Khóa luận Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng nguồn nhân lực tại Công ty Cổ phần cảng Vật Cách

Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng nguồn nhân lực tại Công ty Cổ phần cảng Vật Cách Sinh viên: Nguyễn Thị Lệ Quyên – QT901N -1- LỜI MỞ ĐẦU Con người - Nguồn lực quý giỏ nhất trong tất cả cỏc lĩnh vực của cuộc sống quanh ta. Con người cú khả năng chế tạo và chinh phục tự nhiờn, cú khả năng tạo ra của cải vật chất cho xó hội và cũng chớnh con người tạo nờn những bước ngoặt vĩ đại nhất trong lịch sử loài người. Cú thể núi con người là chủ thể của mọi hoạt động. Trong lĩnh vực kinh doanh cũng vậy, việc phỏt huy được yếu tố con người hay khụng sẽ quyết định kết quả hoạt động của doanh nghiệp. Giống như lời của Jim Keyser – Giỏm đốc chịu trỏch nhiệm về nhõn sự của tập đoàn Cooper và Lybran ở Toronto – Canada đó núi: “ Cỏc cụng ty ngày nay hơn nhau hay khụng là do phẩm chất, trỡnh độ và sự gắn bú của cụng nhõn viờn đối với cụng ty, nghĩa là cỏc nhà quản trị nhõn sự phải nhận thức và đề ra chiến lược quản trị tài nguyờn nhõn sự của mỡnh một cỏch cú hiệu quả”. Thật vậy, một cụng ty hay một tổ chức nào dự cú nguồn tài chớnh dồi dào, nguồn tài nguyờn (vật tư) phong phỳ với hệ thống mỏy múc thiết bị hiện đại, kốm theo cỏc cụng thức khoa học kỹ thuật thần kỳ đi chăng nữa cũng sẽ trở nờn vụ ớch nếu khụng biết quản trị nguồn nhõn lực. Hiện nay ở nước ta - một nước đang phỏt triển, vấn đề quản trị nhõn lực vẫn cũn nhiều hạn chế cần khắc phục như tỡnh trạng quản lý cũn lỏng lẻo, chưa tận dụng được nguồn nhõn lực dồi dào dẫn đến hiện tượng chảy mỏu chất xỏm ra nước ngoài. Trong bối cảnh đất nước đó ra nhập WTO thỡ vấn đề quản trị nhõn lực càng cần phải quan tõm nhiều hơn nữa sao cho cú thể phỏt huy hết những tiềm năng của con người Việt Nam ta. Là sinh viờn năm cuối được thực tập tại Cụng ty Cổ phần cảng Vật Cỏch là một cơ sở cho em trong việc tiếp cận với một ngành nghề đúng vai trũ quan trọng của nền kinh tế Thành phố và Quốc gia. Em cú được những hiểu biết sõu sắc hơn về tổng quan nền kinh tế, được tiếp cận với cụng việc và quan trọng hơn là em cú cơ hội để ỏp dụng những kiến thức của mỡnh đó được học trờn giảng đường vào thực tế. Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng nguồn nhân lực tại Công ty Cổ phần cảng Vật Cách Sinh viên: Nguyễn Thị Lệ Quyên – QT901N -2- Trong quỏ trỡnh em thực tập tại Cụng ty Cổ phần cảng Vật Cỏch em đó nhận ra Nhõn sự là một vấn đề mấu chốt để giỳp .cụng ty tồn tại và phỏt triển trong mụi trường đầy cạnh tranh như hiện nay. Do vậy em đó chọn đề tài khoỏ luận của em là: “Một số biện phỏp nõng cao hiệu quả quản lý và sử dụng nguồn nhõn lực tại Cụng ty Cổ phần cảng Vật Cỏch “. Nội dung đề tài được kết cấu như sau: Phần 1: Cơ sở lý luận về nguồn nhõn lực, quản trị nhõn lực và vấn đề sử dụng hiệu quả nguồn nhõn lực. Phần 2: Thực trạng sử dụng nguồn nhõn lực tại Cụng ty Cổ phần cảng Vật Cỏch . Phần 3: Một số biện phỏp nhằm nõng cao hiệu quả quản lý và sử dụng nguồn nhõn lực tại Cụng ty Cổ phần cảng Vật Cỏch . Em xin cảm ơn Ban lónh đạo Cụng ty, đặc biệt là cỏc cụ, chỳ, anh chị làm việc trong phũng tổ chức hành chớnh đó tạo điều kiện hướng dẫn em trong quỏ trỡnh em thực tập tại Cụng ty . Em xin chõn thành cảm ơn cụ giỏo hướng dẫn Thạc sĩ: Nguyễn Thị Hoàng Đan đó tận tỡnh giỳp đỡ, chỉ bảo em trong suốt thời gian làm đề tài khoỏ luận tốt nghiệp. Đồng thời em xin cảm ơn đến tập thể cỏc thầy cụ giỏo tổ Bộ mụn Quản trị kinh doanh trường Đại học Dõn lập Hải Phũng đó tạo mọi điều kiện giỳp em hoàn thành đề tài của mỡnh. Tuy nhiờn, do trỡnh độ hiểu biết và kinh nghiệm của bản thõn cũng như phạm vi của đề tài cũn nhiều hạn chế. Vỡ vậy khoỏ luận của em khụng trỏnh khỏi những thiếu sút. Em rất mong được sự sự gúp ý của cỏc thầy cụ và cỏc bạn để khoỏ luận của em được hoàn thiện hơn. Em xin chõn thành cảm ơn! Sinh viờn Nguyễn Thị Lệ Quyờn Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng nguồn nhân lực tại Công ty Cổ phần cảng Vật Cách Sinh viên: Nguyễn Thị Lệ Quyên – QT901N -3- Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng nguồn nhân lực tại Công ty Cổ phần cảng Vật Cách Sinh viên: Nguyễn Thị Lệ Quyên – QT901N -4- MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU PHẦN 1: CƠ SỞ Lí LUẬN VỀ NGUỒN NHÂN LỰC, QUẢN Lí NGUỒN NHÂN LỰC VÀ VẤN ĐỀ SỬ DỤNG HIỆU QUẢ NGUỒN NHÂN LỰC ... 8 1.1. NGUỒN NHÂN LỰC ............................................................................................. 8 1.1.1. Khỏi niệm nguồn nhõn lực ................................................................................... 8 1.1.2. Vai trũ của nguồn nhõn lực .................................................................................. 9 1.1.3. Cỏc đặc trƣng cơ bản của nguồn nhõn lực ..................................................... 10 1.1.3.1. Số lƣợng nguồn nhõn lực ...................................................................................... 10 1.1.3.2. Chất lƣợng nguồn nhõn lực .................................................................................. 11 1.1.3.3. Cơ cấu nguồn nhõn lực .......................................................................................... 13 1.2. QUẢN Lí NGUỒN NHÂN LỰC ....................................................................... 14 1.2.1. Khỏi niệm về quản lý nguồn nhõn lực “QLNNL” ........................................ 14 1.2.3. Mục tiờu của quản trị nhõn lực ......................................................................... 15 1.2.3.1. Mục tiờu kinh tế ...................................................................................................... 15 1.2.3.2. Mục tiờu xó hội ........................................................................................................ 15 1.2.3.3. Mục tiờu củng cố và phỏt triển tổ chức .............................................................. 15 1.2.3.4. Mục tiờu thực hiện cỏc chƣc năng, nhiệm vụ của tổ chức .............................. 15 1.2.3.5. Mục tiờu phục vụ nhõn viờn ................................................................................. 16 1.2.4. Vai trũ và chức năng của quản lý nguồn nhõn lực ........................................ 16 1.2.4.1. Vai trũ của quản lý nguồn nhõn lực.................................................................... 16 1.2.4.2. Chức năng của quản lý nguồn nhõn lực ............................................................ 17 1.2.5. Sự khỏc nhau giữa quản lý nguồn nhõn lực hiện đại với quản lý nhõn sự truyền thống ..................................................................................................................... 19 1.2.6. Một số nội dung chớnh của Quản trị nguồn nhõn lực .................................. 20 1.2.6.1. Thiết kế và phõn tớch cụng việc ..................................................................... 20 1.2.6.2. Kế hoạch hoỏ nguồn nhõn lực.............................................................................. 22 1.2.6.3. Tuyển mộ, tuyển chọn nhõn viờn ........................................................................ 23 1.2.6.4. Định mức lao động ................................................................................................. 24 Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng nguồn nhân lực tại Công ty Cổ phần cảng Vật Cách Sinh viên: Nguyễn Thị Lệ Quyên – QT901N -5- 1.2.6.5. Đỏnh giỏ thực hiện cụng việc ................................................................................ 26 1.2.6.6. Đào tạo và phỏt triển nguồn nhõn lực ................................................................ 27 1.2.6.7. Thự lao lao động ...................................................................................................... 29 1.2.6.7.1. Giới thiệu về thống thang, bản lƣơng hiện hành của nhà nƣớc ... 30 1.2.6.7.2. Cỏc hỡnh thức trả lƣơng.................................................................... 31 1.2.6.8. An toàn và sức khoẻ ngƣời lao động .................................................. 33 1.2.7. Ảnh hƣởng của mụi trƣờng tới quản trị nguồn nhõn lực. ........................... 34 1.3. VẤN ĐỀ QUẢN Lí VÀ SỬ DỤNG HIỆU QUẢ NGUỒN NHÂN LỰC ... 35 1.3.1. Khỏi niệm về hiệu quả sử dụng nguồn nhõn lực ........................................... 35 1.3.1.1. Khỏi niệm chung về hiệu quả ............................................................................... 35 1.3.1.2. Khỏi niệm hiệu quả sử dụng lao động ................................................................ 35 1.3.2. Cỏc chỉ tiờu đỏnh giỏ hiệu quả quản lý và sử dụng Nguồn nhõn lực......... 37 1.3.3. Vai trũ của việc nõng cao hiệu quả quản lý và sử dụng nguồn nhõn lực .. 38 1.4. í nghĩa, phƣơng hƣớng và biện phỏp nõng cao hiệu quả quản lý và sử dụng nguồn nhõn lực của doanh nghiệp .............................................................................. 39 1.4.1. í nghĩa của việc nõng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực của doanh nghiệp .. 39 1.4.2. Phƣơng hƣớng và cỏc biện phỏp nõng cao hiệu quả sử dụng nguồn nhõn lực của doanh nghiệp ............................................................................................................ 40 PHẦN 2: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG NGUỒN NHÂN LỰCVÀ QUẢN Lí NHÂN LỰC TẠI CễNG TY ............................................................................ 42 2.1. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ CễNG TY CỔ PHẦN CẢNG VẬT CÁCH ... 42 2.1.1. Qỳa trỡnh hỡnh thành và phỏt triển của Cụng ty Cổ phần cảng Vật Cỏch 42 2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của Cụng ty Cổ phần cảng Vật Cỏch ....................... 43 2.1.3. Cơ cấu tổ chức của Cụng ty Cổ phần cảng Vật Cỏch ................................... 45 2.1.3.1. Sơ đồ cơ cấu tổ chức bộ mỏy Cụng ty Cổ phần cảng Vật Cỏch .................... 45 2.1.3.2. Nhiệm vụ chức năng cỏc cấp quản trị của cụng ty. .......................................... 46 2.1.3.3. Nhiệm vụ của cỏc phũng ban chức năng .......................................................... 48 2.1.4. Kết quả hoạt động kinh doanh của Cụng ty Cổ phần cảng Vật Cỏch ..... 51 2.2. PHÂN TÍCH HIỆN TRẠNG QUẢN Lí VÀ SỬ DỤNG LAO ĐỘNG TẠI Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng nguồn nhân lực tại Công ty Cổ phần cảng Vật Cách Sinh viên: Nguyễn Thị Lệ Quyên – QT901N -6- CễNG TY CỔ PHẦN CẢNG VẬT CÁCH ............................................................. 53 2.2.1. Đặc điểm lực lƣợng lao động ............................................................................. 53 2.2.2. Tỡnh hỡnh chất lƣợng nhõn lực của Cụng ty Cổ phần cảng Vật Cỏch ...... 54 2.2.2.1. Tớnh chất lao động .................................................................................................. 54 2.2.2.2. Lao động theo giới tớnh .......................................................................................... 55 2.2.2.3. Lao động theo độ tuổi ............................................................................................ 56 2.2.2.4. Lao động theo trỡnh độ học vấn ........................................................................... 57 2.3. THỰC TRẠNG CễNG TÁC QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC TẠI CễNG TY CỔ PHẦN CẢNG VẬT CÁCH ........................................................................... 59 2.3.1. Phõn tớch hiệu quả sử dụng nguồn nhõn lực tại Cụng ty Cổ phần cảng Vật Cỏch ...................................................................................... 59 2.3.2. Phõn tớch nguyờn nhõn ảnh hƣởng tới hiệu quả sử dụng nguồn nhõn lực tại Cụng ty Cổ phần cảng Vật Cỏch ................................................................................. 61 2.3.2.1. Phõn tớch cụng tỏc hoạch định nguồn nhõn lực tại Cụng ty Cổ phần cảng Vật Cỏch ....................................................................................................... 61 2.3.2.2. Phõn tớch cụng tỏc tuyển dụng nguồn nhõn lực tại Cụng ty .......................... 62 2.3.2.3. Cụng tỏc định mức lao động ................................................................................. 70 2.3.2.4. Phõn cụng và hợp tỏc lao động ............................................................................ 72 2.3.2.5. Chế độ làm việc và nghỉ ngơi ................................................................................ 74 2.3.2.6. Phõn tớch cụng tỏc đào tạo và phỏt triển nguồn nhõn lực tại Cụng ty ................................................................................................................................. 75 2.3.2.7. Thự lao và chớnh sỏch đói ngộ ngƣời lao động trong Cụng ty ....................... 79 2.3.2.9. Phõn tớch cụng tỏc an toàn và sức khoẻ cho ngƣời lao động tại Cụng ty ................................................................................................................................. 88 2.4. Một số đỏnh giỏ chung về tỡnh hỡnh quản lý và sử dụng nguồn nhõn lực tại Cụng ty Cổ phần cảng Vật Cỏch ................................................................................. 89 2.4.1. Ƣu điểm .................................................................................................................. 89 2.4.2. Nhƣợc điểm ........................................................................................................... 89 Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng nguồn nhân lực tại Công ty Cổ phần cảng Vật Cách Sinh viên: Nguyễn Thị Lệ Quyên – QT901N -7- Phần III. MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN Lí VÀ SỬ DỤNG NGUỒN NHÂN LỰC TẠI CễNG TY CỔ PHẦN CẢNG VẬT CÁCH ................................................................................................................ 84 3.1. Mục tiờu và phƣơng hƣớng phỏt triển của Cụng ty Cổ phần cảng Vật Cỏch những năm tới ......................................................................................... 85 3.2. Một số biện phỏp chủ yếu nhằm nõng cao hiệu quả quản lý và sử dụng nguồn nhõn lực tại Cụng ty Cổ phần cảng Vật Cỏch .................................. 86 3.2.1. Biện phỏp 1: Nõng cao chất lƣợng cụng tỏc tuyển dụng lao động..... 86 3.2.2. Biện phỏp 2: Sắp xếp bố trớ sử dụng loa động năng động và hợp lý hơn ............................................................................................................................ 89 3.2.3. Biện phỏp 3: Khuyến khớch động viờn tinh thần làm việc của ngƣời lao động ............................................................................................................ 92 3.2.4. Biện phỏp 4: Tiếp tục đào tạo để nõng cao chất lƣợng lao động ..... 96 KẾT LUẬN ..................................................................................................... 102 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................. 104 Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng nguồn nhân lực tại Công ty Cổ phần cảng Vật Cách Sinh viên: Nguyễn Thị Lệ Quyên – QT901N -8- PHẦN 1 CƠ SỞ Lí LUẬN VỀ NGUỒN NHÂN LỰC, QUẢN Lí NGUỒN NHÂN LỰC VÀ VẤN ĐỀ SỬ DỤNG HIỆU QUẢ NGUỒN NHÂN LỰC 1.1. NGUỒN NHÂN LỰC 1.1.1. Khỏi niệm nguồn nhõn lực Hiện nay, nguồn nhõn lực là nguồn lực quan trọng nhất, quyết định sự tồn tại và phỏt triển của mỗi quốc gia cũng như mỗi doanh nghiệp. Đứng trờn cỏc giỏc độ khỏc nhau, khi nghiờn cứu nguồn nhõn lực, cỏc học giả đó đưa ra cỏc khỏi niệm khỏc nhau về nguồn nhõn lực cho phự hợp với mục tiờu nghiờn cứu. Nguồn nhõn lực hay nguồn lực lao động bao gồm số người trong độ tuổi lao động cú khả năng lao động (trừ những người tàn tật, mất sức lao động loại nặng) và những người ngoài độ tuổi lao động nhưng thực tế đang làm việc [10]. Nguồn nhõn lực là nguồn lực của mỗi con người gồm cú thể lực và trớ lực. Nguồn lực trong doanh nghiệp được hiểu là toàn bộ số lao động mà doanh nghiệp cú và cú thể huy động toàn bộ thực hiện nhiệm vụ sản xuất kinh doanh. Nguồn nhõn lực của một tổ chức được hỡnh thành trờn cơ sở cỏc cỏ nhõn với vai trũ khỏc nhau và được liờn kết với nhau theo những mục tiờu nhất định. Nguồn nhõn lực khỏc với cỏc nguồn nhõn lực khỏc của doanh nghiệp ở bản chất con người [3]. Nguồn nhõn lực theo cỏch hiểu của cỏc nhà kinh tế là tổng thể những tiềm năng của con người (trước hết và cơ bản nhất là tiềm năng lao động) của một quốc gia, một vựng lónh thổ cú trong một thời kỡ nhất định (cú thể tớnh cho 1 năm, 5 năm, 10 năm phự hợp với chiến lược và kế hoach phỏt triển). Tiềm năng đú bao hàm tổng hợp năng lực và thể lực, trớ lực nhõn cỏch của con người đỏp ứng một cơ cấu do nền kinh tế xó hội đũi hỏi (tức là cơ sở về số lượng, chất lượng và cơ cấu). Toàn bộ tiềm năng đú hỡnh thành năng lực xó hội của con người (năng lực xó hội nguồn nhõn lực). Nguồn nhõn lực xó hội của nguồn nhõn lực cú được thụng qua Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng nguồn nhân lực tại Công ty Cổ phần cảng Vật Cách Sinh viên: Nguyễn Thị Lệ Quyên – QT901N -9- giỏo dục đào tạo, chăm súc sức khoẻ và nú khụng ngừng được tăng cường, nõng cao trong quỏ trỡnh sống và làm việc. Xột theo nghĩa rộng thỡ nguồn nhõn lực chớnh là nguồn lực của con người bao gồm 2 thành tố là thể lực và trớ lực, là tài nguyờn quan trọng nhất để đỏnh giỏ tiềm lực và sự phỏt triển của mỗi quốc gia, mỗi vựng, mỗi địa phương, mỗi ngành hay mỗi doanh nghiệp [8] . Theo nghĩa hẹp trong phạm vi một tổ chức thỡ nguồn nhõn lực chớnh là số lượng và chất lượng người lao động đang làm việc trong tổ chức đú. Mặc dự, nguồn nhõn lực được nhỡn từ cỏc gúc độ khỏc nhau với những cỏch hiểu khỏc nhau, song đều nhất trớ với nhau đú là nguồn nhõn lực núi lờn khả năng lao động của xó hội. Đú là nguồn nhõn lực quan trọng nhất, phong phỳ nhất và nhiều nhất so với cỏc loại tài nguyờn khỏc Nguồn nhõn lực. 1.1.2. Vai trũ của nguồn nhõn lực Sự phỏt triển kinh tế xó hội của mỗi quốc gia cũng mỗi doanh nghiệp đều phụ thuộc rất lớn vào việc khai thỏc, quản lý và sử dụng hợp lý, hiệu quả cỏc nguồn lực của đất nước như tài nguyờn thiờn nhiờn, trỡnh độ khoa học kỹ thuật và cụng nghệ, nguồn vốn và tiềm lực về con người hay nguồn nhõn lực. Nhưng trong đú, nguồn lực cú vai trũ quan trọng nhất và mang tớnh quyết định chớnh là nguồn nhõn lực. Nguồn nhõn lực là yếu tố của sự phỏt triển và mục tiờu cuối cựng của sự phỏt triển là phục vụ ngày càng tốt hơn con người, nõng cao chất lượng cuộc sống cho con người. Như vậy, con người vừa là mục tiờu vừa là động lực của sự phỏt triển xó hội. Mọi hoạt động sản xuất ra của cải vật chất và tinh thần cho xó hội đều do những hoạt động của con người tạo nờn. Họ phỏt minh, sỏng chế ra tư liệu lao động tỏc động vào đối tượng lao động nhằm tạo ra của cải phục vụ cho con người và xó hội. Nguồn lực con nguời chớnh là nguồn “nội lực”, nếu biết khai thỏc và phỏt huy tốt, nú cú thể nhõn lờn sức mạnh của cỏc nguồn lực khỏc. Nền kinh tế và xó hội khụng thể phỏt triển nếu khụng cú đội ngũ đụng đảo những cụng nhõn lành nghề, những nhà khoa học kĩ thuật tài năng, những chuyờn Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng nguồn nhân lực tại Công ty Cổ phần cảng Vật Cách Sinh viên: Nguyễn Thị Lệ Quyên – QT901N -10- gia giỏi cú chuyờn mụn nghiệp vụ, những nhà doanh nghiệp thỏo vỏt, những nhà quản lớ tài ba, những nhà lónh đạo tận tụy biết nhỡn xa trụng rộng. Kinh nghiệm của nhiều nước trờn thế giới trong mấy thập kỷ qua cho thấy, nước nào biết chăm lo, sử dụng cú hiệu quả nguồn nhõn lực, biết phỏt huy nhõn tố con người thỡ nước đú cú thể đạt được tốc độ phỏt triển kinh tế nhanh mặc dự khụng giàu tài nguyờn thiờn nhiờn và trỡnh độ khoa học kĩ thuật chưa phỏt triển. Nhật Bản và cỏc nước NICs là những minh chứng điển hỡnh cho điều đú. Thực tế cụng cuộc đổi mới của nước ta trong những năm qua cho thấy, Đảng và Nhà Nước ta cú chủ trương, chớnh sỏch và cỏc biện phỏp thiết thực quan tõm, phỏt huy nhõn tố con người, giải phúng mọi nguồn lực và tiềm năng sỏng tạo, đem lại những thà