Luận án Phát triển các khu công nghiệp vùng kinh tế trọng ðiểm bắc bộ theo hướng bền vững
Khu công nghiệp (KCN) ở Việt Nam ra ñời cùng với ñường lối ñổi mới, mở cửa do ðại hội lần thứ VI của ðảng cộng sản Việt Nam năm 1986 khởi xướng. Nghị Quyết Hội nghị giữa nhiệm kỳ khoá VII năm 1994ñã ñề ra yêu cầu về “Quy hoạch các vùng, KCN tập trung”. Tiếp ñó Nghị quyết ðại hội lần thứ VIII của ðảng năm 1996 xác ñịnh mục tiêu: "Hình thành các KCN tập trung, tạo ñịa bàn thuận lợi cho xây dựng các cơ sở công nghiệp mới. Phát triển công nghiệp nông thôn và ven ñô thị ở các thành phố, thị xã."[34]. Văn kiện ðại hội ðảng toàn quốc lần thứ X năm 2006 cũng xác ñịnh: "Hoàn chỉnh quy hoạch phát triển các khu, cụm, ñiểm công nghiệp trên cả nước; hình thành các vùng công nghiệp trọng ñiểm; gắn việc phát triển sản xuất với bảo ñảm nhà ở và các ñiều kiện sinh hoạt cho người lao ñộng."[35]. Từ ñó có thể thấy ñịnh hướng phát triển KCN ñã ngàycàng ñược hoàn thiện, hướng ñến mục tiêu phát triển bền vững KCN. Mặc dù ñã ñược ra ñời khá lâu và có nhiều ñóng góp trong phát triển kinh tế ñất nước, nhưng phải ñến tháng 4 năm 1997 mới có qui ñịnh chính thức về KCN bằng Nghị ñịnh số 36/CP của Chính phủ: “KCN là khu tập trung các doanh nghiệp KCN chuyên sản xuất hàng công nghiệp và thực hiện các dịch vụ cho sản xuất công nghiệp, có ranh giới ñịa lý xác ñịnh, không có dân cư sinh sống; do Chính phủ hoặc Thủ tướng Chính phủ quyết ñịnh thành lập”[26]. Tuy nhiên, sự phát triển không ngừng cả về số và chất lượng của các KCN trong cả nước, nhiều chính sách qui ñịnh trong Nghị ñịnh 36/CP ñã không còn phù hợp, gây cản trở cho sự PTBV của KCN nên tháng 3 năm 2008 Chính Phủ ñã ban hành Nghịñịnh số 29/2008/Nð-CP, qui ñịnh: “KCN là khu chuyên sản xuất hàng công nghiệp và thực hiện các dịch vụ cho sản xuất công nghiệp, có ranh giới ñịa lý xác ñịnh, ñược thành lập theo ñiều kiện, trình tự và thủ tục quy ñịnh”[28]. Như vậy, chỉ xét riêng về khái niệm KCN, so với Nghị ñịnh 36/CP thì Nghị ñịnh mới ñã lược bớt qui ñịnh KCN “không có dân cư sinh sống”. ðây ñược coi là một trong những tiền ñề quan trọng cho sự PTBV các KCN. 2 Sau 18 năm kể từ ngày ra ñời của KCN Tân Thuận, KCNñầu tiên của Việt Nam, các KCN ñã phát triển trở thành nhân tố ñộng lực thúc ñẩy nền kinh tế phát triển theo hướng công nghiệp hóa, hiện ñại hóa. ðếnhết năm 2009 cả nước ñã có 249 KCN ñược thành lập với tổng diện tích ñất tự nhiên là 63.173 ha [36], trong ñó diện tích ñất có thể cho thuê ñạt gần 38.858 ha, chiếm trên 61,5% diện tích ñất tự nhiên. Các KCN phân bố ở 61 tỉnh, thành phố trên cảnước nhưng tập trung ở 3 vùng kinh tế trọng ñiểm với tổng diện tích ñất tự nhiên chiếm khoảng 65% tổng diện tích các KCN cả nước. Các KCN trong cả nước thu hút ñược trên 3.600 dự án có vốn ðTNN với tổng vốn ñăng ký 46,9 tỷ USD; 3.200dự án ñầu tư trong nước với tổng vốn ñăng ký là 254 nghìn tỷ ñồng (tương ñương 15 tỷ USD). Tính riêng năm 2009, các doanh nghiệp trong KCN ñã ñạt tổng doanh thu 12,2 tỷ USD và 67,9 nghìn tỷ ñồng, tương ñương 18% GDP cả nước; kim ngạch xuất khẩu ñạt 12,5 tỷ USD, chiếm khoảng 21% giá trị xuất khẩu của cả nước[36]. Các KCN tuy có "hàng rào” ranh giới theo quy hoạch, nhưng những vấn ñề phát sinh ngoài "hàng rào", do chịu ảnh hưởng gián tiếp từ hoạt ñộng của cácKCN hiện ñang là vấn ñề trăn trở của nhiều ñịa phương và các nhà quản lý. Quyết ñịnh số 73/2006/Qð-TTg ngày 4/4/2006 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển các ngành công nghiệp Việt Nam theo các vùng lãnh thổ ñến năm 2010 tầm nhìn 2020 nêu rõ: "Xây dựng các KCN phải tính ñến việc xây dựng các khu ñô thị ñể ñảm bảo nhà ở và sinh hoạt văn hóa, xã hội cho người lao ñộng. Xây dựng các khu, cụm công nghiệp phải gắn liền với xây dựng hệ thống xử lý chất thải ñể BVMT, môi sinh" [65]. Sau quyết ñịnh này, nhiều ñịa phương ñã xây dựng ñịnh hướng PTBV các KCN, nhằm ñảm bảo duy trì sự phát triển ổn ñịnhkhông chỉ về kinh tế với các KCN mà cả về các vấn ñề xã hội trong và ngoài hàng rào KCN mà sự phát triển các KCN gây ra.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận án Phát triển các khu công nghiệp vùng kinh tế trọng ðiểm bắc bộ theo hướng bền vững, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
i
B GIÁO D C VÀ ðÀO T O
TRƯ NG ð I H C KINH T QU C DÂN
VŨ THÀNH HƯ NG
PHÁT TRI N CÁC KHU CÔNG NGHI P
VÙNG KINH T TR NG ðI M B C B
THEO HƯ NG B N V NG
LU N ÁN TI N SĨ KINH T
HÀ N I – 2010
ii
B GIÁO D C VÀ ðÀO T O
TRƯ NG ð I H C KINH T QU C DÂN
VŨ THÀNH HƯ NG
PHÁT TRI N CÁC KHU CÔNG NGHI P
VÙNG KINH T TR NG ðI M B C B
THEO HƯ NG B N V NG
Chuyên ngành : KINH T PHÁT TRI N
Mã s : 62.31.05.01
LU N ÁN TI N SĨ KINH T
Ngư i hư ng d n khoa h c:
GS. TSKH LÊ DU PHONG
HÀ N I – 2010
iii
L I CAM ðOAN
Tôi xin cam ñoan r ng, b n Lu n án "Phát tri n các khu công
nghi p vùng Kinh t tr ng ñi m B c b theo hư ng b n v ng" là
công trình nghiên c u ñ c l p, do chính tôi hoàn thành. Các s li u,
tài li u tham kh o và trích d n ñư c s d ng trong lu n án này ñ u
nêu rõ xu t x tác gi và ñư c ghi trong danh m c các tài li u tham
kh o.
Tôi xin ch u trách nhi m trư c pháp lu t v l i cam ñoan trên!
Hà N i, ngày 20 tháng 05 năm 2010
Tác gi lu n án
Vũ Thành Hư ng
iv
DANH M C CÁC CH VI T T T
BHLð : B o h lao ñ ng
BR – VT : Bà R a – Vũng Tàu
BQL : Ban qu n lý
BVMT : B o v môi trư ng
B KHðT : B K ho ch và ð u tư
CCN : C m công nghi p
CNH, HðH : Công nghi p hoá, hi n ñ i hoá
DDI : ð u tư trong nư c
ðKKT : ð c khu kinh t
ðTNN : ð u tư nư c ngoài
GTSX : Giá tr s n xu t
KCN : Khu công nghi p
KCX : Khu ch xu t
KKT : Khu kinh t
KTTð : Kinh t tr ng ñi m
KTTðBB : Kinh t tr ng ñi m B c b
KTTðMT : Kinh t tr ng ñi m mi n Trung
KTTðPN : Kinh t tr ng ñi m phía Nam
KTXH : Kinh t , xã h i
MNC : Công ty ña qu c gia
NSLð : Năng su t lao ñ ng
NXB : Nhà xu t b n
PTBV : Phát tri n b n v ng
QL : Qu c l
R & D : Nghiên c u và phát tri n
TP. HCM : Thành ph H Chí Minh
VKTTð : Vùng Kinh t tr ng ñi m
XHCN : Xã h i ch nghĩa
v
M C L C
Trang
L I CAM ðOAN.....................................................................................................................iii
DANH M C CÁC CH VI T T T.......................................................................................iv
DANH M C CÁC B NG, HÌNH, SƠ ð , B N ð ............................................................vi
PH N M ð U .......................................................................................................................1
CHƯƠNG 1: CƠ S LÝ LU N VÀ TH C TI N V PHÁT TRI N B N V NG
KHU CÔNG NGHI P..................................................................................13
1.1. Nh ng v n ñ lý lu n cơ b n v khu công nghi p ....................................................13
1.2. Phát tri n b n v ng và các n i dung c a phát tri n b n v ng .................................28
1.3. Phát tri n b n v ng các khu công nghi p và các tiêu chí ñánh giá.......................33
1.4. Kinh nghi m c a m t s nư c v phát tri n b n v ng khu công nghi p và
nh ng bài h c v n d ng cho Vi t Nam ..............................................................................48
1.5. Ti u k t ...........................................................................................................................58
CHƯƠNG 2: TH C TR NG PHÁT TRI N B N V NG CÁC KHU CÔNG
NGHI P VÙNG KINH T TR NG ðI M B C B ..............................60
2.1. Khái quát v s hình thành và phát tri n vùng kinh t tr ng ñi m B c b ...........60
2.2. Chính sách phát tri n KCN và tác ñ ng c a nó ñ n PTBV KCN vùng kinh t
tr ng ñi m B c b .........................................................................................................67
2.3. Th c tr ng phát tri n b n v ng các KCN vùng kinh t tr ng ñi m B c b ..........84
2.4. ðánh giá chung....................................................................................................135
2.5. Ti u k t................................................................................................................147
CHƯƠNG 3: GI I PHÁP PHÁT TRI N CÁC KHU CÔNG NGHI P VÙNG
KTTðBB ð N NĂM 2020 THEO HƯ NG B N V NG......................149
3.1. ð nh hư ng phát tri n các khu công nghi p vùng KTTðBB ñ n năm 2020..............149
3.2. Gi i pháp phát tri n các khu công nghi p vùng kinh t tr ng ñi m B c b
ñ n năm 2020 theo hư ng b n v ng ..........................................................................157
3.3. M t s ki n ngh ..................................................................................................193
3.4. Ti u k t................................................................................................................197
K T LU N .......................................................................................................................198
DANH M C CÔNG TRÌNH C A TÁC GI ..................................................................200
DANH M C CÁC TÀI LI U THAM KH O ..................................................................201
PH N PH L C
vi
DANH M C CÁC B NG TRONG LU N ÁN
B ng 1.1: T l các lo i ñ t trong khu công nghi p......................................................37
B ng 1.2: Khung ñánh giá PTBV khu công nghi p......................................................46
B ng 2.1: S KCN theo qui ho ch ñ n năm 2010 và s KCN th c t ñ n h t năm 2008
.......................................................................................................................................69
B ng 2.2: Qui mô di n tích các KCN vùng KTTðBB phân theo ñ a phương..............91
B ng 2.3: T l ñ t công nghi p KCN các ñ a phương VKTTð..................................93
B ng 2.4: Qui mô và tình hình cho thuê các KCN các VKTTð...................................95
B ng 2.5: Tăng trư ng GTSX các doanh nghi p trong KCN vùng KTTðBB .............97
B ng 2.6: Qui mô bình quân m t d án ñăng ký ñ u tư trong KCN...........................101
B ng 2.7: T l v n th c hi n/lao ñ ng các KCN vùng KTTðBB và c nư c..........103
B ng 2.8: ðóng góp c a các KCN v GTSX và kim ng ch xu t kh u m t s ñ a
phương.........................................................................................................................111
B ng 2.9: T c ñ chuy n d ch cơ c u theo h s Cosφ c a 3 vùng KTTð ................113
B ng 2.10: Lao ñ ng m t ñ t ñư c gi i quy t vi c làm..............................................116
B ng 3.1: Ma tr n SWOT v PTBV các KCN vùng KTTðBB..................................152
vii
DANH M C CÁC HÌNH TRONG LU N ÁN
Hình 1.1. Quan ñi m 3 c c trong phát tri n b n v ng..................................................30
Hình 1.2. Quan ñi m phát tri n b n v ng d a trên 4 c c c a CDS..............................31
Hình 2.1: Chuy n d ch cơ c u lao ñ ng vùng KTTðBB, 2000 – 2009 ........................65
Hình 2.2: Tăng trư ng v s lư ng và qui mô các KCN vùng KTTðBB ....................85
Hình 2.3: S lư ng và qui mô các KCN vùng KTTðBB theo ñ a phương ..................86
Hình 2.4: T l các KCN các VKTTð c nư c phân theo qui mô ...............................92
Hình 2.5: Qui mô và t l l p ñ y KCN các vùng KTTð.............................................94
Hình 2.6: T l l p ñ y các KCN vùng KTTðBB phân theo ñ a phương ....................96
Hình 2.7: Tăng trư ng v GTSX và GTGT các KCN vùng KTTðBB, giai ño n 2000
2008 ...............................................................................................................................97
Hình 2.8: Doanh thu và NSLð các KCN m t s ñ a phương .......................................99
Hình 2.9: Doanh thu /ha c a doanh nghi p trong KCN m t s ñ a phương ...............100
Hình 2.10: ðánh giá c a các doanh nghi p trong KCN v ch t lư ng c p ñi n và nư c
s n xu t........................................................................................................................107
Hình 2.11: ðánh giá c a các doanh nghi p v H t ng trong và ngoài KCN.............108
Hình 2.12: Cung v lao ñ ng ðánh giá t phía các nhà ñ u tư ................................110
Hình 2.13: Chuy n d ch cơ c u kinh t vùng KTTðBB, giai ño n 2000 – 2009 .......113
Hình 2.14: Cơ c u vi c làm c a lao ñ ng sau khi b m t ñ t......................................117
Hình 2.15: Thu nh p bình quân ñ u ngư i c a các h so v i trư c khi b thu h i ñ t
xây d ng KCN.............................................................................................................118
Hình 2.16: Ý ki n tr l i c a các xã có KCN v tr t t an ninh ñ a phương ..............121
Hình 2.17: Lao ñ ng trong các KCN các ñ a phương vùng KTTðBB.......................122
Hình 2.18: Cơ c u lao ñ ng các KCN Hưng Yên phân theo m c thu nh p ...............123
Hình 2.19: Cơ c u nhà c a công nhân trong các KCN Hưng Yên...........................126
Hình 2.20: Các ho t ñ ng c a ngư i lao ñ ng ngoài gi làm vi c .............................128
Hình 2.21: Phát sinh ch t th i công nghi p theo vùng Vi t Nam, 2008 .....................132
viii
DANH M C CÁC SƠ ð TRONG LU N ÁN
Sơ ñ 2.1: H th ng cơ ch chính sách áp d ng cho KCN vùng KTTðBB .................69
Sơ ñ 2.2: Mô hình qu n lý nhà nư c ñ i v i các KCN giai ño n 2000 2008...........72
Sơ ñ 2.3: Mô hình qu n lý nhà nư c v i các KCN giai ño n t 3/2008 ñ n nay .......72
Sơ ñ 2.4: Liên k t Canon và các doanh nghi p khác trong KCN Thăng Long.........105
Sơ ñ 3.1: Qui trình x lý ch t th i r n KCN..............................................................189
DANH M C CÁC B N ð TRONG LU N ÁN
B n ñ 2.1: V trí c a các vùng KTTð trong c nư c ..................................................60
B n ñ 2.2: Hi n tr ng phát tri n các KCN vùng KTTðBB ........................................84
1
PH N M ð U
1. S c n thi t nghiên c u ñ tài
Khu công nghi p (KCN) Vi t Nam ra ñ i cùng v i ñư ng l i ñ i m i, m
c a do ð i h i l n th VI c a ð ng c ng s n Vi t Nam năm 1986 kh i xư ng.
Ngh Quy t H i ngh gi a nhi m kỳ khoá VII năm 1994 ñã ñ ra yêu c u v “Quy
ho ch các vùng, KCN t p trung” . Ti p ñó Ngh quy t ð i h i l n th VIII c a
ð ng năm 1996 xác ñ nh m c tiêu: "Hình thành các KCN t p trung, t o ñ a bàn
thu n l i cho xây d ng các cơ s công nghi p m i. Phát tri n công nghi p nông
thôn và ven ñô th các thành ph , th xã ..."[34]. Văn ki n ð i h i ð ng toàn qu c
l n th X năm 2006 cũng xác ñ nh: "Hoàn ch nh quy ho ch phát tri n các khu, c m,
ñi m công nghi p trên c nư c; hình thành các vùng công nghi p tr ng ñi m; g n
vi c phát tri n s n xu t v i b o ñ m nhà và các ñi u ki n sinh ho t cho ngư i lao
ñ ng..." [35]. T ñó có th th y ñ nh hư ng phát tri n KCN ñã ngày càng ñư c hoàn
thi n, hư ng ñ n m c tiêu phát tri n b n v ng KCN.
M c dù ñã ñư c ra ñ i khá lâu và có nhi u ñóng góp trong phát tri n kinh t
ñ t nư c, nhưng ph i ñ n tháng 4 năm 1997 m i có qui ñ nh chính th c v KCN
b ng Ngh ñ nh s 36/CP c a Chính ph : “KCN là khu t p trung các doanh nghi p
KCN chuyên s n xu t hàng công nghi p và th c hi n các d ch v cho s n xu t công
nghi p, có ranh gi i ñ a lý xác ñ nh, không có dân cư sinh s ng; do Chính ph ho c
Th tư ng Chính ph quy t ñ nh thành l p”[26] . Tuy nhiên, s phát tri n không
ng ng c v s và ch t lư ng c a các KCN trong c nư c, nhi u chính sách qui
ñ nh trong Ngh ñ nh 36/CP ñã không còn phù h p, gây c n tr cho s PTBV c a
KCN nên tháng 3 năm 2008 Chính Ph ñã ban hành Ngh ñ nh s 29/2008/Nð CP,
qui ñ nh: “KCN là khu chuyên s n xu t hàng công nghi p và th c hi n các d ch v
cho s n xu t công nghi p, có ranh gi i ñ a lý xác ñ nh, ñư c thành l p theo ñi u
ki n, trình t và th t c quy ñ nh”[28] . Như v y, ch xét riêng v khái ni m KCN,
so v i Ngh ñ nh 36/CP thì Ngh ñ nh m i ñã lư c b t qui ñ nh KCN “không có dân
cư sinh s ng” . ðây ñư c coi là m t trong nh ng ti n ñ quan tr ng cho s PTBV
các KCN.
2
Sau 18 năm k t ngày ra ñ i c a KCN Tân Thu n, KCN ñ u tiên c a Vi t
Nam, các KCN ñã phát tri n tr thành nhân t ñ ng l c thúc ñ y n n kinh t phát
tri n theo hư ng công nghi p hóa, hi n ñ i hóa. ð n h t năm 2009 c nư c ñã có
249 KCN ñư c thành l p v i t ng di n tích ñ t t nhiên là 63.173 ha [36], trong ñó
di n tích ñ t có th cho thuê ñ t g n 38.858 ha, chi m trên 61,5% di n tích ñ t t
nhiên. Các KCN phân b 61 t nh, thành ph trên c nư c nhưng t p trung 3
vùng kinh t tr ng ñi m v i t ng di n tích ñ t t nhiên chi m kho ng 65% t ng
di n tích các KCN c nư c. Các KCN trong c nư c thu hút ñư c trên 3.600 d án
có v n ðTNN v i t ng v n ñăng ký 46,9 t USD; 3.200 d án ñ u tư trong nư c
v i t ng v n ñăng ký là 254 nghìn t ñ ng (tương ñương 15 t USD). Tính riêng
năm 2009, các doanh nghi p trong KCN ñã ñ t t ng doanh thu 12,2 t USD và 67,9
nghìn t ñ ng, tương ñương 18% GDP c nư c; kim ng ch xu t kh u ñ t 12,5 t
USD, chi m kho ng 21% giá tr xu t kh u c a c nư c[36].
Các KCN tuy có " hàng rào ” ranh gi i theo quy ho ch, nhưng nh ng v n ñ
phát sinh ngoài " hàng rào ", do ch u nh hư ng gián ti p t ho t ñ ng c a các KCN
hi n ñang là v n ñ trăn tr c a nhi u ñ a phương và các nhà qu n lý. Quy t ñ nh s
73/2006/Qð TTg ngày 4/4/2006 c a Th tư ng Chính ph phê duy t Quy ho ch t ng
th phát tri n các ngành công nghi p Vi t Nam theo các vùng lãnh th ñ n năm 2010
t m nhìn 2020 nêu rõ: "Xây d ng các KCN ph i tính ñ n vi c xây d ng các khu ñô th
ñ ñ m b o nhà và sinh ho t văn hóa, xã h i cho ngư i lao ñ ng. Xây d ng các
khu, c m công nghi p ph i g n li n v i xây d ng h th ng x lý ch t th i ñ BVMT,
môi sinh" [65]. Sau quy t ñ nh này, nhi u ñ a phương ñã xây d ng ñ nh hư ng PTBV
các KCN, nh m ñ m b o duy trì s phát tri n n ñ nh không ch v kinh t v i các
KCN mà c v các v n ñ xã h i trong và ngoài hàng rào KCN mà s phát tri n các
KCN gây ra.
Vùng Kinh t tr ng ñi m B c b (KTTðBB) là trung tâm kinh t l n th hai
c nư c, bao g m 7 t nh, thành ph tr c thu c trung ương là: Hà N i (bao g m c
t nh Hà Tây cũ), H i Phòng, Qu ng Ninh, H i Dương, Hưng Yên, Vĩnh Phúc và
B c Ninh, có dân s trên 14 tri u ngư i. V i nhi u l i th v ngu n nhân l c d i
dào, có tay ngh t t, ñư c s quan tâm t phía Nhà nư c và chính quy n các ñ a
phương, vùng KTTðBB ñư c ñánh giá là vùng có ti m năng l n trong phát tri n
3
các KCN. ð n h t năm 2008, toàn vùng ñã có 51 KCN v i t ng di n tích trên 9.566
ha ñư c thành l p theo Quy t ñ nh c a Th tư ng Chính ph . Các KCN ñã ñóng
góp ngày càng l n trong s phát tri n KTXH c a Vùng. Các KCN là ñ a ch h p
d n ñ i v i các nhà ñ u tư trong và ngoài nư c, ñóng vai trò quan tr ng trong vi c
ña d ng hoá các ngu n v n ñ u tư phát tri n k t c u h t ng, thu hút ñ u tư, t o
ngu n v n cho phát tri n thúc ñ y chuy n d ch cơ c u kinh t . Nhi u ñ a phương
vùng KTTðBB ñã v n d ng m t cách sáng t o các ch trương c a ð ng và Nhà
nư c, ñ xu t nhi u gi i pháp có hi u qu thúc ñ y s phát tri n KCN. Tuy nhiên,
bên c nh nh ng k t qu ñã ñ t ñư c k trên, vi c phát tri n các KCN vùng
KTTðBB th i gian qua còn ti m n không ít các y u t thi u b n v ng như:
Ch t lư ng quy ho ch chưa cao, tri n khai quy ho ch chưa tri t ñ , trong
nhi u trư ng h p còn mang tính t phát. Vi c xây d ng quy ho ch phát tri n KCN,
KCX chưa th c s g n v i quy ho ch ngành, quy ho ch t ng th phát tri n KTXH
c a ñ a phương và c Vùng.
Th c t còn xu t hi n nhi u KCN tri n khai ch m, thu hút ñ u tư th p vì
nhi u lý do ch quan và khách quan nhau: công tác b i thư ng, gi i phóng m t
b ng tri n khai ch m và g p nhi u khó khăn, xu t ñ u tư quá cao, ch ng chéo v
quy ho ch ho c cơ s h t ng ngoài hàng rào KCN chưa phát tri n.
M t s KCN ñư c thành l p t nh ng vùng ñ t nông nghi p tương ñ i t t
nhưng hi n còn ñ tr ng, không tri n khai xây d ng gây lãng phí.
Tình tr ng thi u h t ngu n lao ñ ng ñ c bi t là lao ñ ng có tay ngh trong
các KCN.
S t p trung c a lao ñ ng xung quanh các KCN cũng ñã n y sinh không ít
các v n ñ xã h i c n ph i gi i quy t: tình tr ng thi u nhà cho công nhân, ñi u
ki n sinh ho t khó khăn, s phát sinh c a các t n n xã h i.
V n ñ qu n lý các ch t th i: nư c th i, rác th i công nghi p còn b buông
l ng, gây nh hư ng ñ n môi trư ng khu v c.
Vi c phát tri n các KCN có tác d ng tích c c ñ n s phát tri n kinh t c a
m i ñ a phương, nhưng có th t o ra các nh hư ng tiêu c c v khía c nh xã h i xét
trên phương di n Vùng và qu c gia...
ðây là nh ng v n ñ h t s c c p bách, có nh hư ng l n ñ n s PTBV c a
4
Vùng KTTðBB nói riêng và c nư c nói chung, c n ph i ñư c t ng k t, nghiên c u
và ñ xu t gi i pháp kh c ph c. Vì v y, vi c nghiên c u ñ tìm ra các chính sách,
gi i pháp ñ m b o cho s PTBV các KCN m i ñ a phương cũng như toàn vùng
KTTðBB là v n ñ c p bách. Xu t phát t th c t ñó, tác gi ñã l a ch n ñ tài
“Phát tri n các khu công nghi p vùng Kinh t tr ng ñi m B c b theo hư ng b n
v ng ” làm lu n án Ti n s c a mình.
2. T ng quan các công trình nghiên c u liên quan ñ n ñ tài
2.1. Tình hình nghiên c u trong nư c
Cho ñ n nay, ñã có nhi u công trình nghiên c u khoa h c trong nư c ñi vào
nghiên c u, phân tích và ñánh giá và th c tr ng phát tri n các KCN. Nhi u nghiên
c u ñã có nh ng ñánh giá khá sâu s c và nêu b t các ñ c trưng, t n t i cơ b n c a
các KCN, các doanh nghi p trong KCN hi n nay cũng như các chính sách và th c
tr ng công tác qu n lý nhà nư c ñ i v i các KCN, c th là:
Nhi u công trình nghiên c u thông qua vi c ñánh giá th c tr ng phát tri n các
KCN c nư c ñã có các ñánh giá v m t ñư c và chưa ñư c c a quá trình phát tri n
KCN sau hơn 15 năm, t ñó ñ xu t m t s gi i pháp nh m ti p t c phát tri n các lo i
hình KCN. Các công trình c th là: VS.TS. Nguy n Chơn Trung, PGS.TS. Trương
Giang Long: Phát tri n các KCN, KCX trong quá trình CNH, HðH – NXB Chính tr
qu c gia, Hà N i, 2004; Võ Thanh Thu: "Phát tri n KCN, KCX ñ n năm 2020, tri n
v ng và thách th c" T p chí C ng s n, s 106, tháng 5/2006.
M t s nghiên c u khác ñi vào phân tích tác ñ ng c a các cơ ch , chính
sách phát tri n các KCN trong c nư c ñ n s PTBV c a các KCN. Thông qua các
nghiên c u v nh ng t n t i trong th c ti n áp d ng các ñ a phương như: tình
tr ng m t quá nhi u KCN t i nh ng ñ a bàn chưa ñư c chu n b k , v n ñ c nh
tranh không lành m nh v thu hút ñ u tư gi a các ñ a phương; v n ñ ô nhi m môi
trư ng không ñư c qu n lý t i các KCN… các tác gi ñ xu t các khuy n ngh v
thay ñ i chính sách nh m ñ m b o cho s phát tri n các KCN b n v ng. Các nghiên
c u này bao g m: Ngô Th ng L i, Bùi ð c Tuân, Vũ Thành Hư ng, Vũ Cương,
(2006): nh hư ng c a chính sách phát tri n các KCN t i PTBV Vi t Nam , NXB
Lao ñ ng – Xã h i, Hà N i; ðinh H u Quí (2005): Mô hình KKT ñ c bi t trong quá
5
trình phát tri n kinh t c a các nư c v i vi c hình thành và phát tri n các KKT ñ c
bi t nư c ta . Lu n án ti n sĩ kinh t , 2005.
Nghiên c u ñi vào phân tích hi u qu c a vi c phát tri n các KCN dư i góc
ñ s d ng ngu n tài nguyê
