Luận án Giải pháp tài chính thực hiện xã hội hóa dịch vụ viễn thông công ích tại Việt Nam

BGIÁODCVÀðÀOTO TRƯNGðIHCKINHTQUCDÂN ********** BÙIXUÂNCHUNG GIIPHÁPTÀICHÍNH THCHINXÃHIHÓADCHV VINTHÔNGCÔNGÍCHTIVITNAM LUNÁNTINSKINHT HÀNI2009 BGIÁODCVÀðÀOTO TRƯNGðIHCKINHTQUCDÂN ********** BÙIXUÂNCHUNG GIIPHÁPTÀICHÍNH THCHINXÃHIHÓADCHV VINTHÔNGCÔNGÍCHTIVITNAM Chuyênngành : KinhttàichínhNgânhàng Mãs:62.31.12.01 LUNÁNTINSKINHT Ngưihưngdnkhoahc: PGS.TSðÀMVĂNHU HàNi2009 i LICAMðOAN Tôixincamñoanñâylàcôngtrìnhnghiêncucariêngbnthân tôi.Cácsliusdngphântíchtronglunáncóngungcrõràng,ñã ñưccôngbtheoñúngquyñnh.Cácktqunghiêncutronglunánlà dotácgittìmhiu,phântíchmtcáchtrungthc,kháchquanvàphù hpvithct. Tácgi BùiXuânChung ii LICMƠN TôixinchânthànhcmơnsgiúpñcaThygiáoPGS.TSðàm VănHuvàtpthGingviênkhoaNgânhàngTàichínhvàVinñàoto sauðihcðihcKinhtQucdânñãñónggópýkinquýbáuvà giúpñtôihoànthànhbnlunánnày. Tôixingilicmơnñntoànththànhviêngiañìnhtôiñãñng viêntôihoànthànhbnlunánnày.TôixingilicmơnñnLãnhño vàcánbcaQuDchvVinthôngcôngíchVitNamñãtoñiukin vàñónggópýkinñtôihoànthànhbnlunánnày. Tôicũngxinñcbitgilicmơnñnsgiúpñca: GS.MaiSiêu–ðihcKinhtQucdân; ÔngTrnMnhDũngGiámñcQuDchvVinthôngcôngích VitNam; ÔngPhmVănDũng–PhóChtchHiñngqunlýQuDch vVinthôngcôngíchVitNam; TS.NguynÁiVit(làmvicHoaKỳngưicócôngtrìnhv quanhcôngtưtronglĩnhvcnghiêncupháttrinñãñăngtiThySĩ APPP) ñã giúp ñ tôi trong ñnh hưng và gii quyt các vn ñ kinh nghimqucttronghptáccôngtư; GS.TSTôXuânDân–ðihcKinhtQucdân; TS.NguynHngMinh–ðihcKinhtQucdân; ÔngðàoMnhHùng–BThôngtinvàTruynthông. Tácgi BùiXuânChung iii MCLC TRANGPHBÌA LICAMðOAN.............................................................................................................i LICMƠN..................................................................................................................ii MCLC ......................................................................................................................iii DANHMCBNGBIU............................................................................................ix DANHMCHÌNHVVÀðTH............................................................................ x DANHMCCÁCTVITTT...............................................................................xi LIMðU.................................................................................................................. 1 Chương1TNGQUANVNðNGHIÊNCUVÀCƠSLÝLUN ........... 6 1.1.TÌNHHÌNHNGHIÊNCUVÀðIMMICALUNÁN.......................... 6 1.1.1.Tìnhhìnhnghiêncu ................................................................................... 6 1.1.2.ðimmicalunán................................................................................... 8 1.2.ðNHHƯNGNGHIÊNCU............................................................................ 9 1.2.1.Câuhiñtratrongnghiêncu ............................................................... 10 1.2.2.ðitưngnghiêncucth...................................................................... 11 1.2.3.Yêucucaphươngpháplun................................................................. 12 1.2.4.Môhìnhphântíchtronglunán................................................................ 14 1.2.4.1.Môhìnhphântíchtrêncơstngcu................................................ 14 1.2.4.2.Môhìnhphântíchkhehtàichínhgianhucuvàkhnăng........ 15 1.2.4.3.Môhìnhtàichínhdánxãhihóa(Dáncôngtư) ........................ 16 1.3.DCHVVINTHÔNGCÔNGÍCH,XÃHIHÓA,QUANHCÔNGTƯ17 1.3.1.Vaitròcavicphcpdchvvinthôngcôngích.............................. 17 1.3.2.Xãhihóavàquanhcôngtưtronglĩnhvcvinthôngcôngích ....... 19 1.3.2.1.VaitròcaNhànưctrongpháttrincungngdchvvinthông côngích .............................................................................................................. 19 1.3.2.2.DchvVinthôngcôngíchvàcácphươngthcphcpdchv Vinthôngcôngích........................................................................................... 20 1.3.2.3.Xãhihóavàquanhcôngtư ............................................................ 21 1.4.LIÍCHCÁCBÊNTRONGDÁNXÃHIHÓADCHVVTCI............ 24 1.4.1.Dánxãhihóatronglĩnhvcvinthôngcôngích .............................. 24 1.4.2.Thmñnhtàichínhdán[6].................................................................... 27 1.4.2.1.Kháinimthmñnhdán.................................................................. 27 1.4.2.2.Thmñnhtàichínhdán................................................................... 27 1.4.2.3.Skthpcácquanñimkhácnhautrongdánxãhihóa........... 28 iv 1.4.3.Phmvithmñnhtàichínhtrongcácdánxãhihóa ....................... 30 1.4.3.1.Liíchcacácphnthamgiadánxãhihóa................................ 31 1.4.3.2.Liíchcadántheokchbnthayñi ............................................ 32 1.4.4.Cácchstàichínhcơbncadán....................................................... 32 1.4.4.1.Giátrhintiròng .............................................................................. 32 1.4.4.2.Tiêuchuntsliíchtrênchiphí .................................................... 34 1.4.4.3.Thigianhoànvn............................................................................... 34 1.4.4.4.Sutsinhlibìnhquântrêngiátrssách......................................... 35 1.4.4.5.Chslinhun(PI)............................................................................ 36 1.4.4.6.Tlhoànvnnib............................................................................ 36 1.4.4.7.Hsnănglctrnhàngnăm(DSCRnDebtServiceCoverRatio) ............................................................................................................................ 38 1.4.4.8.Hsnănglctrntrongthigianvay(LoanLifeCoverRatio LLCR)................................................................................................................. 38 1.4.4.9.Tllitctrênvnch(Returnonequite–ROE) ........................... 38 3.2.3.10.Giátrhintirònggiathuvàmctrcp.................................. 39 1.4.5.1.Xácñnhdòngtincadán .............................................................. 39 1.4.5.2.Cácyutnhhưngñndòngtincadán.................................. 42 1.5.NIDUNGTÀICHÍNHCƠBNTRONGQUANHCÔNGTƯVÀDÁN XÃHIHÓA............................................................................................................. 43 1.5.1.Kháinim..................................................................................................... 43 1.5.2.Quanñimcatácgi ................................................................................ 44 1.6.KHUNGCHINLƯCðUTƯTRONGMIQUANHTÀICHÍNHTƯ VÀCÔNG .................................................................................................................. 45 1.6.1.Kháinim..................................................................................................... 45 1.6.2.Vaitrò .......................................................................................................... 45 1.7.MÔHÌNHðÁNHGIÁTÁCðNGCAGIIPHÁPTÀICHÍNHðN HIUQUXÃHIHÓADCHVCÔNGÍCH................................................... 46 1.7.1.Xâydngmôhình....................................................................................... 46 1.7.2.Cácsliusdngtrongmôhình............................................................ 47 1.7.3.Sdngktquthngkê........................................................................... 47 1.8.KINHNGHIMQUCTVSDNGGIIPHÁPTÀICHÍNHTHC HINXÃHIHÓATRONGLĨNHVCVINTHÔNGCÔNGÍCH.................. 48 1.8.1.Kinhnghimtcáctchcqunlývinthôngcôngích........................ 48 v 1.8.2.KinhnghimttrưnghpNgânHàngGrameen(Ngânhàngnghèo Bangladesh). .......................................................................................................... 48 Chương2THCTRNGGIIPHÁPTÀICHÍNHTHCHINXÃHI HÓADCHVVINTHÔNGCÔNGÍCHTIVITNAM ............................... 56 2.1.TNGQUANVTHTRƯNGVINTHÔNGVÀVINTHÔNGCÔNG ÍCHTIVITNAM ................................................................................................. 56 2.1.1.TngquanthtrưngvinthôngVitNam............................................. 56 2.1.1.1.ThànhtucathtrưngvinthôngVitNam.................................. 56 2.1.1.2.HnchcathtrưngvinthôngVitNam ..................................... 60 2.1.2.Dchvvinthôngcôngích ....................................................................... 61 2.1.2.1.Giaiñonbaocpchéo......................................................................... 61 2.1.2.2.GiaiñonphcpthôngquaQuDchvvinthôngcôngíchVit Nam .................................................................................................................... 62 2.1.2.3.Chínhsáchtrongvinthôngcôngích.................................................. 64 2.1.2.4.Hnchvànguyênnhân....................................................................... 68 2.1.3.Phươngthcvàloihìnhdchvvinthôngñangñưccungcp ....... 69 2.1.3.1.Loihìnhdchvvinthôngcôngíchñangñưccungcp.............. 69 2.1.3.2.Phươngthcphcpdchvvinthôngcôngích............................. 69 2.2.THCTRNGXÃHIHÓAVÀQUANHCÔNGTƯTRONGLĨNHVC VINTHÔNGCÔNGÍCH........................................................................................ 70 2.2.1.Cácnidungtàichínhvàloihìnhcungcpdchvvinthôngcôngích ................................................................................................................................ 70 2.2.1.1.Xãhihóatgiácñngunlctàichínhñphcp ....................... 70 2.2.1.2.Xãhihóatgiácñsdngngunvn........................................... 71 2.2.1.3.Xãhihóavicqunlýñiuhành....................................................... 72 2.2.2.Cácdchvvinthôngcôngíchñưccungcp ...................................... 72 2.2.2.1.DuytrìthuêbaoñinthoicñnhvàInternet .................................. 73 2.2.2.2.DuytrìhthngVSATIPtivùngñưccungcpdchvvinthông côngích .............................................................................................................. 73 2.2.2.3.Duytrìñimtruynhpñinthoicôngcng,Internet....................... 73 2.2.2.4.Htrlpñt,hòamngthuêbaomisdngñinthoicñnh, Internet ............................................................................................................... 74 2.2.2.5.Htrdchvvinthôngbtbuc...................................................... 75 2.3.QUANHTÀICHÍNHCƠBNCAXÃHIHÓAVÀQUANHCÔNG TƯTRONGLĨNHVCVINTHÔNGCÔNGÍCH .............................................. 76 vi 2.3.1.Nidungtàichínhtrongxãhihóadchvvinthôngcôngích .......... 76 2.3.1.1.Xãhihóanguntàichínhthchinphcpdchvvinthông côngíchtiVitNam ........................................................................................ 76 2.3.1.2.Xãhihóavicsdngnguntàichínhtrongphcpdchvvin thôngcôngíchtiVitNam.............................................................................. 77 2.3.2.Thctrnggiipháptàichínhthchinxãhihóadchvvinthông côngích .................................................................................................................. 78 2.3.2.1.Khochhóanguntàitr.................................................................. 78 2.3.2.2.Khochdàihntronggiaokhochvàñthàngcungcpdchv vinthôngcôngích............................................................................................ 78 2.3.3.Hnchvànguyênnhân ............................................................................ 79 2.3.3.1.Nhnghnch ..................................................................................... 79 2.3.3.2.Nguyênnhân......................................................................................... 80 2.4.KHONGCÁCHSVÀNHUCUDCHVVINTHÔNGCÔNGÍCH. 81 2.4.1.Khongcáchs............................................................................................ 81 2.4.2.Khongcáchsvànhucutàichínhtăngthêm...................................... 81 Chương3XÂYDNGMÔHÌNHðÁNHGIÁCÁCGIIPHÁPTÀICHÍNH THCHINXÃHIHÓADVVTCI....................................................................... 83 3.1.THMðNHNHNGGIAIðONNGHIÊNCU....................................... 83 3.2.THITKNGHIÊNCUCALUNÁN ..................................................... 84 3.2.1.Môhìnhdbáokhongcáchsvàkhehtàichính .............................. 84 3.2.2.Môhìnhñánhgiátácñngcañutưvinthông .................................. 85 3.2.3.Môhìnhtàichínhdántheocácquanñimkhácnhau ........................ 85 3.3.XÁCðNHBIN,PHIUðIUTRAVÀMÔHÌNHPHÂNTÍCH............... 87 3.3.1.Binñolưngvàthuthpsliu .............................................................. 87 3.3.1.1.Bintrongmôhìnhdbáokhongcáchsvàkhehtàichính....... 87 3.3.1.2.Bintrongmôhìnhñánhgiátácñngcañutưvinthông........... 88 3.3.1.3.Bintrongmôhìnhtàichínhdántheocácquanñimkhácnhau. 88 3.3.2.Môhìnhphântích....................................................................................... 88 3.3.2.1.Môhìnhdbáokhongcáchsvàkhehtàichính......................... 88 3.3.2.2.Môhìnhñánhgíatácñngcañutưvinthông ............................. 89 3.3.2.3.Môhìnhtàichínhdántheocácquanñimkhácnhau................... 89 3.3.2.4.Môhìnhphântíchchínhsách ............................................................. 95 3.3.3.CácgithuytcnkimchngtrongLunán........................................ 96 vii 3.4.THUTHPSLIU.......................................................................................... 97 3.4.1.Sliusncó ............................................................................................... 97 3.4.1.1.SliuvGDPvànguntàiliu. ........................................................ 97 3.4.1.2.Sliuvdânsvànguntàiliu....................................................... 97 3.4.1.3.Sliuvdoanhthuvàñutưchovinthông ................................... 98 3.4.1.4.Sliuvthuêbaovinthông.............................................................. 98 3.4.1.5.Sliuvdánmôphng ................................................................. 100 3.4.2.Sliukhôngcótrongniêmgiámthngkê............................................ 100 3.4.2.1.Sliuñiutravthctrngthuêbaovinthôngvàkhongcáchs caQuDchvvinthôngcôngíchVitNamgiaiñon2005–2006:...... 100 3.4.2.2.Sliutquyttoánkinhphíhtrgiaiñon2005–2008............ 100 3.5.PHÂNTÍCHSLIU...................................................................................... 100 3.5.1.Nhnxétchung.......................................................................................... 100 3.5.2.Thngkêmôt.......................................................................................... 101 3.5.3.Phântíchhaibin ..................................................................................... 101 3.5.4.Hiquybi ................................................................................................ 102 3.5.5.Môhìnhtàichínhñưcsdng.............................................................. 102 Chương4PHÂNTÍCHGIIPHÁPTÀICHÍNHTHCHINXÃHIHÓA DVVTCITIVITNAM ......................................................................................... 103 4.1.QUANHGIAPHÂNTÍCHSLIUVIðITƯNGNGHIÊNCU, CÂUHINGHIÊNCUVÀGITHUYTNGHIÊNCU.............................. 103 4.1.1.Phântíchtrêncơstngcu(môhình1).............................................. 103 4.1.2.Phântíchmôhìnhquntrkhehtàichính(môhình2)..................... 103 4.1.3.Phântíchtàichínhdáncôngtư(môhình3)....................................... 104 4.1.4.Miquanhgiacácmôhìnhphântích................................................ 105 4.1.5.Miquanhktquphântíchvicâuhi,ñitưngnghiêncuvàgi thuyt.................................................................................................................... 105 4.1.5.1.Ktquphântíchmôhình1.............................................................. 106 4.1.5.2.Ktquphântíchmôhình2.............................................................. 106 4.1.5.3.Ktquphântíchmôhình3.............................................................. 106 4.1.5.4.Ktquphântíchmôhình4.............................................................. 107 4.2.PHÁCHAGIIPHÁPCALUNÁN ...................................................... 107 4.3.NHÓMGIIPHÁPCƠBNCALUNÁNVÀQUANHVIPHÂN TÍCHDLIU........................................................................................................ 108 4.3.1.Giipháptàichínhcông ........................................................................... 108 viii 4.3.3.1.Nângcaohiuquchươngtrình74/2005/QðCPñnnăm2010. .. 108