Luận án Giải pháp phát triển hệ thống thông tin tín dụng trong hệ thống ngân hàng Việt Nam hiện nay
Hiện nay, hoạt ñộng tín dụng vẫn là hoạt ñộng chính của ngân hàng thương mại (NHTM), với hai yếu tố ñầu vào cơ bản làtiền vốn và thông tin. ðây là 2 yếu tố quan trọng nhất quyết ñịnh sự tồn tại và phát triển của một ngân hàng. Trong các thông tin phục vụ cho kinh doanh tín dụng của NHTM thì TTTD ngân hàng chiếm vị trí rất quan trọng, vìnó liên quan trực tiếp ñến khách hàng, gồm thông tin về tình hình hoạt ñộng, tình hình tài chính, ñánh giá xếp loại, ñánh giá khả năng trả nợ của khách hàng. Vì vậy, TTTD ngân hàng ñã thực sự trở thành quan trọng ñối với sự sống còn của ngân hàng trong nền kinh tế thị trường. Ngày nay, TTTD càng trở nêncần thiết hơn khi nền kinh tế thế giới ñang phải ñối mặt với rất nhiều thách thức trong quá trình toàn cầu hoá nền kinh tế. Từ sự cần thiết ñó, các tổ chức tài chính quốc tế ñã nỗ lực nghiên cứu, tổng kết kinh nghiệm và tìm các biện pháp thúc ñẩy phát triển hoạt ñộng TTTD trên toàn cầu với hy vọng tạo thêm những lá chắn hữu hiệu hơn với nguy cơ khủng hoảng kinh tế trong tương lai. Cùng với những nỗ lực chung của cộng ñồng tài chính quốc tế, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam (VN) ñã có nhiều cố gắng trong việc ñẩy mạnh hoạt ñộng của hệ thống TTTD ngân hàng VN với mục tiêu nhằm hạn chế rủi ro tín dụng, ñảm bảo an toàn hệ thống ngân hàng VN ñể góp phần phát triển kinh tế ñất nước. Tuy nhiên, do hoạt ñộng TTTD ở VN còn mới mẻ, nên dù ñã có nhiều cố gắng nhưng hệ thống TTTD ngân hàng VN vẫn chưa ñáp ứng ñược yêu cầu ñòi hỏi ngày càng cao của hoạt ñộng ngân hàng. Chính vì vậy, việc nghiên cứu ñể ñưa ra các giải pháp phát triển hệ thống TTTD ngân hàng VN ñang thực sự là một yêu cầu cấp thiết cả trên phương diện lý luận và thực tiễn hoạt ñộng ngân hàng, không những ñối với riêng VN mà còn là yêu cầu bức VIII bách ñối với những nước ñang phát triển, ñặc biệt là ñối với những nước ñang chuyển sang kinh tế thị trường. Trong bối cảnh ñó tôi ñã lựa chọn ñề tài “Giải phápphát triển hệ thống thông tin tín dụng trong hệ thống ngân hàng VN hiệnnay” với mong muốn ñược ñóng góp một phần nhỏ bé trong sự nghiệp phát triển ngành ngân hàng vì mục tiêu phát triển phồn thịnh của nền kinh tế ñất nước. Sau ñây cụm từ hệ thống TTTD trong hệ thống ngân hàng Việt Nam ñược gọi tắt là hệ thống TTTD ngân hàng Việt nam.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận án Giải pháp phát triển hệ thống thông tin tín dụng trong hệ thống ngân hàng Việt Nam hiện nay, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
I
L i cam ñoan
Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên c u khoa h c ñ c
l p c a tôi. Các thông tin, s li u trong lu n án là trung th c và
có ngu n g c rõ ràng, c th . K t qu nghiên c u trong lu n án là
ñúng ñ n, trung th c và chưa t ng có ai công b trong b t kỳ công
trình nghiên c u nào khác.
Nghiên c u sinh
Nguy n H u ðương
II
M C L C
L i cam ñoan Trang
M c l c
Danh m c các ch vi t t t
Danh m c các b ng và sơ ñ
L i m ñ u
CHƯƠNG I
CƠ S LÝ LU N V PHÁT TRI N H TH NG THÔNG TIN TÍN D NG NGÂN HÀNG .........
1.1. Thông tin tín d ng ngân hàng ....................................................................1
1.2. H th ng thông tin tín d ng ngân hàng ....................................................10
1.3. Phát tri n h th ng TTTD ngân hàng .......................................................42
1.4. Kinh nghi m phát tri n h th ng TTTD NH trên th gi i .......................57
CHƯƠNG II
TH C TR NG PHÁT TRI N H TH NG THÔNG TIN TÍN D NG NGÂN HÀNG VN
2.1. Khái quát l ch s hình thành h th ng TTTD ngân hàng VN ..................69
2.2. Th c tr ng h th ng TTTD ngân hàng VN ............................................77
2.3. ðánh giá m c ñ phát tri n h th ng TTTD ngân hàng VN .................111
CHƯƠNG III
GI I PHÁP PHÁT TRI N H TH NG THÔNG TIN TÍN D NG NGÂN HÀNG VI T NAM ....
3.1. Ti m năng phát tri n h th ng TTTD ngân hàng VN ............................116
3.2. ð nh hư ng m c tiêu phát tri n h th ng TTTD ngân hàng VN ...........123
3.3. Các gi i pháp phát tri n h th ng TTTD ngân hàng VN .......................128
3.4. M t s ki n ngh .....................................................................................164
K t lu n
Danh m c công trình c a tác gi
Tài li u tham kh o
Ph n ph l c
III
Danh m c ký hi u c a các ch vi t t t
STT C m t Ti ng Vi t Vi t t t
1 Doanh nghi p DN
2 Doanh nghi p nh và v a DNN&V
3 Ngân hàng NH
4 Ngân hàng công thương Vi t Nam NHCTVN
5 Ngân hàng ñ u tư và phát tri n Vi t Nam NHðT&PT
6 Ngân hàng Nhà nư c NHNN
7 Ngân hàng Ngo i thương Vi t Nam NHNT
8 Ngân hàng nông nghi p và phát tri n nông thôn VN NHNNo
9 Ngân hàng Chính sách xã h i Vi t Nam NHCSXH
10 Ngân hàng Phát tri n Vi t Nam NHPT
11 Ngân hàng thương m i NHTM
12 Ngân hàng thương m i c ph n NHTMCP
13 Ngân hàng thương m i nhà nư c NHTMNN
14 Ngân hàng Trung ương NHTW
15 Khách hàng KH
16 Thông tin tín d ng TTTD
17 T ch c tín d ng TCTD
18 Trách nhi m h u h n TNHH
19 Xã h i ch nghĩa XHCN
20 X p lo i tín d ng XLTD
21 Vi t Nam VN
22 Vi t Nam ñ ng VND
23 ðô la M USD
IV
C m t ti ng Vi t/ ti ng Anh Vi t t t ti ng Anh
24 Công ty Tài chính Qu c t
International Finance Corporation IFC
25 Ngân hàng Nhân dân Trung Hoa
People Bank of China PBC
26 Ngân hàng Phát tri n Châu Á
Asia Development Bank ADB
27 Ngân hàng Th gi i
World Bank WB
28 Qu Ti n t Qu c t
International Monetary Fund IMF
29 Thu nh p qu c dân trong nư c GDP
Gross Domestic Product
30 Trung tâm Thông tin tín d ng
Credit Information Center CIC
31 Trung tâm thông tin tín d ng ðài Loan
Joint Credit Information Center JCIC
32 Cơ quan TTTD công
Public Credit Registries PCR
33 Công ty TTTD tiêu dùng
Credit Bureau CB
34 Công ty x p lo i tín d ng doanh nghi p CRA
Credit Rating Agency
35 Công ty Dun&Bradstreet D&B
V
Danh môc c¸c s¬ ®å
S¬ ®å Néi dung Trang
S¬ ®å 1.01 M« h×nh th¸p th«ng tin 06
S¬ ®å 1.02 Giíi h¹n dÞch vô TTTD 14
Sơ ñ 1.03 C u trúc h th ng TTTD ngân hàng theo lo i hình d ch v 15
S¬ ®å 1.04 Chu tr×nh vËn h nh hÖ thèng TTTD ng©n h ng 16
S¬ ®å 1.05 Quan hÖ th«ng tin trong hÖ thèng TTTD ng©n h ng 21
S¬ ®å 1.06 Quan hÖ gi÷a ng−êi cung cÊp v sö dông TTTD 22
S¬ ®å 1.07 Quy tr×nh XLTD DN 29
S¬ ®å 3.01 Më réng nguån thu thËp th«ng tin 131
VI
Danh môc c¸c b¶ng biÓu
B¶ng biÓu Néi dung Trang
BiÓu 1.01 B¶ng XLTD DN 33
BiÓu 1.02 ThÎ ®iÓm cña c«ng ty Nuri Solution 36
BiÓu 1.03 ThÎ ®iÓm cña CB Hång K«ng 36
BiÓu 1.04 PhÝ cho mét b¶n b¸o c¸o TTTD c¸ nh©n tiªu dïng 51
BiÓu 1.05 §Æc tr−ng cña c¸c c¬ quan TTTD 57
BiÓu 1.06 TÝnh chÊt chñ yÕu cña c«ng ty TTTD c«ng 57
BiÓu 1.07 V i nÐt vÒ TTTD t¹i mét sè n−íc Ch©u ¸ 58
BiÓu 2.01 T×nh h×nh nî xÊu cña c¸c NHTM NN 71
BiÓu 2.02 Kho d÷ liÖu TTTD 85
BiÓu 2.03 Thang ®iÓm tÝnh quy m« DN t¹i CIC 90
BiÓu 2.04 B¶ng ®iÓm c¸c tû sè t i chÝnh DN 91
BiÓu 2.05 Träng sè víi c¸c tû sè t i chÝnh DN 92
BiÓu 2.06 Tæng hîp ®iÓm tÝn dông cña mét sè NHTM 93
BiÓu 2.07 XÕp lo¹i tÝn dông DN t¹i mét sè NHTM 94
BiÓu 2.08 ¸p dông kÕt qu¶ xÕp lo¹i tÝn dông doanh nghiÖp 95
BiÓu 2.09 Tæng hîp tr¶ lêi tin 6 th¸ng ®Çu n¨m 2006 cña CIC 100
BiÓu 2.10 KÕt qu¶ XLTD DN 2004 theo ng nh kinh tÕ 101
BiÓu 2.11 KÕt qu¶ XLTD DN 2004 theo lo¹i h×nh DN 102
BiÓu 2.12 Nh÷ng TCTD ch−a hái tin trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 2006 107
BiÓu 2.13 HÖ sè chia sÎ TTTD t¹i mét sè khu vùc 111
BiÓu 3.01 C¸c chØ tiªu TTTD cña mét sè nÒn kinh tÕ n¨m 2004 126
BiÓu 3.02 Møc t¨ng tr−ëng hÖ sè thu thËp TTTD c«ng ë ViÖt Nam 126
BiÓu 3.03 CÊu t¹o m sè doanh nghiÖp 135
BiÓu 3.04 C¶nh b¸o t×nh h×nh t i chÝnh DN cã xu h−íng xÊu ®i 137
BiÓu 3.05 Danh s¸ch c¶nh b¸o DN cã nghi vÊn hoÆc vi ph¹m ph¸p luËt 138
BiÓu 3.06 B¶ng tÝnh ®iÓm cho c¸c chØ tiªu phi t i chÝnh 145
BiÓu 3.07 B¶ng tÝnh ®iÓm cho c¸c chØ tiªu t i chÝnh nhãm 2 147
BiÓu 3.08 CÊp ®é xÕp lo¹i ng−êi vay nî 154
BiÓu 3.09 CÊp ®é ®¸nh gi¸ rñi ro cña ng−êi vay 155
VII
L i m ñ u
1. Tính c p thi t c a ñ tài
Hi n nay, ho t ñ ng tín d ng v n là ho t ñ ng chính c a ngân hàng
thương m i (NHTM), v i hai y u t ñ u vào cơ b n là ti n v n và thông tin.
ðây là 2 y u t quan tr ng nh t quy t ñ nh s t n t i và phát tri n c a m t
ngân hàng. Trong các thông tin ph c v cho kinh doanh tín d ng c a NHTM
thì TTTD ngân hàng chi m v trí r t quan tr ng, vì nó liên quan tr c ti p ñ n
khách hàng, g m thông tin v tình hình ho t ñ ng, tình hình tài chính, ñánh
giá x p lo i, ñánh giá kh năng tr n c a khách hàng. Vì v y, TTTD ngân
hàng ñã th c s tr thành quan tr ng ñ i v i s s ng còn c a ngân hàng trong
n n kinh t th trư ng. Ngày nay, TTTD càng tr nên c n thi t hơn khi n n
kinh t th gi i ñang ph i ñ i m t v i r t nhi u thách th c trong quá trình
toàn c u hoá n n kinh t .
T s c n thi t ñó, các t ch c tài chính qu c t ñã n l c nghiên c u,
t ng k t kinh nghi m và tìm các bi n pháp thúc ñ y phát tri n ho t ñ ng
TTTD trên toàn c u v i hy v ng t o thêm nh ng lá ch n h u hi u hơn v i
nguy cơ kh ng ho ng kinh t trong tương lai. Cùng v i nh ng n l c chung
c a c ng ñ ng tài chính qu c t , Ngân hàng Nhà nư c (NHNN) Vi t Nam
(VN) ñã có nhi u c g ng trong vi c ñ y m nh ho t ñ ng c a h th ng TTTD
ngân hàng VN v i m c tiêu nh m h n ch r i ro tín d ng, ñ m b o an toàn h
th ng ngân hàng VN ñ góp ph n phát tri n kinh t ñ t nư c.
Tuy nhiên, do ho t ñ ng TTTD VN còn m i m , nên dù ñã có nhi u
c g ng nhưng h th ng TTTD ngân hàng VN v n chưa ñáp ng ñư c yêu
c u ñòi h i ngày càng cao c a ho t ñ ng ngân hàng. Chính vì v y, vi c
nghiên c u ñ ñưa ra các gi i pháp phát tri n h th ng TTTD ngân hàng VN
ñang th c s là m t yêu c u c p thi t c trên phương di n lý lu n và th c ti n
ho t ñ ng ngân hàng, không nh ng ñ i v i riêng VN mà còn là yêu c u b c
VIII
bách ñ i v i nh ng nư c ñang phát tri n, ñ c bi t là ñ i v i nh ng nư c ñang
chuy n sang kinh t th trư ng.
Trong b i c nh ñó tôi ñã l a ch n ñ tài “Gi i pháp phát tri n h th ng
thông tin tín d ng trong h th ng ngân hàng VN hi n nay” v i mong mu n
ñư c ñóng góp m t ph n nh bé trong s nghi p phát tri n ngành ngân hàng
vì m c tiêu phát tri n ph n th nh c a n n kinh t ñ t nư c. Sau ñây c m t h
th ng TTTD trong h th ng ngân hàng Vi t Nam ñư c g i t t là h th ng
TTTD ngân hàng Vi t nam.
2. M c ñích nghiên c u c a lu n án
Nghiên c u cơ s lý lu n TTTD và h th ng TTTD ngân hàng, các
ñi u ki n ñ phát tri n h th ng TTTD ngân hàng, trong ñó có tham kh o và
h c t p kinh nghi m c a th gi i.
ðánh giá th c tr ng c a h th ng TTTD ngân hàng VN, phân tích các
h n ch , nguyên nhân và ñánh giá m c ñ phát tri n h th ng TTTD ngân
hàng VN.
Nghiên c u và ñ xu t các gi i pháp có tính kh thi, các ki n ngh
nh m phát tri n h th ng TTTD ngân hàng VN.
3. ð i tư ng và ph m vi nghiên c u
ð i tư ng nghiên c u c a lu n án là m i quan h gi a TTTD, h th ng
TTTD ngân hàng và các thành ph n tham gia c u thành h th ng ñó v i ho t
ñ ng tín d ng ngân hàng.
Ph m vi nghiên c u c a lu n án là h th ng TTTD ngân hàng nói
chung và h th ng TTTD ngân hàng VN nói riêng, không nghiên c u v
TTTD ph c v cho các ngành khác. Cũng như không nghiên c u v m t k
thu t tin h c, k thu t l p trình cho h th ng TTTD ngân hàng.
IX
4. Phương pháp nghiên c u
M t s phương pháp nghiên c u khoa h c cơ b n ñư c s d ng trong
lu n án bao g m: Phương pháp ñi u tra th ng kê; Phương pháp phân tích và
t ng h p; Áp d ng mô hình kinh t lư ng; Phương pháp so sánh; Phương
pháp di n d ch; Phương pháp quy n p; Phương pháp logic bi n ch ng.
5. T ng quan v v n ñ nghiên c u
Sau kh ng ho ng kinh t châu Á 1997, vi c nghiên c u ho t ñ ng
TTTD trên th gi i ñã ñư c ñ y m nh, ñã có r t nhi u bài vi t, công trình
khoa h c ñư c công b , ñây chính là ngu n tư li u quý giá cho vi c nghiên
c u lu n án. Ví d m t vài nghiên c u v TTTD ñã ñăng t i trên di n ñàn
WB( t i ñ a ch web site ph n tài li u tham kh o) như: Bài toán mô hình
kinh t lư ng ch ng minh hi u qu TTTD c a tác gi Craig Mcintosh và
Bruce wydick, giáo sư trư ng ñ i h c Francisco, tháng 9/2004; Nghiên c u v
vai trò và hi u qu c a chia s TTTD, c a tác gi Tulllio Jappelli và Mareo
Pagano, năm 2005; Báo cáo k t qu kh o sát ho t ñ ng TTTD trên th gi i
năm 2001 và năm 2003; Nghiên c u v h th ng báo cáo TTTD trên toàn c u,
vai trò c a nhà nư c ñ i v i h th ng, c a tác gi Margaret Miller, năm 2000;
Nghiên c u s phát tri n c a h th ng báo cáo TTTD trên th gi i c a tác gi
Leora Klapper, thu c nhóm nghiên c u phát tri n v tài chính WB, năm 2003;
Nghiên c u s phát tri n c a TTTD tiêu dùng Nam Á c a nhóm nghiên c u
phát tri n v tài chính WB, năm 2004; Nghiên c u v x p lo i tín d ng
(phương pháp, các ch tiêu và kh năng r i ro tín d ng) biên so n b i Michael
K.Ong , nhà xu t b n RiskBook, năm 2003. Nhìn chung, các công trình
nghiên c u trên th gi i v TTTD cũng chưa h th ng, v n mang tính r i r c,
ch y u là t p trung nghiên c u v hi u qu , l i ích c a TTTD và xây d ng
cơ ch v n hành cho cơ quan TTTD tư nhân, khuy n khích cho vi c hình
thành, phát tri n cơ quan TTTD tư nhân t i các nư c ñang phát tri n.
X
ð i v i VN, nghiên c u v ho t ñ ng c a h th ng TTTD ngân hàng là
v n ñ còn r t m i m . Trư c ñây ñã có nh ng công trình nghiên c u liên
quan ñ n m t s khía c nh c a h th ng, nhưng th c s chưa có m t công
trình nào nghiên c u ñ y ñ , toàn di n v v n ñ này. M t s công trình ñã
công b có liên quan ñ n ñ tài nghiên c u như sau:
(i) ð tài nghiên c u khoa h c c p Vi n c a Trung tâm Thông tin tín
d ng NHNN VN, "Gi i pháp phát tri n và nâng cao hi u qu ho t ñ ng
thông tin tín d ng NHNN VN ñ n năm 2010” , Mã s VNH.03.01. N i dung
cơ b n: nghiên c u v lý lu n TTTD, ch y u ñi sâu vào nghiên c u v cơ
quan TTTD công tr c thu c NHTW, nghiên c u th c tr ng ho t ñ ng TTTD
c a NHNN VN v i tr ng tâm chính là Trung tâm TTTD và ñưa ra các gi i
pháp phát tri n ñ i v i Trung tâm TTTD ñ n năm 2010. ðánh giá m t tích
c c: Công trình ñã nghiên c u v cơ s lý thuy t c a ho t ñ ng TTTD, ñã
ñưa ra các gi i pháp thi t th c, c th cho phát tri n và nâng cao hi u qu
ho t ñ ng c a Trung tâm TTTD NHNN ñ n năm 2010. ðánh giá m t s
m t h n ch : chưa khái quát ñ y ñ lý lu n v TTTD, v c u trúc, v n hành
h th ng, chưa ñưa ra ñư c các lo i hình d ch v TTTD, ñ c bi t là chưa
nghiên c u v d ch v x p lo i tín d ng doanh nghi p; ch y u ñi sâu ñánh
giá ho t ñ ng TTTD và gi i pháp ñ i v i các ñơn v thu c NHNN VN, chưa
ñánh giá t ng th và ñưa ra các gi i pháp t ng th ñ i v i toàn b h th ng
TTTD NH, g m cơ quan TTTD công và các cơ quan TTTD tư, các NHTM;
chưa nghiên c u v th trư ng và gi i pháp tác ñ ng th trư ng ñ thúc ñ y
phát tri n h th ng TTTD ngân hàng.
(ii) ð tài nghiên c u khoa h c c p Vi n c a Trung tâm Thông tin tín
d ng NHNN VN, “Gi i pháp hoàn thi n m t bư c vi c phân tích, x p lo i
doanh nghi p ñ i v i ho t ñ ng thông tin tín d ng” , mã s VNH.02.27. N i
dung chính c a ñ tài: nghiên c u ñưa ra phương pháp x p lo i tín d ng
doanh nghi p có quan h tín d ng ñ ñáp d ng trong th c ti n t i trung tâm
XI
TTTD. ðánh giá m t tích c c: ñưa ra m t phương pháp ñánh giá, x p lo i
doanh nghi p tương ñ i chi ti t, ñ tài ñã ñi vào ñánh giá, x p lo i doanh
nghi p tương ñ i k v m t tài chính doanh nghi p, ñ ng th i ñưa ra m t
thang tính ñi m h p lý và x p doanh nghi p thành 9 lo i. ðây là l n ñ u tiên
trong h th ng ngân hàng VN ñưa ra vi c cho ñi m và x p lo i doanh nghi p,
th c s là m t thành công ñáng k c a các nhà chính sách ngân hàng trung
ương th i kỳ ñó. ðánh giá m t s m t h n ch : Vi c l a ch n các ch tiêu
ñ phân tích cũng như phương pháp phân tích thiên v tình hình tài chính c a
doanh nghi p, còn thông tin v phi tài chính ñư c coi là tham kh o, ñánh giá
x p lo i doanh nghi p chưa th t khách quan, không ñánh giá ñư c th c ch t
trên t t c m i m t.
(iii) Ngoài ra, còn có m t s lu n án th c sĩ t i Trư ng ð i h c Kinh t
Qu c dân, H c vi n Ngân hàng ñã nghiên c u v h th ng TTTD ngân hàng,
nhưng ch nghiên c u v m t s khía c nh, m t s d ch v c th c a TTTD,
chưa có m t lu n án nghiên c u t ng th v h th ng TTTD ngân hàng.
Tóm l i, trong ñi u ki n m c a, h i nh p kinh t qu c t hi n nay,
vi c nghiên c u m t cách ñ y ñ , có h th ng, có cơ s khoa h c và th c ti n
v phát tri n h th ng TTTD ngân hàng ñang là m t v n ñ r t c p bách ñ i
v i ho t ñ ng c a h th ng ngân hàng Vi t nam.
6. Tên và k t c u lu n án
Tên lu n án: Gi i pháp phát tri n h th ng thông tin tín d ng trong h
th ng ngân hàng Vi t Nam hi n nay.
K t c u lu n án: Ngoài ph n m ñ u, danh m c các ch vi t t t, danh
m c các b ng bi u, k t lu n, danh m c tài li u tham kh o, danh m c công
trình nghiên c u khoa h c c a tác gi và ph n ph l c, lu n án g m 3 chương:
Chương 1: Cơ s lý lu n v phát tri n h th ng TTTD ngân hàng
Chương 2: Th c tr ng phát tri n h th ng TTTD ngân hàng VN
Chương 3: Gi i pháp phát tri n h th ng TTTD ngân hàng VN
1
CHƯƠNG 1
CƠ S LÝ LU N V PHÁT TRI N
H TH NG THÔNG TIN TÍN D NG NGÂN HÀNG
Sau kh ng ho ng kinh t châu Á năm 1997, Ngân hàng Th gi i và
Công ty Tài chính Qu c t , Qu Ti n t Qu c t , Ngân hàng Phát tri n Châu
Á … cùng ngân hàng trung ương các nư c ñã n l c nghiên c u, t ng k t
kinh nghi m và tìm các bi n pháp thúc ñ y phát tri n ho t ñ ng thông tin tín
d ng trên toàn c u v i hy v ng t o thêm nh ng lá ch n h u hi u hơn v i
nguy cơ kh ng ho ng kinh t trong tương lai. Cùng v i nh ng n l c chung
c a c ng ñ ng tài chính qu c t , Ngân hàng Nhà nư c VN ñã có nhi u c
g ng trong vi c ñ y m nh ho t ñ ng c a h th ng TTTD ngân hàng VN nh m
h n ch r i ro tín d ng và góp ph n ñ m b o an toàn, phát tri n b n v ng h
th ng ngân hàng VN ñ góp ph n phát tri n kinh t ñ t nư c.
V y t i sao TTTD ngân hàng l i quan tr ng ñ n như th ? T i sao nhà
báo Thomas Friedman l i kh ng ñ nh “Theo tôi, hi n nay trên th gi i có hai
siêu cư ng, ñó là nư c M và công ty x p lo i Moody’s. Nư c M có th hu
di t b n b ng bom ñ n, còn công ty Moody’s có th hu di t b n b ng cách
h x p h ng c a b n và tôi tin r ng khó có th bi t ai là ngư i m nh hơn” [31].
Chương 1 s nghiên c u ñ ñưa ra cơ s lý lu n v phát tri n h th ng TTTD
ngân hàng và tr l i nh ng câu h i này.
1.1. Thông tin tín d ng ngân hàng
1.1.1. Ho t ñ ng tín d ng c a NHTM và nhu c u TTTD
Ngân hàng thương m i là m t trung gian tài chính gi a ngư i ñi vay và
ngư i cho vay, có trách nhi m tr lãi cho ngư i g i ti n và ñư c quy n s
d ng s ti n ñó trong th i h n tho thu n ñ cho vay thu l i nhu n. Ngày nay,
ho t ñ ng d ch v c a NHTM ngày càng m r ng v i kho ng hơn 2000 d ch
v , ch y u theo các nhóm như: trung gian gi a ngư i ñ u tư và ngư i c n
2
vay v n trên th trư ng; trung gian thanh toán và qu n lý các phương ti n tín
d ng, ti n t , th c hi n thanh toán h khách hàng, s d ng ñ ng ti n tín d ng
ghi s ...; d ch v tài chính và các d ch v khác như mua, bán c phi u, trái
phi u, thanh toán lãi trái phi u, l i t c c ph n, d ch v h i ñoái, tư v n, cho
thuê két...
NHTM tham gia tích c c trên th trư ng tài chính nh m tho mãn nhu
c u v v n, thông qua vai trò trung gian ñó ñ tìm ki m l i nhu n cho mình,
ñây là m t kênh r t quan tr ng ñ thu hút ngu n v n nhàn r i ph c v ñ u tư
phát tri n kinh t . Nhưng ho t ñ ng tín d ng c a NHTM luôn ti m n r i ro.
Có th coi r i ro ngân hàng là nh ng bi n c không mong ñ i x y ra, gây m t
mát thi t h i tài s n, thu nh p c a ngân hàng. Trong ho t ñ ng ngân hàng có
nhi u lo i r i ro, nhưng gi i h n nghiên c u chúng ta ch xem xem xét r i ro
tín d ng (r i ro không thu h i ñư c các kho n vay) bao g m t t c các kho n
cho vay c a ngân hàng, ñ n kỳ h n khách hàng không tr n cho ngân hàng.
Nh n th c và ñánh giá ñúng ñ n v các r i ro ngân hàng là nhi m v quan
tr ng c a NHTM. N u hi u rõ r i ro ta có th ch p nh n r i ro m t cách có ý
th c và có k ho ch, bi n pháp tích c c ñ ngăn ng a r i ro.
Th c ti n cho th y r i ro trong kinh doanh tín d ng ngân hàng trong
n n kinh t th trư ng luôn luôn là v n ñ b c xúc, nh y c m. N u không có
bi n pháp ñ ngăn ng a, h n ch s d n ñ n tình tr ng m t ngân hàng nào ñó
thi u kh năng thanh toán, có nguy cơ ho c th c s ñi ñ n phá s n. Tình
hu ng y d gây tâm lý ho ng lo n, m i ngư i ñ xô vào các ngân hàng làm
sao rút ñư c ti n g i c a mình th t nhanh ñ tránh b t n th t. Tình tr ng này
d x y ra theo ki u ph n ng dây chuy n, gây ñ v h th ng. L ch s ho t
ñ ng ngân hàng trên th gi i ñã ch ng ki n không ít các ngân hàng b phá
s n, h u qu c a nó không gi i h n trong ph m vi m t qu c gia mà lan ra c
nhi u nư c trong khu v c hay toàn c u. Cu c kh ng ho ng tài chính, ti n t
t i châu Á năm 1997 ñã làm cho nhi u ngân hàng, t ch c tài chính c a các
3
nư c trong khu v c ñã b phá s n. ði n hình như Thái lan, Nh t b n,
Indonesia, Philippin... nhi u ngân hàng nh ñã ph i sáp nh p ho c ñư c các
ngân hàng l n mua l i, nhi u công ty tài chính, môi gi i ch ng khoán ñã b
phá s n. G n ñây nh t là nh ng ñ v , phá s n kinh hoàng t i M năm 2001
