Luận án Phát triển kết cấu hạ tầng kỹ thuật trong quá trình thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá trên địa bàn Hải Dương

1 MỞ ĐẦU 1. Lựa chọn đề tài và tên gọi của luận án Nước ta hiện nay đang trong quá trình đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và tăng cường hội nhập kinh tế quốc tế. Trong bối cảnh đó, Việt Nam đang có nhiều thuận lợi, đồng thời cũng đứng trước nhiều khó khăn thách thức to lớn. Trong đó, sự thiếu hụt và lạc hậu về kết cấu hạ tầng kỹ thuật (KCHTKT) là một trong những "nút thắt " cản trở sự phát triển của nền kinh tế nói chung cũng như của nhiều ngành, vùng và địa phương trong nước. Hải Dương là tỉnh nằm ở trung tâm đồng bằng sông Hồng, là một trong 7 tỉnh, thành phố trung ương thuộc vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và ở vào vị trí cầu nối của tam giác phát triển Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh. Trên địa bàn tỉnh có nhiều hệ thống, công trình KCHTKT có tầm quan trọng quốc gia, vùng và liên vùng. Hải Dương đang cùng cả nước trong sự nghiệp đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, nền kinh tế-xã hội của Hải Dương đã có những chuyển biến tích cực và đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Tăng trưởng kinh tế của tỉnh khá cao và ổn định, đời sống kinh tế - xã hội được cải thiện và từng bước nâng cao. Hệ thống KCHTKT nói chung trên địa bàn tỉnh đã được cải thiện đáng kể, góp phần quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Tuy nhiên, sự phát triển KCHTKT ở Hải Dương hiện vẫn còn nhiều bất cập, cả về quy mô, cấu trúc hệ thống, trình độ công nghệ và chất lượng phục vụ, chưa tương thích và chưa đáp ứng kịp yêu cầu của quá trình đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá nền kinh tế trên địa bàn của tỉnh. Đây là một trong những vấn đề bức xúc, đòi hỏi phải nhanh chóng khắc phục nhằm tạo ra tiền đề và điều kiện cần thiết cho việc thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá, thúc đẩy kinh tế phát triển nhanh, bền vững của Hải Dương. Đồng thời, với vị trí địa-kinh tế của tỉnh, sự phát triển KCHTKT trên địa bàn Hải Dương cũng sẽ có những tác động to lớn đến quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá và phát triển kinh tế-xã hội của vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và các tỉnh vùng đồng bằng sông Hồng nói chung. Với sự nhìn nhận như vậy, tác giả đã lựa chọn đề tài nghiên cứu của luận án là: "Phát triển kết cấu hạ tầng kỹ thuật trong quá trình thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá trên địa bàn Hải Dương" với hy vọng góp 2 phần làm sáng tỏ cơ sở lý luận và thực tiễn làm căn cứ cho việc xác định chính sách và giải pháp phát triển kết cấu hạ tầng kỹ thuật ở Hải Dương hiện nay. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan Đã có nhiều học giả và công trình nghiên cứu đề cập đến những vấn đề lý luận cũng như thực tiễn phát triển kết cấu hạ tầng. có một số nghiên cứu đáng lưu ý như: 1. Lý luận kết cấu hạ tầng/ Jochimsen, R/ Nxb Tubingen Mohr, 1966 (tiếng Đức); 2. Chiến lược cơ sở hạ tầng - Những vấn đề liên ngành/ Báo cáo của Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam, 2006; 3. Xây dựng hạ tầng cơ sở nông thôn trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở Việt nam /GS,TS. Đỗ Hoài Nam; PGS,TS. Lê Cao Đoàn (đồng chủ biên)/ NXB Khoa học xã hội, Hà Nội, 2001. 4. Cơ sở hạ tầng - đường băng cất cánh cho nền kinh tế - xã hội Việt Nam”/Văn Thái/ Tạp chí Phát triển kinh tế, số 36 /1993; 5. Một số vấn đề về kết cấu hạ tầng nền kinh tế quốc dân/ Phan Sĩ Mẫn/ Tạp chí Nghiên cứu kinh tế, số 6 năm 1989 ; 6. Về định hướng chiến lược phát triển cơ sở hạ tầng phục vụ mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nước ta/ Tống Quốc Đạt/ Tạp chí Kinh tế và Dự báo, số 4/ 2005;... Nhìn chung, các công trình nghiên cứu trên đây đều tập trung vào phân tích một hoặc nhiều khía cạnh từ những vấn đề về lý luận cơ bản, vai trò, yếu tố tác động, sự cần thiết phát triển kết cấu hạ tầng kỹ thuật trên phạm vi cả nước hoặc ở một số vùng, khu vực kinh tế của đất nước và đề xuất các giải pháp phát triển trong thời gian tới. Tuy nhiên, cho tới hiện tại, chưa có một luận án, công trình nào nghiên cứu, đánh giá một cách tương đối đầy đủ và có hệ thống về phát triển KCHTKT ở Hải Dương trong quá trình đổi mới và thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá thời kỳ từ 1986 đến nay. Trong quá trình nghiên cứu và qua thực tiễn công tác của mình, tác giả luận án mong muốn được góp phần làm sáng tỏ cơ sở lý luận và thực tiễn làm căn cứ cho việc xác định chính sách và giải pháp phát triển KCHTKT ở Hải Dương trong thời gian tới. 3. Mục đích nghiên cứu Một là: Nghiên cứu những vấn đề lý luận cơ bản về KCHTKT: Làm rõ nội dung, tính chất, chức năng, vai trò của kết cấu hạ tầng kỹ thuật trong phát triển kinh tế - xã hội, đồng thời xác định và làm rõ các yếu tố tác động đến sự phát triển của KCHTKT, tính tất yếu khách quan và xu hướng vận 3 động phát triển của nó trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá nền kinh tế đất nước. Hai là: Nghiên cứu, đánh giá thực trạng phát triển KCHTKT trên địa bàn tỉnh Hải Dương và tác động của nó đối với phát triển kinh tế xã hội của tỉnh; những khó khăn trở ngại đối với phát triển KCHTKT trong quá trình đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá trên địa bàn Hải Dương. Ba là: Đề xuất một số giải pháp cho việc tạo lập và phát triển nhanh, đồng bộ KCHTKT ở Hải Dương trong quá trình đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là KCHTKTtrong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Tập trung phân tích, khái quát hoá về mặt lý luận những nội dung cơ bản, những mối quan hệ và xu hướng vận động của các yếu tố và điều kiện phát triển KCHTKT thông qua những biểu hiện cụ thể của chúng trên thực tế. Phạm vi nghiên cứu của đề tài : Vấn đề kết cấu hạ tầng có phạm vi rất rộng, bao quát. Vì vậy, trong đề tài nghiên cứu này tập trung nghiên cứu năm lĩnh vực KCHTKT chủ yếu: giao thông, thủy lợi, điện lực, cung cấp nước sạch, bưu chính viễn thông trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở Hải Dương. Thời gian nghiên cứu chủ yếu từ khi đổi mới (1986) đến nay. 5. Phương pháp nghiên cứu Luận án sử dụng phương pháp thống kê, so sánh, phân tích, đánh giá, tổng hợp và dự báo theo cách tiếp cận duy vật biện chứng, duy vật lịch sử nhằm tạo ra một tổng thể phương pháp cho phép tiếp cận nhanh đối tượng và mục tiêu nghiên cứu. 6. Những kết quả đạt được và đóng góp mới của luận án Một là: Luận án đã góp phần làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn cho việc nhìn nhận, đánh giá về KCHTKT nói chung và KCHTKT ở tỉnh Hải D- ương nói riêng. Sự cần thiết và tính tất yếu khách quan của phát triển KCHTKT trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa của tỉnh. Hai là: Đánh giá một cách khách quan, toàn diện thực trạng tình hình phát triển KCHTKT trên địa bàn tỉnh Hải Dương trong giai đoạn vừa qua, phân tích và làm rõ những kết quả đạt được, những trở ngại, thách thức và nguyên nhân 4 hạn chế, yếu kém của KCHTKT ở Hải Dương hiện nay; đồng thời làm rõ những yêu cầu, đòi hỏi đối với phát triển KCHTKT trên địa bàn tỉnh trong thời gian tới. Ba là: Đề xuất một số khuyến nghị có cơ sở khoa học và thực tiễn nhằm đẩy mạnh hơn nữa quá trình xây dựng và phát triển KCHTKT trong quá trình thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở Hải Dương. Trong đó, các chính sách về huy động vốn đầu tư; giải pháp về đổi mới, tăng cường công tác quy hoạch; nâng cao hiệu quả sử dụng các hệ thống, công trình KCHTKT; phát triển nguồn nhân lực và đổi mới công nghệ-kỹ thuật theo hướng hiện đại là những giải pháp hết sức quan trọng. Đây là những đóng góp mới có ý nghĩa thiết thực của Luận án. 7. Kết cấu của luận án Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận án gồm 3 chương sau: CHƯƠNG 1: Một số vấn đề lý luận về kết cấu hạ tầng kỹ thuật, vị trí và vai trò của nó trong phát triển kinh tế xã hội. CHƯƠNG 2: Thực trạng và những vấn đề đặt ra đối với việc phát triển kết cấu hạ tầng kỹ thuật trên địa bàn tỉnh Hải Dương. CHƯƠNG 3: Phương hướng và giải pháp phát triển kết cấu hạ tầng kỹ thuật trong quá trình đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở Hải D- ương. Chương 1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ KẾT CẤU HẠ TẦNG KỸ THUẬT, VỊ TRÍ VÀ VAI TRÒ CỦA NÓ TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI 1.1. Khái niệm, nội dung và những đặc trưng cơ bản của kết cấu hạ tầng kỹ thuật 1.1.1. Thuật ngữ và khái niệm kết cấu hạ tầng Thuật ngữ “kết cấu hạ tầng” có nguồn gốc từ tiếng la-tinh là “Infrastructura” là thuật ngữ ghép của hai từ: “Infra” (có nghĩa là cơ sở, nền móng, nền tảng, phần ở dưới, hay còn gọi là “hạ tầng”) và “Structura” (kết cấu, cơ cấu, cấu trúc hay kiến trúc). Trong tiếng Anh được viết là “Infrastructure”, tiếng Đức là “Infrastruktur”. Ở Việt Nam cho đến nay thuật ngữ này hiện chưa được sử dụng một cách thống nhất. Trong nhiều trường hợp, đã có sự nhầm lẫn về khái niệm, đồng nhất giữa thuật ngữ và khái niệm “kết cấu hạ tầng” với các thuật ngữ và khái niệm “cơ sở hạ tầng”, “hạ tầng cơ sở” thuộc phạm trù “Cơ sở hạ 5 tầng và kiến trúc thượng tầng” trong lĩnh vực triết học và kinh tế chính trị học của chủ nghĩa Mác - Lê nin đã được sử dụng khá phổ biến ở Việt Nam trong nhiều thập kỷ qua. Do vậy, cần có sự sử dụng nhất quán đối với thuật ngữ “kết cấu hạ tầng”. Về khái niệm kết cấu hạ tầng, hiện còn những ý kiến và quan niệm khác nhau, có quan niệm mở rộng cho rằng: Kết cấu hạ tầng bao gồm “kết cấu hạ tầng cứng” và “kết cấu hạ tầng mềm”. Kết cấu hạ tầng cứng là toàn bộ cơ sở hạ tầng vật chất đảm bảo cho phát triển kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh. Kết cấu hạ tầng mềm là toàn bộ cơ sở luật pháp, cơ chế, chính sách, thông tin gắn với trí tuệ con người,… Với quan niệm và cách nhìn nhận như trên thường dẫn tới sự mở rộng thái quá về khái niệm, nội dung cũng như giới hạn của kết cấu hạ tầng. Theo chúng tôi, có thể đồng tình với các quan niệm về kết cấu hạ tầng dưới hình thái kết cấu vật chất - kỹ thuật của nó. Kết cấu hạ tầng là những hệ thống, công trình vật chất - kỹ thuật được hình thành theo một hệ thống cấu trúc nhất định, đóng vai trò “nền tảng” cho các hoạt động kinh tế, xã hội diễn ra trên đó. Từ quan điểm tiếp cận này, theo chúng tôi, kết cấu hạ tầng là toàn bộ các hệ thống, công trình vật chất - kỹ thuật có vai trò làm nền tảng và điều kiện chung bảo đảm cho sự phát triển kinh tế- xã hội, bảo vệ tài nguyên, môi trường và an ninh, quốc phòng của mỗi quốc gia, vùng lãnh thổ trong mỗi giai đoạn hay thời kỳ phát triển nhất định. Xuất phát từ chức năng, vai trò của các hệ thống, công trình kết cấu hạ tầng, có thể phân loại kết cấu hạ tầng theo hai nhóm chính: Kết cấu hạ tầng kỹ thuật và kết cấu hạ tầng xã hội. Kết cấu hạ tầng kỹ thuật bao gồm các hệ thống, công trình và thiết bị là điều kiện vật chất-kỹ thuật bảo đảm trực tiếp cho phát triển nền kinh tế, gồm mạng lưới và công trình giao thông vận tải; mạng lưới cấp, thoát nước, chuyển tải và phân phối điện, khí; mạng lưới bưu chính - viễn thông, thông tin liên lạc; hệ thống thuỷ lợi, thuỷ nông, các công trình bảo vệ và cải tạo đất đai phục vụ cho sản xuất nông nghiệp,... Kết cấu hạ tầng xã hội bao gồm các hệ thống, công trình và thiết bị vật chất-kỹ thuật bảo đảm trực tiếp cho phát triển xã hội gồm: nhà ở, các cơ sở trường học, y tế, văn hoá, cơ sở nghiên cứu khoa học, công trình phúc lợi công cộng, công trình bảo vệ môi trường, quốc phòng, an ninh,... 1.1.2. Nội dung và những đặc trưng cơ bản của KCHTKT Nội dung của KCHTKT bao gồm những yếu tố và bộ phận cấu thành chủ yếu sau: 1. Các hệ thống, thiết bị và công trình giao thông vận tải. 2. Các hệ thống, thiết bị và công trình phục vụ truyền tải, phân phối năng lượng, nhiên liệu 3. Các hệ thống, công trình thuỷ lợi, thuỷ nông 4. Mạng 6 lưới, thiết bị và công trình bưu chính, viễn thông, công nghệ thông tin 5. Các công trình cung cấp nước sạch, xử lý và tiêu thoát nước thải, rác thải và vệ sinh môi trường. Để phát triển và phát huy hiệu quả tốt của KCHTKT người ta chú ý tới những tính chất và đặc trưng cơ bản sau đây: Một là, tính hệ thống: KCHTKTcủa một quốc gia luôn là một hệ thống liên kết hữu cơ với nhau, có tác động bao trùm lên toàn bộ lãnh thổ của quốc gia đó cũng như mọi hoạt động sản xuất xã hội. Hai là, tính cấu trúc đồng bộ: các hệ thống, thiết bị và công trình KCHTKT luôn đòi hỏi phải có sự tạo lập, tồn tại và hoạt động một cách đồng bộ, kết hợp với nhau thành một tổng thể hài hoà ngay trong một hệ thống cũng như giữa các hệ thống. Sự thiếu đồng bộ, khập khiễng trong phát triển KCHTKT có thể sẽ dẫn đến làm tê liệt cả hệ thống công trình hoặc làm cho hệ thống công trình không phát huy được hết tác dụng. Ba là, tính tiên phong, định hướng và tính lâu dài: KCHTKT của một quốc gia hay của một vùng luôn phải hình thành và phát triển đi trước một bước so với các hoạt động kinh tế - xã hội khác, mở đường cho các hoạt động kinh tế xã hội phát triển thuận lợi. Xây dựng KCHTKT thường có quy mô và vốn lớn, thời gian sử dụng có thể vài chục đến hàng trăm năm. Bốn là, tính tương hỗ: Các bộ phận trong hệ thống KCHTKT thường có quan hệ tác động qua lại với nhau, sự phát triển của bộ phận này có thể tạo điều kiện thuận lợi cho bộ phận kia và ngược lại. Năm là, tính dịch vụ và tính công cộng: Các hệ thống công trình KCHTKT được xây dựng để phục vụ cho lợi ích chung của nền kinh tế xã hội của đất nước cũng như trên mỗi vùng kinh tế - lãnh thổ. Hầu hết các sản phẩm của KCHTKT là sản phẩm trung gian, hoặc là những sản phẩm hàng hoá công cộng phục vụ chung cho nhiều ngành, nhiều người. Sáu là, tính vùng: Phát triển KCHTKT phải tính đến và lệ thuộc nhiều vào điều kiện tự nhiên và các yếu tố kinh tế xã hội của từng vùng, khu vực. Để đánh giá mức độ phát triển KCHTKT người ta thường dùng một số chỉ tiêu định tính hoặc định lượng để so sánh quốc gia này với quốc gia khác, địa phương này với địa phương khác. Các chỉ tiêu trên được phân ra theo các nhóm sau: Nhóm các chỉ tiêu đánh giá mức độ bao phủ trên lãnh thổ hoặc mức độ sử dụng của người dân như: Đối với hệ thống đường bộ, đường sắt: số Km/ Km2. Đối với hệ thống cung cấp điện, bưu chính viễn thông, cung cấp nước sạch, có các chỉ tiêu chính như: Số máy điện thoại bình quân trên đầu người; tỷ lệ phần trăm số hộ gia đình được dùng điện, cung cấp nước sạch. Đối với hệ thống thuỷ lợi, thuỷ nông có các chỉ tiêu về tỷ lệ đất canh tác 7 được tưới tiêu. Nhóm chỉ tiêu đánh giá về trình độ kỹ thuật và quy mô của kết cấu hạ tầng kỹ thuật: Đối với hệ thống giao thông vận tải có một số chỉ tiêu chính đánh giá như: Tỷ lệ chiều dài đường bộ cao tốc, đường sắt cao tốc trong tổng chiều dài các tuyến; tỷ lệ đường ôtô được cứng hoá mặt đường; Đối với hệ thống cung cấp điện, thông tin, nước sạch có một số chỉ tiêu đánh giá như: mức độ tiếp cận và sử dụng công nghệ, kỹ thuật hiện đại; mức độ đáp ứng về sản lượng theo yêu cầu của người sử dụng, tỷ lệ thất thoát, hao phí. Đối với hệ thống thuỷ lợi có các chỉ tiêu: khả năng đáp ứng về thời gian tưới, tiêu. Nhóm chỉ tiêu đánh giá mức độ đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội: Đối với hệ thống giao thông vận tải có một số chỉ tiêu đánh giá như: mức độ ùn tắc giao thông, giá cước vận tải; thời gian vận tải giữa hai điểm. Đối với hệ thống bưu chính viễn thông, điện, nước sạch có các chỉ tiêu như : sản lượng bình quân đầu người, giá cước dịch vụ. 1.1.3. Vai trò của KCHTKT trong quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa Kết cấu hạ tầng ngày càng được khẳng định vai trò “nền tảng”, là “tiền đề”, là "khâu đột phá" để phát triển đất nước cũng như trong quá trình đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Qua các nghiên cứu về tác động của kết cấu hạ tầng đối với tăng trưởng và phát triển kinh tế được Ngân hàng thế giới thực hiện, đã được công bố trong Báo cáo về sự phát triển thế giới năm 1994 với nhan đề "Kết cấu hạ tầng của sự phát triển" đã khẳng định: "Một điều chắc chắn đó là năng lực của kết cấu hạ tầng và sản xuất kinh doanh luôn đi song song với nhau. Đối với mọi nước, mức tăng 1% tổng sản phẩm trong nước thường tương ứng với mức tăng 1% tư bản của kết cấu hạ tầng". Đồ thị 1.1: Tăng trưởng GDP và đầu tư kết cấu hạ tầng của Việt Nam giai đoạn 1995-2003 9.3% 8.2% 4.8% 6.6% 7.3%7.1%6.9%6.8% 5.8% 9.5% 9.3% 10.1% 9.8% 9.4% 8.4% 9.1% 9.9% 10.0% 0.0% 2.0% 4.0% 6.0% 8.0% 10.0% 12.0% 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 GDP (tỷ lệ tăng trưởng) Đầu tư kết cấu hạ tầng (% GDP) 8 Nguồn: Việt Nam- Những thách thức đối với cơ sở hạ tầng, Ngân hàng Thế giới tại Việt nam, 2006 Theo báo cáo được công bố năm 2006 của Ngân hàng thế giới với nhan đề: "Việt Nam: Những thách thức đối với cơ sở hạ tầng" đã ghi nhận thực tế đáng khen ngợi về chiến lược phát triển kết cấu hạ tầng ở Việt Nam: "Tổng đầu tư cho cơ sở hạ tầng của Việt Nam trong những năm gần đây giữ ở mức khoảng 10% GDP, rất cao so với tiêu chuẩn quốc tế. Chính vì vậy, mạng lưới đường bộ Việt Nam đã tăng hơn gấp đôi chiều dài so với năm 1990 và chất lượng đường cải tạo rõ rệt. Tất cả các khu vực đô thị và 88% các hộ gia đình nông thôn có điện. Số người được dùng nước sạch tăng từ 26% dân số năm 1993 lên đến 49% dân số năm 2002 và trong cùng khoảng thời gian, số người có hố xí vệ sinh tăng từ 10% lên 25% dân số". Cũng theo kết quả nghiên cứu của Ngân hàng thế giới được công bố tại Báo cáo phát triển Việt Nam 2004, thì khi đầu tư kết cấu hạ tầng vào khu vực nông thôn - nơi kinh tế kém phát triển và thu nhập của người dân thấp nhất, sẽ tác động giảm nghèo lớn nhất. Nếu đầu tư 1 tỷ đồng cho đường giao thông nông thôn, sẽ có khoảng 270 người thoát nghèo, tiếp đến là đầu tư cho giáo dục cứ 1 tỷ đồng sẽ có 47 người thoát nghèo, tiếp sau là đầu tư cho nghiên cứu nông nghiệp và thuỷ lợi. Khi xem xét vai trò của kết cấu hạ tầng kỹ thuật trong phát triển kinh tế - xã hội thì tuỳ theo phạm vi xem xét, nghiên cứu, chúng ta sẽ thấy được vai trò của nó đối với từng nền kinh tế, từng vùng, từng khu vực được thể hiện cụ thể khác nhau. Tuy nhiên, khi nhìn nhận vai trò của KCHTKT đối với phát triển kinh tế - xã hội nói chung, có thể thấy vai trò của nó thể hiện trên các mặt chủ yếu sau: 9 Hình 1.3. các vai trò cơ bản của kết cấu hạ tầng kỹ thuật đối với phát triển kinh tế xã hội Một là, KCHTKT như là hệ thống huyết mạch của nền kinh tế, có nhiệm vụ thực hiện những mối liên hệ giữa các bộ phận và giữa các vùng của nền kinh tế. Hai là, KCHTKT tạo điều kiện cơ bản, cần thiết cho sản xuất, thúc đẩy các hoạt động sản xuất kinh doanh phát triển và xây dựng xã hội hiện đại. Ba là, KCHTKT có vai trò thúc đẩy quá trình hội nhập kinh tế khu vực và quốc tế. Bốn là, KCHTKT có vai trò tham gia bảo đảm an ninh quốc phòng. Vai trò này thể hiện ở chỗ, trong điều kiện thời bình, kết cấu hạ tầng kỹ thuật có vai trò chủ yếu trong phát triển kinh tế- xã hội; song khi chiến tranh xẩy ra thì đường xá, sân bay, bến cảng,... đều có thể trở thành các căn cứ, công trình quân sự. 1.2. Những yếu tố tác động, ảnh hưởng đến phát triển kết cấu hạ tầng kỹ thuật Một là, nhóm các yếu tố về điều kiện tự nhiên: vị trí địa lý, điều kiện địa hình, đất đai, khí hậu, thuỷ văn,... nhóm yếu tố này có ảnh hưởng nhiều Thực hiện mối liên hệ giữa các bộ phận và giữa các vùng của nền kinh tế Tham gia bảo đảm an ninh quốc phòng Thúc đẩy quá trình hội nhập với khu vực và quốc tế Tạo điều kiện cơ bản, cần thiết cho họat động sản xuất và kinh doanh 10 tới chi phí xây dựng và tiềm năng phát triển của từng lĩnh vực KCHTKT, mức độ ảnh hưởng nhiều hay ít phụ thuộc vào trình độ phát triển của khoa học kỹ thuật và tiềm năng kinh tế của vùng. Hai là, nhóm các yếu tố kinh tế - xã hội: bao gồm các định hướng và chính sách phát triển kinh tế – xã hội, quá trình phát triển và phân bố sản xuất theo ngành và lãnh thổ; khả năng huy động vốn, chính sách đầu tư phát triển KCHTKT. Nhóm yếu tố này có ý