Khóa luận Quy trình kiểm toán doanh thu tại công ty kiểm toán DTL

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP QUY TRÌNH KIỂM TOÁN DOANH THU TẠI CÔNG TY KIỂM TOÁN DTL Ngành: KẾ TOÁN Chuyên ngành: KẾ TOÁN – KIỂM TOÁN Giảng viên hướng dẫn: ThS. Ngô Thị Mỹ Thúy Sinh viên thực hiện : Võ Trúc Phương MSSV: 0954030402 Lớp: 09DKKT5 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHỆ TP.HCM KHOA KẾ TOÁN – TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG TP. Hồ Chí Minh, 07/ 2013 BM05/QT04/ĐT Khoa: Kế toán – Tài chính – Ngân hàng PHIẾU GIAO ĐỀ TÀI KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP 1. Họ và tên sinh viên được giao đề tài: Võ Trúc Phương MSSV: 0954030402 Lớp: 09DKKT5 Ngành : Kế Toán Chuyên ngành : Kế Toán – Kiểm Toán 2. Tên đề tài : Quy trình kiểm toán doanh thu tại công ty Kiểm toán DTL. 3. Các dữ liệu ban đầu : .................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... 4. Các yêu cầu chủ yếu : .................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... 5. Kết quả tối thiểu phải có: 1) ...................................................................................................................................... 2) ...................................................................................................................................... 3) ...................................................................................................................................... 4) ...................................................................................................................................... Ngày giao đề tài: ……./……../……… Ngày nộp báo cáo: ……./……../……… Chủ nhiệm ngành (Ký và ghi rõ họ tên) TP. HCM, ngày … tháng … năm ………. Giảng viên hướng dẫn chính (Ký và ghi rõ họ tên) Giảng viên hướng dẫn phụ (Ký và ghi rõ họ tên) LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là đề tài nghiên cứu của tôi. Những kết quả và các số liệu khóa luận tốt nghiệp được thực hiện tại công ty kiểm toán DTL, không sao chép bất kỳ nguồn nào khác. Tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm trước nhà truờng về sự cam đoan này. TP. Hồ Chí Minh, Ngày 20 Tháng 7 Năm 2013 Sinh viên thực hiện VÕ TRÚC PHƯƠNG LỜI CẢM ƠN Lời cảm ơn chân thành và sâu sắc, em xin tri ân tới Quý Thầy cô trường Đại học Kỹ Thuật Công Nghệ TP.HCM và đặc biệt hơn nữa là Quý thầy cô khoa Kế Toán-Tài Chính- Ngân Hàng đã nhiệt tình chỉ dạy và truyền đạt những kiến thức bổ ích trong suốt bốn năm học tại trường để làm nền tảng vững vàng hơn trong công việc tương lai. Và lời tri ân sâu sắc nhất em xin được phép gửi tới Cô Ngô Thị Mỹ Thúy, Cô đã trực tiếp hướng dẫn chu đáo, luôn giúp đỡ và theo sát em trong quá trình thực tập tại Công ty Kiểm toán DTL đến khi hoàn thành khóa luận tốt nghiệp. Bên cạnh đó, em xin trân trọng gửi lời cảm ơn sâu sắc đến Ban giám đốc Công ty Kiểm toán DTL và đặc biệt là Phó Tổng giám đốc – Anh Tăng Quốc Thắng cùng Trưởng phòng nghiệp vụ 2 – Chị Lộ Nguyễn Thúy Phượng và các anh chị trong phòng đã tạo điều kiện tốt nhất cho em được tiếp xúc với thực tế công việc kiểm toán và luôn hỗ trợ, tận tình chỉ bảo, chia sẽ những kinh nghiệm làm việc cũng như những tài liệu cần thiết để em hoàn thành tốt khóa luận. Mặc dù có sự đầu tư về thời gian và công sức nhưng do thời gian thực tập có giới hạn và kiến thức còn hạn hẹp nên ắt hẳn không tránh khỏi những thiếu sót. Em kính mong nhận được sự đóng góp ý kiến và chỉ bảo của các Thầy Cô và anh chị trong công ty. Cuối cùng, em xin kính chúc Qúy Thầy Cô trường Đại học Kỹ Thuật Công Nghệ TP.HCM dồi dào sức khỏe và ngày càng thành công trong cuộc sống. Riêng Công ty kiểm toán DTL, em xin chúc Công ty ngày càng phát triển và có vị thế cao trong lĩnh vực dịch vụ này. Em xin chân thành cảm ơn! TP.HCM, ngày 20 tháng 7 năm 2013 Sinh viên thực hiện VÕ TRÚC PHƯƠNG i MỤC LỤC DANH MỤC CÁC BẢNG DANH MỤC CÁC HÌNH, SƠ ĐỒ CHÚ THÍCH CÁC TỪ VIẾT TẮT LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................................................1 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KIỂM TOÁN DOANH THU ....................4 1.1 Cơ sở lý luận về kiểm toan doanh thu ............................................................4 1.1.1 Khái niệm chung về kiểm toán ...............................................................4 1.1.2 Phân loại kiểm toán .................................................................................4 1.1.2.1 Căn cứ vào mục đích kiểm toán ..................................................4 1.1.2.2 Căn cứ vào chủ thể kiểm toán .....................................................4 1.1.2.3 Quy trinh kiểm toán chung.........................................................5 1.1.3 Nội dung khoản mục doanh thu .............................................................8 1.1.3.1 Khái niệm doanh thu và các khoản liên quan đến doanh thu 8 1.1.3.2 Điều kiện ghi nhận Doanh thu ................................................ 10 1.1.3.3 Các gian lận và sai sót liên quan đến khoản mục DT ............. 13 1.1.4 Quy trình kiểm toán doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ .............14 1.1.4.1 Tìm hiểu hệ thống kiểm soát nội bộ.........................................14 1.1.4.2 Đánh giá rủi ro kiểm soát thiết kế các thử nghiệm cơ bản ......17 1.1.4.3 Thực hiện các thử nghiệm kiểm soát .......................................19 1.1.4.4 Thực hiện các thử nghiệm cơ bản ............................................19 1.1.5 Quy trình kiểm toán doanh thu hoạt động tài chính .............................21 1.1.5.1 Đặc điểm ...................................................................................21 1.1.5.2 Kiểm toán doanh thu hoạt động tài chính .................................22 1.1.6 Quy trinh kiểm toán thu nhập khác .......................................................22 1.1.6.1 Đặc điểm ....................................................................................22 1.1.6.2 Kiểm toán thu nhập khác ...........................................................23 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VIỆC KIỂM TOÁN DOANH THU TẠI CÔNG TY KIỂM TOÁN DTL ...........................................................................................24 2.1 giới thiệu khái quát về công ty kiểm toán DTL ...........................................24 2.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển …………………………………….24 ii 2.1.2 Lĩnh vực hoạt động của công ty………………………………………24 2.1.2.1 Dịch vụ kiểm toán ..................................................................... 24 2.1.2.2 Dịch vụ kế toán ......................................................................... 25 2.1.2.3 Hoạch định tài chính ................................................................. 26 2.1.3 Phương châm hoạt động và chiến lược phát triển………………....….26 2.1.3.1 Phương châm hoạt động ............................................................ 26 2.1.3.2 Chiến lược phát triển .................................................................. 27 2.1.4 Tổ chức bộ máy quản lý công ty …………………………………….27 2.1.4.1 Sơ đồ tổ chức ............................................................................ 27 2.1.4.2 Bộ máy kế toán của công ty ...................................................... 29 2.2 Quy trình kiểm toán chung tại công ty kiểm toán DTL…………………….31 2.2.1 Phạm vi kiểm toán, tiếp nhận khách hàng……………………..……..31 2.2.1.1 Đánh giá khả năng tiếp nhận khách hàng .................................. 31 2.2.1.2 Phạm vi kiểm toán ..................................................................... 32 2.2.2 Lập kế hoạch kiểm toán trong giai đoạn tiền kế hoạch…………….....34 2.2.3 Lập kế hoạch kiểm toán ........................................................................36 2.2.4 Thực hiện kiểm toán........................................................................ …..37 2.2.5 Hoàn tất hồ sơ kiểm toán ................................................................ ….37 2.3 Tìm hiểu và đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ của doanh thu ................... 38 2.3.1 Tìm hiểu về kiểm soát nội bộ……….....……………………………...38 2.3.2 Đánh giá sơ bộ rủi ro kiểm soát…………………….……….………..40 2.3.3 Thử nghiệm kiểm soát………………………………………..………41 2.3.4 Đánh giá lại rủi ro kiểm soát………………………………………….45 2.4 Quy trình kiểm toán doanh thu .......................................................................... 45 2.4.1 Các quy định áp dụng .......................................................................... 45 2.4.2 Chứng từ cần thu thập .......................................................................... 45 2.5 Thực tiễn quy trình kiểm toán doanh thu cho một khách hàng Công ty XYZ của Công ty Kiểm toán DTL .......................................................................................... 50 2.5.1 giới thiệu về công ty XYZ ................................................................... 50 2.5.1.1 Đặc điểm hoạt động của Công ty XYZ ..................................... 50 2.5.1.2 Ngành nghề kinh doanh ............................................................ 50 2.5.2 Thực hiện kiểm toán khoản mục doanh thu ......................................... 50 iii CHƯƠNG 3 NHẬN XÉT VÀ KIẾN NGHỊ……………………………………..85 3.1 Ưu điểm…………………………………………………………………….85 3.1.1 Giai đoạn chuẩn bị kiểm toán .............................................................. 86 3.1.2 Giai đoạn thực hiện kiểm toán ............................................................. 86 3.1.3 Giai đoạn hoàn thành kiểm toán .......................................................... 86 3.2 Những vấn đề còn tồn tại .................................................................................. 86 3.3 Kiến nghị………………………………………………………………….........87 KẾT LUẬN………………………………………………………………………..88 PHỤ LỤC iv DANH MỤC HÌNH, SƠ ĐỒ Hình 1.1: Sơ đồ giai đoạn chuẩn bị kiểm toán ............................................................6 Hình 1.2: Sơ đồ giai đoạn thực hiện kiểm toán ...........................................................7 Hình 1.3: Sơ đồ giai đoạn hoàn thành kiểm toán ..................................................... 8 Hình 2.1. Lưu đồ quy trình kiểm toán doanh thu ..................................................... 46 Sơ đồ 2.1: Tổ chức bộ máy DTL ............................................................................. 28 Sơ đồ 2.2: Tổ chức bộ máy kế toán DTL ................................................................. 29 Sơ đồ 2.3: Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức kế toán máy tính ........................ 30 Sơ đồ 2.4: Các thủ tục chấp nhận khách hàng tiềm năng ........................................ 32 Sơ đồ 2.5 Tiền kế hoạch ........................................................................................... 35 Sơ đồ 2.6 Lập kế hoạch ............................................................................................ 36 DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Thống kê doanh thu của DTL trong 3 năm ............................................. 30 Bảng 2.2 Đánh giá sơ bộ rủi ro kiểm soát ................................................................ 40 Bảng 2.3 Các thủ tục kiểm soát ................................................................................ 43 Bảng 2.4: Bảng số liệu tổng hợp doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ ............ 68 Bảng 2.5: Bảng tổng hợp biến động tổng doanh thu ............................................... 71 Bảng 2.6: Phân tích pivottable doanh thu theo tháng và theo từng loại doanh thu . 72 Bảng 2.7: Số liệu tổng hợp doanh thu từ hoạt động tài chính ................................. 79 Bảng 2.8: Biểu chỉ đạo khoản mục doanh thu ........................................................ 84 v CHÚ THÍCH CÁC TỪ VIẾT TẮT BC KQHĐKD- Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh BCKT- Báo cáo kiểm toán BCTC – Báo cáo tài chính BGĐ- Ban giám đốc DN- Doanh nghiệp GAAP- Các nguyên lý kế toán đã được mọi người chấp nhận GTGT- Giá trị gia tăng KH- Khách hàng KSNB- Kiểm soát nội bộ KTV – Kiểm toán viên PC- Phiếu chi PT- Phiếu thu TNCB- Thử nghiệm cơ bản TNCT- Thử nghiệm chi tiết TNKS- Thử nghiệm kiểm soát TSCĐ- Tài sản cố định TTĐB- Tiêu thụ đặc biệt TTPT- Thủ tục phân tích VAS – Chuẩn mực kế toán Việt Nam VSA – Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam Khóa Luận Tốt Nghiệp GVHD: ThS. Ngô Thị Mỹ Thúy SVTH: Võ Trúc Phương 1 MSSV:0954030402 LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính Cấp Thiết Của Đề Tài Như chúng t iết, hoạt ộng kiểm toán có lịch sử phát triển lâu dài và gắn liền với quá trình phát triển kinh tế- x hội.Để phục vụ cho nhu cầu dạng của xã hội, những lĩnh vực và loại hình kiểm toán khác nh u lần lượt hình thành và phát triển một cách mạnh mẽ.Trong nền kinh tế thị trường. iểm toán vốn là sự phát triển t t yếu củ chức n ng kiểm tr trong ngành quản l , nh t là trong iều kiện nhà nước pháp quyền thì y u cầu c ng kh i, minh ạch về th ng tin tài ch nh trở thành sự qu n tâm thường trực củ m i chủ thể quản l . Điều ó thúc y sự hình thành dịch vụ c ng chứng kiểm toán, thúc y sự gi t ng những i h i khắc khe về ộ trung thực, khách qu n ối với các th ng tin tài ch nh ược c ng ố, c iệt là các th ng tin về thực trạng tài ch nh củ các c ng ty cổ phần có cổ phiếu ược ni m yết tr n thị trường chứng khoán. Các th ng tin tài ch nh củ các do nh nghiệp ni m yết c ng là c n cứ ể các nhà ầu tư lự ch n và r quyết ịnh. Trong các cuộc kiểm toán thì phần lớn là kiểm toán áo cáo tài ch nh nhằm chứng minh sự trung thực và hợp l trong việc phản ánh tình hình tài sản, nguồn vốn c ng như tình hình và kết quả hoạt ộng kinh do nh củ do nh nghiệp ể phục vụ cho nhiều ối tượng và mục ch khác nh u. Do nh thu là một trong những khoản mục tr ng yếu tr n Báo Cáo Tài Ch nh cụ thể là Báo Cáo ết Quả Hoạt Động inh Do nh. Người sử dụng th ng tin tài chính quan tâm ến vì khoản mục này giúp h có thể ư r quyết ịnh về kinh doanh, ầu tư vào C ng ty và ánh giá khả n ng tạo r lợi nhuận. Tuy nhi n, ây c n là các khoản mục dễ xảy r gi n lận và s i sót khi khoản mục doanh thu ược xem là cơ sở ể thực hiện nghĩ vụ nộp thuế ối với Nhà nước, doanh nghiệp có thể thổi phồng lợi nhuận ể chạy theo thành t ch ho c hạ th p khi cần thiết và không thể thiếu ược trong quá trình kiểm toán Báo cáo tài chính. Vì sự cần thiết ó mà em ch n thực hiện ề tài“Quy trình kiểm toán doanh thu tại công ty kiểm toán DTL”trong khóa luận tốt nghiệp này. Khóa Luận Tốt Nghiệp GVHD: ThS. Ngô Thị Mỹ Thúy SVTH: Võ Trúc Phương 2 MSSV:0954030402 2. Tình hình nghiên cứu Qu tìm hiểu từ các luận v n có cùng ề tài về kiểm toán khoản mục do nh thu án hàng, em nhận th y rằng nghĩ ề tài này ược ánh giá c o. Nghi n cứu sâu về ề tài có thể giúp người xem ổ sung ược kiến thức về kiểm toán nói chung và kiểm toán do nh thu nói riêng. Hầu hết, qu mỗi ề tài nghi n cứu ược c ng ố ều ư r một số góp nhằm hoàn thiện hơn c ng tác kiểm toán ở khoản mục này. Tuy phần các c ng ty kiểm toán ều áp dụng chương trình kiểm toán mẫu củ VACPA, nhưng c ng có một số trường hợp áp dụng theo chương trình kiểm toán tại c ng ty. Tùy vào từng loại hình do nh nghiệp cần kiểm toán mà kiểm toán vi n sẽ linh ộng ứng dụng cho phù hợp. S u khi xem qu các ề tài, em nhận th y rằng tuy mỗi c ng ty có một cách làm việc khác nh u, nhưng ều m ng lại hiệu quả c o. Và em sẽ vận dụng những ưu iểm củ các c ng ty này ể ổ sung và hoàn thiện hơn cho c ng tác kiểm toán doanh thu tại C ng ty iểm toán DTL. 3. Mục Tiêu Nghiên Cứu Mục tiêu chung: Tìm hiểu và ánh giá quy trình kiểm toán khoản mục do nh thu tại C ng ty iểm toán DTL ược áp dụng khi i kiểm toán thực tế các do nh nghiệp. Dẫn chứng kiểm toán thực tế tại C ng ty XYZ. Từ ó, ư r những giải pháp nâng c o t nh hữu hiệu cho quy trình kiểm toán khoản mục doanh thu. Mục tiêu cụ thể: - Tìm hiểu quy trình kiểm toán khoản mục do nh thu củ c ng ty iểm toán DTL - Đánh gi sự tuân thủ củ quy trình kiểm toán n y có úng với quy ịnh chu n mực kiểm toán Việt N m (VSA) h y kh ng. - Tiến hành kiểm toán khoản mục li n qu n ến khoản mục do nh thu như: T 511, T 512, T 515, T 711 trong Báo cáo tài ch nh củ C ng ty XYZ. - So sánh, ánh giá và ư r nhận xét về quy trình kiểm toán khoản mục Do nh thu củ c ng ty iểm toán DTL. Khóa Luận Tốt Nghiệp GVHD: ThS. Ngô Thị Mỹ Thúy SVTH: Võ Trúc Phương 3 MSSV:0954030402 - Đề xu t những giải pháp nâng c o t nh hữu hiệu cho quy trình kiểm toán khoản mục Do nh Thu. 4.Phạm Vi Nghiên Cứu. Không gian: Đề tài n y ược thực hiện tại C ng ty iểm toán DTL và tại các c ng ty khách hàng củ DTL. Đơn cử cụ thể về số liệu chi tiết củ c ng ty ược kiểm toán ược l y tại khách hàng là C ng ty XYZ trong thời gi n thực tế kiểm toán. Thời gian: a. Thời gian thực hiện đề tài: Bắt ầu từ ngày 29/04/2013 và kết thúc ngày 23/07/2013. b. Thời gian của số liệu và các thông tin liên quan: Các số liệu và các th ng tin có li n qu n ược thu thập thuộc về thời gi n từ 01/01/2011 ến ngày 31/12/2012. Đối tƣợng nghiên cứu: Do hạn chế về thời gi n và kh ng gi n thực tập n n ề tài chỉ tập trung vào quy trình kiểm toán khoản mục Do nh thu củ Công ty kiểm toán DTL và th m chiếu với các phần hành khác có li n qu n từ những cuộc kiểm toán cụ thể các khách hàng. Đồng thời ơn cử tìm hiểu, giới thiệu khách hàng ược kiểm toán là C ng ty XYZ, trình ày quy trình kiểm toán do nh thu tr n BCTC củ C ng ty XYZ. 5. Phƣơng Pháp Nghiên Cứu Phương pháp qu n sát, nghi n cứu Phương pháp t các thử nghiệm cơ ản 6. Kết Cấu Đề Tài Đề tài: “Quy trình kiểm toán do nh thu tại c ng ty iểm toán DTL” gồm 3 chương CHƢƠNG 1: Cơ sở l luận về kiểm toán do nh thu CHƢƠNG 2: Thực trạng việc áp dụng quy trình kiểm toán do nh thu CHƢƠNG 3:Nhận xét, kiến nghị và kết luận Khóa Luận Tốt Nghiệp GVHD: ThS. Ngô Thị Mỹ Thúy SVTH: Võ Trúc Phương 4 MSSV:0954030402 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KIỂM TOÁN DOANH THU 1.1 Cơ Sở Lý Luận Về Kiểm Toán Doanh Thu 1.1.1 Khái niệm chung về kiểm toán. Có nhiều ịnh nghĩ khác nh u về kiểm toán, nhưng ịnh nghĩ hiện ược ch p nhận rộng r i là : “ iểm toán là một quá trình thu thập và ánh giá ằng chứng về những th ng tin ược kiểmtr nhằm xác ịnh và áo cáo về mức ộ phù hợp giữ những th ng tin ó với các chu n mực ược thiết lập. Quá trình kiểm toán phải ược thực hiện ởi các kiểm toán vi n ủ n ng lực và ộc lập.”1 1.1.2 Phân loại kiểm toán: 1.1.2.1 Căn cứ vào mục đích kiểm toán: a. Kiểm toán hoạt động. iểm toán hoạt ộng là việc kiểm tr và ánh giá về sự hữu hiệu và t nh hiệu quả ối với hoạt ộng củ một ộ phận h y toàn ộ một tổ chức, từ ó ề xu t những iện pháp cải tiến. b. Kiểm toán tuân thủ. iểm toán tuân thủ là việc kiểm tr nhằm ánh giá mức ộ ch p hành một quy ịnh nào ó. c. Kiểm toán báo cáo tài chính. iểm toán áo cáo tài ch nh là sự kiểm tr và trình ày kiến nhận xét về các báo cáo tài ch nh củ một ơn vị. 1.1.2.2 Căn cứ vào chủ thể kiểm