Luận án Phát triển công nghiệp chế biến nông, lâm sản trên ñịa bàn các tỉnh vùng Bắc Trung Bộ

Chiếm gần 1/6 diện tích tự nhiên cả nước, các tỉnh thuộc vùng Bắc Trung Bộ có vị trí ñịa lý kinh tế, quốc phòng quan trọng, cóhệ thống ñường giao thông, cảng biển thông thương. Ở ñây thành phố và thị xã là cáctrung tâm thương mại có tác ñộng, ảnh hưởng lớn ñến phát triển kinh kế của vùng. ðặc ñiểm tự nhiên ña dạng với các tiểu vùng khí hậu khác nhau có hệ thống ñộng thực vật và tài nguyên thiên nhiên phong phú cho phép phát triển nền kinh tế ña dạng. Tuy nhiên, các tỉnh vùng Bắc Trung Bộ nhìn chung còn nhiều khó khăn, cơ sở hạ tầng yếu kém, công nghiệp chậm phát triển, nông lâm, ngư, nghiệp vẫn chiếm tỷtrọng lớn trong cơ cấu GDP của các tỉnh trong vùng. Trong những năm gần ñây, trong khuôn khổ phát triểnnền kinh tế thị trường ñịnh hướng xã hội chủ nghĩa, ðảng và Nhà nước ta ñãchú trọng ñề ra những chủ trương, chính sách khuyến khích phát triển công nghiệp chế biến nông, lâm sản các tỉnh thuộc vùng Bắc Trung Bộ. Theo ñó ngành công nghiệp các tỉnh vùng Bắc Trung Bộ ñã ñạt ñược nhiều thành tựu và tiến bộ ñáng kể, góp phần quan trọng ñể nền kinh tế của cả vùng giữ ñược mức tăng trưởng khá, ñồng thời nâng cao chất lượng, hiệu quả, khả năng cạnh tranh, từng bước hộinhập kinh tế quốc tế. Tuy nhiên, phát triển công nghiệp chế biến nông, lâm sản trên ñịa bàn các tỉnh trong trong vùng còn nhiều yếu kém, chưa phát huy ñược ñầy ñủ lợi thế so sánh. Công nghiệp chế biến nông, lâm sản một số tỉnh trong vùng có tốc ñộ tăng trưởng nhanh, nhưng thiếu bền vững; Khoảng cách trình ñộ phát triển công nghiệp chế biến nông, lâm sản giữa các tỉnh trong vùng có xu hướng tăng, nhiều nơi còn rất khó khăn, chưa ñáp ứng ñược yêu cầu của tiến trình công nghiệp hóa nông nghiệp - nông thôn. Nguyên nhân chủ yếu của tình hình trên, một phần do những bất cập trong hoạch ñịnh chính sách và tổ chức quản lý phát triển công nghiệp chế biến nông, lâm sản của các tỉnh trong vùng, nhưng chủ yếu là do những yếu kém trong xác ñịnh chiến lược phát triển công nghiệp chế biếnnông, lâm sản từ góc ñộ lợi thế 2 so sánh, ñánh giá xác ñịnh lợi thế, bất lợi thế ñể ñề ra ñịnh hướng và các giải pháp phát huy lợi thế trong phát triển công nghiệp chế biến nông, lâm sản của các tỉnh trong vùng. ðể góp phần làm sáng tỏ cơ sở lý luận và thực tiễn cho việc ñề ra những chủ trương, chính sách phát triển công nghiệp chế biến nông, lâm sản của các tỉnh trong vùng lãnh thổ theo yêu cầu bền vững trong thời kỳ ñẩy mạnh công nghiệp hoá và hội nhập kinh tế quốc tế, chúng tôi chọn ñề tài: "Phát triển công nghiệp chế biến nông, lâm sản trên ñịa bàn các tỉnh vùng Bắc Trung Bộ".

pdf258 trang | Chia sẻ: oanh_nt | Lượt xem: 1608 | Lượt tải: 0download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận án Phát triển công nghiệp chế biến nông, lâm sản trên ñịa bàn các tỉnh vùng Bắc Trung Bộ, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
i MCLC MðU :.................................................................................................................. i CHƯƠNG 1: MT S VN ð LÝ LUN CƠ BN V PHÁT TRIN CÔNG NGHIP CH BIN NÔNG, LÂM SN TRONG PHÁTTRINKINHTðAPHƯƠNG ................................. 11 1.1. Pháttrincôngnghiptrongpháttrinkinhtñaphương .............. 11 1.1.1.ðaphươngvàpháttrinkinhtñaphương................................... 11 1.1.2.Mt s lý thuyt và mô hình thc tin v phát trin công nghip trongpháttrinkinhtñaphương .................................................. 14 1.2. Ni dung phát trin công nghip ch bin nông, lâm sn trong pháttrinkinhtñaphương ................................................................... 20 1.2.1.Kháinim,ñcñim,vaitròcôngnghipchbinnông,lâmsn .. 20 1.2.2.Nidungcơbncapháttrincôngnghipchbinnông,lâmsn trongpháttrinkinhtñaphương .................................................. 29 1.2.3.Phươngphápñánhgiáspháttrincôngnghipchbinnông,lâm sncañaphương ........................................................................... 37 1.3.Cácyutnhhưngñnspháttrincôngnghipchbinnông, lâmsntrongpháttrinkinhtñaphương ......................................... 41 1.3.1.Cácyutñuvào ........................................................................... 42 1.3.2.Cácnhómyutvthtrưngñaphương...................................... 44 1.3.3.Cácngànhcôngnghiphtrcañaphương ................................ 45 1.3.4.Chinlưccadoanhnghipvàñcñimcnhtranhtrongngành. 46 1.3.5.Yutsthayñi.............................................................................. 48 1.3.6.VaitròcaNhànưc........................................................................ 48 1.4. Kinh nghim ca mt s nưc ASEAN trong phát trin ngành côngnghipchbinnông,lâmsn ........................................................ 49 1.4.1.KinhnghimcaMalaysia............................................................... 49 1.4.2.KinhnghimcaSingapore ............................................................. 50 1.4.3.KinhnghimcaIndonesia.............................................................. 51 1.4.4.KinhnghimcaPhilippines............................................................ 53 1.4.5.KinhnghimcaTháiLan............................................................... 55 Ktlunchương1 .............................................................................. 58 CHƯƠNG 2: THC TRNG PHÁT TRIN CÔNG NGHIP CH BIN NÔNG, LÂM SN TRÊN ðA BÀN CÁC TNH VÙNG BCTRUNGB ......................................................................... 59 ii 2.1. Tìnhhìnhpháttrincôngnghipchbinnông,lâmsntrênñabàn cáctnhvùngBcTrungB ..................................................................... 59 2.1.1.Nhngktquñtñưctrongpháttrincôngnghipchbinnông, lâmsntrênñabàncáctnhvùngBcTrungB............................ 59 2.1.2.Nhnghnchtrongpháttrincôngnghipchbinnông,lâmsn trênñabàncáctnhvùngBcTrungB......................................... 74 2.2.Phântích,ñánhgiánidungpháttrincôngnghipchbinnông, lâmsntrênñabàncáctnhvùngBcTrungB ............................. 81 2.2.1.Xácñnhlithsosánhtrongpháttrincôngnghipchbinnông, lâm sn trong trin kinh t trên ña bàn các tnh thuc vùng Bc TrungB........................................................................................... 81 2.2.2.Tolplithcnhtranhthúcñypháttrincácsnphmcông nghipchbinnông,lâmsntrênñabàncáctnhvùngBcTrung B ..................................................................................................... 91 2.2.3.Côngtácbanhànhchínhsáchvàquyhochpháttrincôngnghip chbinnông,lâmsncacáctnhvùngBcTrungB............... 120 2.2.4.Mtsvnññtratrongpháttrincôngnghipchbinnông,lâm sntrênñabàncáctnhvùngBcTrungB................................. 123 Ktlunchương2 ............................................................................ 126 CHƯƠNG 3: ðNH HƯNG VÀ CÁC GII PHÁP CH YU NHM PHÁTTRINCÔNGNGHIPCHBINNÔNG,LÂMSN TRÊNðABÀNCÁCTNHVÙNGBCTRUNGB ....... 127 3.1. Cáccamkthinhpkinhtquctvàcơhi,tháchthcñivi spháttrincôngnghipchbinnông,lâmsn .............................. 127 3.1.1.Cáccamkthinhpkinhtqucttácñngñnspháttrincông nghipchbinnông,lâmsn ....................................................... 127 3.1.2.Cơ hi và thách thc ñi vi s phát trin công nghip ch bin nông,lâmsnVitNamtronghinhpkinhtquctvàgianhp WTO............................................................................................... 134 3.2. ðnhhưngpháttrincôngnghipchbinnông,lâmsntrên ñabàncáctnhvùngBcTrungBñnnăm2020 ...................... 140 3.2.1.Quanñimpháttrincôngnghipchbinnông,lâmsntrênña bàncáctnhvùngBcTrungB .................................................... 140 3.2.2.ðnhhưngpháttrincôngnghipchbinnông,lâmsntrênña bàncáctnhvùngBcTrungB .................................................... 148 3.3.Cácgiiphápchyunhmpháttrincôngnghipchbinnông, lâmsntrênñabàncáctnhvùngBcTrungB ............................ 159 3.3.1. Giiphápnângcaokhnăngsnxutngànhcôngnghipchbin nông,lâmsntrênñabàncáctnhvùngBcTrungB................ 159 iii 3.3.2. Gii pháp v h thng lưu thông phân phi sn phm ca công nghipchbinnông,lâmsntrênñabàncáctnhvùngBcTrung B ................................................................................................... 171 3.3.3. Giiphápvthtrưngthôngtinvàxúctinthươngmi ........... 180 3.3.4. Giiphápchodoanhnghipchbinnông,lâmsnvàkinnghvi Nhànưc ........................................................................................ 186 Ktlunchương3: ........................................................................... 196 KTLUN: ........................................................................................................ 197 DANHMCCÔNGTRÌNHCATÁCGICÓLIÊNQUANðNLUN ÁN ......................................................................................................................... 200 DANHMCTÀILIUTHAMKHO ........................................................... 201 PHLC............................................................................................................ 207 iv DANHMCCÁCBNG STT S Tênbng Trang bng 1 1.1 Cácgiaiñonpháttrinkinhtñaphương 13 2 1.2 Hthngngànhkinhtqucdân 22 3 2.1 Doanhnghipcôngnghipchbinnông,lâmsncáctnhvùng 58 BcTrungBgiaiñon20012005phântheohìnhthcshu 4 2.2 Slưngdoanhnghipcôngnghipchbinnông,lâmsncác 59 tnhvùngBcTrungBgiaiñon20012005 5 2.3 Laoñngtrongdoanhnghipcôngnghipchbinnông,lâm 61 snvùngBcTrungBgiaiñon20012005 6 2.4 Doanh nghip ch bin nông, lâm sn trên ña bàn các tnh 62 vùngBcTrungBcólãihocl(20012005) 7 2.5 Tsutlinhuntrên1ñngvnsnxutkinhdoanhcaDN 65 công nghip trên ña bàn các tnh vùng Bc Trung B phân theothànhphnkinhtvàngànhcôngnghip(20012005) 8 2.6 Giátrsnxutcôngnghipchbinnông,lâmsntrênña 65 bàncáctnhvùngBcTrungB 9 2.7 Cơ cu giá tr sn xut công nghip ch bin nông, lâm sn 67 theogiásosánh1994phântheongànhcôngnghipchbin NLS(20012005) 10 2.8 SnlưngvàgiátrxutkhumtsnôngsnchínhvùngBc 69 TrungBgiaiñon(20012005) 11 2.9 Thunhpcangưilaoñngtrongdoanhnghipcôngnghip 70 cáctnhvùngBcTrungBgiaiñon20012005 12 2.10 Thu và các khon np ngân sách ca doanh nghip công 71 nghipchbinnông,lâmsntrênñabàncáctnhvùngBc TrungB 13 2.11 Doanhnghipchbinnông,lâmsntrênñabàncáctnhvùngBc 73 TrungBgiaiñon2001–2005phântheoquimôngunvn 14 2.12 Doanh nghip ch bin nông, lâm sn trên ña bàn các tnh 74 vùngBcTrungBtheoquymôlaoñng(20012005) 15 2.13 Tlvnñutưthitbtrongnămtrongtngvnñutưca 75 ngànhcôngnghipchbinnông,lâmsntrênñabàncáctnh vùngBcTrungBphântheohìnhthcshuvàngànhcông nghip20012005 16 2.14 T l doanh nghip ch bin nông, lâm sn trên ña bàn các 78 tnhvùngBcTrungBñóngBHXH,BHYT,côngñoànphí chongưilaoñng v 17 2.15 Kháiquátñiukint nhiên,kinhtxãhi cáctnhthuc 80 vùngBcTrungB 18 2.16 CáckhucôngnghipvùngBcTrungB 88 19 2.17 ðcñimchungcadoanhnghipchbingvàsnphmt 91 g,tre,natrênñabàncáctnhvùngBcTrungB 20 2.18 Mcññimicadoanhnghipcôngnghipchbingvà 92 snphmtg,tre,natrênñabàncáctnhvùngBcTrung B 21 2.19 Tcñtăngtrưngthtrưngcadoanhnghipchbingvà 92 snphmtg,tre,natrênñabàncáctnhvùngBcTrung B 22 2.20 Yêucucakháchhàngñivisnphmcadoanhnghip 93 chbingvàsnphmtg,tre,natrênñabàncáctnh vùngBcTrungB 23 2.21 Mcñcnhtranhtrongngànhcadoanhnghipchbing 97 và sn phm t g, tre, na trên ña bàn các tnh vùng Bc TrungB 24 2.22 Thitksnphmcadoanhnghipchbingvàsnphm 100 tg,tre,natrênñabàncáctnhvùngBcTrungB 25 2.23 Cácñcñimchungcadoanhnghipchbinthcphmtrên 104 ñabàncáctnhvùngBcTrungB 26 2.24 Mcññimicacadoanhnghipchbinthcphmtrên 105 ñabàncáctnhvùngBcTrungB 27 2.25 Tcñtăngtrưngthtrưngcadoanhnghipchbinthc 106 phmtrênñabàncáctnhvùngBcTrungB 28 2.26 Yêucucakháchhàngñivisnphmchbincadoanh 107 nghipchbinthcphm,ñungtrênñabàncáctnhvùng BcTrungB 29 2.27 Mcñcnhtranhtrongcácdoanhnghipchbinthcphm 110 trênñabàncáctnhvùngBcTrungB 30 2.28 Thitksnphmtrongcácdoanhnghipchbinthcphm 112 trênñabàncáctnhvùngBcTrungB 31 2.29 Tàichính/ktoáncadoanhnghipchbinthcphmtrên 113 ñabàncáctnhvùngBcTrungB 33 3.1 Tómttmccamktctgimthucanưctakhigianhp 127 WTO 34 3.2 Mcthucamktctgimñivimtsnôngsn 128 35 3.3 BngphântíchSWOTpháttrincôngnghipchbinnông, 135 lâmsntrênñabàncáctnhvùngBcTrungB vi 35 3.4 Phương hưng phát trin các sn phm chính ca ngành ch 149 binnôngsnthcphmñnnăm2020 36 3.5 Phươnghưngpháttrincácsnphmñungñnnăm2020 149 37 3.6 Phươnghưngpháttrincácsnphmchbing,lâmsn 151 ñnnăm2020 DANHMCCÁCSƠð,ðTH STT Ssơñ, Tênsơñ,ñth Trang ñth 1 1.1 MôhìnhhìnhthoivlithcnhtranhcaM.Porter 30 2 1.2 VaitròNhànưctrongpháttrincôngnghipchbinca 35 ñaphương 3 1.3 SơñkimcươngcaM.Portertrongphântíchvàñánhgiá 40 lithcnhtranhcamtngành 4 2.1 Doanhnghipcôngnghipchbinnông,lâmsntrênña 60 bàn các tnh vùng Bc Trung B giai ñon 2001 2005 phântheonhómngành 5 2.2 Giátrsnxutcôngnghipchbinnông,lâmsnvùng 64 BcTrungBsovicnưc 6 2.3 Cơcugiátrsnxutcôngnghipchbinnông,lâmsn 66 cáctnhvùngBcTrungBtheogiásosánh1994 7 2.4 Mctrangbvncho1laoñngcôngnghipCBNLSphân 76 theohìnhthcshu 8 2.5 Nguncungngñuvàocacácdoanhnghipchbing 94 vàsnphmtg,tre,natrênñabàncáctnhvùngBc TrungB 9 2.6 Dchvpháttrinkinhdoanhcacácdoanhnghip 95 ch bin g và sn phm t g, tre, na trên ña bàn các tnhvùngBcTrungB 10 2.7 Lãnhño/chinlưccadoanhnghipchbingvàsn 98 phmtg,tre,natrênñabàncáctnhvùngBcTrung B 11 2.8 Vănhóadoanhnghipngànhchbingvàsnphmt 98 g,tre,natrênñabàncáctnhvùngBcTrungB 12 2.9 Markettingvàdchvkháchhàngcadoanhnghipch 99 bingvàsnphmtg,tre,natrênñabàncáctnh vùngBcTrungB vii 13 2.10 Tài chính, k toán ca doanh nghip ch bin g và sn 100 phmtg,tre,natrênñabàncáctnhvùngBcTrung B 14 2.11 Kthutcôngnghsnxutcadoanhnghipchbing 101 vàsnphmtg,tre,natrênñabàncáctnhvùngBc TrungB 15 2.12 Hthngthôngtinqunlýcacácdoanhnghipchbin 101 gvàsnphmtg,tre,natrênñabàncáctnhvùng BcTrungB 16 2.13 Kimsoátchophívàchtlưngcacácdoanhnghipch 102 bingvàsnphmtg,tre,natrênñabàncáctnh vùngBcTrungB 17 2.14 Cungngñuvào ca doanhnghip chbinthcphm 108 trênñabàncáctnhvùngBcTrungB 18 2.15 Dch v phát trin kinh doanh ca doanh nghip ch bin 108 thcphmtrênñabàncáctnhvùngBcTrungB 19 2.16 Lãnhño/chinlưccadoanhnghipchbinthcphm 111 trênñabàncáctnhvùngBcTrungB 20 2.17 Vănhóadoanhnghipngànhchbinthcphmtrênña 111 bàncáctnhvùngBcTrungB 21 2.18 K thut, công ngh sn xut ca doanh nghip ch bin 112 thcphmtrênñabàncáctnhvùngBcTrungB 22 2.19 Kim soát chi phí và cht lưng ca DN ch bin thc 113 phmtrênñabàncáctnhvùngBcTrungB 23 2.20 Markettingvàdchvkháchhàngcadoanhnghipch 114 binthcphmtrênñabàncáctnhvùngBcTrungB 24 2.21 Hthngthôngtinqunlýcadoanhnghipchbinthc 115 phmtrênñabàncáctnhvùngBcTrungB viii BNGQUIðNHCHVITTT ACFTA KhuvcmudchtdoASEANTrungQuc ADB NgânhàngPháttrinchâuÁ AFTA KhuvcmudchtdoASEAN APEC DinñànkinhtchâuÁTháiBìnhDương ASEAN HiphicácnưcðôngNamÁ BTA HipñnhThươngmiVitNamM CB Chbin CN Côngnghip DN Doanhnghip DNNN Doanhnghipnhànưc DNNNN DoanhnghipngoàiNhànưc ðT ðutư HTX Hptácxã FAO Tchclươngthcthgii FDI ðutưtrctipnưcngoài IFAD Tchcpháttrinnôngnghipthgii MFN Quichñãingtihuquc NLS Nông,lâmsn SPS Hipñnhvsinh,kimdchñng,thcvt SWOT Matrnkthpphântíchchinlưcbêntrong,bênngoài SP Snphm SX Snxut XTTM Xúctinthươngmi XK Xutkhu VSIC Hthngphânngànhkinhtqucdânnăm1993 WTO TchcThươngmiThgii WB NgânhàngThgii UNIDO TchcPháttrinCôngnghipThgii UPOV CôngưcRomevquynbohgingcâytrngmi TRQ Hnngchthuquan 1 MðU 1. Tínhcpthitcañtài Chimgn1/6dintíchtnhiêncnưc,cáctnhthucvùngBcTrungB cóvtríñalýkinht,qucphòngquantrng,cóhthngñưnggiaothông,cng binthôngthương.ñâythànhphvàthxãlàcáctrungtâmthươngmicótác ñng,nhhưnglnñnpháttrinkinhkcavùng.ðcñimtnhiênñadng vicáctiuvùngkhíhukhácnhaucóhthngñngthcvtvàtàinguyênthiên nhiênphongphúchophéppháttrinnnkinhtñadng.Tuynhiên,cáctnhvùng BcTrungBnhìnchungcònnhiukhókhăn,cơshtngyukém,côngnghip chmpháttrin,nônglâm,ngư,nghipvnchimttrnglntrongcơcuGDP cacáctnhtrongvùng. Trongnhngnămgnñây,trongkhuônkhpháttrinnnkinhtthtrưng ñnhhưngxãhichnghĩa,ðngvàNhànưctañãchútrngñranhngch trương,chínhsáchkhuynkhíchpháttrincôngnghipchbinnông,lâmsncác tnh thuc vùng Bc Trung B. Theo ñó ngành công nghip các tnh vùng Bc TrungBñãñtñưcnhiuthànhtuvàtinbñángk,gópphnquantrngñ nnkinhtcacvùnggiñưcmctăngtrưngkhá,ñngthinângcaocht lưng,hiuqu,khnăngcnhtranh,tngbưchinhpkinhtquct. Tuynhiên,pháttrincôngnghipchbinnông,lâmsntrênñabàncác tnh trong trong vùng còn nhiu yu kém, chưa phát huy ñưc ñy ñ li th so sánh.Côngnghipchbinnông,lâmsnmtstnhtrongvùngcótcñtăng trưngnhanh,nhưngthiubnvng;Khongcáchtrìnhñpháttrincôngnghip chbinnông,lâmsngiacáctnhtrongvùngcóxuhưngtăng,nhiunơicònrt khókhăn,chưañápngñưcyêucucatintrìnhcôngnghiphóanôngnghip nôngthôn.Nguyênnhânch yucatìnhhìnhtrên,mtphndonhngbtcp trong hoch ñnh chính sách và t chc qun lý phát trin công nghip ch bin nông,lâmsncacáctnhtrongvùng,nhưngchyulàdonhngyukémtrong xácñnhchinlưcpháttrincôngnghipchbinnông,lâmsntgócñlith 2 sosánh,ñánhgiáxácñnhlith,btlithññrañnhhưngvàcácgiipháp pháthuylithtrongpháttrincôngnghipchbinnông,lâmsncacáctnh trongvùng. ðgópphnlàmsángtcơslýlunvàthctinchovicñranhngch trương,chínhsáchpháttrincôngnghipchbinnông,lâmsncacáctnhtrong vùnglãnhththeoyêucubnvngtrongthikỳñymnhcôngnghiphoávà hinhpkinhtquct,chúngtôichnñtài:" Pháttrincôngnghipchbin nông,lâmsntrênñabàncáctnhvùngBcTrungB ". 2. Mctiêunghiêncu Hthnghoávàvndnglýlunpháttrincôngnghipgnvipháttrin vùnglàmsángtnhngvnñlýluncơbnvvaitròcacôngnghipchbin nông,lâmsnñivispháttrinvùngñaphương;xácñnhnidungvàcácch tiêuñánhgiápháttrincôngnghipchbinnông,lâmsntrongchinlưcphát trinvùng;Trêncơsñó,phântích,ñánhgiáthctrngpháttrincôngnghipch binnông,lâmsntrênñabàncáctnhvùngBcTrungB,VitNamthigian qua;ñngthi,ñnhhưngvàñxutcácgiiphápchyunhmpháttrincông nghipchbinnông,lâmsntrênñabàncáctnhnàytrongthigianti. 3. Tìnhhìnhnghiêncucañtài Lýthuytvpháttrinkinhtvùngñaphương,pháttrin
Luận văn liên quan