Luận án Nghiên cứu một số biện pháp pháp kỹ thuật phòng chống xâm nhiễm của nấm aspergillus flavus gây độc tố aflatoxin đối với lạc

i Phần I: MỞ ĐẦU Chương I: Mở đầu BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT VIỆN KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM --------- NGUYỄN VĂN THẮNG NGHIÊN CỨU MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁP KỸ THUẬT PHÒNG CHỐNG XÂM NHIỄM CỦA NẤM ASPERGILLUS FLAVUS GÂY ĐỘC TỐ AFLATOXIN ĐỐI VỚI LẠC Chuyên ngành: Khoa học Cây trồng Mã số: 62 62 01 10 LUẬN ÁN TIẾN SĨ NÔNG NGHIỆP Người hướng dẫn khoa học: 1. GS.TSKH. Trần Đình Long 2. TS. Nguyễn Văn Liễu Hà Nội – 2017 ii LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực và chưa từng được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Các tài liệu trích dẫn được chỉ rõ nguồn gốc và mọi sự giúp đỡ đã được cảm ơn. Hà nội, ngày tháng 11 năm 2017 Tác giả luận án Nguyễn Văn Thắng iii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận án này, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới tập thể thầy hướng dẫn: GS.TSKH. Trần Đình Long, TS. Nguyễn Văn Liễu, các thầy đã luôn sát cánh bên tôi, hướng dẫn, động viên, thúc đẩy tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu của mình. Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy, cô và các cán bộ của Ban Đào tạo Sau đại học thuộc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam. Ban Giám đốc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam đã tạo điều kiện cho tôi thực hiện luận án này. Tôi xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm. Lãnh đạo và cán bộ viên chức Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Đậu đỗ đã ủng hộ và tạo điều kiện về mọi mặt trong suốt thời gian tôi thực hiện luận án. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới gia đình, bạn bè đã luôn động viên ủng hộ và giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện luận án. Hà nội, ngày tháng 11 năm 2017 Tác giả luận án Nguyễn Văn Thắng iv MỤC LỤC TT Nội dung Trang Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục các chữ viết tắt trong luận án Danh mục các bảng Danh mục các hình MỞ ĐẦU 1 Tính cấp thiết của đề tài 1 2 Mục tiêu của đề tài 4 3 Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài 4 3.1 Ý nghĩa khoa học 4 3.2 Ý nghĩa thực tiễn 4 4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1 Đối tượng nghiên cứu 5 4.2 Phạm vi nghiên cứu và giới hạn của đề tài 5 5 Những đóng góp mới của luận án 5 CHƯƠNG I: TỔNG QUAN TÀI LIỆU VÀ CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI 1.1 Sản xuất lạc trên thế giới và Việt Nam 7 1.1.1 Sản xuất lạc trên thế giới 7 1.1.2 Sản xuất lạc ở Việt Nam 8 1.2 Nghiên cứu chọn tạo giống lạc 10 1.3 Tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm lạc 15 1.4 Những nghiên cứu về nấm và độc tố aflatoxin ở lạc 17 1.5 Nghiên cứu kỹ thuật canh tác lạc 19 1.5.1 Nghiên cứu kỹ thuật canh tác lạc trên thế giới 19 1.5.1.1 Chọn đất và vùng trồng lạc 19 1.5.1.2 Thời vụ trồng lạc 20 v 1.5.1.3 Nghiên cứu phân bón cho lạc 22 1.5.2 Nghiên cứu kỹ thuật giảm nấm mốc vàng và độc tố aflatoxin ở lạc 24 1.6 Nghiên cứu kỹ thuật giảm nấm mốc vàng và độc tố aflatoxin ở Việt Nam 27 1.6.1 Nghiên cứu kỹ thuật canh tác lạc ở Việt Nam 27 1.6.2 Những nghiên cứu về nấm mốc vàng và độc tố aflatoxin ở Việt Nam 29 1.6.3 Những nghiên cứu về chọn giống kháng bệnh mốc vàng và aflatoxin ở Việt Nam 35 1.7 Nhận xét rút ra từ tổng quan tài liệu 35 Chương II: VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1 Vật liệu và thời gian nghiên cứu 38 2.2 Nội dung nghiên cứu 39 2.2.1 Nội dung 1: Nghiên cứu thực trạng sản xuất, mức độ nhiễm nấm mốc vàng và độc tố aflatoxin ở lạc tại một số tỉnh trồng lạc chính 39 2.2.2 Nội dung 2: Nghiên cứu ảnh hưởng các biện pháp kỹ thuật canh tác tới sự xâm nhiễm nấm mốc vàng và độc tố aflatoxin 39 2.2.3 Nội dung 3: Nghieen cứu xác định và chọn lọc giống lạc kháng nấm mốc vàng và năng suất 40 2.2.4 Nội dung 4: Xây dựng mô hình tổng hợp giảm thiểu nhiễm nấm mốc vàng và độc tố aflatoxin 40 2.3 Phương pháp nghiên cứu 40 2.3.1 Phương pháp điều tra, thu thập và phân tích mẫu lạc, mẫu đất 40 2.3.2 Phương pháp nghiên cứu ảnh hưởng các biện pháp kỹ thuật canh tác tới sự xâm nhiễm nấm mốc vàng 42 vi và độc tố aflatoxin 2.3.2.1 Phương pháp nghiên cứu ảnh hưởng của thời vụ gieo tới năng suấ, sự xâm nhiễm của nấm mốc vàng và hàm lượng aflatoxin 42 2.3.2.2 Phương pháp nghiên cứu ảnh hưởng của việc bón vôi tới năng suất, sự xâm nhiễm của nấm mốc vàng và hàm lượng aflatoxin 43 2.3.2.3 Phương pháp nghiên cứu ảnh hưởng của một số chế phẩm sinh học tới năng suất, xâm nhiễm nấm mốc vàng và hàm lượng aflatoxin 43 2.3.2.4 Phương pháp nghiên cứu ảnh hưởng của độ ẩm đất, tưới nước tới năng suất, sự xâm nhiễm của nấm mốc vàng và hàm lượng aflatoxin 45 2.3.2.5 Phương pháp nghiên cứu ảnh hưởng của xử lý hạt bằng thuốc trừ nấm tới năng suất, sự xâm nhiễm của nấm mốc vàng và hàm lượng aflatoxin 45 2.3.2.6 Phương pháp nghiên cứu ảnh hưởng của tổn thương quả lạc do sùng và biện pháp phòng trừ sùng tới năng suất và sự xâm nhiễm của nấm mốc vàng 46 2.3.2.7 Phương pháp nghiên cứu ảnh hưởng của thời điểm thu hoạch đến năng suất và sự xâm nhiễm của nấm mốc vàng 47 2.3.2.8 Phương pháp nghiên cứu ảnh hưởng của phương thức thu hoạch đến năng suất và sự xâm nhiễm của nấm mốc vàng 48 2.3.3 Phương pháp xác định và chọn lọc giống lạc năng suất và kháng bệnh mốc vàng 48 2.3.3.1 Phương pháp đánh giá tính kháng nấm mốc vàng 48 2.3.3.2 Phương pháp định lượng hàm lượng aflatoxin trong hạt lạc 49 2.3.3.3 Phương pháp khảo nghiệm giống ở các vùng sinh 49 vii thái 2.3.4 Phương pháp xây dựng mô hình tổng hợp giảm thiểu nhiễm nấm mốc vàng và độc tố aflatoxin 50 2.3.4.1 Phương pháp xây dựng mô hình trình diến sản xuất 50 2.3.4.2 Phương pháp tính hiệu quảkinh tế mô hình 51 2.3.5 Các chỉ tiêu theo dõi 52 2.3.6 Phương pháp phân tích số liệu 53 Chương III: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 3.1 Kết quả nghiên cứu thực trạng sản xuất, mức độ nhiễm nấm mốc vàng và độc tố aflatoxin ở lạc tại một số tỉnh trồng lạc chính 54 3.1.1 Năng suất và cơ cấu giống lạc tại các địa phương điều tra 54 3.1.2 Cơ cấu luân canh giữa lạc với cây trồng khác 56 3.1.3 Kỹ thuật canh tác lạc 57 3.1.4 Nhận thức của người sản xuất về bệnh mốc vàng (Aspergillus flavus) trên lạc 61 3.1.5 Kết quả thu thập và phân tích mâu lạc, mẫu đất 62 3.1.6 Kết quả đánh giá tỷ lệ nhiễm Apergillus flavus trên hạt 63 3.1.7 Kết quả phân tích hàm lượng aflatoxin trong hạt lạc 65 3.2 Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng các biện pháp kỹ thuật canh tác tới tỷ lệ nhiễm nấm mốc vàng và hàm lượng aflatoxin 67 3.2.1 Ảnh hưởng của thời vụ gieo tới sự xâm nhiễm của nấm mốc vàng, hàm lượng aflatoxin và năng suất lac 67 3.2.1.1 Ảnh hưởng của thời vụ gieo đến năng suất lạc 67 3.2.1.2 Ảnh hưởng của thời vụ gieo tới sự xâm nhiễm của nấm mốc vàng, hàm lượng aflatoxin 69 viii 3.2.2 Ảnh hưởng của bón vôi tới mức độ nhiễm nấm mốc vàng, độc tố aflatoxin và năng suất lạc 70 3.2.2.1 Ảnh hưởng của các phương pháp bón vôi đến tỷ lệ hạt nhiễm nấm mốc vàng và hàm lượng aflatoxin 71 3.2.2.2 Ảnh hưởng của bón vôi đến năng suất lạc 72 3.2.3 Ảnh hưởng của chế phẩm sinh học tới năng suất, sự xâm nhiễm của nấm mốc vàng (Aspergillus flavus), hàm lượng aflatoxin ở lạc 74 3.2.3.1 Ảnh hưởng của các chế phẩm sinh học tới sự phát triển của nấm mốc vàng trong đất 74 3.2.3.2 Ảnh hưởng của các chế phẩm sinh học tới tỷ lệ hạt nhiễm nấm mốc vàng và hàm lượng aflatoxin 76 3.2.3.3 Ảnh hưởng của các chế phẩm sinh học đến năng suất lạc 77 3.2.4 Ảnh hưởng của độ ẩm đất và chế độ tưới tới năng suất, sự xâm nhiễm của nấm mốc vàng (Aspergillus flavus) và hàm lượng độ tố aflatoxin 78 3.2.4.1 Ảnh hưởng của độ ẩm đất 78 3.2.4.2 Ảnh hưởng của chế độ tưới tới năng suất lạc 79 3.2.4.3 Ảnh hưởng của chế độ tưới đến tỷ lệ nhiễm nấm mốc vàng và hàm lượng aflatoxin 87 3.2.5 Ảnh hưởng của việc xử lý hạt giống bằng thuốc trừ nấm đến năng suất, tỷ lệ nhiễm nấm mốc vàng và độc tố aflatoxin trên lạc 83 3.2.6 Ảnh hưởng của thời điểm thu hoạch tới tỷ lệ nhiễm nấm mốc vàng và hàm lượng aflatoxin và năng suất lạc 86 3.2.7 Ảnh hưởng của mức độ tổn thương quả hạt do sùng gây hại đến sự xâm nhiễm nấm mốc vàng (Aspergillus flavus) trên hạt lạc 89 3.2.8 Ảnh hưởng của phương thức thu hoạch tới tỷ lệ 91 ix nhiễm nấm mốc vàng, hàm lượng aflatoxin và năng suất lạc 3.3 Kết quả nghiên cứu đánh giá và chọn lọc giống kháng bệnh mốc vàng và năng suất 94 3.3.1 Đánh giá, xác định giống lạc kháng bệnh nấm mốc vàng 95 3.3.2 Chọn lọc giống lạc kháng nấm mốc vàng, năng suất cao 99 3.3.2.1 Năng suất của các dòng giống lạc tại hai địa phương nghiên cứu Bắc Giang và Nghệ An 99 3.3.2.2 Mức độ nhiễm nấm mốc vàng và hàm lượng aflatoxin trong hạt của các dòng/giống lạc 101 3.3.2.3 Kết quả khảo nghiệm giống lạc L17 trong năm 2009 và 2010 102 3.4 Kết quả xây dựng mô hình tổng hợp giảm thiểu nhiễm nấm mốc vàng, độc tố aflatoxin tại Bắc Giang và Nghệ An 105 3.4.1 Một số đặc điểm sinh trưởng của lạc trong mô hình 106 3.4.2 Một số đặc điểm nông học của lạc mô hình 106 3.4.3 Mức độ chống chịu bệnh hại của lạc trong mô hình 107 3.4.4 Các yếu tố cấu thành năng suất lạc mô hình 109 3.4.5 Năng suất lạc trong mô hình 110 3.4.6 Sự tồn tại của nấm mốc vàng trong đất trước gieo trồng và sau thu hoạch 112 3.4.7 Tỷ lệ hạt nhiễm nấm mốc vàng và hàm lượng độc tố aflatoxin trong hạt lạc 114 3.4.8 Hiệu quảkinh tế các mô hình tại Bắc Giang và Nghệ An 115 3.5 Kết quả nghiên cứu mở rộng mô hình tổng hợp giảm thiểu xâm nhiễm nấm mốc vàng và độc tố aflatoxin tại các tỉnh trồng lạc chính phía bắc 117 x 3.5.1 Sản xuất thử tại Nghệ An 118 3.5.2 Sản xuất thử tại Nam Định 120 3.5.3 Sản xuất thử tại Ninh Bình 122 KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 125 1 Kết luận 125 2 Đề nghị 126 CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN 127 TÀI LIỆU THAM KHẢO 138 PHỤ LỤC 154 xi DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN ÁN Chữ viết tắt Diễn giải AF Aflatoxin NN-PTNT Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn CS Cộng sự CT Công thức Đ/c Đối chứng et al Cộng sự ELISA Enzyme linked immunosorbent assay ELIFA Enzyme linked immunofiltration assay FAO Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc HPLC Phương pháp phân tích vô sắc lỏng áp suất cao HPTLC Phương pháp phân tích vô sắc tầng mỏng hiệu suất cao HQKT Hiệu quảkinh tế ICRISAT Viện Quốc tế Nghiên cứu các cây trồng cho vùng nhiệt đới bán khô hạn. IPM Quản lý dịch hại tổng hợp KHKTNNVN Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp Việt Nam KHCN Khoa học Công nghệ KL Khối lượng KTM Kỹ thuật mới MBCR Marginal benefit Cost Ratio (Tỷ suất lợi nhuận cận biên) MH Mô hình NRCG Trung tâm Nghiên cứu lạc Quốc gia Ấn Độ NS Năng suất NSTT Năng suất thực thu NXB Nhà xuất bản xii PTNT Phát triển nông thôn PT Phương thức QCVN Qui chuẩn Việt Nam STPT Sinh trưởng phát triển TB Trung bình TGST Thời gian sinh trưởng TCN Tiêu chuẩn Ngành TLC Phương pháp phân tích vô sắc tầng mỏng TV Thời vụ xiii DANH MỤC BẢNG TT Tên bảng Trang Bảng 1.1 Diễn biến diện tích, năng suất và sản lượng lạc toàn cầu từ 2010-2014 7 Bảng 1.2 Diễn biến diện tích, năng suất và sản lượng lạc Việt Nam từ 2010-2014 9 Bảng 1.3 Hàm lượng aflatoxin cho phép tại một số nước trên thế giới 17 Bảng 1.4 Một số đặc tính lý hóa của các loại aflatoxin 19 Bảng 3.1 Năng suất lạc của 3 miền Bắc - Trung – Nam 2009 54 Bảng 3.2 Cơ cấu luân canh giữa lạc với các cây trồng khác ở các vùng năm 2009 56 Bảng 3.3 Số lượng mẫu lạc và mẫu đất thu thập tại các địa phương 62 Bảng 3.4 Mức độ xuất hiện của nấm mốc vàng trong đất trồng lạc ở một số tỉnh điều tra 63 Bảng 3.5 Mức độ nhiễm nấm Apergillus flavus của các mẫu lạc thu thập 65 Bảng 3.6 Kết quả phân tích hàm lượng aflatoxin trong mẫu hạt lạc thu thập 66 Bảng 3.7 Ảnh hưởng của các thời vụ gieo đến các yếu tố cấu thành năng suất và năng suất lạc tại Việt Yên, Bắc Giang, vụ xuân 2008-2010 67 Bảng 3.8 Ảnh hưởng của các thời vụ gieo đến các yếu tố cấu thành năng suất và năng suất lạc tại Diễn Châu, Nghệ An, vụ xuân 2008-2010 68 Bảng 3.9 Ảnh hưởng của các thời vụ gieo đến tỷ lệ hạt nhiễm nấm mốc vàng và hàm lượng aflatoxin tại Việt Yên, Bắc Giang, vụ xuân 2008-2010 69 Bảng 3.10 Ảnh hưởng của các thời vụ gieo đến tỷ lệ hạt nhiễm nấm mốc vàng và hàm lượng aflatoxin tại Diễn Châu, Nghệ An, vụ xuân 2008-2010 70 Bảng 3.11 Ảnh hưởng của bón vôi đến tỷ lệ nhiễm nấm mốc 71 xiv vàng và hàm lượng aflatoxin tại Việt Yên, Bắc Giang, vụ xuân 2008-2010 Bảng 3.12 Ảnh hưởng của các phương pháp bón vôi đến tỷ lệ nhiễm nấm mốc vàng và hàm lượng aflatoxin tại Diễn Châu, Nghệ An, vụ xuân 2008-2010 72 Bảng 3.13 Ảnh hưởng của bón vôi đến năng suất lạc tại các điểm nghiên cứu, vụ xuân 2008-2010 73 Bảng 3.14 Ảnh hưởng của các chế phẩm sinh học tới sự phát triển của nấm mốc vàng trong đất tại Việt Yên, Bắc Giang, vụ xuân 2008-2010 75 Bảng 3.15 Ảnh hưởng của các chế phẩm sinh học tới sự phát triển của nấm mốc vàng trong đất tại Diễn Châu, Nghệ An, vụ xuân 2008-2010 75 Bảng 3.16 Ảnh hưởng của các chế phẩm sinh học đến tỷ lệ nhiễm nấm mốc vàng và hàm lượng aflatoxin tại Việt Yên, Bắc Giang, vụ xuân 2008-2010 76 Bảng 3.17 Ảnh hưởng của các chế phẩm sinh học đến tỷ lệ nhiễm nấm mốc vàng và hàm lượng aflatoxin tại Diễn Châu, Nghệ An, vụ xuân 2008-2010 77 Bảng 3.18 Ảnh hưởng của các chế phẩm sinh học đến năng suất lạc 78 Bảng 3.19 Lượng mưa tại Thanh Trì- Hà Nội từ tháng 2 đến tháng 6 79 Bảng 3.20 Ảnh hưởng của chế độ tưới đến năng suất lạc tại Việt Yên, Bắc Giang và Diễn Châu, Nghệ An năm 2009 và 2010 80 Bảng 3.21 Ảnh hưởng của độ ẩm đất đến tỷ lệ nhiễm nấm mốc vàng (Aspergillus flavus) và hàm lượng aflatoxin, vụ Xuân 2008 tại Thanh Trì, Hà Nội 81 Bảng 3.22 Ảnh hưởng của chế độ tưới đến tỷ lệ nhiễm nấm mốc vàng và hàm lượng độc tố aflatoxin tại Việt Yên, Bắc Giang, vụ xuân 2009-2010 82 Bảng 3.23 Ảnh hưởng của chế độ tưới đến tỷ lệ nhiễm nấm mốc vàng và hàm lượng độc tố aflatoxin tại Diễn Châu, Nghệ An, vụ xuân 2009-2010 82 xv Bảng 3.24 Ảnh hưởng của xử lý hạt giống bằng thuốc trừ nấm đến tỷ lệ nhiễm nấm mốc vàng(Aspergillus flavus) trên cây lạc,Vụ Xuân 2008 83 Bảng 3.25 Ảnh hưởng của xử lý hạt giống bằng thuốc trừ nấm đến tỷ lệ nhiễm nấm mốc vàng, Vụ Xuân 2009 84 Bảng 3.26 Ảnh hưởng của thuốc xử lý hạt giống đến tỷ lệ nhiễm nấm mốc vàng và hàm lượng aflatoxin tại Việt Yên, Bắc Giang, vụ xuân 2009-2010 85 Bảng 3.27 Ảnh hưởng của thuốc xử lý hạt giống đến tỷ lệ nhiễm nấm mốc vàng và hàm lượng aflatoxin tại Diễn Châu, Nghệ An, vụ xuân 2009-2010 85 Bảng 3.28 Ảnh hưởng của việc xử lý hạt giống đến năng suất lạc ở Việt Yên, Bắc Giang và Diễn Châu, Nghệ An, vụ xuân 2009-2010 86 Bảng 3.29 Ảnh hưởng của thời điểm thu hoạch đến tỷ lệ hạt nhiễm nấm mốc vàng và hàm lượng aflatoxin tại Việt Yên, Bắc Giang, vụ xuân 2008 - 2010 87 Bảng 3.30 Ảnh hưởng của thời điểm thu hoạch đến tỷ lệ hạt nhiễm nấm mốc vàng và hàm lượng aflatoxin tại Diễn Châu, Nghệ An, vụ xuân 2008 - 2010 88 Bảng 3.31 Ảnh hưởng của thời điểm thu hoạch đến năng suất lạc ở Việt Yên, Bắc Giang và Diễn Châu, Nghệ An, vụ xuân 2008 - 2010 88 Bảng 3.32 Ảnh hưởng của mức độ tổn thương quả hạt do sùng gây hại đến khả năng nhiễm nấm mốc vàng 89 Bảng 3.33 Hiệu lực của một số loại thuốc hóa học phòng trừ sùng tại Diễn Châu, Nghệ An, vụ xuân 2008 - 2010 90 Bảng 3.34 Hiệu lực của một số loại thuốc hóa học phòng trừ sùng tại Việt Yên, Bắc Giang, vụ xuân 2008 - 2010 90 Bảng 3.35 Ảnh hưởng của phương thức thu hoạch đến tỷ lệ tổn thương quả lạc tại Bắc Giang và Nghệ An, vụ xuân 2008 - 2010 91 Bảng 3.36 Ảnh hưởng của phương thức thu hoạch đến tỷ lệ hạt nhiễm nấm mốc vàng và hàm lượng aflatoxin tại Việt Yên, Bắc Giang, vụ xuân 2008-2010 92 xvi Bảng 3.37 Ảnh hưởng của phương thức thu hoạch đến tỷ lệ hạt nhiễm nấm mốc vàng và hàm lượng aflatoxin tại Diễn Châu, Nghệ An, vụ xuân 2008-2010 92 Bảng 3.38 Tỷ lệ nhiễm nấm mốc vàng trên hạt của một số giống địa phương và giống đã công nhận 97 Bảng 3.39 Tỷ lệ nhiễm nấm mốc vàng trên hạt của một số mẫu giống nhập nội và dòng/giống trong chương trình chọn tạo giống của Trung tâm Đậu đỗ 98 Bảng 3.40 Năng suất của các dòng/giống triển vọng tại Bắc Giang và Nghệ An, vụ xuân 2009 - 2010 101 Bảng 3.41 Mức độ nhiễm nấm mốc vàng và hàm lượng aflatoxin trong hạt của các dòng/giống lạc triển vọng tại Việt Yên, Bắc Giang năm 2009 và 2010 101 Bảng 3.42 Mức độ nhiễm nấm mốc vàng và hàm lượng aflatoxin trong hạt của các dòng/giống lạc triển vọng tại Diễn Châu, Nghệ An năm 2009 và 2010 102 Bảng 3.43 Năng suất của các giống khảo nghiệm, vụ xuân 2009 103 Bảng 3.44 Năng suất của các giống khảo nghiệm, vụ xuân 2010 104 Bảng 3.45 Một số đặc điểm sinh trưởng của lạc trong mô hình tại Tân Yên, Bắc Giang, vụ xuân 2010 105 Bảng 3.46 Một số đặc điểm sinh trưởng của lạc trong mô hình tại Diễn Châu, Nghệ An, vụ xuân 2010 106 Bảng 3.47 Một số đặc điểm nông học của lạc trong mô hình tại Tân Yên, Bắc Giang, vụ xuân 2010 107 Bảng 3.48 Một số đặc điểm nông học của lạc trong mô hình tại Diễn Châu,Nghệ An, vụ xuân 2010 107 Bảng 3.49 Mức độ chống chịu với bệnh hại của lạc trong mô hình tại Tân Yên, Bắc Giang, vụ xuân 2010 108 Bảng 3.50 Mức độ chống chịu với bệnh hại của lạc trong mô hình tại Diễn Châu, Nghệ An, vụ xuân 2010 108 Bảng 3.51 Các yếu tố cấu thành năng suất trong mô hình tại Tân Yên, Bắc Giang, vụ xuân 2010 109 Bảng 3.52 Các yếu tố cấu thành năng suất trong mô hình tại Diễn Châu, Nghệ An, vụ xuân 2010 110 Bảng 3.53 Năng suất lạc của một số hộ gia đình tham gia mô 111 xvii hình vụ xuân năm 2010 tại Tân Yên, Bắc giang Bảng 3.54 Năng suất lạc của một số hộ gia đình tham gia mô hình vụ xuân năm 2010 tại Diễn Châu, Nghệ An 112 Bảng 3.55 Số lượng bào tử nấm mốc vàng trong đất trước và sau thu hoạch tại Tân Yên, Bắc giang, vụ xuân 2010 113 Bảng 3.56 Số lượng bào tử nấm mốc vàng trong đất trước và sau thu hoạch tại Diễn Châu, Nghệ An, vụ xuân 2010 113 Bảng 3.57 Tỷ lệ hạt hiễm nấm mốc vàng và hàm lượng afltoxin trong hạt tại Tân Yên, Bắc giang, vụ xuân năm 2010 114 Bảng 3.58 Tỷ lệ hạt nhiễm nấm mốc vàng và hàm lượng afltoxin trong hạt tại Nghệ An, vụ xuân 2010 115 Bảng 3.59 Hiệu quảkinh tế các mô hình 117 Bảng 3.60 Một số đặc điểm nông học của giống lạc L17 tại Nghệ An 118 Bảng 3.61 Mức độ nhiễm sâu bệnh hại chính của giống lạc L17 tại Nghệ An 119 Bảng 3.62 Các yếu tố cấu thành năng suất và chất lương của giống L17 tại Nghệ An 119 Bảng 3.63 Năng suất của giống L17 so với các giống địa phương tại Nghệ An (tấn/ha) 120 Bảng 3.64 Một số đặc điểm nông học của giống lạc L17 tại Nam Định 120 Bảng 3.65 Mức độ nhiễm sâu bệnh hại chính của giống lạc L17 tại Nam Định 121 Bảng 3.66 Các yếu tố cấu thành năng suất của giống L17 tại Nam Định 122 Bảng 3.67 Năng suất của giống L17 trong mô hình tại Nam Định 122 Bảng 3.68 Một số đặc điểm nông học của giống lạc L17 tại Ninh Bình 123 Bảng 3.69 Mức độ nhiễm sâu bệnh hại chính của giống lạc L17 tại Ninh Bình 123 Bảng 3.70 Các yếu tố cấu thành năng suất và chất lương của giống L17 tại Ninh Bình 124 xviii DANH MỤC HÌNH TT Tên hình Trang 1 Hình 1.1: Cấu trúc phân tử của các loại aflatoxin B1, B2, M1, M2, G1, G2 18 Hình 2.1: Sơ đồ chọn giống 55 1 Hinh 3.1: Tỷ lệ nhiễm nấm mốc vàng các nhóm mẫu giống thu thập ở các vùng sinh thái 64 2 Hình 3.2: Một số hình ảnh về sàng lọc nguồn gen kháng bệnh mốc vàng 96 3 Hình 3.3: Diễn biến nhiệt độ trung bình các tháng từ 2009- 2013 tại Nghệ An 149 4 Hình 3.4: Diễn biến độ ẩm không khí tru