáp ứng cho thị trường nội địa. Nguyên nhân phần lớn là do các doanh nghiệp nhỏ thiếu vốn để đầu tư vào trang thiết bị hiện đại và nguyên liệu đầu vào cũng không ổn định nên chất lượng sản phẩm đầu ra đạt chất lượng không cao. Để nhằm tìm hiểu về dây chuyền sản xuất lúa gạo của một số doanh nghiệp trên địa bàn, được sự đồng ý của giáo viên hướng dẫn, em xin tham gia thực hiện chuyên đề thực tập tốt nghiệp tại Doanh nghiệp tư nhân Châu Hưng với đề tài: “Khảo sát quy trình chế biến gạo trắng tại Doanh nghiệp tư nhân Châu Hưng” để tìm hiểu sâu về vấn đề này. Mục đích: Khảo sát quy trình chế biến gạo trắng tại Doanh nghiệp tư nhân Châu Hưng. Yêu cầu: Khảo sát để tìm hiểu về quy trình thực hiện, đồng thời đánh giá các vấn đề có liên quan trong quá trình chế biến và các tiêu chuẩn về vệ sinh an toàn thực phẩm của sản phẩm gạo. Giới hạn của đề tài: Do thời gian hạn chế nên em chỉ khảo sát các quy trình và sản phẩm tại Doanh nghiệp tư nhân Châu Hưng chứ không khảo sát thêm dây chuyền và các sản phẩm của Công ty, doanh nghiệp khác. PHẦN 2 TỔNG QUAN 2.1. Tổng quan tình hình xuất khẩu gạo của Việt Nam: Theo Hiệp hội lương thực Việt Nam, trong vòng 3 năm trở lại đây, xuất khẩu gạo đã đạt mức kỷ lục liên tiếp về số lượng và trị giá. Dự kiến cả năm 2011, xuất khẩu gạo của Việt Nam sẽ đạt mức kỷ lục 7 triệu tấn. Báo cáo của Hiệp hội lương thực Việt Nam cho hay, trong giai đoạn 2006 - 2010, xuất khẩu gạo đạt gần 27 triệu tấn với tổng giá trị hơn 10,5 tỉ USD. Đặc biệt từ năm 2008, trị giá tăng vọt gần 100% so với năm trước do giá gạo trên thị trường tăng đột biến, đạt 2,663 tỉ USD. Riêng năm 2009, số lượng xuất khẩu gạo đã tăng vọt đat mức kỷ lục hơn 6 triệu tấn, tăng 29,35% so với năm 2008. Đến năm 2010, xuất khẩu gạo tiếp tục đạt mức kỷ lục mới về cả số lượng và trị giá với 6,75 triệu tấn (gần 3 tỉ USD), nếu tính cả xuất khẩu tiểu ngạch có thể lên đến gần 7 triệu tấn. Như vậy, trong vòng 3 năm trở lại đây, xuất khẩu gạo đã đạt mức kỷ lục liên tiếp về số lượng và trị giá. Hiệp hội lương thực Việt Nam dự đoán xuất khẩu gạo trong năm 2011 sẽ đạt mức 7 triệu tấn. Bởi riêng trong 8 tháng đầu năm, lượng gạo xuất khẩu đã đạt 5,3 triệu tấn. Dự báo về tình hình xuất khẩu gạo từ 2012 - 2015, Hiệp hội lương thực Việt Nam nhận định: Nhìn chung trong 4 năm tới số lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam sẽ ổn định ở mức 6 triệu tấn/năm, nhưng chất lượng gạo sẽ thay đổi và thị trường cạnh tranh gay gắt từ các nguồn cung cấp mới như: Myanma, Campuchia,... Do đó, Việt Nam cần nâng cao chất lượng lúa gạo trên cơ sở chọn giống và thiết lập các vùng nguyên liệu chất lượng cao, từng bước hình thành thương hiệu sản phẩm riêng. Hiện nay các nước nhập khẩu gạo có khuynh hướng tìm đến thị trường Việt Nam để mua do giá gạo của Việt Nam rẻ hơn. Giá gạo Thái Lan loại thường tăng từ 550 USD lên 850 USD/tấn và loại gạo thơm từ 1.050 USD lên 1.400 USD/tấn, trong khi gạo thường của Việt Nam hiện chỉ chào giá 500-525 USD/tấn và gạo thơm 655-665 USD/tấn. Giá gạo nguyên liệu loại 1 làm ra gạo 5% tấm hiện khoảng 8.600 - 8.700 đồng/kg tùy từng địa phương, tăng 300.000 đồng/tấn. Giá gạo nguyên liệu làm ra gạo 25% tấm là 8.450 - 8.550 đồng/kg tùy chất lượng và địa phương, tăng 300.000 đồng/tấn. Giá gạo thành phẩm 5% tấm không bao bì tại mạn hiện khoảng 10.150 - 10.250 đồng/kg, tăng 300.000 đồng/tấn. Giá gạo 15% tấm là 9.850 -  9.950 đồng/kg, tăng 300.000 đồng/tấn. Giá gạo 25% tấm khoảng 9.350 - 9.450 đồng/kg tùy chất lượng và địa phương, tăng 250.000 đồng/tấn. Xuất khẩu gạo của Việt Nam tăng mạnh trong thời gian qua là do: - Chất lượng gạo Việt Nam ngày càng ổn định và củng cố vị thế. - Năng lực cạnh tranh của các Doanh nghiệp ngày một tốt hơn. - Thị trường ngày càng mở rộng. - Lợi thế cạnh tranh của Việt Nam do giá gạo Thái Lan quá cao. - Công tác điều hành xuất khẩu gạo linh hoạt, hợp lý và hiệu quả hơn. Bảng 2.1: Tiêu chuẩn chất lượng của gạo STT Chỉ tiêu chất lượng 5% 10% 15% 20% 25% 1 Hạt đỏ - sọc đỏ 2 2 5 5 7 2 Hạt ẩm vàng 0,5 1 1,25 1,25 1,5 3 Hạt bạc phấn 6 7 7 7 8 4 Hạt hư bệnh 1 1,25 1,5 1,5 2 5 Hạt nếp 1,5 1,5 2 2 2 6 Hạt xanh non 0,2 0,2 0,3 0,5 1,5 7 Tạp chất 0,1 0,2 0,2 0,3 0,5 8 Thóc lẫn 15 20 25 25 30 9 Độ ẩm 14,0 14,0 14,0 14,5 14,5 10 Gạo nguyên 68 60 52 45 45 11 Chiều dài trung bình hạt 6,8 6,5 6,6 6,2 6,2 12 Kích thước tấm 4,65 4,3 4,1 3,72 3,1 13 Mức xát Rất kỹ Bình thường Bình thường Bình thường Bình thường 14 Mức bóng 2 pass 2 pass 1 pass 1 pass 1 pass Năm 2011, Công ty Lương thực Sóc Trăng có kế hoạch xuất khẩu 130.000 tấn gạo. Tính đến cuối tháng 7, Công ty đã thu mua được gần 90.000 tấn (quy gạo) và đã xuất khẩu trên 75.000 tấn gạo, thu về gần 20 triệu USD, tăng 12% về lượng, nhưng về giá trị tăng tới trên 26% so với cùng kỳ năm trước. Tính đến cuối năm 2011, xuất khẩu sạo của tỉnh sóc Trăng có thể đạt 150.000 tấn. Theo Giám đốc Công ty lương thực Sóc Trăng, giá trị kim ngạch xuất khẩu gạo tăng mạnh do giá gạo xuất khẩu của tỉnh gần đây tăng khá cao, trung bình cao hơn 40 USD/tấn so với giá gạo xuất trung bình cuối năm trước. Trong thời gian qua, Công ty lương thực Sóc Trăng đã đẩy mạnh việc thu mua và giá lúa trên địa bàn tỉnh cũng đang đứng ở mức cao, từ 6.500 - 6.700 đồng/kg (lúa khô). Nhận định tình hình xuất khẩu gạo trong những tháng còn lại của năm 2011, ông Lâm Định Quốc cho rằng: xuất khẩu gạo đang có chiều hướng thuận lợi, khả năng hết năm nay, Công ty lương thực Sóc Trăng sẽ xuất khẩu trên 150.000 tấn gạo, tăng 30.000 tấn so với năm 2010. Tuy nhiên, gần đây tình trạng nhà đầu tư Trung Quốc thông qua thương lái người địa phương thu mua lúa gạo với giá cao trên để xuất khẩu theo đường tiểu ngach. Nếu ngành chức năng không có biện pháp quản lý chặt có thể dẫn đến tình trạng “sốt” giá, gây thiệt hại cho doanh nghiệp trong nước... Hiện nay, ba nước nhập khẩu gạo lớn nhất của Việt Nam hiện nay là Indonesia, Philippine và Malaysia, tiếp theo là Cuba, Xênêgan, Bangladesh, Bờ biển ngà … (Nguồn: Cục thống kê tỉnh Sóc Trăng – năm 2010) 2.2. Các loại gạo xuất khẩu của Việt Nam: 2.2.1. Các loại gạo xuất khẩu hiện nay: - Gạo trắng: WR 5% - Gạo trắng: WR 10% - Gạo trắng: WR 15% - Gạo trắng: WR 20% - Gạo trắng: WR 25% - Tấm xuất khẩu 2.2.2. Tiêu chuẩn gạo trắng xuất khẩu: Tiêu chuẩn gạo xuất khẩu Việt Nam - Tấm: 5% 10% 15% 25% max - Tạp chất: 0.1% 0.2% 0.2% 0.5% max - Hạt phấn: 6% 7% 7% 8% max - Đỏ & sọc đỏ: 2% 2% 5% 7% max - Hạt vàng: 0.5% 1% 1.25% 1.5% max - Hạt hỏng: 1% 1.25% 1.5% 2% max - Hạt non: 0.2% 0.2% 0.2% 1.5% max - Thóc: 15% 20% 25% 30% grains max/kg - Ẩm độ: 14% 14% 14% 14.5% max Các loại gạo khác Gạo nếp Gạo Jasmine Gạo Tám thơm TT Loại gạo Quy cách phẩm chất 1 Gạo trắng hạt dài Việt Nam 25% tấm + Tấm: 25.0% max + Độ ẩm: 14.5% max + Hạt hư: 2.0% max + Hạt vàng: 1.5% max + Tạp chất :0.5% max + Thóc: 30 hạt/kg max + Hạt phấn: 8.0% max + Hạt non: 1.5% max + Xay xát: Kỹ 2 Gạo trắng hạt dài Việt Nam 15% tấm + Tấm: 15.0% max + Độ ẩm: 14% max + Hạt hư: 1.5% max + Hạt vàng: 1.25% max + Tạp chất: 0.2% max + Thóc: 25 hạt/kg max + Hạt bạc phấn: 7.0% max + Hạt non: 0.3% max + Xay xát: kỹ 3 Gạo trắng hạt dài Việt Nam 10% tấm + Tấm: 10.0% max + Độ ẩm: 14% max + Hạt hư: 1.25% max + Hạt vàng: 1.00% max + Tạp chất: 0.2% max + Thóc: 20 hạt/kg max + Hạt bạc phấn: 7.0% max + Hạt non: 0.2% max + Xay xát: kỹ 4 Gạo trắng hạt dài Việt Nam 5% tấm + Tấm: 5.0% max + Độ ẩm: 14% max + Hạt hỏng: 1.5% max + Hạt vàng: 0.5% max + Tạp chất: 0.1% max + Thóc: 15 hạt/kg max + Hạt bạc phấn: 6.0% max + Hạt non: 0.2% max + Xay xát: kỹ Tổng quan về Doanh nghiệp tư nhân Châu Hưng: 2.3.1. Mặt bằng, địa chỉ, các thông tin về doanh nghiệp: Doanh nghiệp tư nhân chế biến lúa gạo Châu Hưng được thành lập ngày 20 tháng 03 năm 2001 theo Quyết định của Ủy ban nhân dân tỉnh Sóc Trăng với tên giao dịch trên thị trường là Doanh nghiệp tư nhân Châu Hưng chuyên kinh doanh mua bán các mặt hàng từ lúa gạo, có con dấu và tài khoản riêng tại Ngân hàng Nông nghiệp & PTNT huyện Thạnh Trị. Tổng diện tích của doanh nghiệp là 2.000m2 bao gồm 1 nhà xưởng chế biến 1 nhà kho chứa sản phẩm, 1 văn phòng làm việc. Mặt bằng khá thuận lợi gồm đường bộ và đường thủy. Địa chỉ: Ấp số 8 – Thị trấn Hưng Lợi – huyện Thạnh Trị - tỉnh Sóc Trăng. Điện thoại: 0793.898117 - 0918.470.630. Email: gaochauhung@gmail.com Hình 2.3.1: Doanh nghiệp tư nhân Châu Hưng Trang thiết bị của doanh nghiệp gồm: Máy xát trắng Máy đánh bóng Sàn phân ly Sàn tạp chất Sàn đảo Máy sấy Một số thiết bị phục vụ khác. Về lĩnh vực hoạt động: Thu mua các loại sản phẩm từ lúa gạo để dự trữ và tiêu thụ trong nước. Ngoài ra, doanh nghiệp cũng đã xây dựng thành công thương hiệu gạo đặc sản Tài nguyên Thạnh Trị và được Cục sở hữu trí tuệ cấp bằng độc quyền về nhãn hiệu chứng nhận hàng hóa. 2.3.2. Cơ cấu tổ chức: Bộ máy tổ chức của Doanh nghiệp gồm: Giám đốc, Phòng nghiệp vụ và phân xưởng sản xuất. Cụ thể: Giám đốc: 1 người. Phòng nghiệp vụ: 4 người Phân xưởng sản xuất: 7 người. Công nhân: 10 người. Sơ đồ 2.3.2: Sơ đồ tổ chức của Doanh nghiệp Giám Đốc Phòng nghiệp vụ Phân xưởng sản xuất Kế toán Thủ quỹ Thủ kho Tổ thu mua Tổ vận hành - Giám đốc người có quyền hành cao nhất của doanh nghiệp, chịu trách nhiệm về đường lối kinh doanh, phát triển và chịu trách nhiệm trước pháp luật về hoạt động của doanh nghiệp. - Phòng nghiệp vụ: Có trách nhiệm hạch toán kinh doanh của doanh nghiệp. - Phân xưởng sản xuất: Thực hiện việc theo dõi, kiểm tra hoạt động chế biến bao gồm kiểm tra nguyên liệu đầu vào và các sản phẩm đầu ra. Chế độ lao động tại Doanh nghiệp: Mặc dù là doanh nghiệp tư nhân nhưng doanh nghiệp vẫn luôn thực hiện đúng các quy định của pháp luật về tuyển dụng cũng như sử dụng lao động tại doanh nghiệp như: Trang bị đầy đủ thiết bị, dụng cụ bảo hộ lao động. Đối với nhân viên làm tăng ca, ngày lễ đều được bồi dưỡng theo chế độ hiện hành của Nhà nước. Đối với công nhân bốc vác làm việc được hưởng theo sản phẩm, nếu làm việc ngoài giờ quy định thì vẫn được bồi dưỡng tương ứng. 2.3.3. Các sản phẩm chính của doanh nghiệp: - Sản phẩm chính: Gạo WR 5%, WR 10%, WR 15%, WR 20%, WR 255%, tấm,… - Sản phẩm phụ: Cám, tấm mẵn,… - Phụ phẩm: Trấu. Hình 2.3.3: Một số sản phẩm tiêu biểu của doanh nghiệp Thị trường tiêu thụ của doanh nghiệp: Chủ yếu là tiêu thụ nội địa gồm thị trường trong tỉnh và một số tỉnh lân cận trong khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long như: Bạc Liêu, Cà Mau, Cần Thơ, Long An và một phần cho khu vực Thành phố Hồ Chí Minh. Sơ đồ 2.3.3: Sơ đồ mặt bằng Doanh nghiệp Tỉnh lộ 16 Khu vực chứa các phụ phẩm: Trấu, cám Kho chứa sản phẩm Kho chứa nguyên liệu Phân xưởng sản xuất sản xuất Khu vệ sinh Văn phòng làm việc Sông Châu Hưng PHẦN 3 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ KHẢO SÁT Quan sát dây chuyền công nghệ, các hoạt động của quá trình chế biến. Ghi chép các thông số kỹ thuật, tham gia vào quá trình chế biến tại Doanh nghiệp. Phân tích các chỉ tiêu chất lượng so sánh với TCVN. Phân tích các hoạt động trong dây chuyền chế biến. PHẦN 4: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN Kết quả của quá trình khảo sát: 4.1.1. Quy trình sản xuất của Doanh nghiệp: Nguyên liệu Tách tạp chất Xát trắng gạo Lau bóng gạo Sấy gạo Tách tấm Tách thóc Gạo thành phẩm Sơ đồ quy trình lau bóng gạo: Dàn máy 1: Nguyên liệu Bồ đài 1 Thùng chứa Bồ đài 2 Sàng tạp chất Bồ đài 3 Máy xát trắng Bồ đài 4 Máy xát trắng Bồ đài 5 Sàng tách thóc Bồ đài 7 Bồ đài hồi 6 Máy lau bóng 1 Bồ đài hồi 8 Bồ đài 9 Máy lau bóng 2 Bồ đài 10 Bồ đài 12 Máy lau bóng 1 Bồ đài 9 Bồ đài 10 Bồ đài 12 nhiệt Bồn sấy nhiệt Bồ đài 13 Bồn sấy gió Sàng đảo Trống chọn hạt Bồ đài 14 Bồ đài 11 Băng tải Tấm 1 Gạo bán thành phẩm Tấm 2 Nguyên liệu Bồ đài 1 Thùng chứa Bồ đài 2 Sàng tạp chất Bồ đài 3 Máy xát trắng Bồ đài 4 Máy xát trắng Bồ đài 5 Sàng tách thóc Bồ đài 7 Bồ đài hồi 6 Máy lau bóng 1 Bồ đài hồi 8 Bồ đài 9 Máy lau bóng 2 Bồ đài 10 Bồ đài 12 Bồn sấy nhiệt Bồ đài 13 Bồn sấy gió Sàng đảo Trống chọn hạt Bồ đài 14 Bồ đài 11 Băng tải Tấm 1 Gạo bán thành phẩm Tấm 2 Gạo lẫn thóc Gạo lẫn thóc Thóc lẫn gạo Dàn máy 2: Nguyên liệu Bồ đài 1 Thùng chứa Bồ đài 2 Sàng tạp chất Bồ đài 3 Máy xát trắng 1 (Cối Lamico) Bồ đài 4 Máy xát trắng 2 (Cối Lamico) Bồ đài 5 Sàng tách thóc Bồ đài 7 Bồ đài hồi 6 Máy lau bóng 1 Bồ đài hồi 8 Bồ đài 9 Máy lau bóng 2 Bồ đài 10 Bồ đài 12 Bồn sấy Bồ đài 11 Sàng đảo Trống chọn hạt Bồ đài 13 Băng tải Bồ đài 14 Băng tải Tấm 1 Gạo Tấm 2 Gạo lẫn thóc Gạo lẫn thóc Thóc lẫn gạo Nguyên liệu chính, phụ: Trong quá trình nhập hàng cán bộ kiểm nghiệm sẽ lấy mẫu để đo độ ẩm và tiến hành so sánh xem có giống với mẫu lúc đầu không, để quyết định có nên nhập hàng tiếp hay phải ngưng để thỏa thuận lại giá cả. Công nhân khuân vác sẽ phải nhận thẻ để tính số bao mà doanh nghiệp sẽ mua để tính ra tổng số tiền phải chi trả. Trong lúc đó thì thủ kho sẽ cân định lượng lại một số bao nếu thiếu phải báo lại cho kiểm phẩm để điều chỉnh thỏa thuận với người bán. Kiểm phẩm sẽ dựa vào ẩm độ và nhu cầu của doanh nghiệp mà quyết định có nên chế biến ngay hay là phải tồn kho một thời gian. Để đáp ứng nhu cầu nguyên liệu cho quá trình sản xuất của doanh nghiệp thì phải tiến hành thu mua nguyên liệu để nhập kho và bảo quản trong một thời gian xác định thì đòi hỏi mặt hàng nhập vào phải đạt được những phẩm chất tốt. Mặt hàng để doanh nghiệp nhập kho là lúa nguyên liệu và các loại gạo trắng nguyên liệu và gạo thành phẩm, ngoài năng lực nhập kho còn phải chịu sự chi phối của các đơn đặt hàng đã ký kết cùng với nhu cầu của thị trường. Đối với gạo trắng nguyên liệu: Được nhập vào kho với phẩm chất trong giới hạn cho phép về sọc đỏ, độ trong, độ lẫn tạp chất,…Đặc biệt chú trọng về độ ẩm và kích thước tấm vì: - Độ ẩm: Quyết định thời gian bảo quản, mức độ hư hỏng và một số yêu cầu của gạo thành phẩm. - Kích thước tấm: Với cùng bảo quản một thời gian, số lượng và giá cả như nhau nhưng gạo có kích thước tấm dài sẽ cho hiệu quả kinh tế hơn vì thích hợp làm ra các loại gạo có tỉ lệ tấm thấp, sản phẩm đạt chất lượng cao. Đối với gạo thành phẩm: Thông thường ở doanh nghiệp cùng thu mua nhiều loại gạo khác nhau như gạo trắng 5%, 10%, 15%, 20%, 25% tấm nhưng khi nhập kho để tồn trữ thì chủ yếu là gạo 5%, 10% với một số chỉ tiêu không được vượt quá mức cho phép. Bảng 4.1.2: Bảng chỉ tiêu không vượt khi nhập kho Các chỉ tiêu Gạo trắng 5% tấm Gạo trắng 10% tấm Tấm ≤ 5% 10% Tạp chất ≤ 0.1% 0.2% Bạc bụng ≤ 6% 7% Hạt vàng ≤ 0.5% 0.5% Thóc ≤ 15 hạt/kg 20 hạt/kg Hạt đỏ - Sọc đỏ ≤ 2% 3% Thủy phần ≤ 14% 14% Mức xát Xát kỹ và đánh bóng 2 lần Xát kỹ và đánh bóng 2 lần Để bắt đầu vào quy trình việc đầu tiên ta cần làm là cho nguyên liệu vào hộc đầy đủ, sau đó tiến hành kiểm tra nguồn điện, kiểm tra toàn bộ dây chuyền xem có hư hỏng không và cuối cùng là mở công tắt điện ở cầu dao chính rồi bật công tắt vận hành máy. @ Chú ý: Khi bắt đầu cán bộ sẽ mở công tắt vận hành máy từ bồn thành phẩm trở ngược lên để loại ra khỏi máy những cặn bẩn của lần làm việc trước. Nguyên liệu: - Nguyên liệu được mang vào hộc thông qua băng tải và bồ đài 1 sẽ hoạt động để múc gạo lên thùng chứa nguyên liệu bằng các gàu tải. - Từ thùng chứa nguyên liệu gạo sẽ được đưa xuống băng tải để cho bồ đài 2 múc lên chuyển sang công đoạn tiếp theo. 4.1.3. Quá trình sản xuất: 4.1.3.1. Tách tạp chất: v Dàn máy 1: - Nguyên liệu từ thùng chứa xuống băng tải chuyển sang bồ đài 2 rồi được các gàu tải đưa xuống thùng chứa vào sàng tạp chất. Bên trong sàng có thanh nam châm chịu trách nhiệm hút kim loại, ngoài ra còn có 2 lớp lưới sàng sẽ loại tạp chất lớn và loại tạp chất nhỏ. - Nếu gạo ở thùng chứa phía trên sàng tạp chất đầy quá mức thì gạo đó sẽ được đưa theo đường ống dẫn xuống trở lại hộc nguyên liệu. v Dàn máy 2: Tương tự như dàn máy 1 nhưng chỉ khác là sàng tạp chất không có thùng chứa phía trên và lỗ lưới mặt sàng nhỏ hơn. Hình 4.1.3.1. Sàng phân loại tạp chất Quá trình xay (bóc vỏ trấu): Đầu tiên lúa được cung cấp vào bể chứa được gầu tải đưa qua sàng phân loại để lấy đi các tạp chất còn lẫn trong lúa. Tai đây các tạp chất như dây bao, cọng rơm, đất đá sẽ được tách ra. Sau đó, lúa được gầu tải đưa tới thùng chứa tạm, thùng chứa này có tấm điều chỉnh lượng lúa đi qua máy bóc vỏ kiểu ru lô cao su, tại đây lúa sẽ được các ru lô cao su chà xát để bóc vỏ. Lúa sau khi đi qua máy bóc vỏ sẽ cho ra hỗn hợp gồm gạo lức, trấu càng, hạt thóc lửng, lúa chưa bóc vỏ và trấu. Hỗn hợp này sẽ được phân ly bởi quạt ly tâm, trấu và bụi nhỏ sẽ được quạt hút và đưa ra ngoài khu vực chứa trấu, trấu càng và các hạt thóc lửng cũng sẽ được lấy ra khỏi hỗn hợp. Hỗn hợp còn lại bao gồm gạo lức và thóc chưa bóc vỏ sẽ được chuyến đến sàng phân loại. Tại vị trí sàng hỗn hợp sẽ được chia làm 3 sản phẩm: gạo lức, thóc chưa bóc vỏ và hỗn hợp gạo lức thóc chưa bóc vỏ. Hỗn hợp thóc và gạo lức sẽ được chuyển về gầu tải để phân loại lại, thóc chưa bóc vỏ được đưa trở lại máy bóc vỏ. gạo lức sau khi được phân loại tiếp tục được gầu tải đưa tới máy tách đá, sạn. Sau đó tiếp tục đưa tới máy xát trắng. Bảng 4.1.3.2. Bảng chỉ tiêu nguyên liệu gạo bóc vỏ (gạo lức) STT Chỉ tiêu chất lượng Đơn vị tính Chỉ số chất lượng Ghi chú 1 Độ ẩm % 15.5- 19 Nếu là gạo có độ ẩm >17.5% (nhưng không vượt quá 19.0%) ở thời gian này thì cho phép nhập mua nhưng phải có biện pháp xử lý riêng: + Gạo có độ ẩm 17.5%- 18.5% thì đưa vào xử lý ngay hoặc chậm nhất là 72 giờ. + Gạo có độ ẩm 18.5%- 19.5% khi nhập mua thì đưa vào xử lý ngay hoặc chậm nhất là 48 giờ. 2 Tạp chất (tối đa) % 2- 3 3 Tấm (tối đa) % 5- 20 4 Thóc lẫn (tối đa) Hạt/ kg 60- 300 5 Hạt nguyên (tối thiểu) % 70- 90 6 Rạn (tối đa) % 3- 4 7 Hạt phấn (tối đa) % 6- 15 8 Hạt đỏ (tối đa) % 2- 15 9 Hạt bệnh (tối đa) % 0.2- 1.5 10 Xanh non (tối đa) % 4- 10 11 Hạt vàng % 0.2- 1 12 Chiều dài hạt mm 6.4- 6.8 Gạo được mua lại từ các tiểu thương, kiểm phẩm cũng sẽ kiểm tra độ ẩm, rồi xem xét gạo xấu hay đẹp mà thỏa thuận giá với người bán. Cũng như gạo lức cán bộ kiểm tra sẽ phải dùng cây xiên, lấy mẫu gạo để so sánh lại tránh gây thiệt hại cho doanh nghiệp khi gạo không đạt chất lượng như mẫu đã lấy. Hình 4.1.3.2. Máy bóc vỏ trấu 4.1.3.3. Tách thóc: - Gạo đã xát trắng xong liền được đưa tới thùng chứa rồi xuống sàng phân ly để tách thóc bởi bồ đài 5. Gạo nguyên liệu phải qua 9 lớp sàng và được chia ra 3 phần: + Phần gạo còn lẫn ít thóc được bồ đài hồi 6 và 8 chuyển lên thùng chứa đưa xuống sàng bắt thóc lại. + Phần thóc lẫn gạo được đưa ra ngoài