Luận án Hiệu quả giáo dục văn hóa học đường cho sinh viên các trường đại học ở Hà Nội hiện nay

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN TRẦN THỊ TÙNG LÂM HIỆU QUẢ GIÁO DỤC VĂN HÓA HỌC ĐƯỜNG CHO SINH VIÊN CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC Ở HÀ NỘI HIỆN NAY (QUA KHẢO SÁT MỘT SỐ TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐÀO TẠO CÁC NGÀNH KỸ THUẬT) LUẬN ÁN TIẾN SĨ CHÍNH TRỊ HỌC HÀ NỘI 2017 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN TRẦN THỊ TÙNG LÂM HIỆU QUẢ GIÁO DỤC VĂN HÓA HỌC ĐƯỜNG CHO SINH VIÊN CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC Ở HÀ NỘI HIỆN NAY (QUA KHẢO SÁT MỘT SỐ TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐÀO TẠO CÁC NGÀNH KỸ THUẬT) Chuyên ngành : Chính trị học Mã số : 62 31 02 01 LUẬN ÁN TIẾN SĨ CHÍNH TRỊ HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC 1. PGS. TS NGUYỄN VŨ TIẾN 2. TS. NGUYỄN THỊ HỒNG HÀ NỘI 2017 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận án tiến sĩ “Hiệu quả giáo dục văn hóa học đường cho sinh viên các trường đại học ở Hà Nội hiện nay (qua khảo sát một số trường đại học đào tạo các ngành kỹ thuật)” là hoàn toàn trung thực và không trùng lặp với các đề tài khác trong cùng lĩnh vực. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan này. Tác giả luận án Trần Thị Tùng Lâm MỤC LỤC MỞ ĐẦU ................................................................................................................. 1 Chƣơng 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI ......................................................................................................................... 7 1.1. Các công trình nghiên cứu về văn hóa học đường và giáo dục văn hóa học đường ...................................................................................................................... 7 1.2. Nghiên cứu về hiệu quả và hiệu quả giáo dục văn hoá học đường ............... 25 1.3. Đánh giá chung về tình hình nghiên cứu ...................................................... 30 Chƣơng 2. HIỆU QUẢ GIÁO DỤC VĂN HÓA HỌC ĐƢỜNG CHO SINH VIÊN ĐẠI HỌC - MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN ........................................................... 35 2.1. Văn hóa học đường và giáo dục văn hóa học đường cho sinh viên đại học . 35 2.2. Hiệu quả giáo dục văn hóa học đường cho sinh viên các trường đại học ..... 48 2.3. Những yếu tố chi phối đến hiệu quả giáo dục văn hóa học đường cho sinh viên ....................................................................................................................... 67 Chƣơng 3. THỰC TRẠNG HIỆU QUẢ GIÁO DỤC VĂN HÓA HỌC ĐƢỜNG CHO SINH VIÊN QUA KHẢO SÁT MỘT SỐ TRƢỜNG ĐẠI HỌC ĐÀO TẠO CÁC NGÀNH KỸ THUẬT Ở HÀ NỘI ................................................................ 78 3.1. Thực trạng giáo dục văn hóa học đường trong các trường đại học đào tạo các ngành kỹ thuật ở Hà Nội ...................................................................................... 78 3.2. Hiệu quả giáo dục văn hóa học đường cho sinh viên trong các trường đại học đào tạo các ngành kỹ thuật ở Hà Nội ............................................................ 94 3.3. Đánh giá chung về hiệu quả giáo dục văn hóa học đường cho sinh viên và những vấn đề đặt ra ............................................................................................ 116 Chƣơng 4. PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIÁO DỤC VĂN HÓA HỌC ĐƢỜNG CHO SINH VIÊN CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC Ở HÀ NỘI HIỆN NAY ........................................................................................... 128 4.1. Phương hướng nâng cao hiệu quả giáo dục văn hóa học đường cho sinh viên 128 4.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả giáo dục văn hóa học đường cho sinh viên hiện nay ...................................................................................................................... 133 KẾT LUẬN ........................................................................................................ 156 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................... 159 CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ ĐƢỢC CÔNG BỐ ................................ 169 PHỤ LỤC DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Cán bộ nhân viên : CBNV Chủ nghĩa xã hội : CNXH Giảng viên : GV Giáo dục văn hóa học đường : GDVHHĐ Hiệu quả giáo dục văn hóa học đường : HQGDVHHĐ Sinh viên : SV Văn hóa học đường : VHHĐ DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 1: Cách tiếp cận khác nhau về văn hóa ......................................................... 9 Biểu đồ 3.2.1: Tỷ lệ % sắp xếp các tiêu chí mà sinh viên muốn phấn đấu đạt được thể hiện HQGDVHHĐ từ tiêu chí tinh thần ................................................... 99 Biểu đồ 3.2.2a: Tỷ lệ % kết quả sinh viên rèn luyện (đức dục) ......................... 106 Biểu đồ 3.2.2b: Kết quả học tập của sinh viên tại trường qua hàng năm (tỷ lệ % thể hiện HQGDVHHĐ xét từ tiêu chí thực tiễn) ............................................... 110 Biểu đồ 3.3.3: Kết quả học tập của, sinh viên của trường qua hàng năm (tỷ lệ % thể hiện HQGDVHHĐ xét từ tiêu chí thực tiễn) ............................................... 121 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội được Đại hội Đảng XI (năm 2011) thông qua, đã định hướng phát triển văn hóa: “Xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, phát triển toàn diện, thống nhất trong đa dạng, thấm nhuần sâu sắc tinh thần nhân văn, dân chủ, tiến bộ; làm cho văn hóa gắn kết chặt chẽ và thấm sâu vào toàn bộ đời sống xã hội, trở thành nền tảng tinh thần vững chắc, sức mạnh nội sinh quan trọng của phát triển” [6; Tr.37]. Văn hóa được coi là một yếu tố quan trọng để thúc đẩy phát triển kinh tế, làm hài hòa, lành mạnh các quan hệ xã hội. Từ các nền văn minh sớm nhất, văn hóa luôn luôn gắn liền với giáo dục và giáo dục cũng song hành với văn hóa. Ngày nay, đào luyện lực lượng sinh viên phát triển toàn diện cả đức, trí, thể mỹ là vun bồi một nguồn lực quý báu của đất nước, là kiến tạo tiền đồ, tương lai của dân tộc. Đảng và Nhà nước luôn quan tâm đến nhiệm vụ này, đã phải ra 2 nghị quyết chuyên đề chỉ đạo trong một nhiệm kỳ. Đó là Nghị quyết hội nghị Trung ương 8 khóa XI (Nghị quyết số 29-NQ/TW) “Về đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng nhu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập” và Nghị quyết hội nghị Trung ương 9 khóa XI (Nghị quyết số 33-NQ/TW) “Về Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng nhu cầu phát triển bền vững đất nước”. Hai nghị quyết này đã xác định những nội dung và giải pháp xây dựng văn hóa con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu của giai đoạn phát triển mới. Đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, trụ cột của công cuộc đổi mới ở nước ta hiện nay. Trách nhiệm đó trước hết thuộc về ngành giáo dục, nhất là giáo dục bậc đại học. Để thực hiện tốt nhiệm vụ đó, một trong những biện pháp quan trọng là xây dựng trường đại học thật sự trở thành môi trường văn hóa và làm những giá trị, chuẩn mực hành vi văn hóa đó thấm sâu và chuyển hóa thành những phẩm chất và năng lực tốt đẹp trong sinh viên, định hình nên nhân cách sinh viên phù hợp với mục tiêu giáo dục và đào tạo và đáp ứng được yêu cầu của xã hội, thực hiện nhiệm vụ xây dựng, phát triển văn hóa, con người Việt Nam theo Nghị quyết của Đảng. 2 Trên thực tế ở các trường đại học hiện nay, phần lớn sinh viên vẫn giữ được những giá trị, nét đẹp văn hóa truyền thống như: tôn sư trọng đạo, tích cực, chủ động, sáng tạo trong học tập; nêu cao ý thức trách nhiệm, rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống lành mạnh, dám đấu tranh chống lại những tiêu cực; tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, vào tương lai của đất nước. Bên cạnh đó, trước sự tác động tiêu cực của kinh tế thị trường, sự bùng nổ thông tin qua Internet, các mạng xã hội; sự du nhập ào ạt các trào lưu văn hóa, quan niệm sống lai căng cùng với sự chống phá, lôi kéo từ hệ tư tưởng thù địch với những sản phẩm mang danh văn hóa, một bộ phận thanh niên, trong đó có sinh viên trong các trường đại học chạy theo lối sống thực dụng, xa lạ với các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp, vô tổ chức, vô kỷ luật không có ý chí vươn lên. Tình trạng tội phạm và tệ nạn xã hội trong sinh viên có chiều hướng gia tăng về quy mô, phức tạp về tính chất, gây nhức nhối cho gia đình, nhà trường và xã hội. Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII chỉ rõ: “Nhiều biểu hiện tiêu cực trong lĩnh vực giáo dục, đào tạo làm cho xã hội lo lắng như sự suy thoái đạo lý trong quan hệ thầy trò, bè bạn, môi trường sư phạm xuống cấp; lối sống thiếu lý tưởng, hoài bão, ăn chơi, nghiện ma túy, tệ nạn xã hộiở một bộ phận học sinh, sinh viên; việc coi nhẹ giáo dục đạo đức, thẩm mỹ và coi nhẹ các bộ môn chính trị, khoa học xã hội và nhân văn” [24, tr.47]. Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá X tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng đánh giá: “Chất lượng giáo dục và đào tạo chưa đáp ứng yêu cầu phát triển, nhất là đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao vẫn còn hạn chế; chưa chuyển mạnh sang đào tạo theo nhu cầu của xã hội. Chưa giải quyết tốt mối quan hệ giữa tăng số lượng, quy mô với nâng cao chất lượng, giữa dạy chữ và dạy người. Chương trình, nội dung, phương pháp dạy và học lạc hậu, đổi mới chậm; cơ cấu giáo dục không hợp lý giữa các lĩnh vực, ngành nghề đào tạo; chất lượng giáo dục toàn diện giảm sút, chưa đáp ứng được yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Quản lý nhà nước về giáo dục còn bất cập. Xu hướng thương mại hoá và sa sút đạo đức trong giáo dục khắc phục còn chậm, hiệu quả thấp, đang trở thành nỗi bức xúc của xã hội.”[28, tr. 167, 168] Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2011 - 2015 và phương hướng, nhiệm 3 vụ phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2016 – 2020 có đề cập đến vấn đề giáo dục: “Phát triển nguồn nhân lực và ứng dụng khoa học, công nghệ còn chậm. Chất lượng giáo dục, đào tạo, nhất là giáo dục đại học và đào tạo nghề cải thiện còn chậm; thiếu lao động chất lượng cao. Hệ thống giáo dục còn thiếu tính liên thông, chưa thật hợp lý và thiếu đồng bộ. Công tác phân luồng và hướng nghiệp còn hạn chế. Đổi mới giáo dục, đào tạo có mặt còn lúng túng. Tình trạng mất cân đối trong cơ cấu ngành nghề và trình độ đào tạo khắc phục còn chậm, công tác đào tạo chưa gắn chặt chẽ với nhu cầu xã hội. Cơ chế, chính sách có mặt chưa phù hợp; xã hội hóa còn chậm và gặp nhiều khó khăn, chưa thu hút được nhiều nguồn lực ngoài nhà nước cho phát triển giáo dục, đào tạo. Cơ sở vật chất vẫn còn thiếu và lạc hậu. Chất lượng dạy và học ở vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số còn thấp. Đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý chưa đáp ứng yêu cầu.”[32, tr.248- 249] Một trong những nguyên nhân của tình trạng này là nhiều trường chỉ tập trung vào việc dạy tri thức, kỹ năng mà ít chú trọng giáo dục nhân cách, đạo đức, lối sống lành mạnh, tích cực cho sinh viên. Kết quả là môi trường học đường nơi văn hoá đáng được coi trọng lại đang diễn ra thực trạng thiếu văn hoá. Điều này chứng tỏ kết quả giáo dục văn học đường chưa cao, nhận thức về văn hóa học đường chưa đúng, giáo dục văn hóa học đường trong các trường đại học chưa thực sự đạt hiệu quả. Ở Việt Nam hiện nay, giáo dục văn hóa học đường là một bộ phận của công tác tư tưởng. Định hướng và chuẩn mực của nó phải phù hợp với lý tưởng của chủ nghĩa Mác - Lênin, đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, tuân thủ pháp luật của nhà nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Nâng cao hiệu quả giáo dục văn học đường trong trường đại học là điều kiện để thực hiện tốt mục tiêu giáo dục và đào tạo và nâng cao chất lượng, để đào tạo ra những sinh viên có đủ đức, đủ tài đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp đổi mới và xu thế hội nhập quốc tế nhất là trong điều kiện cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, của thị trường lao động trong kỷ nguyên số nền sản xuất của con người đạt đỉnh cao của sự thông minh, với các ứng dụng kỹ thuật sáng tạo không ngừng, với nền tảng công nghệ số, với mạng lưới internet của vạn vật và trí tuệ nhân tạo Xuất phát từ cơ sở lý luận và thực tiễn, tác giả chọn: Hiệu quả giáo dục văn học đường cho sinh viên các trường đại học ở Hà Nội hiện nay 4 (qua khảo sát một số trường đại học đào tạo các ngành kỹ thuật) làm đề tài luận án tiến sĩ của mình. Kết quả nghiên cứu thành công có thể ứng dụng ở nhiều trường đại học đào tạo các khối ngành khác nhau, góp thêm một căn cứ lý luận và thực tiễn vào hệ thống những giải pháp thực hiện đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo ở Việt Nam. 2. Mục đích và nhiệm vụ của luận án 2.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn về hiệu quả giáo dục văn hóa học đường cho sinh viên, xây dựng bộ tiêu chí đánh giá hiệu quả giáo dục văn hóa học đường, luận án đánh giá thực trạng hiệu quả giáo dục văn hóa học đường và đề xuất hệ thống giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục văn hóa học đường cho sinh viên các trường đại học ở Hà Nội hiện nay. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục đích nghiên cứu, tác giả luận án cần hoàn thành những nhiệm vụ: - Tổng quan và có đánh giá, nhận định về tình hình nghiên cứu có liên quan đến hiệu quả giáo dục văn hóa học đường cho sinh viên các trường đại học. - Làm rõ khái niệm, nội dung, biểu hiện đặc trưng của văn hóa học đường và giáo dục văn hóa học đường trong trường đại học. Xây dựng tiêu chí đánh giá hiệu quả giáo dục văn học đường cho sinh viên ở các trường đại học. - Khảo sát thực tế, phân tích thực trạng văn hóa học đường, giáo dục văn hóa học đường và hiệu quả giáo dục văn học đường của sinh viên các trường đại học đào tạo các ngành kỹ thuật ở Hà Nội. Phát hiện nguyên nhân và những vấn đề đặt ra trong giáo dục văn hóa học đường và hiệu quả giáo dục văn học đường cho sinh viên các trường đại học ở Hà Nội. - Xây dựng hệ thống giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục văn hóa học đường cho sinh viên các trường đại học ở Hà Nội hiện nay. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Luận án tập trung nghiên cứu hiệu quả giáo dục văn học đường cho sinh viên các trường đại học ở Hà Nội hiện nay (Khảo sát một số trường đào tạo các kỹ thuật) 5 3.2. Phạm vi nghiên cứu Luận án tập trung nghiên cứu hiệu quả giáo dục văn hóa học đường cho sinh viên các trường đại học ở Hà Nội qua khảo sát các trường: Đại học Công nghiệp Hà Nội, Đại học Thành Đô, Đại học Giao thông vận tải, Đại học Xây dựng, Đại học Kiến trúc Hà Nội. Chủ thể giáo dục VHHĐ cho sinh viên là các trường đại học, các thiết chế văn hóa xã hội, gia đình, bạn bè Luận án giới hạn phạm vi chủ thể giáo dục văn hóa học đường cho sinh viên là các trường đại học đào tạo các ngành kỹ thuật. Chọn trường đại học Xây dựng Hà Nội, đại học Giao thông vận tải là các trường tốp đầu trong đào tạo các ngành kỹ thuật (cả lý thuyết và thực hành), trường đại học Kiến trúc Hà nội là trường đại học đào tạo kỹ thuật liên quan đến nghệ thuật, trường đại Công nghiệp Hà nội là trường đào tạo đa ngành, đa cấp và đào tạo các ngành kỹ thuật theo hướng ứng dụng và thực hành, trường đại học Thành đô là trường dân lập. Thời gian khảo sát thực trạng hiệu quả giáo dục văn hóa học đường từ 2012 đến nay. 4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu 4.1. Cơ sở lý luận Luận án được thực hiện trên cơ sở những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về phát triển văn hóa, con người trong điều kiện hiện nay, Luật Giáo dục đại học (2012), Đề án đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo. 4.2. Phương pháp nghiên cứu Luận án dựa trên cơ sở phương pháp luận chủ nghĩa duy vật biện chứng, chủ nghĩa duy vật lịch sử và sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu khoa học nói chung; các phương pháp của những bộ môn liên quan như Văn hóa học, Quản lý văn hóa - Tư tưởng, Tâm lý học, Giáo dục học và Xã hội học Các phương pháp chính cụ thể là: - Phương pháp thu thập thông tin, phân tích tài liệu từ các tác phẩm kinh điển, nghị quyết, chỉ thị, quy chế, quy định và các công trình khoa học cập nhật thông tin chuyên ngành từ các tạp chí chuyên ngành và các phương tiện truyền thông khác. - Phương pháp điều tra bằng trưng cầu ý kiến các cán bộ quản lý, các cán bộ Đoàn thanh niên trong nhà trường, đại diện sinh viên trong các kỳ giao ban. Điều tra xã hội học bằng bảng hỏi (anket). 6 - Phương pháp xử lý thông tin và trình bày kết quả nghiên cứu: phân loại thông tin, hệ thống hóa thông tin, diễn giải, quy nạp, phương pháp phân tích và tổng hợp, lôgic và lịch sử; phương pháp so sánh; chứng minh, khái quát hóa, tổng kết kinh nghiệm và phương pháp chuyên gia 5. Đóng góp mới của luận án - Hệ thống hóa các tri thức về văn hóa học đường, chỉ ra rõ hơn vai trò và nội dung của văn hóa học đường. - Nhận diện những giá trị cốt lõi của văn hóa học đường trong trường đại học so sánh với thực tiễn từ đó có các kết luận làm sơ sở để xây dựng phương hướng, giải pháp để nâng cao hiệu quả giáo dục văn hóa học đường cho sinh viên. Rút ra những bài học có tính lý luận về giáo dục văn hóa học đường cho sinh viên đại học, qua đó làm sâu sắc hơn, sinh động hơn công tác tư tưởng trong trường đại học. - Xây dựng hệ thống giải pháp nâng cao hiệu quả giáo dục văn hóa học đường cho sinh viên trong các trường đại học đào tạo các ngành kỹ thuật ở Hà Nội hiện nay. Những giải pháp đó có thể mở rộng sử dụng cho các trường đại học khác 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án - Luận án làm rõ cơ sở lý luận về vai trò của văn học đường cũng như sự cần thiết phải nâng cao hiệu quả giáo dục văn hóa học đường, nhằm góp phần nâng cao chất lượng đào tạo của các trường đại học, thực hiện mục tiêu giáo dục. - Đề xuất một số phương hướng và những giải pháp cơ bản nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục văn học đường cho sinh viên của các trường đại học. - Luận án có thể làm tài liệu tham khảo và vận dụng trong nghiên cứu và giảng dạy cho chuyên ngành Công tác tư tưởng nói riêng, ngành Chính trị học nói chung và các ngành có liên quan như Triết học, CNXH khoa học, Văn hóa học, Quản lý văn hóa, Quản lý giáo dục ở hệ thống các học viện, các trường đại học và cao đẳng của Việt Nam. 7. Kết cấu của luận án Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, nội dung của luận án được kết cấu thành 4 chương 11 tiết. 7 Chương 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI Xuất phát từ vai trò của văn hóa học đường và thực trạng xây dựng văn hóa học đường ở Việt Nam, trong những năm qua, đã có nhiều công trình nghiên cứu có liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến đề tài. Nâng cao hiệu quả giáo dục VHHĐ đã thực sự trở thành vấn đề cấp thiết cả trên phương diện lý luận và thực tiễn, nhận được sự quan tâm đặc biệt của các nhà quản lý, các nhà khoa học. Trong phạm vi bao quát của chúng tôi, có thể khái quát một số công trình tiếp cận đề tài theo các hướng: 1.1. Các công trình nghiên cứu về văn hóa học đường và giáo dục văn hóa học đường 1.1.1. Những nghiên cứu về văn hoá và văn hóa học đường Thuật ngữ “văn hóa” xuất hiện rất sớm trong ngôn ngữ loài người. Cùng với sự phát triển của lịch sử nhân loại, nhận thức của con người về văn hóa, khái niệm văn hóa cũng không ngừng thay đổi và luôn được bổ sung những nội dung mới, những cách nhìn mới. Chưa bao giờ vấn đề văn hóa lại giành được sự quan tâm như hiện nay cả về phương diện lý luận và thực tiễn. Điều này càng chứng tỏ vai trò quan trọng của văn hóa đối với sự phát triển của xã hội. Khái niệm “văn hóa” (Cultura) có nguồn gốc từ phương Tây, theo tiếng Latinh có nghĩa là: cày, cấy, vun trồng, làm ruộng, chăm bón, cải thiện, gìn giữ trong sản xuất nông nghiệp. Xét theo ngu