Luận án Hành vi tự phục vụ của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi ở trường mầm non

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI PHÙNG DUY HOÀNG YẾN HÀNH VI TỰ PHỤC VỤ CỦA TRẺ MẪU GIÁO 5-6 TUỔI Ở TRƯỜNG MẦM NON LUẬN ÁN TIẾN SĨ TÂM LÝ HỌC Hà Nội, năm 2023 VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI PHÙNG DUY HOÀNG YẾN HÀNH VI TỰ PHỤC VỤ CỦA TRẺ MẪU GIÁO 5-6 TUỔI Ở TRƯỜNG MẦM NON Ngành: Tâm lý học Mã số: 9.31.04.01 LUẬN ÁN TIẾN SĨ TÂM LÝ HỌC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. MẠC VĂN TRANG Hà Nội, năm 2023 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Những số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận án đảm bảo tính chính xác, trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tác giả luận án Phùng Duy Hoàng Yến MỤC LỤC MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1 Chương 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ HÀNH VI TỰ PHỤC VỤ CỦA TRẺ MẪU GIÁO 5-6 TUỔI Ở TRƯỜNG MẦM NON ...................... 11 1.1.Tổng quan tình hình nghiên cứu về hành vi tự phục vụ của trẻ mẫu giáo .......... 11 1.2.Tổng quan tình hình nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng tới hành vi tự phục vụ của trẻ mẫu giáo .................................................................................. 26 Tiểu kết chương 1:................................................................................................... 31 Chương 2: LÝ LUẬN VỀ HÀNH VI TỰ PHỤC VỤ CỦA TRẺ MẪU GIÁO 5-6 TUỔI Ở TRƯỜNG MẦM NON .......................................................... 32 2.1. Trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi ở trường mầm non và đặc điểm phát triển tâm lý của trẻ mẫu giáo 5 -6 tuổi ở trường mầm non liên quan tới hành vi tự phục vụ ............................................................................................................. 32 2.2. Hành vi tự phục vụ .................................................................................... 37 2.3. Hành vi tự phục vụ của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi ở trường mầm non ............ 45 2.4. Các giai đoạn thực hiện hành vi và tiêu chí đánh giá hành vi tự phục vụ của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi ở trường mầm non .............................................. 59 2.5.Các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tự phục vụ của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi ở trường mầm non ..................................................................................... 69 Tiểu kết chương 2 .................................................................................................... 74 Chương 3: TỔ CHỨC VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................ 75 3.1. Khách thể, địa bàn nghiên cứu .................................................................. 75 3.2. Tổ chức nghiên cứu ................................................................................... 81 3.3. Các phương pháp nghiên cứu .................................................................... 83 Tiểu kết chương 3 .................................................................................................... 97 Chương 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU THỰC TIỄN HÀNH VI TỰ PHỤC VỤ CỦA TRẺ MẪU GIÁO 5-6 TUỔI Ở TRƯỜNG MẦM NON TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH .............................................................................. 98 4.1.Thực trạng hành vi tự phục vụ của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi ở trường mầm non tại thành phố Hồ Chí Minh ........................................................................ 98 4.2. So sánh sự khác biệt về hành vi tự phục vụ của trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi theo các biến số .............................................................................................. 114 4.3. Các yếu tố ảnh hưởng tới hành vi tự phục vụ của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi ở trường mầm non tại thành phố Hồ Chí Minh .............................................. 130 4.4. Đề xuất biện pháp và thử nghiệm biện pháp cải thiện hành vi tự phục vụ của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tại trường mầm non .......................................... 154 Tiểu kết chương 4 .................................................................................................. 168 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ....................................................................... 171 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN ........................................................................................ 176 TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................... 177 PHỤ LỤC ............................................................................................................... 187 DANH MỤC BẢNG Bảng 3.1: Đặc điểm mẫu khách thể khảo sát thực trạng ........................................... 79 Bảng 3.2. Đặc điểm mẫu nghiên cứu cha mẹ trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi đang học tại trường mầm non.................................................................................................. 80 Bảng 3.3. Đặc điểm trẻ 5-6 tuổi đang học tại trường mầm non do cha mẹ trẻ tự báo cáo ................................................................................................................ 80 Bảng 3.4.Độ tin cậy của thang đo ............................................................................. 87 Bảng 4.1. Mức độ chủ động thực hiện các hành vi tự phục vụ của trẻ 5-6 tuổi tại trường mầm non.................................................................................................. 98 Bảng 4.2. Mức độ thuần thục trong thực hiện các hành vi tự phục của trẻ 5-6 tuổi ...... 104 Bảng 4.3: Thông số thống kê mức độ thẩm mỹ/đẹp trong việc thực hiện các hành vi tự phục của trẻ 5-6 tuổi ........................................................................ 109 Bảng 4.4.: Đánh giá chung thực trạng hành vi tự phục vụ của trẻ 5-6 tuổi tại trường mầm non................................................................................................ 112 Bảng 4.5: Sự khác biệt về mức độ thực hiện hành vi ăn uống của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi theo các biến số thuộc về giáo viên .................................................... 114 Bảng 4.6: Sự khác biệt về mức độ thực hiện các hành vi tự ăn uống của trẻ theo các biến số thuộc về trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi ....................................................... 116 Bảng 4.7: Sự khác biệt về mức độ tự thực hiện hành vi mặc quần áo của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi theo các biến số thuộc về giáo viên ............................................. 120 Bảng 4.8: Sự khác biệt về mức độ thực hiện các hành vi tự ăn uống của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi theo các biến số thuộc về trẻ ....................................................... 122 Bảng 4.9: Sự khác biệt về mức độ tự thực hiện hành vi vệ sinh cá nhân của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi theo các biến số thuộc về giáo viên ..................................... 125 Bảng 4.10: Sự khác biệt về mức độ tự thực hiện các hành vi vệ sinh cá nhân theo các biến số thuộc về trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi ............................................... 127 Bảng 4.11: Thông số thống kê về thực trạng sự kỳ vọng của phụ huynh đối với từng hành động trong mỗi nhóm hành vi ......................................................... 131 Bảng 4.12: Thông số thống kê mức độ tạo cơ hội của phụ huynh đối với từng hành động trong mỗi nhóm hành vi mà trẻ thực hiện ....................................... 133 Bảng 4.13: Thông số thống kê về cách phản hồi của phụ huynh ............................ 135 Bảng 4.14: Thông số thống kê về thực trạng sự kỳ vọng của giáo viên đối với từng hành động trong mỗi nhóm hành vi ......................................................... 135 Bảng 4.15: Khả năng dự báo của các yếu tố thuộc về giáo viên và trẻ đến mức độ thực hiện các hành vi tự ăn uống của trẻ 5- 6 tuổi ....................................... 137 Bảng 4.16: Khả năng dự báo của các yếu tố thuộc về giáo viên và trẻ đến mức độ chủ động trong thực hiện các hành vi tự ăn uống của trẻ ............................ 139 Bảng 4.17: Khả năng dự báo của các yếu tố thuộc về giáo viên và trẻ đến mức độ thuần thục trong thực hiện các hành vi tự ăn uống của trẻ .......................... 140 Bảng 4.18: Khả năng dự báo của các yếu tố thuộc về giáo viên và trẻ 5 -6 tuổi đến mức độ thẩm mỹ trong thực hiện các hành vi tự ăn uống của trẻ .............. 142 Bảng 4.19: Khả năng dự báo của các yếu tố thuộc về giáo viên và trẻ 5- 6 tuổi đến mức độ thực hiện các hành vi tự mặc quần áo của trẻ ............................... 143 Bảng 4.20: Khả năng dự báo của các yếu tố thuộc về giáo viên và trẻ đến mức độ chủ động trong thực hiện các hành vi tự mặc quần áo của trẻ ............................... 145 Bảng 4.21: Khả năng dự báo của các yếu tố thuộc về giáo viên và trẻ đến mức độ thuần thục trong tự thực hiện các hành vi tự mặc quần áo của trẻ .............. 146 Bảng 4.22: Khả năng dự báo của các yếu tố thuộc về giáo viên và trẻ đến mức độ thẩm mỹ trong thực hiện các hành vi tự mặc quần áo của trẻ ..................... 147 Bảng 4.23: Khả năng dự báo của các yếu tố thuộc về giáo viên và trẻ 5- 6 tuổi đến mức độ thực hiện các hành vi tự vệ sinh cá nhân của trẻ .......................... 149 Bảng 4.24: Khả năng dự báo của các yếu tố thuộc về giáo viên và trẻ 5- 6 tuổi đến mức độ chính xác trong thực hiện hành vi tự vệ sinh cá nhân của trẻ ....... 150 Bảng 4.25: Khả năng dự báo của các yếu tố thuộc về giáo viên và trẻ đến mức độ thuần thục trong thực hiện các hành vi tự vệ sinh cá nhân của trẻ .............. 152 Bảng 4.26: Khả năng dự báo của các yếu tố thuộc về giáo viên và trẻ 5- 6 tuổi đến mức độ thẩm mỹ trong việc thực hiện hành vi tự vệ sinh cá nhân của trẻ 153 Bảng 4.27: Mức độ thực hiện các hành vi tự phục vụ của trẻ (Nhóm thử nghiệm) ...... 163 Bảng 4.28: Mức độ thực hiện các hành vi tự phục vụ của trẻ (nhóm đối chứng) ... 164 Bảng 4.29: Mức độ thực hiện các hành vi tự phục vụ của trẻ (nhóm thử nghiệm) 165 Bảng 4.30: Mức độ thực hiện các hành vi tự phục vụ của trẻ (nhóm đối chứng) ... 166 1 MỞ ĐẦU 1.Tính cấp thiết của vấn đề nghiên cứu Trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi là giai đoạn phát triển quan trọng, đây là thời điểm trẻ chuẩn bị chuyển sang một môi trường học tập mới, chuẩn bị vào lớp 1, bậc tiểu học. Do vậy, trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi cần phải thực hiện thành thạo một số hành vi tự phục vụ. Hành vi tự phục vụ của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi ở trường mầm non là những hành vi do trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tự thực hiện nhằm đáp ứng các nhu cầu thiết yếu của cơ thể trong hoạt động sinh hoạt và học tập hàng ngày. Do vậy, đa số các hành vi tự phục vụ đơn giản đều được dạy cho trẻ trong chương trình học tại trường mầm non. Thậm chí tại Mỹ, việc dạy trẻ thành thạo các hành vi tự phục vụ là nhiệm vụ tối quan trọng của các trường mầm non công lập. Trẻ thường không học những hành vi cụ thể như ăn uống, mặc quần áo, giữ vệ sinh cá nhân hay đi vệ sinh cùng lúc mà học theo các giai đoạn khác nhau tương ứng với các mốc phát triển, sớm nhất là từ 6 tháng tuổi (Bayat, 2016). Cần lưu ý rằng hành vi tự phục vụ ở trẻ mẫu giáo không nên được hiểu là do người lớn bỏ mặc trẻ nên trẻ phải tự chăm sóc bản thân (Casper & Smith, 2004). Tất nhiên có một bộ phận cha mẹ vì những lý do khách quan hay chủ quan thực sự xao nhãng việc chăm sóc trẻ, khiến một số trẻ phải thay thế người lớn thực hiện các công việc trong gia đình, từ lau dọn nhà cửa, chuẩn bị bữa ăn, trông em, cho đến tự thu xếp việc học tập, kiếm tiền nuôi bản thân, chăm sóc người thân ốm đau. Hành vi tự phục vụ đóng một vai trò vô cùng quan trọng đối với trẻ mẫu giáo. Các vai trò đó bao gồm: phát triển quyền tự chủ, kỹ năng xã hội, hành vi xã hội, khả năng tương tác xã hội, tinh thần trách nhiệm, xây dựng thái độ và tình yêu lao động, tích luỹ kinh nghiệm, hình thành ý thức tự giác, và hình thành hành nhân cách của trẻ phát triển toàn diện. Tuy nhiên, một số nghiên cứu gần đây đã báo cáo rằng một số trẻ 5 – 6 tuổi còn thực hiện các hành vi tự phục vụ như ăn uống, vệ sinh cá nhân, mặc quần áo cò chưa chủ động, thuần thục, và thẩm mỹ, Điều này dẫn tới trẻ 5 – 6 tuổi khó thích nghi được với cuộc sống tại gia đình, nhà trường, và cộng đồng xã hội, điều này cũng tác động không nhỏ tới sự phát triển nhân cách của trẻ. 2 Nghiên cứu này xác định, những hành vi tự phục vụ ở trẻ 5-6 tuổi, đặc biệt là trẻ mầm non 5-6 tuổi, là những hành vi phản ánh các mốc phát triển của trẻ, đặc biệt là các mốc phát triển về vận động, ngôn ngữ và nhận thức. Chính vì vậy, những hành vi tự phục vụ được xem xét trong nghiên cứu này là những hành vi mang tính phổ quát, mọi trẻ ở lứa tuổi 5-6 tuổi đều được kỳ vọng có thể làm được những hành vi này. Nghiên cứu cũng không xem xét những hành vi tự phục vụ mang tính riêng biệt, vùng miền, phản ánh điều kiện kinh tế xã hội của một cộng đồng cụ thể. Ví dụ, trẻ 5-6 tuổi ở nông thôn có thể giúp bố mẹ gấp quần áo, tự giặt quần áo, nhưng trẻ 5-6 tuổi ở thành phố không phải trẻ nào cũng làm được việc này. Ở trẻ 5-6 tuổi, các biểu hiện cụ thể của từng nhóm có thể được cụ thể hóa dựa trên hai tiêu chí: (i) mốc phát triển cần đạt của trẻ, và (ii) đặc điểm văn hóa – xã hội quy định các hành vi thiết yếu mà trẻ 5-6 tuổi cần thực hiện. Với tiêu chí thứ nhất, các mốc phát triển cần đạt của trẻ 5-6 tuổi mang tính phổ quát, trẻ ở quốc gia nào, nền văn hóa nào cũng cần đạt được các mốc phát triển này. Các mốc phát triển cần đạt của trẻ 5-6 tuổi thường dễ dàng tìm thấy trong các nghiên cứu về đặc điểm phát triển và hành vi tự phục vụ của trẻ 5-6 tuổi. Với tiêu chí thứ hai, tùy theo đặc điểm của từng quốc gia, từng nền văn hóa mà có thể có những yêu cầu riêng về hành vi nào là cần thiết ở trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi. Ở Việt Nam, các tiêu chí phát triển của trẻ mầm non lần đầu được UNICEF khởi xướng năm 2005 trong dự án nghiên cứu về tiêu chuẩn phát triển và giáo dục sớm (Miyahara & Meyers, 2008) [102]. Bộ chuẩn phát triển của trẻ 5 tuổi được Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành năm 2010 với 120 chỉ số tương ứng với 4 lĩnh vực phát triển: thể chất, tình cảm và quan hệ xã hội, ngôn ngữ và giao tiếp, và nhận thức. Trong đó, các hành vi tự phục vụ được liệt kê trong nhóm các chuẩn thuộc lĩnh vực phát triển thể chất [3]. Do đó, để cụ thể hóa các biểu hiện của hành vi tự phục vụ của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong nghiên cứu này, chúng tôi kết hợp giữa các nghiên cứu về hành vi tự phục vụ và chuẩn hành vi tự phục vụ của Bộ Giáo dục và đào tạo. Các biểu hiện cụ thể của hành vi tự phục vụ của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi ở trường mầm non được biểu hiện ở 3 nhóm hành vi cụ thể: nhóm hành vi ăn uống; nhóm hành vi mặc quần áo, đội mũ, đi giày dép, đi tất; nhóm hành vi vệ sinh cá nhân. Việc nghiên cứu về khả năng thực hiện các hành vi tự phục vụ của trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi là một nhiệm vụ cần thiết, là cơ sở quan trọng để đề xuất những tác động phù hợp nhằm phát triển hành 3 vi tự phục cho trẻ ở độ tuổi này nhằm giúp trẻ chủ động, độc lập và tự tin trong các hoạt động cũng như trong cuộc sống. Chính vì vậy, việc nghiên cứu về hành vi tự phục vụ của trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi là một nhiệm vụ cần thiết, để trên cơ sở đó có thể đề xuất những tác động phù hợp nhằm phát triển hành vi tự phục cho trẻ ở độ tuổi này nhằm giúp trẻ chủ động, độc lập và tự tin trong các hoạt động cũng như trong cuộc sống. Đó cũng chính là lý do chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài “Hành vi tự phục vụ của trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi ở trường mầm non”. 2.Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1.Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu lý luận và thực trạng hành vi tự phục vụ của trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi ở trường mầm non, từ đó đề xuất biện pháp góp phần nâng cao mức độ thực hiện hành vi tự phục vụ cho trẻ 5- 6 tuổi ở trường mầm non. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu -Tổng quan các công trình nghiên cứu trong và ngoài nước về hành vi tự phục vụ của trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi ở trường mầm non, qua đó xây dựng khung lý thuyết nghiên cứu của đề tài luận án. -Xây dựng cơ sở lý luận về hành vi tự phục vụ của trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi ở trường mầm non. - Đánh giá thực hành vi tự phục vụ của trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi ở trường mầm non tại thành phố Hồ Chí Minh và các yếu tố ảnh hưởng tới hành vi tự phục vụ ở trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi tại trường mầm non. -Đề xuất biện pháp và thử nghiệm 01 biện pháp trong thực tiễn góp phần nâng cao mức độ thực hiện hành vi tự phục vụ cho trẻ 5- 6 tuổi ở trường mầm non tại thành phố Hồ Chí Minh được nghiên cứu. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Mức độ biểu hiện hành vi tự phục vụ của trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi ở trường mầm non. 3.2. Phạm vi nghiên cứu 3.2.1. Phạm vi về nội dung - Có nhiều khía cạnh có thể khai thác nhằm tìm hiểu thực trạng hành vi tự phục vụ của trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi ở trường mầm non. Tuy nhiên, trong khuôn khổ 4 của luận án chúng tôi sẽ tiến hành nghiên cứu hành vi tự phục vụ của trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi trong 3 hoạt động cơ bản của trẻ ở lứa tuổi này đó là: (1) nhóm hành vi ăn uống; (2) nhóm hành vi mặc quần áo, đội mũ, đi giày dép, đi tất; (3) nhóm hành vi vệ sinh cá nhân -Việc lựa chọn 3 nhóm hành vi tự phục vụ của trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi nêu trên bởi vì: Nhứng hành vi này là những hành vi mang tính phổ quát, mọi trẻ ở lứa tuổi 5-6 tuổi đều được kỳ vọng có thể làm được những hành vi này. Nghiên cứu này không xem xét những hành vi tự phục vụ mang tính riêng biệt, vùng miền, phản ánh điều kiện kinh tế xã hội của một cộng đồng cụ thể. -Các hành vi tự phục vụ của trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi tại trường mầm non được xem xét dựa trên mức độ trẻ định hướng hành vi, điều khiển thực hiện hành vi, kiểm tra và tự điều chỉnh hành vi và cũng được xem xét thông qua các tiêu chí như tính chủ động, tính thuần thục và tính thẩm mỹ. - Đề tài chỉ nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tự phục vụ của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi ở trường mầm non gồm: Khả năng vận động của trẻ; Kỳ vọng của cha mẹ; Thói quen sinh hoạt của gia đình; Số lượng học sinh trong lớp học mầm non; Thời gian học tại trường mầm non; Kỳ vọng của giáo viên về hành vi tự phục vụ ở trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi; Thời lượng dạy hành vi tự phục vụ cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tại trường mầm non. 3.2.2. Phạm vi về địa bàn, khách thể nghiên cứu thực trạng Địa bàn nghiên cứu: Nghiên cứu này được tiến hành tại 11 trường mầm non thành phố Hồ Chí Minh. Trong đó gồm: Trường Mầm non Họa Mi 1, quận 5; Trường Mầm non Thực hành, quận 10; Trường Mầm non Phường 2, quận 10; Trường Mầm non 24, quận Bình Thạnh; Trường Mầm non 13, Bình Lợi, Phường 13, quận Bình Thạnh; Trường mầm non Rạng Đông 11, quận 6; Trường Mầm non 9, Hồng Bàng, phường 9, quận 6; Trường mầm non Linh Xuân, Thủ Đức; Trường Mầm non Hoa Phượng, Phường Bình Hưng Hòa B, quận Bình Tân; Trường Mầm non Bông Sen, quận 8; Trường Mầm non Thỏ Ngọc, quận 8. Khách thể nghiên cứu thực trạng: Nghiên cứu này tiến hành khảo sát thực trạng trên 3 nhóm khách thể đó là: (1) Giáo viên trực tiếp chăm sóc và giáo dục trẻ 5-6 tuổi tại các trường mầm non đề tài 5 nghiên cứu; (2) Cha mẹ trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi có con đang học tại các trường mầm non đề tài nghiên cứu; (3) Trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi đang học tại các trường mầm non đề tài nghiên cứu. Trong đó, giáo viên và trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi là khách thể chính của đề tài, do hành vi tự phục vụ của trẻ được nghiên cứu trong đề tài này là hành vi tự phục vụ ở trường mầm non, không phải tại gia đình. Cha mẹ là khách thể phụ của đề tài. Cha mẹ tham gia khảo sát nhằm cung cấp thông tin cá nhân về trẻ và cung cấp thông tin về một số yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tự phục vụ của trẻ, như kỳ vọng của cha mẹ và thói quen sinh hoạt của gia đình. Số lượng và đặc điểm mẫu khách thể khảo sát cụ thể cho từng nội dung và phương pháp nghiên cứu sẽ được trình bầy chi tiết tại chương 3 của luận án. 4. Cơ sở phương pháp tiếp cận và phương pháp nghiên cứu 4.1. Phương pháp luận 4.1.1.Tiếp cận từ góc độ của tâ