Luận án Chính sách thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài của Malaixia trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế - thực trạng, kinh nghiệm và khả năng vận dụng vào Việt Nam
Hiện nay, hội nhập kinh tế quốc tế (KTQT) ñang ñặt ra nhiều thời cơ và thách thức ñối với các nước ñang phát triển (ðPT), trong ñó có vấn ñề cạnh tranh thu hút nguồn vốn ñầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Nguồn vốn FDI có ý nghĩa quan trọng, cần thiết ñối với các nước ðPT, nó chẳng những bổ sung cho nguồn vốn ñầu tư phát triển, góp phần ñẩy nhanh tốc ñộ tăng trưởng kinh tế, khai thác và nâng cao hiệu quả sử dụng các nguồn lực trong nước, mà còn tiếp nhận ñược công nghệ, kinh nghiệm quản lý, mở rộng thị trường. Vấn ñề thu hút FDI trong hội nhập KTQT phụ thuộc nhiều yếu tố, trong ñó có vai trò của chính sách nhằm tạo lập môi trường ñầu tư mang tính cạnh tranh ñể thu hút FDI. Thời gian qua, Malaixia là một trong những nước ñã khá thành công trong việc ñưa ra những chính sách thu hút FDI. ðã tạo thêm nguồn lực ñẩy nhanh công nghiệp hóa (CNH) theo chiến lược hướng ngoại (hướng vào xuất khẩu - HVXK) trong quá trình hội nhập KTQT. Qua mấy thập kỷ pháttriển, Malaixia chuẩn bị gia nhập hàng ngũ các nước công nghiệp mới (NICs). Việt Nam thực hiện công cuộc ñổi mới kinh tế (1986 - nay), với ñường lối "ða dạng hóa, ña phương hóa kinh tế ñối ngoại" chủ trương mở cửa nền kinh tế bằng những chính sách tích cực, ñã ñạt ñược những kết quả nhất ñịnh trong thu hút FDI góp phần thúc ñẩy CNH, hiện ñại hóa (HðH) ñất nước.Tuy nhiên, trong chính sách thu hút FDI vẫn bộc lộ không ít những hạn chế, ảnh hưởng ñến tốc ñộ, quy mô và hiệu quả trong thu hút FDI. Do vậy, việc tìm hiểu kinh nghiệm từ Malaixia là nước ñi trước và ñã có những thành công trong thu hút FDI có ý nghĩa thiết thực về lý luận và thực tiễn ñối với Việt Nam nhằm huy ñộng các nguồn vốn nước ngoài cho ñầu tư phát triển, ñể thực hiện mục tiêu ñến năm 2020 nướcta cơ bản trở thành nước công nghiệp. Vì vậy, NCS chọn vấn ñề: "Chính sách thu hút ñầu tư trực tiếp nước ngoài - 8 -của Malaixia trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế - thực trạng, kinh nghiệm và khả năng vận dụng vào Việt Nam"làm ñề tài nghiên cứu của luận án
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận án Chính sách thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài của Malaixia trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế - thực trạng, kinh nghiệm và khả năng vận dụng vào Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
1
L i cam ñoan
Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên c u ñ c l p c a
riêng tôi. Các s li u, k t qu nêu trong lu n án này là trung th c, có
ngu n g c rõ ràng.
Tác gi lu n án
Nguy n Ti n Cơi
2
L i c m ơn
Trong qúa trình th c hi n lu n án ti n s kinh t tôi ñư c s quan tâm
giúp ñ c a PGS.TS Ph m th Quý, T.S Chu Th Lan giáo viên hư ng d n,
Ban Giám hi u, Vi n ðào t o Sau ñ i h c, Khoa Kinh t h c, B môn L ch s
Kinh t , các th y giáo, cô giáo Trư ng ð i h c Kinh t Qu c dân, T p ñoàn
B o Vi t, T ng Công ty B o hi m B o Vi t, t nh B c Giang, huy n Hi p Hòa
và b n bè ñ ng nghi p ñã quan tâm t o ñi u ki n, ñ ng viên tôi hoàn thành
lu n án này.
Tôi xin trân tr ng cám ơn!
Tác gi lu n án
Nguy n Ti n Cơi
3
M c l c
Trang
Trang ph bìa i
L i cam ñoan ii
L i c m ơn iii
M c l c iv
Danh m c các ký hi u, các ch vi t t t v
Danh m c các b ng, hình v vii
L i m ñ u 1
Chương I M t s v n ñ lý lu n v chính sách thu hút FDI 6
1.1 FDI và vai trò c a FDI ñ i v i các nư c ñang phát tri n 6
1.2 M t s v n ñ v chính sách thu hút FDI 26
Chương II Chính sách thu hút FDI c a Malaixia trong qúa trình h i nh p
kinh t qu c t (1971 2005) 58
2.1 Chính sách thu hút FDI th i kỳ 1971 1996 58
2.2 Chính sách thu hút FDI th i kỳ 1996 2005 77
2.3 M t s bài h c kinh nghi m v chính sách thu hút FDI c a Malaixia 103
Chương III kh năng v n d ng m t s Kinh nghi m v chính sách thu hút FDI
c a Malaixia vào Vi t Nam 116
3.1 Khái quát chính sách thu hút FDI c a Vi t Nam 116
3.2 M t s ñi m tương ñ ng và khác bi t c a Vi t Nam và Malaixia có
nh hư ng ñ n chính sách thu hút FDI 144
3.3 Kh năng v n d ng m t s kinh nghi m v chính sách thu hút FDI
c a Malaixia vào Vi t Nam 152
3.4 ði u ki n c n thi t ñ th c hi n t t hơn nh ng bài h c kinh 168
nghi m v thu hút FDI c a Malaixia ñ i v i Vi t Nam
K t lu n 177
Danh m c công trình khoa h c c a tác gi 179
Tài li u tham kh o 180
Ph n Ph l c 186
4
Danh m c các ký hi u, các ch vi t t t
Vi t t t Vi t ñ y ñ ti ng Anh
Vi t ñ y ñ ti ng Vi t
AFTA : ASEAN Free Trade Area
: Khu v c m u d ch t do ASEAN
APEC : Asia Pacific Economic Co operation
: Di n ñàn h p tác kinh t Châu á Thái Bình Dương
ASEAN : Association of South East Asian Nations
: Hi p h i các qu c gia ðông Nam á
CEPT : Scheme on Common Effective Preferential Tariffs
: Chương trình Thu quan ưu ñãi có hi u l c chung
CNC : Công ngh cao
CNH : Công nghi p hóa
ðPT : ðang phát tri n
EU : European Union
: Liên minh châu Âu
FDI : Foreign Direct Investment
: ð u tư tr c ti p nư c ngoài
GDP : T ng s n ph m n i ñ a
HðH : Hi n ñ i hóa
HVXK : Hư ng vào xu t kh u
IMF : International Monetary Fund
: Qu ti n t qu c t
IMP : Industrial Master Plan
: K ho ch t ng th các ngành công nghi p
JETRO : Japanese External Trade Organisation
: T ch c xúc ti n thương m i Nh t B n
KCN : Khu công nghi p
KTQT : Kinh t qu c t
5
MIDA : Malaysian Intrustrial Development Authority
: C c phát tri n công nghi p Malaixia
MITI : Ministry of International Trade and Industry Malaysia
: B công nghi p và thương m i qu c t Malaixia
M&A : Merger and Acquisition
: Mua l i và sáp nh p
NEP : New Economic Policy
: Chính sách kinh t m i
NICs : Newly Industrialized Countres
: Các nư c công nghi p m i
ODA : Official Development Assistance
Vi n tr phát tri n chính th c
OECD : Organization for Economic Cooperation and Development
T ch c h p tác và phát tri n kinh t
RM : Ringit Malaysia
: ð ng ring gít Malaixia
R&D : Research and Development
: Nghiên c u và phát tri n
TMTD : Thương m i t do
TNCs : Transnational Corporations
: Công ty xuyên qu c gia
TTNK : Thay th nh p kh u
UNCTA : United Nations Conference on Trade and Development
C : T ch c liên h p qu c v thương m i và phát tri n
USD : United States Dollar
: ðô la M
WB : World Bank
: Ngân hàng th gi i
WTO : World Trade Organization
: T ch c thương m i th gi i
XHCN : Xã h i ch nghĩa
6
Danh m c các b ng, hình v
B ng N i dung Trang
B ng 1.1. Dòng v n FDI trên th gi i, th i kỳ 2000 2005 37
B ng 1.2. ði u ch nh quy ch FDI c a các nư c, 1991 2004 38
B ng 2.1. M t s nhà ñ u tư l n vào Malaixia th i kỳ 1993 1997 73
B ng 2.2. Cơ c u FDI vào các ngành kinh t Malaixia t 1971 1987 74
B ng 2.3. FDI vào Malaixia phân theo các bang, 1990 1997 76
B ng 2.4. T tr ng v n FDI trong ngành ch t o Malaixia, 2002 2005 99
B ng 3.1. So sánh chi phí kinh doanh trong các doanh nghi p FDI c a Vi t
Nam và m t s nư c châu á năm 2004 137
B ng 3.2. ðánh giá năng l c c nh tranh theo các nhân t tác ñ ng ñ n FDI 138
B ng 3.3. So sánh m t s chính sách thu hút FDI gi a Vi t Nam và Malaixia 140
Hình v N i dung Trang
Hình 1.1. Dòng v n FDI trên th gi i giai ño n 1993 2005 35
Hình 2.1. Dòng FDI vào Malaixia, 1975 1996 71
Hình 2.2. FDI vào ASEAN theo nư c ch nhà, 1995 2004 98
Hình 2.3. FDI vào ngành công nghi p ch t o Malaixia,1996 10/2001 100
Hình 3.1. Tình hình thu hút v n FDI t i Vi t Nam, 1998 2005 125
Hình 3.2. Cơ c u FDI ñăng ký vào Vi t Nam theo ngành, 1988 2005 127
Hình 3.3. Cơ c u ngu n FDI vào Vi t Nam, 1988 2005 128
7
M ñ u
I. Tính c p thi t c a ñ tài
Hi n nay, h i nh p kinh t qu c t (KTQT) ñang ñ t ra nhi u th i cơ và thách
th c ñ i v i các nư c ñang phát tri n (ðPT), trong ñó có v n ñ c nh tranh thu hút
ngu n v n ñ u tư tr c ti p nư c ngoài (FDI). Ngu n v n FDI có ý nghĩa quan
tr ng, c n thi t ñ i v i các nư c ðPT, nó ch ng nh ng b sung cho ngu n v n ñ u
tư phát tri n, góp ph n ñ y nhanh t c ñ tăng trư ng kinh t , khai thác và nâng cao
hi u qu s d ng các ngu n l c trong nư c, mà còn ti p nh n ñư c công ngh , kinh
nghi m qu n lý, m r ng th trư ng... V n ñ thu hút FDI trong h i nh p KTQT
ph thu c nhi u y u t , trong ñó có vai trò c a chính sách nh m t o l p môi trư ng
ñ u tư mang tính c nh tranh ñ thu hút FDI.
Th i gian qua, Malaixia là m t trong nh ng nư c ñã khá thành công trong
vi c ñưa ra nh ng chính sách thu hút FDI. ðã t o thêm ngu n l c ñ y nhanh công
nghi p hóa (CNH) theo chi n lư c hư ng ngo i (hư ng vào xu t kh u HVXK)
trong quá trình h i nh p KTQT. Qua m y th p k phát tri n, Malaixia chu n b gia
nh p hàng ngũ các nư c công nghi p m i (NICs).
Vi t Nam th c hi n công cu c ñ i m i kinh t (1986 nay), v i ñư ng l i "ða
d ng hóa, ña phương hóa kinh t ñ i ngo i" ch trương m c a n n kinh t b ng
nh ng chính sách tích c c, ñã ñ t ñư c nh ng k t qu nh t ñ nh trong thu hút FDI
góp ph n thúc ñ y CNH, hi n ñ i hóa (HðH) ñ t nư c. Tuy nhiên, trong chính sách
thu hút FDI v n b c l không ít nh ng h n ch , nh hư ng ñ n t c ñ , quy mô và
hi u qu trong thu hút FDI. Do v y, vi c tìm hi u kinh nghi m t Malaixia là nư c ñi
trư c và ñã có nh ng thành công trong thu hút FDI có ý nghĩa thi t th c v lý lu n và
th c ti n ñ i v i Vi t Nam nh m huy ñ ng các ngu n v n nư c ngoài cho ñ u tư
phát tri n, ñ th c hi n m c tiêu ñ n năm 2020 nư c ta cơ b n tr thành nư c công
nghi p. Vì v y, NCS ch n v n ñ : "Chính sách thu hút ñ u tư tr c ti p nư c ngoài
8
c a Malaixia trong quá trình h i nh p kinh t qu c t th c tr ng, kinh nghi m
và kh năng v n d ng vào Vi t Nam" làm ñ tài nghiên c u c a lu n án.
2. T ng quan các công trình nghiên c u có liên quan ñ n lu n án
V v n ñ chính sách thu hút FDI c a Malaixia cũng ñã có m t s công
trình nghiên c u c a các h c gi trong và ngoài nư c.
nư c ngoài, công trình nghiên c u “Malaixia T ng quan v khung pháp
lý trong ñ u tư tr c ti p nư c ngoài” c a tác gi Arumugam Rajenthran trên
Kinh t và tài chính s 5/2002 do Vi n Nghiên c u ðông Nam á Xingapo xu t
b n tháng 10/2002. T i ñây, tác gi ñã nghiên c u và phân tích các khía c nh
pháp lý liên quan ñ n FDI Malaixia v l p pháp, ñ t ñai, lao ñ ng, môi trư ng;
m t s chính sách khuy n khích v thu và phi tài chính; các quy n s h u trí
tu ; qu n lý và gi i quy t các tranh ch p... Công trình nghiên c u này, tác gi
ch y u phân tích trên góc ñ vĩ mô, g n v i b i c nh c th ñ phân tích c i
ngu n xu t phát c a nh ng ch trương, chính sách cũng như m c tiêu c a nh ng
quy ñ nh trong chính sách thu hút FDI c a Malaixia. ð ng th i, công trình
nghiên c u cũng nêu lên m t s thách th c c a Malaixia trong v n ñ x lý các
m i quan h v i các nư c láng gi ng AESEAN; liên quan ñ n b n th a thu n v
thương m i liên quan ñ n các khía c nh ñ u tư (TRIM); v b n th a thu n v các
v n ñ thương m i trong quy n s h u trí tu (TRIP). Tuy nhiên, công trình
nghiên c u này cũng chưa nghiên c u ñ y ñ n i dung các chính sách thu hút
FDI mà Malaixia ñã áp d ng và m t s n i dung công trình ñư c nghiên c u
cũng m i ñ c p ñ n th i ñi m năm 1999.
Trong khuôn kh công trình nghiên c u "ð u tư tr c ti p nư c ngoài và công
nghi p hóa Malaixia, Xingapo, ðài Loan và Thái Lan" c a OECD, các tác gi
Linda Y. C. Lim và Pang E. Fong (1991) ñã khái quát m t s xu hư ng FDI trên th
gi i, ñ ng th i t p trung phân tích th c tr ng thu hút FDI ñ ph c v CNH và cũng
ñã ñ c p m t s chính sách thu hút FDI c a Malaixia, Xingapo, ðài Loan và Thái
Lan, và cũng ch d ng l i ñ n năm 2000. Tác gi Yumiko Okamoto (1994) cũng ñã
có bài nghiên c u "Tác ñ ng c a chính sách t do hóa thương m i và ñ u tư ñ n
9
n n kinh t Malaixia" trong cu n "Các n n kinh t phát tri n XXXII 4" xu t b n
tháng 12/1994; tác gi Rajah Rasiah (1995) v i ñ tài "Tư b n nư c ngoài và CNH
Malaixia" cũng ñã ñ c p ñ n m t s chính sách v chuy n giao công ngh , liên
k t các ngành kinh t ... c a Malaixia ñư c ph n ánh ñ n năm 1995, vv...
Vi t Nam, cũng ñã có m t s công trình nghiên c u v chính sách thu hút
FDI c a Malaixia. Công trình nghiên c u “ð u tư tr c ti p nư c ngoài ph c v
công nghi p hóa Malaixia kinh nghi m ñ i v i Vi t Nam” c a Ti n sĩ Phùng
Xuân Nh , ñư c Nhà xu t b n Th gi i phát hành năm 2000 t i Hà N i. ðây là
công trình nghiên c u ñ u tiên có h th ng v FDI Malaixia. Tác gi nghiên
c u khá sâu v th c tr ng k t qu cũng như ñánh giá tác ñ ng c a FDI ñ i v i
CNH c a Malaixia, ñ ng th i cũng ñã ñ c p m t s chính sách thu hút FDI c a
Malaixia. Tuy v y, v n ñ chính sách thu hút FDI c a Malaixia chưa ñư c
nghiên c u và ñánh giá th t ñ y ñ và v th i gian cũng m i c p nh t ñ n gi a
nh ng năm 1990. Công trình nghiên c u c a ðào Lê Minh và Tr n Lan Hương
trong “Kinh t Malaixia” ñư c Nhà xu t b n Khoa h c xã h i n hành năm 2001
t i Hà N i. T i công trình nghiên c u này, các tác gi cũng ñã ñ c p r t khái
quát m t s chính sách cũng như k t qu thu hút FDI c a Malaixia ñ n năm 2000
nhưng cũng ch gi i thi u mang tính ch t khái quát.
M t s nghiên c u khác có liên quan ñ n chính sách thu hút FDI c a Malaixia
như: Hoàng Th Thanh Nhàn (2003) trong "ði u ch nh cơ c u kinh t Hàn Qu c,
Malaixia và Thái Lan"; Phan Xuân Dũng (2004) trong "Chuy n giao công ngh
Vi t Nam th c tr ng và gi i pháp"; Nguy n Bích ð t (2006) trong "Khu v c kinh
t có v n ñ u tư nư c ngoài trong n n kinh t th trư ng ñ nh hư ng xã h i ch
nghĩa Vi t Nam". Ngoài ra, có m t s bài ñăng trên các t p chí chuyên ngành có
ñ c p liên quan ñ n chính sách, k t qu thu hút FDI vào Malaixia nh ng th i
ñi m nh t ñ nh.
Nhìn chung, ñ n nay chưa có công trình nào ñi sâu nghiên c u m t cách có h
th ng và toàn di n các chính sách thu hút FDI c a Malaixia trong quá trình h i nh p
KTQT t i th i ñi m năm 2005. Vì v y, nhi m v c a lu n án là nghiên c u ti p n i
10
v v n ñ này nh m rút ra m t s bài h c kinh nghi m t chính sách thu hút FDI
c a Malaixia v i Vi t Nam hi n nay.
3. M c tiêu nghiên c u c a lu n án
T nghiên c u chính sách thu hút FDI c a Malaixia, lu n án rút ra m t s bài
h c kinh nghi m v vi c t o l p môi trư ng mang tính c nh tranh v thu hút FDI
trong h i nh p KTQT có ý nghĩa tham kh o ñ i v i Vi t Nam.
4. ð i tư ng và ph m vi nghiên c u c a lu n án
ð i tư ng nghiên c u c a lu n án là chính sách thu hút FDI c a Malaixia
trong quá trình h i nh p KTQT.
Ph m vi nghiên c u: Nh ng v n ñ chính sách mà Malaixia ñã áp d ng ñ
t o môi trư ng mang tính c nh tranh ñ thu hút FDI trong h i nh p KTQT. Th i
gian nghiên c u t năm 1971 ñ n năm 2005. Tuy nhiên, ñ làm rõ thêm n i dung
nghiên c u, lu n án ñã ñ c p ñ n nh ng v n ñ v chính sách thu hút FDI ñã ñư c
th c thi Malaixia sau năm 2005.
Chính sách thu hút FDI có n i dung r t r ng, bao g m h th ng các chính
sách, lu t pháp tương ñ i ñ ng b trong thu hút FDI g n v i nhu c u phát tri n và
tình hình phát tri n c a các ngành, các lĩnh v c kinh t . ñây ph m vi n i dung
nghiên c u c a lu n án ch t p trung nghiên c u m t s chính sách ch y u như:
Chính sách tài chính ti n t ; chính sách giá; chính sách v cơ s h t ng; chính
sách phát tri n ngu n nhân l c; chính sách chuy n giao công ngh ; chính sách xúc
ti n ñ u tư; qu n lý nhà nư c v i FDI ñã ñư c th c thi trong thu hút FDI
Malaixia. Tuy nhiên trong nghiên c u, m t s chính sách phát tri n kinh t xã h i
có liên quan ñ n ho t ñ ng thu hút FDI cũng ñư c ñ c p v i m c ñích ñ làm rõ
thêm chính sách thu hút FDI Malaixia trong th i gian qua. ð ng th i trong quá
trình nghiên c u, nh ng k t qu và h n ch trong thu hút FDI cũng ñư c s d ng ñ
làm rõ nh ng thành công và chưa thành công c a chính sách thu hút FDI. ðó là cơ
s ñ nghiên c u sinh rút ra nh ng bài h c kinh nghi m t ho ch ñ nh và th c thi
chính sách trong thu hút FDI cho phát tri n kinh t Malaixia.
5. Phương pháp nghiên c u
11
Lu n án s d ng phương pháp lu n c a ch nghĩa duy v t bi n ch ng và duy
v t l ch s , ñã k t h p các phương pháp trong nghiên c u như: Phương pháp l ch s
và phương pháp logic, phương pháp phân tích kinh t , phương pháp th ng kê,
phương pháp so sánh ñ nghiên c u và ñánh giá các chính sách ñã ñư c th c thi
Malaixia trong thu hút FDI.
6. Nh ng ñóng góp c a lu n án
Làm rõ cơ s lý lu n v chính sách thu hút FDI trong h i nh p KTQT.
Làm rõ th c tr ng chính sách thu hút FDI và nh ng ñánh giá v vai trò c a
chính sách (tích c c và h n ch ) trong t o l p môi trư ng mang tính c nh tranh ñ
thu hút FDI. T ñó rút ra m t s bài h c kinh nghi m có ý nghĩa tham kh o v i Vi t
Nam trong ho ch ñ nh và hoàn thi n chính sách thu hút FDI.
Lu n gi i kh năng v n d ng m t s kinh nghi m v chính sách thu hút FDI
c a Malaixia trong h i nh p KTQT vào ñi u ki n nư c ta hi n nay, ñ ng th i ñưa
ra m t s ki n ngh ñ tăng thêm tính kh thi trong v n d ng nh ng kinh nghi m
này.
7. K t c u c a lu n án
Ngoài l i m ñ u, k t lu n, lu n án ñư c chia thành ba chương:
Chương 1 : M t s v n ñ lý lu n v chính sách thu hút FDI.
Chương 2 : Chính sách thu hút FDI c a Malaixia trong quá trình h i nh p kinh
t qu c t (1971 2005).
Chương 3 : Kh năng v n d ng m t s kinh nghi m v chính sách thu hút FDI c a
Malaixia vào Vi t Nam.
12
Chương I
m t s v n ñ lý lu n v chính sách thu hút FDI
1.1. FDI và vai trò c a FDI ñ i v i các nư c ñang phát Tri n
1.1.1. Khái ni m v FDI
1.1.1.1. Khái ni m
Xét trong ph m vi m t qu c gia, ñ u tư bao g m hai lo i: ð u tư trong nư c
và ñ u tư ra nư c ngoài. ð u tư ra nư c ngoài là m t cách hi u c a ñ u tư qu c t .
Phân lo i theo dòng ch y c a v n ñ u tư qu c t , m t qu c gia có th là nư c ñ u
tư ho c là nư c nh n ñ u tư. ð u tư qu c t là m t trong nh ng hình th c cơ b n
c a ho t ñ ng KTQT và ngày càng chi m t tr ng cao trong t ng ñ u tư do xu th
toàn c u hóa, h i nh p KTQT ngày càng m nh m .
ð u tư qu c t là m t trong nh ng hình th c cơ b n c a ho t ñ ng KTQT và
ngày càng chi m t tr ng cao trong t ng ñ u tư do xu th toàn c u hóa, h i nh p
KTQT ngày càng m nh m .
Xét v phương th c qu n lý v n ñ u tư, ñ u tư qu c t bao g m các hình th c
sau ñây: ð u tư gián ti p nư c ngoài; tín d ng thương m i qu c t ; ñ u tư tr c ti p
nư c ngoài...
ð u tư tr c ti p nư c ngoài (Foreign Direct Invesment FDI): Là hình th c ñ u
tư mà nhà ñ u tư nư c ngoài tr c ti p ñưa v n ñ l n và k thu t vào nư c nh n ñ u tư,
tr c ti p tham gia vào vi c qu n lý, ñi u hành quá trình s n xu t kinh doanh. Khác v i
ñ u tư gián ti p, trong ñ u tư tr c ti p ch s h u v n ñ ng th i là ngư i tr c ti p qu n
13
lý và ñi u hành ho t ñ ng s d ng v n. FDI ñư c xem là bi n pháp h u hi u ñ gi i
quy t v n ñ v n ñ u tư phát tri n c a các nư c ðPT, khi mà các kho n vi n tr và các
kho n vay qu c t (k c ngu n v n ODA) ngày càng có xu hư ng gi m. ð n nay ñã có
khá nhi u cách hi u khác nhau v FDI, ch ng h n:
Qu ti n t Qu c t (IMF) ñưa ra khái ni m FDI là m t tác v ñ u tư bao hàm m t
quan h dài h n, ph n ánh m t l i ích lâu b n c a m t th c th cư ng t i m t nư c g c
(nhà ñ u tư tr c ti p) ñ i v i m t th c th cư ng t i m t nư c khác (doanh nghi p ti p
nh n ñ u tư). Khái ni m này ñã nêu ñư c m c ñích c a FDI là nh m thu v nh ng l i
ích lâu dài cho nhà ñ u tư, ñ ng th i ch ra dòng v n do các nhà ñ u tư nư c ngoài ñưa
vào nư c ti p nh n ñ u tư.
Theo Ngân hàng Pháp qu c : M t ho t ñ ng ñ u tư ñư c xem là FDI khi: (a) Thi t
l p ñư c m t pháp nhân ho c m t chi nhánh nư c ngoài; (b) n m gi ñư c m t t l
có ý nghĩa v v n cho phép nhà ñ u tư nư c ngoài có quy n ki m soát vi c qu n lý
doanh nghi p t i nư c ti p nh n ñ u tư; (c) các kho n cho vay ho c ng trư c ng n h n
c a ch ñ u tư cho công ty ti p nh n ñ u tư m t khi ñã thi t l p gi a hai bên m i quan
h công ty m và chi nhánh.
Khái ni m này ñã nêu ñư c v m t qu n lý, nhà ñ u tư có quy n ki m soát doanh
nghi p ti p nh n ñ u tư cũng như ch ra m t s hình th c FDI.
Các nhà kinh t Trung Qu c cho r ng, ñ u tư nư c ngoài là ngư i s h u tư b n
t i nư c nh n ñ u tư b ng cách mua ho c ki m soát m t th c th kinh t (t c là doanh
nghi p) c a nư c ñó. Kho n ñ u tư này ph i tương ng v i t l c ph n ñ l n ñ t o
ra nh hư ng quy t ñ nh, chi ph i ñ i v i th c th kinh t ñó.
T ch c H p tác và Phát tri n Kinh t (Organization for Economic Cooperation
and Development OECD) ñưa ra khái ni m: FDI ph n ánh nh ng l i ích khách quan
lâu dài mà m t th c th kinh t t i m t nư c (nhà ñ u tư) ñ t ñư c thông qua m t cơ s
kinh t t i m t n n kinh t khác v i n n kinh t thu c ñ t nư c c a nhà ñ u tư (doanh
nghi p ñ u tư tr c ti p). L i ích lâu dài bao g m s t n t i các m i quan h gi a nhà ñ u
tư và doanh nghi p ñ u tư, trong ñó nhà ñ u tư giành ñư c nh hư ng quan tr ng và có
hi u qu trong vi c qu n lý doanh nghi p. ð u tư tr c ti p bao hàm s gi
