Luận án Nghiên cứu cơ sở thiết kế chế thử quần tập thể thao áp lực cho phụ nữ tuổi trung niên có sử dụng băng hỗ trợ giảm béo chứa vi nang tinh dầu quế

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI NGUYỄN THỊ TÚ TRINH NGHIÊN CỨU CƠ SỞ THIẾT KẾ CHẾ THỬ QUẦN TẬP THỂ THAO ÁP LỰC CHO PHỤ NỮ TUỔI TRUNG NIÊN CÓ SỬ DỤNG BĂNG HỖ TRỢ GIẢM BÉO CHỨA VI NANG TINH DẦU QUẾ LUẬN ÁN TIẾN SĨ CÔNG NGHỆ DỆT, MAY Hà Nội – 2023 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI NGUYỄN THỊ TÚ TRINH NGHIÊN CỨU CƠ SỞ THIẾT KẾ CHẾ THỬ QUẦN TẬP THỂ THAO ÁP LỰC CHO PHỤ NỮ TUỔI TRUNG NIÊN CÓ SỬ DỤNG BĂNG HỖ TRỢ GIẢM BÉO CHỨA VI NANG TINH DẦU QUẾ Ngành: Công nghệ Dệt, May Mã số: 9540204 LUẬN ÁN TIẾN SĨ CÔNG NGHỆ DỆT, MAY NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS. CHU DIỆU HƢƠNG Hà Nội - 2023 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan tất cả nội dung nghiên cứu trong luận án là công trình nghiên cứu của riêng tôi dưới sự hướng dẫn của PGS.TS Chu Diệu Hương. Các kết quả của luận án là hoàn toàn trung thực và chưa từng được tác giả khác công bố. Một phần kết quả của luận án được chính tôi thực hiện trong khuôn khổ đề tài đồng thời là cô hướng dẫn luận án làm chủ nhiệm. Tôi đã được chủ nhiệm đề tài đồng ý cho phép sử dụng các kết quả này trong báo cáo của luận án (Có giấy xác nhận của chủ nhiệm đề tài). Tôi xin cam đoan mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận án đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận án đều được chỉ rõ nguồn gốc. Hà Nội, ngày tháng năm 2023 Người hướng dẫn khoa học PGS.TS Chu Diệu Hƣơng Tác giả Nguyễn Thị Tú Trinh ii LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc nhất đến PGS.TS Chu Diệu Hương, người đã tâm huyết, tận tình hướng, động viên khích lệ, dành nhiều thời gian trao đổi và định hướng cho tôi trong suốt quá trình thực hiện luận án. Tôi xin trân trọng cảm ơn các Thầy Cô giáo Viện Dệt may - Da giầy và Thời trang, Bộ môn Công nghệ dệt, Phòng đào tạo - Bộ phận đào tạo sau Đại học Đại học Bách Khoa Hà Nội đã tiếp nhận tôi làm Nghiên cứu sinh và tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt thời gian học tập tại đây. Tôi xin cảm ơn các Phó giáo sư, Tiến sĩ là chủ tịch hội đồng, phản biện, thư ký và ủy viên hội đồng đã dành thời gian quý báu để đọc, tham gia hội đồng chấm luận án với những góp ý cụ thể, bổ ích, giúp tôi hoàn thiện tốt hơn nội dung nghiên cứu của luận án. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc đến Ban giám hiệu Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Thành Phố Hồ Chí Minh đã tạo điều kiện cho tôi được học tập và hoàn thành luận án. Tôi xin cảm ơn tập thể thầy, cô giáo thuộc Khoa Thiết kế thời trang và Chăm sóc sắc đẹp, cảm ơn bạn bè, đồng nghiệp Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Thành Phố Hồ Chí Minh đã luôn động viên, khích lệ hỗ trợ trong suốt quá trình tôi thực hiện luận án. Cuối cùng tôi xin gửi lời cảm ơn tới gia đình, những người thân yêu, gần gũi nhất đã luôn động viên và tạo điều kiện tốt nhất để tôi yên tâm hoàn thành luận án. Trong suốt quá trình thực hiện luận án không thể tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế. Tác giả rất mong nhận được ý kiến đóng góp quý báo của các thầy cô và đồng nghiệp để luận án được hoàn thiện hơn. Tác giả Nguyễn Thị Tú Trinh iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................................................ii MỤC LỤC ......................................................................................................................................... iii MỞ ĐẦU ........................................................................................................................................... 1 1 TÍNH CẤP THIẾT CỦA LUẬN ÁN ........................................................................................ 2 2 MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU ..................................................................................................... 3 3 ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU .................................................................................................. 3 4 PHẠM VI NGHIÊN CỨU ......................................................................................................... 3 5 NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ..................................................................................................... 3 6 PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................................................................................... 4 7 NHỮNG ĐIỂM MỚI CỦA LUẬN ÁN .................................................................................... 5 8 Ý NGHĨA KHOA HỌC............................................................................................................. 5 9 GIÁ TRỊ THỰC TIỄN ............................................................................................................... 5 10 HƢỚNG PHÁT TRIỂN TIẾP THEO CỦA LUẬN ÁN ........................................................ 5 11 KẾT CẤU CỦA LUẬN ÁN ..................................................................................................... 6 CHƢƠNG 1 NGHIÊN CỨU TỔNG QUAN ................................................................................. 7 1.1 Trang phục thể thao .............................................................................................................. 7 1.1.1 Phân loại trang phục thể thao ....................................................................................... 7 1.1.2 Đặc trƣng của trang phục thể thao.............................................................................. 8 1.1.3 Quần tập thể thao nữ (quần legging nữ) .................................................................. 10 1.2 Sản phẩm may mặc áp lực ................................................................................................ 17 1.2.1 Ứng dụng của sản phẩm may mặc tạo áp lực ........................................................ 17 1.2.1.1 Ứng dụng trong lĩnh vực y tế ..............................................................................18 1.2.1.2 Ứng dụng trong lĩnh vực thẫm mỹ chỉnh hình .....................................................19 1.2.1.3 Ứng dụng trong lĩnh vực thể thao .......................................................................21 1.2.2 Vật liệu sử dụng cho sản phẩm may mặc tạo áp lực ........................................... 24 1.2.3 Mô hình tính toán biến dạng của vải dệt kim .......................................................... 26 1.2.4 Phƣơng pháp xác định áp lực của quần áo ............................................................ 30 1.2.4.1 Phương pháp xác định áp lực trực tiếp ...............................................................31 1.2.4.2 Xác định áp lực gián tiếp ....................................................................................34 1.3 Khái quát về phụ nữ tuổi trung niên .............................................................................. 38 1.3.1 Đặc điểm nhân trắc của phụ nữ trung niên ............................................................. 38 1.3.2 Các phƣơng pháp giảm cân ........................................................................................ 40 1.3.2.1 Phương pháp ăn kiêng .......................................................................................41 1.3.2.2 Phương pháp phẫu thuật thẫm mỹ .....................................................................42 1.3.2.3 Phương pháp tập luyện thể dục .........................................................................42 1.3.2.4 Phương pháp sử dụng hoạt chất giảm béo ........................................................44 1.3.3 Tổng quan về phƣơng pháp đánh giá thể trạng béo cơ thể ............................... 45 1.3.4 Phƣơng pháp đánh giá trực tiếp ................................................................................ 46 1.3.5 Phƣơng pháp đánh giá trực tiếp ................................................................................ 47 1.4 Vi nang và ứng dụng .......................................................................................................... 48 1.4.1 Giới thiệu về vi nang ..................................................................................................... 48 1.4.2 Cấu trúc và chức năng hoạt động của vi nang ...................................................... 49 1.4.3 Một số ứng dụng của vi nang ..................................................................................... 50 iv 1.4.4 Ứng dụng của vi nang trong ngành dệt may .......................................................... 50 1.4.5 Khái quát về tinh dầu quế ............................................................................................ 51 1.4.6 Công dụng của tinh dầu quế ....................................................................................... 52 1.5 Kết luận tổng quan .............................................................................................................. 53 CHƢƠNG 2 ĐỐI TƢỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................... 55 2.1 Đối tƣợng nghiên cứu ........................................................................................................ 55 2.1.1 Vi nang tinh dầu quế ................................................................................................... 56 2.1.2 Quần tập thể thao legging nữ .................................................................................. 56 2.2 Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................................ 56 2.2.1 Vải dệt kim CVC và TC ............................................................................................... 56 2.2.2 Phụ nữ tuổi trung niên ............................................................................................... 59 2.3 Nội dung nghiên cứu .......................................................................................................... 59 2.3.1 Nghiên cứu thiết kế, đánh giá lựa chọn vải dệt kim để thiết kế quần legging tạo áp lực ....................................................................................................................................... 59 2.3.2 Nghiên cứu thiết kế quần tập thể thao legging có áp lực phù hợp ở vùng bụng .......................................................................................................................................... 59 2.3.3 Nghiên cứu độ bền mùi và khả năng giải phóng hoạt chất tinh dầu quế từ vi nang của băng hỗ trợ giảm béo. ......................................................................................... 60 2.3.4 Đánh giá hiệu quả giảm béo ..................................................................................... 60 2.4 Phƣơng pháp nghiên cứu ................................................................................................. 60 2.4.1 Nghiên cứu tổng quan ............................................................................................... 60 2.4.2 Nghiên cứu thực nghiệm .......................................................................................... 60 2.4.2.1 Nghiên cứu thiết kế, lựa chọn vải dệt kim để thiết kế quần legging tạo áp lực ....60 2.4.2.2 Nghiên cứu thiết kế quần tập thể thao legging có áp lực phù hợp ở vùng bụng. .64 2.4.2.3 Nghiên cứu độ bền mùi và khả năng giải phóng hoạt chất của vi nang chứa tinh dầu quế 72 2.4.2.4 Đánh giá hiệu quả giảm béo của quần legging được thiết kế. .............................74 2.5 Kết luận chƣơng 2 ............................................................................................................... 76 CHƢƠNG 3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ..................................................................................... 77 3.1 Kết quả nghiên cứu lựa chọn vải dệt kim để thiết kế quần legging tạo áp lực .. 77 3.1.1 Đánh giá khối lƣợng của vải g/m2 .............................................................................. 77 3.1.2 Đánh giá độ dầy của vải ............................................................................................... 79 3.1.3 Đánh giá mật độ của vải ............................................................................................... 80 3.1.4 Đánh giá độ thoáng khí ................................................................................................. 82 3.1.5 Kết quả đƣờng cong tải trọng – độ giãn của vải dệt kim CVC và TC ............... 84 3.1.6 Kết quả xây dựng hàm rão của vải dệt kim từ sợi CVC và từ sợi TC. ............. 87 3.2 Kết quả thiết kế quần tập thể thao legging tạo áp lực phù hợp ở vùng bụng .... 98 3.2.1 Xác định thông số thông số nhân trắc cơ thể ........................................................ 99 3.2.2 Kết quả lựa chọn áp lực và độ giãn cho thiết kế quần legging ......................... 99 3.3 Kết quả nghiên cứu khả năng giải phóng hoạt chất tinh dầu quế từ băng hỗ trợ giảm béo chứa vi nang ..................................................................................................... 108 3.3.1 Xây dựng phƣơng pháp xác định định lƣợng độ bền mùi ............................... 108 3.3.2 Kết quả đánh giá độ bền mùi của vi nang chứa tinh dầu quế ảnh hƣởng bởi 4 mức độ giãn. ............................................................................................................................... 109 3.3.3 Kết quả đánh giá khả năng giải phóng hoạt chất bằng phƣơng pháp phân tích quang phổ UV-vis.............................................................................................................. 111 v 3.4 Đánh giá hiệu quả giảm béo của quần tập legging có sử dụng băng chứa vi nang hỗ trợ giảm béo ............................................................................................................... 113 3.4.1 Phƣơng thức luyện tập thể dục cho phụ nữa béo .............................................. 113 3.4.2 Kết quả đánh giá hiệu quả giá trị nhiệt độ vùng bụng ....................................... 118 3.5 Kết luận chƣơng 3 ............................................................................................................. 121 KẾT LUẬN CỦA LUẬN ÁN ....................................................................................................... 123 HƢỚNG PHÁT TRIỂN TIẾP THEO CỦA LUẬN ÁN ............................................................ 126 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ ................................................................... 127 TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................................................. 128 vi DANH MỤC CÁC BẢNG. Bảng 1.1 Phương pháp giảm béo bụng phẫu thuật thẫm mỹ ...........................................42 Bảng 1.2 Một số phương pháp đánh giá gián tiếp ...........................................................46 Bảng 1.3 Một số phương pháp đánh giá thành phần cơ thể trực tiếp ..............................47 Bảng 2.1 Bảng thông số máy dệt vải mẫu ........................................................................57 Bảng 2.2 Phương án cài sợi chun trên vải CVC ..............................................................57 Bảng 2.3 Bốn phương án cài sợi chun trên vải TC ..........................................................58 Bảng 2.4 Thông số máy dệt .............................................................................................59 Bảng 2.5 Các thiết bị và tiêu chuẩn đánh giá một số tính chất cơ lý của vải ....................61 Bảng 2.6 Phương pháp đo các kích thước cơ thể cho thiết kế quần legging ...................65 Bảng 3.1. Giá trị tải trọng tác dụng lên bốn mẫu vải TC để có cùng .................................86 Bảng 3.2 Bảng lực kéo giãn ngang 200% của 4 loại vải CVC ..........................................87 Bảng 3.3 Thiết lập các hằng số và các phương trình rão dưới tác dụng lực 2,38 N .........90 Bảng 3.4 Đặc điểm hình dáng nhóm phụ nữ tình nguyện tham gia nghiên cứu ...............98 Bảng 3.5 Bảng thông số đo kích thước cơ thể của 8 đối tượng nữ ..................................99 Bảng 3.6 Lực kéo giãn của vải tại các kích thước cơ thể được tính toán theo phương trình Laplace .................................................................................................................. 100 Bảng 3.7 Độ giãn của vải tại các kích thước cơ thể được xác định theo kết quả đường cong tải trọng kéo giãn. .................................................................................................. 100 Bảng 3.8 Kích thước của quần legging trước và sau khi mặc có áp lực lá 11mmHg ..... 101 Bảng 3.9 Kích thước giảm của các chu vi quần sau khi mặc để đạt được áp lực được xác định ................................................................................................................................ 102 Bảng 3.10 Áp lực đo bởi thiết bị có cảm biến lực cho 8 chu vi vòng bụng khi mặc quần legging ........................................................................................................................... 107 Bảng 3.11 Kết quả đo hấp thụ phân tử tinh dầu của dung dịch chuẩn ........................... 112 Bảng 3.12 Kết quả đo hấp thụ phân tử tinh dầu của dung dịch với 4 mức độ giãn ........ 112 Bảng 3.13 Kết quả phân tích kiểm định số liệu về hiệu quả giảm béo trước và sau tập của 2 nhóm tập có băng và không băng ............................................................................... 117 Bảng 3.14 Kết quả đo nhiệt độ trung bình trước và sau tập thể dục của nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng............................................................................................ 119 vii DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 1.1 Mô hình truyền nhiệt trong hoạt động thể thao .................................................. 9 Hình 1.2 Mô phỏng quá trình thẩm thấu không khí và mồ hôi qua quần áo ...................... 9 Hình 1.3 Quần leggings thế kỷ 14 ....................................................................................10 Hình 1.4 Mối liên hệ giữa các đường kích thước ngang với chiều cao cơ thể .................12 Hình 1.5 Mối quan hệ giữa rập quần với chiều cao và chiều rộng cơ thể ........................13 Hình 1.6a Các mẫu quần thử nghiệm: Mẫu quần legging của Oh, Sun-Hee (A) và Mẫu quần jean không li của ESMOD (B) .................................................................................15 Hình 1.6b (A) Mẫu quần legging của Oh, Sun-Hee và (B) Mẫu quần jean không li của ESMOD ..........................................................................................................................16 Hình 1.7 Một kỹ thuật băng bó kém bị phù quanh đầu gối và các ngón chân ...................19 Hình 1.8 Băng đàn hồi tùy chỉnh với thiết bị PicoPress đo hướng dẫn áp lực ..................19 Hình 1.9 (a) Nẹp lưng trên; (b) nẹp toàn bộ cột sống .......................................................20 Hình 1.10 Các khu vực chính của cơ thể thường giãn da khi chuyển động .....................22 Hình 1.11 Giá trị áp lực được phân bố ở các phần thân dưới của quần thể thao legging ........................................................................................................................................22 Hình 1.12 Các mô hình biến dạng đàn hồi-nhớt của vải dệt kim ......................................27 Hình 1.13 Mô hình Voigt 3 thành phần và 6 thành phần đặc trưng cho biến dạng đàn hồi nhớt của vải dệt thoi và keo dán (mex) ...........................................................................28 Hình 1.14 Mô hình maxwell phi tuyến mở rộng ................................................................29 Hình 1.15 Vị trí các cảm biến khí nén tại 3 điểm đo .........................................................31 Hình 1.16 Thiết b