Luận án Công tác xây dựng Đảng từ năm 1945 đến năm 1951

LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu riêng của tôi. Các số liệu kết quả nêu trong luận án là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng. Hà Nội, ngày tháng năm 2024 TÁC GIẢ LUẬN ÁN Nguyễn Tuấn Anh MỤC LỤC Trang TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC MỞ ĐẦU 5 Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 10 1.1. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án 10 1.2. Giá trị của các công trình khoa học đã tổng quan và những vấn đề luận án tập trung nghiên cứu 26 Chương 2: CÔNG TÁC XÂY DỰNG ĐẢNG TỪ THÁNG 11 NĂM 1945 ĐẾN THÁNG 12 NĂM 1946 31 2.1. Bối cảnh lịch sử và yêu cầu đặt ra đối với công tác xây dựng Đảng những năm đầu sau Cách mạng Tháng Tám 1945 31 2.2. Xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, tổ chức trong bối cảnh vận mệnh dân tộc Việt Nam như “ngàn cân treo sợi tóc” 44 Chương 3: ĐẢNG LÃNH ĐẠO ĐẨY MẠNH CÔNG TÁC XÂY DỰNG ĐẢNG TỪ THÁNG 12 NĂM 1946 ĐẾN THÁNG 2 NĂM 1951 80 3.1. Yêu cầu đẩy mạnh công tác xây dựng Đảng đáp ứng nhiệm vụ toàn quốc kháng chiến chống thực dân Pháp 80 3.2. Đảng lãnh đạo đẩy mạnh công tác xây dựng Đảng (12/1946 - 2/1951) 92 Chương 4: NHẬN XÉT VÀ KINH NGHIỆM 141 4.1. Nhận xét công tác xây dựng Đảng của Đảng (11/1945 - 2/1951) 141 4.2. Một số kinh nghiệm từ công tác xây dựng Đảng (11/1945 - 02/1951) 154 KẾT LUẬN 170 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN 173 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 174 PHỤ LỤC 195 MỞ ĐẦU 1. Lý do lựa chọn đề tài luận án Hơn 90 năm dưới sự lãnh đạo của Đảng, dân tộc Việt Nam đã giành được nhiều thắng lợi vĩ đại, từ Cách mạng Tháng Tám 1945 thành công lập lên nhà nước Việt Nam dân chủ Cộng hòa, đến thắng lợi của các cuộc kháng chiến chống xâm lược mà đỉnh cao là chiến thắng Điện Biên Phủ 1954, đại thắng mùa xuân năm 1975, đến thắng lợi của các cuộc chiến tranh biên giới bảo vệ Tổ quốc, làm tròn nghĩa vụ quốc tế. Ngày nay, Đảng lãnh đạo dân tộc Việt Nam tiến hành xây dựng đất nước đi theo con đường xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, hướng đến mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”, bước đầu mang lại những thành tựu to lớn, đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế, uy tín quốc tế như ngày nay. Để thực hiện thắng lợi những nhiệm vụ vẻ vang đó, Đảng không ngừng chú ngày càng vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ cách mạng. Chính vì vậy, trong Di chúc, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Nhờ đoàn kết chặt chẽ, một lòng một dạ phục vụ giai cấp, phục vụ nhân dân, phục vụ Tổ quốc, cho nên từ ngày thành lập đến nay, Đảng ta đã đoàn kết, tổ chức và lãnh đạo nhân dân ta hăng hái đấu tranh từ thắng lợi này đến thắng lợi khác” [186, tr. 621 - 622]. Trong sự nghiệp kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945 - 1954), Đảng đã tạo được sự đoàn kết, thống nhất, phát huy trí tuệ tập thể trong việc hoạch định, chỉ đạo thực hiện đường lối kháng chiến thắng lợi, kiến quốc thành công cũng như xây dựng hệ thống tổ chức Đảng rộng khắp, đáp ứng yêu cầu của cuộc kháng chiến, đưa cách mạng Việt Nam đi đến thắng lợi. Công tác xây dựng Đảng trong sự nghiệp kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945 - 1954), nhất là trong giai đoạn lịch sử đặc biệt khi Đảng rút vào hoạt động bí mật (Đảng công khai tuyên bố tự giải tán) từ tháng 11 - 1945 đến tháng 2 năm 1951, đã để lại nhiều kinh nghiệm quý báu. Nghiên cứu tổng kết, đánh giá công tác xây dựng Đảng trong thời (1945 - 1954), đã nhận được nhiều sự quan tâm, nghiên cứu của các nhà khoa học dưới nhiều góc độ khác nhau. Các công trình có đề cập đến lịch sử xây dựng Đảng thời kỳ này. Nhưng chủ yếu là sau năm 1951. Vì từ Đại hội lần thứ II (2 - 1951) thì các văn kiện về xây dựng Đảng được trình bày nề nếp và rõ ràng hơn. Do vậy nghiên cứu sinh nhận thấy cần đi sâu và cụ thể hơn chặng đường xây dựng Đảng đầy cam go thách thức này, từ đó làm sáng tỏ hơn bản lĩnh và sự sáng tạo của Đảng trong tiến trình lãnh đạo cách mạng, đồng thời đúc rút những kinh nghiệm quý có thể vận dụng vào những hoàn cảnh khác nhau trong công tác xây dựng Đảng. Nghiên cứu công tác xây dựng Đảng trong thời kỳ Đảng rút vào hoạt động bí mật (từ tháng 11 - 1945 đến tháng 2 năm 1951), một cách toàn diện nhằm tổng kết, đánh giá những kết quả đạt được, chỉ ra hạn chế, yếu kém, những khuyết điểm trong công tác xây dựng Đảng là một việc làm rất quan trọng và cấp thiết, không chỉ làm sáng tỏ những vấn đề lý luận và thực tiễn, mà còn làm rõ một số nội dung về xây dựng Đảng trong lịch sử xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam giai đoạn 1945 - 1954. Đồng thời, những kinh nghiệm được đúc kết từ trong giai đoạn này có thể vận dụng vào công tác xây dựng Đảng trong những hoàn cảnh lịch sử khác nhau. Trong công cuộc đổi mới đất nước hiện nay, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, xây dựng phẩm chất đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên là một trong những nhiệm vụ hàng đầu, quyết định sự thành bại của cách mạnh, sự tồn vong của chế độ. Do vậy, đi sâu nghiên cứu công tác xây dựng Đảng trong giai đoạn lịch sử đặc biệt của cách mạng Việt Nam, làm rõ thêm cơ sở lịch sử để góp phần hiện thực hóa Kết luận số 21-KL/TW của Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII (10-2021), “Về đẩy mạnh xây dựng chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong điều kiện lịch sử mới. Từ những lý do trên, nghiên cứu sinh đã chọn đề tài “Công tác xây dựng Đảng từ năm 1945 đến năm 1951” làm luận án tiến sĩ Lịch sử, chuyên ngành Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam. 2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu làm sáng tỏ quá trình thực hiện công tác xây dựng Đảng từ tháng 11 năm 1945 đến tháng 02 năm 1951. Trên cơ sở đó đúc kết một số kinh nghiệm có giá trị để vận dụng vào công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng hiện nay. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục đích trên, luận án tập trung làm rõ những nhiệm vụ chủ yếu sau đây: Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án. Bối cảnh lịch sử của quá trình xây dựng Đảng từ năm 1945 đến năm 1951. Phân tích làm rõ nội dung công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, tổ chức từ tháng 11 năm 1945 đến tháng 2 năm 1951. Nhận xét những ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân và đúc kết những kinh nghiệm có giá trị để tham khảo, vận dụng vào công tác xây dựng Đảng hiện nay. 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu Công tác xây dựng Đảng từ năm 1945 đến năm 1951 trên các mặt chính trị, tư tưởng, tổ chức. Phạm vi nghiên cứu Về nội dung: Tập trung nghiên cứu chủ trương và sự chỉ đạo của Đảng trong xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, tổ chức. Về thời gian: Từ tháng 11 năm 1945 đến Đại hội đại biểu lần thứ II của Đảng tháng 2 năm 1951. Chọn mốc thời gian từ ngày 11 - 11 - 1945 là thời điểm Đảng tuyên bố tự giải tán (thực chất là rút vào hoạt động bí mật). Tháng 2 năm 1951 là thời điểm Đảng ra hoạt động công khai. Chọn mốc phân kỳ tháng 12 - 1946 là thời điểm cả nước bước vào giai đoạn toàn quốc kháng chiến, đòi hỏi phải đẩy mạnh công tác xây dựng Đảng đáp ứng yêu cầu của cách mạng. Tuy nhiên, để làm rõ được yêu cầu khách quan phải tiến hành công tác xây dựng Đảng và đánh giá toàn diện công tác xây dựng Đảng từ tháng 11 năm 1945 đến tháng 2 năm 1951, luận án có đề cập tới tình hình đất nước và những liên quan đến công tác xây dựng Đảng trước tháng 11 năm 1945. Về không gian nghiên cứu: Trên phạm vi cả nước. 4. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu Cơ sở lý luận Luận án thực hiện dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng Cộng sản và công tác xây dựng Đảng. Cơ sở thực tiễn Luận án thực hiện trên cơ sở các hoạt động thực tiễn của Đảng về công tác xây dựng Đảng từ tháng 11 năm 1945 đến tháng 2 năm 1951 thông qua các văn kiện của Đảng và các tổ chức Đảng. Phương pháp nghiên cứu Luận án chủ yếu sử dụng phương pháp lịch sử, phương pháp lôgic. Đồng thời, sử dụng phương pháp thống kê, phân tích, so sánh, tổng hợp để làm rõ các nội dung cụ thể của luận án. Các phương pháp được kết hợp và sử dụng phù hợp với yêu cầu của từng nội dung luận án. Trong đó: Phương pháp lịch sử được sử dụng chủ yếu, kết hợp với các phương pháp khác để trình bày tình hình nghiên cứu tình hình nghiên cứu liên quan đế đề tài luận án theo trình tự thời gian; mô tả quá trình phát triển nhận thức, đề ra chủ trương và chỉ đạo công tác xây dựng Đảng từ năm 1945 đến năm 1951 qua hai giai đoạn (1945 - 1946) và (1946 - 1951) Phương pháp Lôgic được sử dụng chủ yếu kết hợp với các phương pháp khác để rút ra giá trị của các công trình đã được tổng quan; khái quát chủ trương, sự chỉ đạo, đưa ra nhận xét, chỉ ra những ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân của ưu điểm, hạn chế và rút ra những kinh nghiệm từ công tác xây dựng Đảng trong những năm 1945 - 1951. Phương pháp thống kê, phân tích, so sánh, tổng hợp được sử dụng để nghiên cứu, làm rõ những nội dung cụ thể của luận án. 5. Những đóng góp mới của luận án Làm rõ bối cảnh lịch sử đặc biệt của công tác xây dựng Đảng trong những năm Đảng vừa nắm chính quyền cách mạng, nhưng phải rút vào hoạt động bí mật (từ năm 1945 đến năm 1951). Luận án tái hiện có hệ thống, toàn diện công tác xây dựng Đảng từ năm 1945 đến năm 1951, góp phần làm sâu sắc thêm Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam trong giai đoạn đầu Đảng cầm quyền. Đưa ra nhận xét, đánh giá và kinh nghiệm từ quá trình Đảng lãnh đạo công tác xây dựng Đảng (1945 - 1951) để có cái nhìn khách quan, toàn diện và vận dụng kinh nghiệm vào công tác xây dựng Đảng hiện nay. Cung cấp thêm tư liệu phục vụ công tác nghiên cứu về công tác xây dựng Đảng. 6. Ý nghĩa lý luận, thực tiễn của luận án Ý nghĩa lý luận Kết quả của luận án góp phần vào việc tổng kết công tác xây dựng Đảng trong bối cảnh lịch sử đặc biệt chưa từng có là Đảng rút vào hoạt động bí mật (công khai tuyên bố tự giải tán). Làm rõ sự vận dụng sáng tạo linh hoạt trong vận dụng lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin về xây dựng Đảng của Đảng Cộng sản Việt Nam. Ý nghĩa thực tiễn Kết quả nghiên cứu của Luận án có giá trị tham khảo, góp phần bổ sung về công tác xây dựng Đảng trong nghiên cứu về Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam thời kỳ cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân. 7. Kết cấu của luận án Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục các công trình của tác giả được công bố liên quan đến đề tài luận án, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận án gồm 4 chương 8 tiết. Chương 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 1.1. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án 1.1.1. Các nghiên cứu về xây dựng Đảng ở nước ngoài Mao Trạch Đông (1961), Về vấn đề xây dựng Đảng [114]. Là tập hợp những bài nói, bài viết của Mao Trạch Đông từ năm 1939 đến năm 1956 xoay quanh các vấn đề xây dựng Đảng Cộng sản Trung Quốc. Cuốn sách khẳng định sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng Cộng sản Trung Quốc là yếu tố rất quan trọng để cách mạng giành được thắng lợi; Nêu lên một số giải pháp để xây dựng Đảng Cộng sản Trung Quốc ngày càng vững mạnh đáp ứng yêu cầu của cách mạng. Công trình đã cung cấp những vấn đề lý luận về xây dựng Đảng có giá trị tham khảo trong quá trình thực hiện đề tài luận án. J. V. Xta - Lin (1971), Bàn về xây dựng Đảng [241], là tập hợp những bài viết của Xtalin về xây dựng Đảng từ năm 1905 đến năm 1937. Công trình tập trung luận bàn một số nội dung xây dựng Đảng kiểu mới của giai cấp công nhân trên các mặt chính trị, tư tưởng và tổ chức đáp ứng yêu cầu lãnh đạo cách mạng trong tình hình mới. Công trình cung cấp những vấn đề lý luận có giá trị về xây dựng Đảng mà đề tài luận án có thể tham khảo và lựa chọn. Nguyễn Trình (1980), Một số kinh nghiệm của Đảng Bôn Sê Vich Nga và xây dựng Đảng trong thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội [231]. Nội dung chủ yếu của công trình là tập hợp một số nghị quyết của Đảng Cộng sản (B) Nga về xây dựng Đảng từ năm 1918 đến năm 1933; Khái quát tư tưởng của Lênin về xây dựng Đảng kiểu mới của giai cấp công nhân, nên lên những biện pháp nhằm xây dựng Đảng ngày càng trong sạch, vững mạnh. Đúc rút một số kinh nghiệm trong công tác xây dựng Đảng. Những kinh nghiệm trong công tác xây dựng Đảng Cộng sản Nga, cung cấp thêm cơ sở lý luận có giá trị tham khảo trong quá trình thực hiện đề tài luận án. K.M. Sêgôliép (1982), Xây dựng Đảng, tập 1 [212]. Bằng những luận cứ khoa học, công trình đã khẳng định sự cần thiết phải xây dựng một Đảng kiểu mới để lãnh đạo cách mạng, lãnh đạo nhân dân. Qua khảo cứu các dữ liệu được lưu trữ cho thấy, công trình đã trình bày có hệ thống những vấn đề mang tính nguyên tắc trong xây dựng Đảng kiểu mới theo học thuyết Mác - Lê nin, những giải pháp để xây dựng Đảng kiểu mới. Bên cạnh đó cuốn sách còn đề cập đến những nội dung cụ thể xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, về tổ chức như: Tư cách người đảng viên, và trách nhiệm nâng cao ý nghĩa đảng viên trong xây dựng chủ nghĩa cộng sản, về nguyên tắc tập trung dân chủ trong xây dựng Đảng tổ chức và hoạt động của Đảng, thực hiện tự phê bình và phê bình trong sinh hoạt đảng và công tác kiểm tra kiểm soát thực hiện của cán bộ, đảng viên. Kết quả nghiên cứu của công trình có giá trị tham khảo trong quá trình thực hiện luận án. CayXỏn Phômvihản (1985), 30 năm Đảng Nhân dân cách mạng Lào [201]. Công trình đã tổng kết những thành tựu to lớn của Đảng nhân dân cách mạng Lào, trong quá trình lãnh đạo nhân dân các bộ tộc Lào đấu tranh giành độc lập. Những thành công của cách mạng Lào trong nửa thế kỷ qua là do trong quá trình lãnh đạo cách mạng Đảng luôn chăm lo xây dựng Đảng về mọi mặt. Bộ Biên tập Tạp chí Thị cầu (2001), Cái gốc xây dựng Đảng nền tảng để cầm quyền ngọn nguồn của sức mạnh [39]. Công trình được tập hợp những bài nói, bài phát biểu, bài viết của Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc Giang Trạch Dân nói về công tác xây dựng Đảng trên cơ sở kế thừa, phát triển học thuyết Mác-Lênin về xây dựng Đảng kiểu mới ở Trung Quốc. Công trình nêu lên một số giải pháp cụ thể để xây dựng Đảng Trung Quốc ngày càng lớn mạnh. Ban Chỉ đạo nghiên cứu lý luận và thực tiễn Trung ương Đảng Nhân dân cách mạng Lào (2005), Lịch sử Đảng Nhân dân cách mạng Lào [5]. Cuốn sách đã khái quát lịch sử hình thành và phát triển của Đảng nhân dân cách mạng Lào. Trải qua quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng Nhân dân Cách mạng Lào luôn quan tâm xây dựng Đảng trên cả ba mặt chính trị, tư tưởng và tổ chức, giữ vững bản chất Đảng kiểu mới của giai cấp công nhân, xứng đáng là đội tiên phong cách mạng kiên cường của giai cấp công nhân, của nhân dân lao động và dân tộc, là người tổ chức và lãnh đạo mọi thắng lợi của cách mạng Lào. 1.1.2. Các nghiên cứu về xây dựng Đảng ở trong nước * Những công trình nghiên cứu chung về Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam và công tác xây dựng Đảng Hồ Chí Minh (1980), Về xây dựng Đảng [187]. Là công trình tập hợp các bài viết, bài phát biểu của Chủ tịch Hồ Chí Minh từ 1921 đến 1969 về xây dựng Đảng. Công trình trình bày có hệ thống về sự phát triển trong tư duy của Chủ tịch Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng một cách toàn diện trên các mặt, chính trị, tư tưởng, tổ chức, cán bộ; trong đó có đề cập đến xây dựng Đảng thời kỳ Đảng rút vào hoạt động bí mật. Nội dung của công trình đã cung cấp nền tảng lý luận quan trọng về công tác xây dựng Đảng, làm cơ sở lý luận trong quá trình thực hiện đề tài luận án. Cuốn sách Lịch sử kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945 - 1954) gồm 7 tập, do Viện lịch sử Quân sự Việt Nam biên soạn [236]. Công trình nghiên cứu toàn diện quá trình diễn ra cuộc kháng chiến trường kỳ của dân tộc Việt Nam chống lại thực dân Pháp xâm lược từ năm 1945 đến năm 1954 qua các giai đoạn; chuẩn bị toàn quốc kháng chiến; Toàn quốc kháng chiến; Triển khai kháng chiến toàn diện; Bước ngoặt cơ bản của cuộc kháng chiến; phát triển thế chiến lược tiến công; Chiến dịch Đông Xuân 1953 - 1954, đỉnh cao là chiến dịch Điện Biên Phủ - Kháng chiến kết thúc thắng lợi; Tính chất, đặc điểm, tầm vóc và bài học lịch sử. Qua khảo cứu các dữ liệu được lưu trữ cho thấy, công trình đã phản ánh toàn diện, sâu sắc quan điểm, chủ trương, đường lối chính trị, đường lối quân sự của Đảng và các hoạt động quân sự của lực lượng vũ trang nhân dân trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược 1945 - 1954. Khẳng định những kết quả đạt được, chỉ ra một số hạn chế, đúc kết một số bài học lịch sử trong quá trình Đảng lãnh đạo cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. Ở một góc độ nhất định công trình đã phản ánh toàn diện quan điểm, chủ trương của Trung ương Đảng về xây dựng Đảng, quá trình chỉ đạo thực hiện công tác xây dựng Đảng của Trung ương Đảng và các Xứ ủy trên các mặt chính trị, tư tưởng và tổ chức qua các giai đoạn cách mạng. Công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, tổ chức thời kỳ Đảng tuyên bố tự giải tán (1945 - 1951) cũng được đề cập, qua đó cung cấp nhiều tư liệu có giá trị liên quan trực tiếp đến quá trình thực hiện luận án. Tổng kết cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp thắng lợi và bài học (1996) [7] của Ban Chỉ đạo Tổng kết chiến tranh - Trực thuộc Bộ Chính trị. Cuốn sách mô tả quá trình phát triển của cuộc kháng chiến, sự lãnh đạo, chỉ đạo chiến tranh của Đảng. Ý nghĩa lịch sử, nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến. Đánh giá những ưu điểm, khuyết điểm chính, rút sáu bài học kinh nghiệm trong lãnh đạo và chỉ đạo kháng chiến chống thực dân Pháp. Cuốn sách phản ánh công tác xây dựng Đảng, trong đó có công tác xây dựng Đảng trong thời kỳ Đảng rút vào hoạt động bí mật. Luận án Phó tiến sĩ khoa học Quân sự của Nguyễn Minh Đức (1996) Đường lối kháng chiến chống thực dân Pháp trong giai đoạn 1945 - 1954. Vai trò của Hồ Chí Minh trong việc hoạch định và tổ chức thực hiện [118]. Luận án đã nghiên cứu hoàn cảnh lịch sử, quá trình hình thành, nội dung đường lối kháng chiến chống thực dân Pháp của Đảng giai đoạn 1945 - 1955, làm rõ vai trò của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong quá trình hoạch định đường lối, lãnh đạo chỉ đạo tổ chức thực hiện thắng lợi những nhiệm vụ cách mạng đó. Luận án đã đề cập công tác xây dựng Đảng về chính trị trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp, trong đó có phản ánh thời kỳ Đảng rút vào hoạt động bí mật, những vấn đề liên quan đến đề tài luận án. Trần Đình Huỳnh (1999), tác giả cuốn sách Tìm hiểu tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng [129]. Nguyễn Quốc Bảo (2001), Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng [19]. Đã khái quát tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam trên cơ sở kế thừa của học thuyết Mác - Lênin về xây dựng Đảng. Những vấn đề mang tính nguyên tắc trong xây dựng Đảng. Qua đó thấy được Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tiếp thu và vận dụng sáng lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin về xây dựng Đảng vào hoàn cảnh cụ thể của Việt Nam. Kết quả nghiên cứu của các công trình đã được công bố đã cung cấp cơ sở lý luận quan trọng về xây dựng Đảng, là nguồn tư liệu có giá trị để tham khảo trong quá trình thực hiện đề tài luận án. Chiến tranh cách mạng Việt Nam 1945 - 1975, Thắng lợi và bài học (2000) [6] của Ban Chỉ đạo tổng kết chiến tranh trực thuộc Bộ Chính trị. Công trình khái quát những sự kiện lịch sử tiêu biểu của cách mạng Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng, qua đó khẳng định vai trò lãnh đạo chiến tranh cách mạng của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh trong 30 năm. Rút ra những bài học kinh nghiệm trong quá trình lãnh đạo cách mạng của Đảng. Ở một mức độ nhất định, công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, tổ chức đã được công trình đề cập, trong đó có giai đoạn 1945 - 1951. Cung cấp nhiều tư liệu có giá trị về xây dựng Đảng để đề tài luận án tham khảo và lựa chọn trong quá trình thực hiện. Đậu Thế Biểu (2000), tác giả của bài “Những kinh nghiệm về xây dựng Đảng Cộng sản việt Nam qua 70 năm hoạt động của Đảng” [36], công trình khái quát những thành tựu của cách mạng Việt Nam trong 70 từ năm 1930 đến năm 2000, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, đúc kết một số kinh nghiệm trong công tác xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam. Những kinh nghiệm đó còn nguyên giá trị trong công tác xây dựng Đảng hiện nay. Cuốn sách Tổng kết công tác Đảng, công tác chính trị của Bộ tổng t