Khóa luận Đánh giá hiệu quả kinh tế của hoạt động kinh doanh dịch vụ ở các hợp tác xã nông nghiệp trên địa bàn xã Hải Hòa - Huyện Hải Lăng - tỉnh Quảng Trị

ii 1. Lý do chọn đề tài .........................................................................................................1 2. Mục đích nghiên cứu ...................................................................................................3 3. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................................3 4. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu................................................................................4 PHẦN 2: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ...........................................................................5 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU .............................5 1.1 CƠ SỞ LÝ LUẬN .....................................................................................................5 1.1.1 Những vấn đề chung về hiệu quả kinh doanh ........................................................5 1.1.1.1 Khái niệm về hiệu quả kinh doanh ......................................................................5 1.1.1.2 Bản chất của hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh........................................6 1.1.1.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế của hoạt động kinh doanh dịch vụ của HTX nông nghiệp .....................................................................................................7 1.1.2 Khái niệm, vai trò của HTX và HTX nông nghiệp ................................................8 1.1.2.1 Hợp tác và các hình thức hợp tác hiện nay..........................................................8 1.1.2.2 Khái niệm HTX và vai trò của HTX nông nghiệp ..............................................9 1.1.2.3 Vai trò của HTX trong phát triển nông nghiệp nông thôn ................................10 1.1.3 Các đặc điểm cơ bản, nguyên tắc tổ chức hoạt động của HTX...........................12 1.1.3.1 Các đặc điểm cơ bản của HTX theo luật ...........................................................12 1.1.3.2 Nguyên tắc tổ chức và hoạt động của HTX ......................................................14 1.1.4 Các lọai hình HTX nông nghiệp ở nước ta hiện nay:...........................................15 1.1.5 Đặc trưng của HTX kiểu mới ...............................................................................15 1.1.6 Sự cần thiết khách quan phải đổi mới HTX: ........................................................18 1.1.7 Phương hướng đổi mới HTX................................................................................19 1.1.8 Tổ chức quản lý dịch vụ trong HTX nông nghiệp................................................20 1.1.8.1 Đặc điểm của dịch vụ nông nghiệp ...................................................................20 1.1.8.2 Định hướng hoạt động dịch vụ trong HTX nông nghiệp ..................................22 1.1.8.3 Các điều kiện cần thiết để làm dịch vụ nông nghiệp.........................................22 1.1.9 Các chỉ tiêu đánh giá quả hoạt động kinh doanh của HTX..................................24 1.1.9.1 Doanh thu ..........................................................................................................24 1.1.9.2 Chi phí ...............................................................................................................24 1.1.9.3 Lợi nhuận...........................................................................................................25 1.1.9.4 Tỷ suất lợi nhuận / vốn ......................................................................................25 Trư ờng Đạ i họ Kin h tế Hu ế iii 1.1.9.5 Lợi nhuận / chi phí.............................................................................................25 1.2 CƠ SỞ THỰC TIỄN ...............................................................................................25 1.2.1 Lịch sử phát triển của HTX ở Việt Nam .............................................................25 1.2.1.1 Trước đổi mới....................................................................................................25 1.2.1.2 Sau đổi mới........................................................................................................27 1.2.2 Tình hình hoạt động của các HTX nông nghiệp ở tỉnh Quảng Trị ......................28 1.2.3 Tình hình hoạt động của các HTX nông nghiệp ở huyện Hải Lăng ....................30 CHƯƠNG II: ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ VÀ HIỆU QUẢ KINH TẾ CỦA HOẠT ĐỘNG KINH DOANH DỊCH VỤ Ở CÁC HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN XÃ HẢI HÒA – HUYỆN HẢI LĂNG – TỈNH QUẢNG TRỊ.....................................32 2.1 TÌNH HÌNH CƠ BẢN CỦA CÁC HTX NÔNG NGHIỆP Ở XÃ HẢI HÒA........32 2.1.1 Điều kiện tự nhiên của xã Hải Hòa ......................................................................32 2.1.1.1 Vị trí địa lý.........................................................................................................32 2.1.1.2 Địa hình .............................................................................................................32 2.1.1.3 Thời tiết, khí hậu ...............................................................................................32 2.1.1.4 Chế độ gió, thủy văn..........................................................................................33 2.1.2 Điều kiện kinh tế- xã hội ......................................................................................33 2.1.2.1 Tình hình dân số và lao động ............................................................................33 2.1.2.2 Tình hình sử dụng đất đai ..................................................................................35 2.1.2.3 Thực trạng đầu tư cơ sở hạ tầng và phát triển nông thôn ..................................36 2.1.3 Đánh giá chung về tình hình cơ bản của xã Hải Hòa ...........................................37 2.1.3.1 Thuận lợi:...........................................................................................................37 2.1.3.2 Khó khăn: ..........................................................................................................37 2.2 THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC HTX NÔNG NGHIỆP Ở XÃ HẢI HÒA ......................................................................................................................38 2.2.1 Khái quát chung....................................................................................................38 2.2.2 Tình hình vốn hoạt động kinh doanh của các HTX nông nghiệp ở xã Hải Hòa .........39 2.3 TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG KINH DOANH DỊCH VỤ CỦA CÁC HTX NÔNG NGHIỆP Ở XÃ HẢI HÒA ...............................................................................44 2.4 KẾT QUẢ VÀ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH DỊCH VỤ CỦA CÁC HTX NÔNG NGHIỆP Ở XÃ HẢI HÒA NĂM 2011...................................................47 2.4.1 Kết quả kinh doanh dịch vụ thủy lợi, tiêu úng của các HTX nông nghiệp xã Trư ờng Đạ i họ c K inh tế H uế iv Hải Hòa..........................................................................................................................47 2.4.2 Kết quả kinh doanh dịch vụ bảo vệ bảo vệ thực vật của các HTX nông nghiệp xã Hải Hòa..........................................................................................................................48 2.4.3 Kết quả kinh doanh dịch vụ làm đất của các HTX nông nghiệp xã Hải Hòa ......49 2.4.4 Kết quả kinh doanh dịch vụ điều hành sản xuất của các HTX nông nghiệp xã Hải Hòa..........................................................................................................................51 2.4.5 Kết quả kinh doanh dịch vụ giống cây trồng của các HTX nông nghiệp xã Hải Hòa..........................................................................................................................52 2.4.6 Kết quả kinh doanh dịch vụ bảo vệ nông (bảo vệ sản xuất) của các HTX nông nghiệp xã Hải Hòa .........................................................................................................53 2.4.7 Kết quả kinh doanh dịch vụ vật tư nông nghiệp của các HTX nông nghiệp xã Hải Hòa .....................................................................................................................53 2.4.8 Kết quả kinh doanh dịch vụ thú y của các HTX nông nghiệp xã Hải Hòa ..........54 2.4.9 Kết quả kinh doanh dịch vụ tiêu thụ sản phẩm của các HTX nông nghiệp xã Hải Hòa..........................................................................................................................56 2.4.10 Kết quả kinh doanh dịch vụ đấu trưa dồn ô đổi thửa của xã viên của các HTX nông nghiệp xã Hải Hòa ................................................................................................56 2.4.11 Đánh giá chung về kết quả và hiệu quả hoạt động kinh doanh dịch vụ của các HTX nông nghiệp xã Hải Hòa.......................................................................................57 2.5 ĐÁNH GIÁ CỦA XÃ VIÊN VỀ CHẤT LƯỢNG, GIÁ CẢ CỦA CÁC KHÂU DỊCH VỤ VÀ VAI TRÒ CỦA CÁC HTX NÔNG NGHIỆP Ở XÃ HẢI HÒA..........59 2.5.1 Đánh giá của xã viên về chất lượng các dịch vụ ..................................................59 2.5.2 Đánh giá của xã viên về giá cả các loại hình dịch vụ...........................................64 2.5.3 Đánh giá của xã viên về vai trò của HTX ............................................................66 2.6 NHỮNG TỒN TẠI, NGUYÊN NHÂN VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM..............67 2.6.1 Những tồn tại ........................................................................................................67 2.6.2 Nguyên nhân.........................................................................................................69 2.6.3 Bài học kinh nghiệm.............................................................................................69 CHƯƠNG III: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH DỊCH VỤ CỦA CÁC HTX NÔNG NGHIỆP Ở XÃ HẢI HÒA ......................................................................................................................70 3.1 ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN CỦA XÃ HẢI HÒA .............................................70 Trư ờng Đạ i họ c K inh tế H uế v3.2.1.1 Nhóm giải pháp về tuyên truyền, vận động, bồi dưỡng thông tin cho người lao động những hiểu biết về HTX .......................................................................................71 3.2.1.2 Đẩy mạnh các hoạt động hỗ trợ phát triển HTX ...............................................72 3.2.1.3 Nhóm giải pháp về quản lý Nhà Nước và hoàn thiện khung pháp lý cho các HTX phát triển...............................................................................................................73 3.2.1.4 Thúc đẩy phong trào thi đua trong từng HTX với nhau trên địa bàn................73 3.2.1.5 Nhân rộng phong trào HTX và làm theo HTX kiểu mới điển hình tiên tiến ....74 3.2.2 Những giải pháp cụ thể.........................................................................................74 3.2.2.1 Giải pháp về nâng cao cơ sở vật chất kỹ thuật và CSHT của HTX ..................74 3.2.2.2 Giải pháp về vốn................................................................................................74 3.2.2.3 Giải pháp về cải thiện công tác quản lý.............................................................75 3.2.2.4 Giải pháp về mở rộng và nâng cao chất lượng các loại hình dịch vụ ...............75 3.3.2.5 Giải pháp về tăng cường thông tin và tìm kiếm thị trường ...............................77 3.3.2.6 Giải pháp về thu hút và hỗ trợ xã viên ..............................................................78 PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.....................................................................80 1. KẾT LUẬN ...............................................................................................................80 2. KIẾN NGHỊ...............................................................................................................81 2.1 Đối với Nhà Nước ...................................................................................................81 2.2 Đối với cấp tỉnh .......................................................................................................82 2.3 Đối với cấp huyện....................................................................................................82 2.4 Về phía các HTX .....................................................................................................83 2.5 Về phía xã viên ........................................................................................................83 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................85 PHỤ LỤC ......................................................................................................................86 DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 1: Phân loại HTX NN của huyện Hải Lăng năm 2011 .....................................31 Bảng 2: Tình hình dân số và lao động của xã Hải Hòa qua ba năm (2009 – 2011)...34 Trư ờng Đạ i họ c K inh tế H uế vi Bảng 3: Cơ cấu diện tích đất đai của xã Hải Hòa năm 2011......................................35 Bảng 4: Tình hình vốn kinh doanh của các HTX nông nghiệp ở xã Hải Hòa năm 2011.......................................................................................................39 Bảng 5: Tình hình số lượng và chất lượng cán bộ quản lý các HTX nông nghiệp xã Hải Hòa năm 2011 ........................................................................................42 Bảng 7: Kết quả hoạt động dịch vụ bảo vệ thực vật năm 2011 của các HTX nông nghiệp xã Hải Hòa ........................................................................................49 Bảng 8: Kết quả hoạt động dịch vụ làm đất năm 2011 của các HTX nông nghiệp xã Hải Hòa .........................................................................................................50 Bảng 9: Kết quả hoạt động dịch vụ điều hành sản xuất năm 2011 của các HTX nông nghiệp xã Hải Hòa ........................................................................................51 Bảng 10: Kết quả hoạt động dịch vụ giống cây trồng năm 2011 của các HTX nông nghiệp xã Hải Hòa ........................................................................................52 Bảng 11: Kết quả hoạt động dịch vụ bảo vệ nông năm 2011 của các HTX nông nghiệp xã Hải Hòa ...............................................................................53 Bảng 12: Kết quả hoạt động dịch vụ vật tư nông nghiệp năm 2011 của các HTX nông nghiệp xã Hải Hòa ..............................................................................54 Bảng 13: Kết quả hoạt động dịch vụ thú y năm 2011 của các HTX nông nghiệp xã Hải Hòa ....................................................................................................55 Bảng 14: Kết quả hoạt động dịch vụ tiêu thụ sản phẩm năm 2011 của các HTX nông nghiệp xã Hải Hòa ...............................................................................56 Bảng 15: Kết quả hoạt động dịch vụ đấu trưa đồn ô đổi thửa của xã viên năm 2011 của các HTX nông nghiệp xã Hải Hòa .........................................................57 Bảng 16: Kết quả và hiệu quả hoạt động kinh doanh dịch vụ của các HTX nông nghiệp ở xã Hải Hòa ............................................................................57 Bảng 17: Đánh giá của xã viên về chất lượng các dịch vụ của các HTX nông nghiệp xã Hải Hòa ....................................................................................................63 Bảng 18: Đánh giá của xã viên về giá cả các dịch vụ của các HTX nông nghiệp xã Hải Hòa ....................................................................................................65 Bảng 19: Đánh giá của xã viên về vai trò của HTX nông nghiệp trên địa bàn Trư ờng Đạ i họ c K inh tế H uế vii xã Hải Hòa ....................................................................................................67 Trư ờng Đạ i họ c K inh tế H uế viii DANH MỤC CÁC THUẬT NGỮ VIẾT TẮT HTX Hợp tác xã HTX NN Hợp tác xã nông nghiệp CNH – HĐH Công nghiệp hóa – hiện đại hóa NN &PTNT Nông nghiệp và phát triển nông thôn DVNN Dịch vụ nông nghiệp NN&DV Nông nghiệp và dịch vụ SX Sản xuất UBND Uỷ ban Nhân dân WTO Tổ chức thương mại thế giới BQT Ban quản trị TW Trung ương BCH TW Ban chấp hành trung ương CSHT Cơ sở hạ tầng BVTV Bảo vệ thực vật ĐVT Đơn vị tính CP Chính phủ Trư ờng Đạ i họ c K inh tế H uế ix TÓM TẮT NGHIÊN CỨU Từ khi có Luật HTX ban hành năm 1996, sửa đổi năm 2003 và nhất là sau khi TW Đảng có Nghị quyết TW 5 khóa IX về củng cố, đổi mới và phát triển kinh tế tập thể, phong trào HTX ở nước ta đã có những chuyển biến mạnh mẽ, góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Nhiều HTX đã đóng vai trò tích cực trong giải quyết việc làm, chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp nông thôn. Tuy nhiên, trong thực tế, việc chuyển từ HTX kiểu cũ sang mô hình HTX kiểu mới ở các địa phương trong cả nước vẫn còn mang tính hình thức, chạy theo phong trào đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, chưa thực sự mang lại hiệu quả. Vì vậy, hiệu qủa kinh tế chưa cao, thu nhập người lao động trong các HTX còn thấp, sức hấp dẫn của các HTX nông nghiệp kiểu mới chưa lớn. Bên cạnh đó, cơ chế chính sách của Nhà nước đến các HTX còn chậm, gây không ít các khó khăn cho các HTX Không nằm ngoài xu hướng phát tiển chung của cả nước, tình hình hoạt động của các HTX nông nghiệp ở xã Hải Hòa, huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị cũng gặp những khó khăn nhất định. Các hình thức kinh doanh của các HTX nông nghiệp trên địa bàn như: dịch vụ giống cây trồng, dịch vụ tiêu thụ sản phẩm, dịch vụ thủy nông, thủy lợi tưới tiêu, dịch vụ đấu trưa ruộng dồn ô đổi thửa, mang lại hiệu quả không cao. Các HTX vẫn còn tồn tại nhiều tư tưởng cũ, trông chờ vào sự hỗ trợ của Nhà nước, chưa thực sự là một đơn vị kinh tế tự chủ, chưa đáp ứng được nhu cầu của bà con xã viên. Xuất phát từ tình hình thực tế đó, tôi quyết định chọn đề tài: “ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ KINH TẾ CỦA HOẠT ĐỘNG KINH DOANH DỊCH VỤ Ở CÁC HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN XÃ HẢI HÒA- HUYỆN HẢI LĂNG- TỈNH QUẢNG TRỊ”  Mục đích nghiên cứu:  Hệ thống hóa những vấn đề lý luận và thực tiễn tình hình hoạt động của các HTX nông nghiệp.  Đánh giá thực trạng hoạt động kinh doanh dịch vụ cuả các HTX nông nghiệp trên địa bàn..  Từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm thúc đẩy HTX NN hoạt động có hiệu quả hơn. Trư ờng Đạ i họ c K inh tế H uế x Phương pháp nghiên cứu:  Phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử: Phương pháp này nhằm xây dựng tiền đề lý luận cho đề tài. Trên cơ sở đó, xem xét các sự vật hiện tượng, sự vận động và biến đổi của nó trong mối quan hệ và liên hệ chặt chẽ với nhau. Thông qua cách nhìn nhận vấn đề đó để có cơ sở đánh giá bản chất các sự vật, hiện tượng trong điều kiện cụ thể tại xã Hải Hòa.  Phương pháp điều tra thu thập số liệu:  Chọn địa điểm điều tra: Ba HTX nông nghiệp trên địa bàn xã Hải Hòa, huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị.  Chọn mẫu điều tra: Tổng số mẫu điều tra là 60 xã viên,chọn ở mỗi HTX 20 xã viên. Tất cả các xã viên được chọn theo phương pháp ngẫu nhiên không lặp.  Thu thập số liệu:  Sơ cấp: Số liệu sơ cấp được thu thập thông qua việc thiết kế phiếu điều tra phỏng vấn và tiến hành phỏng vấn trực tiếp 60 xã viên được lựa chọn ngẫu nhiên.  Thứ cấp: Số liệu thứ cấp được thu thập từ các HTX trên địa bàn xã Hải Hòa, sách, báo, tạp chí, mạng internet....  Phương pháp phân tổ: căn cứ vào các tiêu thức khác nhau mà tiến hành phân tổ có tính chất khác nhau.  Phương pháp phân tích thống kê: từ các số liệu thu thập được, vận dụng các phương pháp so sánh tổng hợp để phân tích số liệu, tài liệu về tình hình hoạt động kinh doanh dịch vụ của các HTX nông nghiệp trong năm 2011.  Phương pháp chuyên gia, chuyên khảo: Để có thể thực hiện và hoàn thành đề tài này tô