Đợt khủng hoảng kinh tế thế giới 2007 tiếp tục đến 2009 và còn diễn biến cho
đến đầu năm 2010, nói lên sự suy thoái của kinh tế toàn cầu. Trước những khó khăn
của nền kinh tế toàn cầu gây ra, mỗi doanh nghiệp, mỗi công ty cần đưa ra những
chiến lược hết sức phù hợp, không những nhằm duy trì và ổn định tình hình kinh
doanh của doanh nghiệp trong thời kỳ khủng hoảng mà chiến lược đó còn phải giúp
doanh nghiệp vượt qua đối thủ khác, cạnh tranh với doanh nghiệp khác nhằm vươn
tới vị trí cao hơn, tận dụng cơ hội để phát triển, đón đầu cho sự hồi phục kinh tế.
Đặc biệt là đối với hãng hàng không, một ngành khá nhạy cảm với tình hình chung
của thế giới. Đợt khủng hoảng này xảy ra, gây không ít khó khăn cho các hãng hàng
không nhỏ và chưa có chỗ đứng trên thế giới, làm các hãng này không những thua
lỗ mà còn gây mất uy tín nơi khách hàng. Đối với, Vietnam Airlines, một hãng hàng
không hàng đầu Việt Nam, cũng không ngoại trừ, cũng không đứng ngoài vòng ảnh
hưởng của cuộc khủng hoảng trên. Tuy nhiên, với bề dày kinh nghiệm và khả năng
tài chính ổn định cũng như có sự giúp đỡ từ chính phủ, người anh cả Vietnam
Airlines dường như đã khống chế được tương đối sự ảnh hưởng của khủng hoảng
toàn cầu lên doanh nghiệp. Tuy nhiên, để Vietnam Airlines tiếp tục là một hãng
hàng không đi đầu tại Việt Nam, với uy tín nhiều năm của mình, Vietnam Airlines
cần đưa ra những chiến lược cạnh tranh cụ thể nhằm tiếp tục đối phó với khủng
hoảng và tận dụng cơ hội phát triển thị trường, mở rộng mạng đường bay, gia tăng
thị phần trong thị trường.
Với mục đích đó, người viết đã chọn đề tài: “Giải pháp phát triển chiến lược
cạnh tranh của Hãng hàng không Quốc gia Việt Nam” làm đề tài khóa luận tốt
nghiệp
107 trang |
Chia sẻ: oanh_nt | Lượt xem: 2431 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Khóa luận Giải pháp phát triển chiến lược cạnh tranh của vietnam airlines, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG
KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH
CHUYÊN NGÀNH KINH DOANH QUỐC TẾ
-------***-------
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
Đề tài:
GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN CHIẾN LƯỢC CẠNH
TRANH CỦA VIETNAM AIRLINES
Sinh viên thực hiện : Trần Thị Hà
Lớp : Nhật 1
Khóa : 45 – QTKD
Giáo viên hướng dẫn : ThS. Nguyễn Lệ Hằng
Hà Nội, tháng 5 năm 2010
MỤC LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
DANH MỤC BẢNG BIỂU
LỜI NÓI ĐẦU ...................................................................................................... 1
CHƢƠNG I – NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CHIẾN LƢỢC CẠNH
TRANH TRONG NGÀNH VẬN TẢI HÀNG KHÔNG ...................................... 3
I – Lý thuyết về chiến lƣợc cạnh tranh ................................................................. 3
1. Chiến lƣợc .......................................................................................................... 3
1.1. Khái niệm chiến lược ....................................................................................... 3
1.2. Các cấp chiến lược trong doanh nghiệp .......................................................... 4
1.3. Những đặc trưng cơ bản của chiến lược ........................................................ 5
1.4 Vai trò của chiến lược kinh doanh .................................................................. 6
2. Cạnh tranh ......................................................................................................... 6
2.1. Khái niệm cạnh tranh ...................................................................................... 6
2.2 Lợi thế cạnh tranh ............................................................................................ 8
2.2.1Định nghĩa lợi thế cạnh tranh ........................................................................ 8
2.2.2 Nguồn của lợi thế cạnh tranh ........................................................................ 9
2.2.3 Phạm vi hoạt động của doanh nghiệp ........................................................... 9
3. Chiến lƣợc cạnh tranh ....................................................................................... 9
3.1. Khái niệm......................................................................................................... 9
3.2. Chiến lược cạnh tranh sử dụng trong các hãng hàng không ....................... 10
II – Vài nét về thị trƣờng hàng không và cạnh tranh trong hàng không .......... 16
1. Vài nét về thị trƣờng vận tải ngành hàng không............................................ 16
2. Đặc điểm của vận tải hàng không khác với các ngành vận tải khác ............. 17
3. Những nhân tố tạo nên tính cạnh tranh của doanh nghiệp ........................... 20
4. Đánh giá thị trƣờng hàng không thế giới trong những năm vừa qua ........... 22
5. Vấn đề cạnh tranh của các hãng hàng không trong giai đoạn khủng
hoảng tài chính thế giới năm 2007-2009 ............................................................. 23
III – Vai trò quan trọng của vận tải ngành hàng không và sự cần thiết cần
nâng cao chiến lƣợc cạnh tranh của ngành ........................................................ 24
1. Vai trò quan trọng của vận tải ngành hàng không đối với nền kinh tế
quốc dân ............................................................................................................... 24
2. Sự cần thiết cần nâng cao chiến lƣợc cạnh tranh của các doanh nghiệp
ngành vận tải hàng không ................................................................................... 26
CHƢƠNG II - THỰC TRẠNG CHIẾN LƢỢC CẠNH TRANH TẠI
VIỆT NAM AIRLINE ......................................................................................... 28
I – Lịch sử hình thành của Việt Nam Airline ..................................................... 28
1. Lịch sử ra đời ................................................................................................... 28
2. Loại hình doanh nghiệp ................................................................................... 29
3. Cơ cấu tổ chức của doanh nghiệp ................................................................... 32
4. Các yếu tố sản xuất .......................................................................................... 33
5. Quan hệ giữa Vietnam Airlines với các tổ chức hàng không quốc tế ............ 36
II – Những lợi thế mà Vietnam Airlines có đƣợc và những thách thức, khó
khăn phải đối mặt ................................................................................................ 39
1. Môi trƣờng bên ngoài ...................................................................................... 39
1.1. Môi trường kinh tế ......................................................................................... 39
1.2. Môi trường chính trị - pháp luật.................................................................... 41
1.3. Môi trường văn hóa – xã hội ......................................................................... 41
1.4. Môi trường dân số ......................................................................................... 42
1.5. Môi trường công nghệ ................................................................................... 42
2. Môi trƣờng ngành vận tải hàng không ........................................................... 42
3. Phân tích nội bộ doanh nghiệp ........................................................................ 44
3.1 Trình độ tổ chức và quản lý bên trong doanh nghiệp .................................... 45
3.2. Nhân tố con người ......................................................................................... 45
3.3. Khả năng về tài chính .................................................................................... 46
3.4. Trình độ công nghệ ....................................................................................... 46
4. Tình hình hoạt động của Vietnam Airlines trong những năm gần đây ........ 47
III – Phân tích chiến lƣợc cạnh tranh tại Vietnam Airlines .............................. 49
1. Về hoạt động bay của VNA ............................................................................. 49
1.1. Mạng bay ....................................................................................................... 49
1.2. Sân bay .......................................................................................................... 51
1.3. Đội máy bay ................................................................................................... 52
2. Các sản phẩm và dịch vụ của VNA ................................................................. 53
2.1. Đối tượng khách hàng ................................................................................... 53
2.2. Dịch vụ trên không ........................................................................................ 54
2.3. Dịch vụ mặt đất .............................................................................................. 54
3. Giá bán tại VNA .............................................................................................. 56
4. Mạng phân phối của VNA ............................................................................... 58
5. Đánh giá kết quả mà VNA đã đạt đƣợc với chiến lƣợc phát triển của
mình ..................................................................................................................... 60
Chƣơng III – MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN CHIẾN LƢỢC
CẠNH TRANH TẠI VIETNAM AIRLINES .................................................... 61
I – Mục tiêu chiến lƣợc của Vietnam Airlines .................................................... 61
1. Định hƣớng phát triển ngành Hàng không dân dụng Việt Nam của
Chính phủ ............................................................................................................ 61
2. Mục tiêu và chiến lƣợc phát triển của Vietnam Airlines từ nay đến năm
2015 ...................................................................................................................... 61
3. Dự báo thị trƣờng hàng không trong những năm tới .................................... 62
II – Một số kiến nghị, giải pháp phát triển chiến lƣợc cạnh tranh của
Vietnam Airlines .................................................................................................. 63
1. Đối với chính phủ............................................................................................. 63
1.1 Các chính sách chung .................................................................................... 63
1.2 Các biện pháp cụ thể đối với VNA .................................................................. 65
2. Đối với Hãng hàng không Vietnam Airlines................................................... 65
2.1 Giải pháp về sản phẩm ................................................................................... 66
2.1.1 Đa dạng hóa sản phẩm ................................................................................ 66
2.1.2 Cá biệt hóa sản phẩm .................................................................................. 67
2.1.3 Hoàn thiện sản phẩm................................................................................... 69
2.1.4 Chiến lược cụ thể về sản phẩm đối với các đối tượng khách hàng ............. 73
2.2 Giải pháp về giá .............................................................................................. 74
2.3 Giải pháp về mạng bán ................................................................................... 77
2.4 Giải pháp về xúc tiến và cạnh tranh ............................................................... 78
2.5 Các giải pháp khác ......................................................................................... 79
2.6 Giải pháp tận dụng cơ hội .............................................................................. 81
2.6.1 Chú trọng nâng cao chất lượng dịch vụ cung cấp cho khách hàng ............ 81
2.6.2 Hợp tác với các hãng hàng không giá rẻ tiềm năng, gia tăng thị phần
trong ngành .......................................................................................................... 82
2.6.3 Thúc đẩy đào tạo nhân lực .......................................................................... 82
2.6.4 An toàn hàng không – Thế mạnh hàng đầu của VNA ................................ 83
2.7. Hoạt động Marketing và PR – một bước tạo dựng uy tín, đẳng cấp cho
VNA ...................................................................................................................... 83
KẾT LUẬN .......................................................................................................... 86
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Hiệp hội vận tải Hàng không Việt Nam
IATA
( International Air Transportation Association )
Tổ chức Hàng không dân dụng thế giới
ICAO
( International Civil Aviation Organization )
Các hãng Hàng không giá rẻ
LCC
( Low Cost Carriers )
GLP Golden Lotus Plus
FFP Frequent Flier Program
Tổ chức thƣơng mại thế giới
WTO
( World Trade Organization )
HKVN Hàng không Việt Nam
TCTHKVN Tổng công ty Hàng không Việt Nam
Hãng hàng không Quốc gia Việt Nam
VNA
( Vietnam Airlines )
ĐBA Thị trƣờng Đông Bắc Á
ĐNA Thị trƣờng Đông Nam Á
TBD Thị trƣờng Thái Bình Dƣơng
VPKVMB Văn phòng khu vực Miền Bắc
VPKVMN Văn phòng khu vực Miền Nam
VPKVMT Văn phòng khu vực Miền Trung
DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ
Sơ đồ 2.1: Cấu trúc sự phối thuộc theo kiểu mô hình kim tự tháp
Bảng 2.1: Hiệp định song phương giữa Việt Nam và các quốc gia
Bảng 2.2 Kết quả doanh thu của VNA
Bảng 2.3: Lợi nhuận của VNA
Bảng 2.4: Kết quả do IATA công bố về vận tải hàng không và hàng hoá của các
khu vực trong năm 2009
Bảng 2.5: Đội máy bay của VNA
Bảng 2.6: Quy mô và cơ cấu đội máy bay của các hãng hàng không quốc tế đối
thủ cạnh tranh của Vietnam Airlines
Bảng 2.7: Mạng đường bay quốc tế điển hình của VNA
Bảng 2.8: Số lượng chuyến bay của VNA thực hiện trong tuần
Bảng 2.9: Xếp hạng về chất lượng dịch vụ trên không của các hãng hàng không
khai thác đường bay có đầu đến tại Việt Nam
Bảng 2.10: Bảng số liệu tỷ trọng ý kiến của các mảng dịch vụ năm 2008, 2009
của VNA
Bảng 2.11: Kết quả vận chuyển trên các khu vực thị trường quốc tế
Bảng 2.12: Tình hình chậm chuyến tại sân bay Nội Bài trong đợt phục vụ tết
2010
Bảng 3.1: Dự báo thị trường vận tải hành khách quốc tế của VNA trong giai
đoạn 2005 – 2015
Bảng 3.2: Dự báo thị trường khách QT theo khu vực đi và đến Việt Nam đến
năm 2015
Bảng 3.3: Dự báo thị trường vận tải hàng hoá của VNA giai đoạn 2005 - 2015
Bảng 3.4: Quan hệ giữa doanh thu bán theo kế hoạch và ngân sách quảng cáo
LỜI NÓI ĐẦU
1.Tính cấp thiết của đề tài
Đợt khủng hoảng kinh tế thế giới 2007 tiếp tục đến 2009 và còn diễn biến cho
đến đầu năm 2010, nói lên sự suy thoái của kinh tế toàn cầu. Trước những khó khăn
của nền kinh tế toàn cầu gây ra, mỗi doanh nghiệp, mỗi công ty cần đưa ra những
chiến lược hết sức phù hợp, không những nhằm duy trì và ổn định tình hình kinh
doanh của doanh nghiệp trong thời kỳ khủng hoảng mà chiến lược đó còn phải giúp
doanh nghiệp vượt qua đối thủ khác, cạnh tranh với doanh nghiệp khác nhằm vươn
tới vị trí cao hơn, tận dụng cơ hội để phát triển, đón đầu cho sự hồi phục kinh tế.
Đặc biệt là đối với hãng hàng không, một ngành khá nhạy cảm với tình hình chung
của thế giới. Đợt khủng hoảng này xảy ra, gây không ít khó khăn cho các hãng hàng
không nhỏ và chưa có chỗ đứng trên thế giới, làm các hãng này không những thua
lỗ mà còn gây mất uy tín nơi khách hàng. Đối với, Vietnam Airlines, một hãng hàng
không hàng đầu Việt Nam, cũng không ngoại trừ, cũng không đứng ngoài vòng ảnh
hưởng của cuộc khủng hoảng trên. Tuy nhiên, với bề dày kinh nghiệm và khả năng
tài chính ổn định cũng như có sự giúp đỡ từ chính phủ, người anh cả Vietnam
Airlines dường như đã khống chế được tương đối sự ảnh hưởng của khủng hoảng
toàn cầu lên doanh nghiệp. Tuy nhiên, để Vietnam Airlines tiếp tục là một hãng
hàng không đi đầu tại Việt Nam, với uy tín nhiều năm của mình, Vietnam Airlines
cần đưa ra những chiến lược cạnh tranh cụ thể nhằm tiếp tục đối phó với khủng
hoảng và tận dụng cơ hội phát triển thị trường, mở rộng mạng đường bay, gia tăng
thị phần trong thị trường.
Với mục đích đó, người viết đã chọn đề tài: “Giải pháp phát triển chiến lược
cạnh tranh của Hãng hàng không Quốc gia Việt Nam” làm đề tài khóa luận tốt
nghiệp.
2. Mục đích nghiên cứu của đề tài
- Hệ thống hóa lý luận về cạnh tranh, năng lực cạnh tranh, chiến lược cạnh tranh,
đặc biệt là chiến lược cạnh tranh trong ngành hàng không
1
- Phân tích, đánh giá các yếu tố cạnh tranh của chiến lược cạnh tranh tại Hãng hàng
không Quốc gia Việt Nam
- Đưa ra những giải pháp giúp nâng cao chiến lược cạnh tranh tại Vietnam Airlines
qua những yếu tố cạnh tranh trong ngành, giúp hãng có thể cạnh tranh bền vững với
những đối thủ trong ngành.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
- Hệ thống hóa các lý thuyết về chiến lược cạnh tranh, năng lực cạnh tranh của
Hãng hàng không Quốc gia Việt Nam.
- Phạm vi nghiên cứu của đề tài là trong khoảng thời gian 5 năm từ 2005 đến nay.
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
Đề tài được nghiên cứu trên cơ sở kết hợp các phương pháp phân tích – tổng
hợp, kết hợp lý luận với thực tiễn, đi từ cái chung đến cái riêng, từ phân tích đến
đánh giá để đưa ra các định hướng phát triển cùng với các giải pháp và kiến nghị
hoàn thiện.
5. Kết cấu khóa luận
Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, nội dung của khóa luận bao
gồm 03 chương:
Chương I: Những vấn đề lý luận về chiến lược cạnh tranh trong vận tải hàng không
Chương II: Thực trạng chiến lược cạnh tranh tại Vietnam Airlines
Chương III: Một số giải pháp nâng cao chiến lược cạnh tranh tại Vietnam Airlines
Người viết mong muốn qua khóa luận này có thể nghiên cứu và đóng góp ý kiến
của bản thân về một vấn đề quan trọng đang được rất nhiều doanh nghiệp quan tâm.
Tuy nhiên, do trình độ có hạn của một sinh viên và thời gian nghiên cứu hạn hẹp,
khóa luận này không tránh khỏi những khiếm khuyết. Người viết rất mong các thầy
cô và mọi người đóng góp ý kiến giúp người viết có thể hoàn thành tốt bài nghiên
cứu của mình.
Em xin chân thành cảm ơn ThS. Nguyễn Lệ Hằng và những người đã giúp đỡ
em hoàn thành bài khóa luận này!
2
CHƢƠNG I – NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CHIẾN LƢỢC CẠNH
TRANH TRONG NGÀNH VẬN TẢI HÀNG KHÔNG
I – Lý thuyết về chiến lƣợc cạnh tranh
1. Chiến lƣợc
1.1. Khái niệm chiến lƣợc
Theo nghĩa thông thường, chiến lược (xuất phát từ gốc từ Hy Lạp là strategos) là
một thuật ngữ quân sự được dùng để chỉ kế hoạch dàn trận và phân bố lực lượng với
mục tiêu đánh thắng kẻ thù. Carl von Clausewitz - nhà binh pháp của thế kỷ 19 - đã
mô tả chiến lược là “lập kế hoạch chiến tranh và hoạch định các chiến dịch tác
chiến. Những chiến dịch ấy sẽ quyết định sự tham gia của từng cá nhân”. Gần đây
hơn, sử gia Edward Mead Earle đã mô tả chiến lược là “nghệ thuật kiểm soát và
dùng nguồn lực của một quốc gia hoặc một liên minh các quốc gia nhằm mục đích
đảm bảo và gia tăng hiệu quả cho quyền lợi thiết yếu của mình”.
Từ thập kỷ 60, thế kỷ XX, chiến lược được ứng dụng vào lĩnh vực kinh doanh
và thuật ngữ “Chiến lược kinh doanh” ra đời. Quan niệm về chiến lược kinh doanh
phát triển dần theo thời gian và được tiếp cận với nhiều hướng khác nhau.
Năm 1962, Chandler định nghĩa chiến lược như là “việc xác định các mục tiêu,
mục đích cơ bản dài hạn của doanh nghiệp và việc áp dụng một chuỗi các hành
động cũng như việc phân bổ các nguồn lực cần thiết để thực hiện mục tiêu
này”(Chandler,A.(1962).Strategy and Structure. Cambrige, Massacchusettes. MIT
Press). Có nhiều các định nghĩa khác nhau như "Chiến lược là một tập hợp của các
chuỗi hoạt động được thiết kế nhằm tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững." theo
McKinsey (1978) hoặc "Chiến lược không chỉ là một kế họach, cũng không chỉ là
một ý tưởng, chiến lược là triết lý sống của một công ty."(Cynthia. A. Montgomery)
đến ngày nay, các tổ chức kinh doanh tiếp cận chiến lược theo cách mới: Chiến lược
là kế hoạch kiểm soát và sử dụng nguồn lực của tổ chức như con người, tài sản, tài
chính… nhằm mục đích nâng cao và bảo đảm những quyền lợi thiết yếu của mình.
Kenneth Andrews là người đầu tiên đưa ra các ý tưởng nổi bật này trong cuốn sách
kinh điển The Concept of Corporate Strategy. Theo ông, chiến lược là những gì mà
3
một tổ chức phải làm dựa trên những điểm mạnh và điểm yếu của mình trong bối
cảnh có những cơ hội và những mối đe dọa.
Dù tiếp cận theo cách nào thì về bản chất chiến lược vẫn là phác thảo hình ảnh
tương lai của doanh nghiệp trong lĩnh vực hoạt động và khả năng khai thác. Theo
cách hiểu này, thuật ngữ chiến lược kinh doanh được dung theo ba ý nghĩa phổ biến
nhất: thứ nhất, xác lập mục tiêu dài hạn của doanh nghiệp; thứ hai, đưa ra các
chương trình hành động tổng quát; thứ ba, lựa chọn các phương pháp hành động,
triển khai phân bổ nguồn lực để thực hiện mục tiêu đó. Có thể nói việc xây dựng và
thực hiện chiến lược thực sự đã trở thành một nhiệm vụ hàng đầu và quan trọng
trong mỗi doanh nghiệp hiện nay để các doanh nghiệp có thể phát triển bền vững
trên nền tảng quan điểm chiến lược của mình.
1.2. Các cấp chiến lƣợc trong doanh nghiệp
Có ba cấp chiến lược doanh nghiệp cần xem xét: chiến lược cấp công ty, chiến
lược cạnh tranh (chiến lược kinh doanh - chiến lược cấp đơn vị kinh doanh), chiến
lược cấp chức năng.
Đối với chiến lược cấp công ty doanh nghiệp phải xác định được ngành hoặc các
ngành kinh doanh mà doanh nghiệp sẽ tham gia cạnh tranh. Đồng thời, doanh
nghiệp cũng cần xác định các ngành kinh doanh đó được quản lý như thế nào để
tăng cường vị trí tổng thể của do