Luận án Quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường tiểu học trong giai đoạn đổi mới giáo dục

MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài 1.1. Bước sang thế kỷ XXI, bức tranh giáo dục ở các quốc gia cũng như toàn cầu đã khác trước rất nhiều. Các hệ thống giáo dục quốc dân đều trở thành các hệ thống lớn, đa dạng và phức tạp: một mặt bám rễ trong môi trường truyền thống, một mặt vận động theo xu thế chung như xây dựng xã hội học tập, đa dạng hóa giáo dục, nâng cao chất lượng giáo dục, dân chủ hóa giáo dục, quốc tế hóa giáo dục, thương mại hóa giáo dục. Giáo dục có vai trò quan trọng hơn bao giờ hết trong tư duy phát triển của các quốc gia, nó là sự đảm bảo cho tương lai cá nhân, là động lực cho phát triển kinh tế, là thành phần của sự phát triển con người và là chìa khóa để giải quyết các vấn đề xã hội và môi trường [48] . 1.2. Trong mỗi thời kỳ lịch sử, nền giáo dục Việt Nam đã có những đóng góp to lớn vào sự nghiệp trồng người, xây dựng và bảo vệ đất nước. Chính vì vây, Đảng ta luôn quan tâm đến giáo dục, coi giáo dục là quốc sách hàng đầu. Tháng 1 năm 2011, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI Đảng Cộng sản Việt Nam đã thông qua Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH. Một trong những định hướng lớn về phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại là: “Đổi mới toàn diện, mạnh mẽ GD&ĐT theo nhu cầu phát triển của xã hội; nâng cao chất lượng theo định hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, phục vụ đắc lực sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đẩy mạnh xây dựng xã hội học tập, tạo cơ hội và điều kiện cho mọi công dân được học tập suốt đời”[22]. Hội nghị lần thứ tám Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa XI đã ban hành Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04 tháng 11 năm 2013 “về đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”. Một trong những giải pháp quan trọng của Nghị quyết là: “Phát triển đội ngũ nhà giáo và CBQL, đáp ứng yêu cầu đổi mới GD&ĐT: Xây dựng qui hoạch, kế hoạch đào tạo bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo và CBQLGD, tiến tới CBQL các cấp phải qua đào tạo về nghiệp vụ quản lý”[71]. 1.3. Tuy nhiên trong thực tế, khó khăn và thách thức đối với giáo dục còn nhiều: Kinh tế phát triển chưa bền vững. Huy động và hiệu quả sử dụng các nguồn lực dành cho giáo dục còn hạn chế. Các lĩnh vực văn hóa, xã hội còn nhiều bất cập, một số mặt còn bức xúc. Một trong những vấn đề bức xúc của giáo dục nước ta hiện nay là vấn đề chất lượng trong đó đội ngũ giáo viên, CBQL các nhà trường đóng vai trò quyết định. Nghị quyết Trung ương 2 khoá VIII đánh giá: “Giáo dục đào tạo nước ta còn yếu kém bất cập cả về qui mô, cơ cấu và nhất là chất lượng và hiệu quả” [69]. Chỉ thị 40 - CT /TW ngày 15 tháng 6 năm 2004 của Ban bí thư Trung ương Đảng nêu rõ: “Năng lực của đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục chưa ngang tầm với yêu cầu phát triển của sự nghiệp giáo dục” [12]. Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04 tháng 11 năm 2013 tiếp tục chỉ ra rằng: “Quản lý GD&ĐT còn nhiều yếu kém. Đội ngũ nhà giáo và CBQLGD bất cập về chất lượng, số lượng và cơ cấu; một bộ phận chưa theo kịp yêu cầu đổi mới và phát triển giáo dục, thiếu tâm huyết, thậm chí vi phạm đạo đức nghề nghiệp” [71]. Chính vì vậy, Chỉ thị 40 - CT /TW của Ban bí thư Trung ương Đảng đã nhấn mạnh: “Các trường sư phạm và trường CBQLGD có vai trò quan trọng trong đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo, CBQLGD ” [12]; Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/ 11/ 2013 cũng nhấn mạnh: “Sắp xếp lại hệ thống các trường sư phạm theo hướng khắc phục tình trạng phân tán, tập trung vào một số cơ sở đào tạo mạnh, chú trọng đầu tư xây dựng một số trường sư phạm trọng điểm làm đầu tàu. Các trường sư phạm chuyển dần nhiệm vụ sang tập trung đào tạo, bồi dưỡng nhà giáo và CBQLGD, không đào tạo đa ngành” [71]. Hiện nay chúng ta đã và đang duy trì, phát triển hệ thống các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng CBQLGD như: Học viện quản lý giáo dục, Trường cán bộ quản lý, Trường Bồi dưỡng cán bộ giáo dục các tỉnh, thành phố hoặc các Khoa Bồi dưỡng tại các trường Đại học. Nhiệm vụ chính của các cơ sở giáo dục này là để thực hiện tốt chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước về xây dựng và phát triển giáo dục; quy hoạch phát triển GD&ĐT. Để làm tốt công tác bồi dưỡng, đào tạo đội ngũ CBQLGD, GV có chất lượng thì một trong những yếu tố quan trọng đó là quản lý tốt hoạt động bồi dưỡng cho đội ngũ CBQL, GV các cấp học hằng năm. 1.4. Giáo dục tiểu học là bậc học nền tảng trong hệ thống giáo dục quốc dân. Đây là bậc học tạo cơ sở ban đầu, là điều kiện cơ bản để nâng cao dân trí, đào tạo các em thành những công dân tốt cho đất nước. hiệu trưởng trường tiểu học là người thay mặt nhà nước và ngành quản lý trực tiếp mọi hoạt động của nhà trường. Do vậy, vai trò của hiệu trưởng trong trường tiểu học là hết sức quan trọng. Thời gian qua, nhiều khóa bồi dưỡng cho hiệu trưởng trường tiểu học được thực hiện và đạt được những kết quả nhất định trong việc cung cấp một số kiến thức, kỹ năng quản lý trường học để nâng cao năng lực chuyên môn nghiệp vụ. Qua các khóa bồi dưỡng, đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học đã có những kiến thức, kỹ năng quản lý cơ bản để thực hiện nhiệm vụ của mình đúng quy định. Tuy vậy, hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường tiểu học vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu nâng cao khả năng thực thi công vụ của người quản lý trong điều kiện mới. Nội dung, chương trình, phương pháp đào tạo, bồi dưỡng còn chậm được đổi mới, chất lượng chưa cao. Việc bồi dưỡng theo kiểu đồng loạt với một nội dung cho tất cả các học viên; thiếu sự khảo sát trình độ và nhu cầu để tổ chức lớp học phân hóa theo hoàn cảnh, năng lực, nguyện vọng người học đã làm giảm hiệu quả quá trình bồi dưỡng. Người học chưa có được cách tiếp cận và giải quyết vấn đề của quản lý nhà trường một cách chủ động trong môi trường luôn thay đổi. Kiểm tra, đánh giá người học còn nặng nề và chưa phản ánh đúng chất lượng học tập. Một số nhà quản lý và hoạch định chính sách chưa coi công việc của hiệu trưởng trường tiểu học là một nghề mang tính chuyên nghiệp. Thêm vào đó, thực tiễn chất lượng của công tác quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường tiểu học tại các cơ sở giáo dục ở một số tỉnh, thành còn có những bất cập về các phương diện như: xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện, đánh giá bồi dưỡng Điều này dẫn đến mức độ đáp ứng với đòi hỏi nguồn nhân lực chất lượng cao của ngành giáo dục còn hạn chế. Mặc dù nâng cao chất lượng GD&ĐT còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố nhưng tăng cường quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường tiểu học là một trong những nhiệm vụ quan trọng của các cơ sở giáo dục tại địa phương. Trong các công trình nghiên cứu thuộc quản lý giáo dục thì các công trình nghiên cứu về quản lý đào tạo đã có nhiều còn các công trình nghiên cứu về quản lý bồi dưỡng (đặc biệt là quản lý bồi dưỡng hiệu trưởng) còn rất hạn chế. Hầu hết các công trình nghiên cứu mới chỉ dừng ở bậc thạc sỹ tại một tỉnh hoặc một trường, chưa có công trình nào nghiên cứu ở bậc tiến sỹ, ở nhiều tỉnh, nhiều trường. ... Xuất phát từ thực tế trên tác giả lựa chọn đề tài: “Quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường tiểu học trong giai đoạn đổi mới giáo dục” làm đề tài nghiên cứu với mong muốn đáp ứng đúng đắn đòi hỏi thực tiễn khách quan của ngành cũng như góp phần giải quyết những nhiệm vụ cụ thể của công tác quản lý bồi dưỡng hiệu trưởng trường tiểu học trong giai đoạn đổi mới giáo dục. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn hoạt động và quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường tiểu học ở các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng CBQLGD; luận án đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường tiểu học nhằm góp phần nâng cao kết quả hoạt động bồi dưỡng phù hợp với quá trình hội nhập trong giai đoạn đổi mới giáo dục. 3. Khách thể nghiên cứu và đối tượng nghiên cứu 3.1 Khách thể nghiên cứu Hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường tiểu học tại các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng CBQLGD. 3.2 Đối tượng nghiên cứu Quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường tiểu học tại các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng CBQLGD trong giai đoạn đổi mới giáo dục. 4. Phạm vi nghiên cứu của đề tài - Nghiên cứu lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường tiểu học trong giai đoạn đổi mới giáo dục. - Nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường tiểu học tại các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng CBQLGD ở các tỉnh, thành: Hà Nội, Phú Thọ, Thành phố Hồ Chí Minh. - Khách thể điều tra: + Cán bộ quản lý các cấp: Sở GD&ĐT, Phòng GD&ĐT, Trường, Khoa Bồi dưỡng CBQLGD. + Giảng viên trực tiếp giảng dạy tại các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng CBQLGD. + Học viên tại các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục. - Thời gian đánh giá thực trạng: 3 năm 5. Giả thuyết khoa học Trong thời gian qua, việc quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường tiểu học của các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng CBQLGD đã đạt được những kết quả nhất định. Tuy nhiên đối chiếu với những yêu cầu của giáo dục trong giai đoạn này thì vẫn còn những hạn chế do các nguyên nhân khác nhau trong đó có nguyên nhân do sự chưa phù hợp giữa chương trình, nội dung, lực lượng, đối tượng, phương pháp, thời gian và địa điểm bồi dưỡng cũng như mô hình quản lý hoạt động bồi dưỡng. Nếu đề xuất và áp dụng đồng bộ một số biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng tạo ra sự phù hợp hơn: nâng cao nhận thức về công tác bồi dưỡng; kế hoạch hóa nhân tố đầu vào; phát triển đội ngũ và hoàn thiện bộ máy quản lý; phát triển và bổ sung một số nội dung, phương pháp bồi dưỡng; đổi mới công tác kiểm tra đánh giá; tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, cải tiến cơ chế phối hợp giữa các đơn vị tham gia bồi dưỡng. thì có khả năng nâng cao chất lượng bồi dưỡng, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục, từ đó góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học nói riêng và chất lượng giáo dục nói chung của toàn quốc. 6. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài 6.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường tiểu học tại các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng CBQLGD. 6.2. Khảo sát thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường tiểu học đang tiến hành ở các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng CBQLGD. 6.3. Đề xuất, khảo nghiệm và thực nghiệm một số biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường tiểu học trong giai đoạn đổi mới giáo dục tại các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng CBQLGD. 7. Cơ sở phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 7.1. Cơ sở phương pháp luận nghiên cứu 7.1.1. Tiếp cận hệ thống Theo quan điểm hệ thống tất cả các tổ chức đều là những hệ thống và là bộ phận của hệ thống lớn hơn, có sự tác động qua lại, chi phối hay tương tác với nhau tùy vào mối quan hệ giữa chúng. Hệ thống giáo dục bao gồm các thành tố phải tương tác với nhau theo những qui luật, nguyên tắc nhất định.Trong quản lý hoạt động bồi dưỡng gồm có các thành tố: chương trình, nội dung, phương pháp, người dạy, người học, môi trường Tất cả các thành tố đều có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Mối quan hệ giữa các thành tố bị chi phối bởi các yếu tố môi trường, bối cảnh giáo dục hiện nay. Vì vậy, để thay đổi được hiệu quả của công tác quản lý thì phải thay đổi được các thành tố trong hệ thống.[51] 7.1.2. Tiếp cận chức năng quản lý Các biện pháp quản lý của đề tài được xây dựng theo góc độ chức năng của quản lý: xây dựng kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo thực hiện, kiểm tra và đánh giá. 7.1.3. Tiếp cận chuẩn Chuẩn hiệu trưởng được ban hành với mục đích: (Một) Để hiệu trưởng tự đánh giá và định hướng học tập, tự hoàn thiện và nâng cao năng lực lãnh đạo, quản lý nhà trường; (Hai) làm căn cứ để cơ quan quản lý giáo dục đánh giá, xếp loại, phục vụ công tác sử dụng, bổ nhiệm, miễn nhiệm, đào tạo, bồi dưỡng và đề xuất thực hiện chế độ chính sách đối với hiệu trưởng; (Ba) Làm căn cứ để các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục xây dựng, đổi mới chương trình bồi dưỡng hiệu trưởng. Vì vậy, quá trình bồi dưỡng hiệu trưởng trường tiểu học phải hướng đến chuẩn hiệu trưởng. Mô hình nhân cách người hiệu trưởng trường tiểu học trong giai đoạn hiện nay được tiếp cận từ chuẩn hiệu trưởng trường tiểu học. Lấy chuẩn hiệu trưởng làm đích để hướng người học đến chuẩn, sau khi tham gia bồi dưỡng, các học viên đạt được chuẩn theo yêu cầu hiện tại của Ngành. [7] 7.1.4. Tiếp cận CIPO Quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường tiểu học có thể vận dụng theo mô hình CIPO. Để nâng cao hiệu quả bồi dưỡng cần quan tâm đến việc quản lý các yếu tố đầu vào, quản lý quá trình bồi dưỡng đến quản lý các yếu tố đầu ra, đồng thời phải quan tâm đến tác động của bối cảnh mới, đặc biệt là công cuộc đổi mới căn bản toàn diện GD&ĐT của nước ta hiện nay. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu 7.2.1 Phương pháp nghiên cứu lý luận Thu thập, phân tích, tổng hợp các tài liệu liên quan đến quản lý, hoạt động bồi dưỡng, hiệu trưởng, bậc tiểu học, người hiệu trưởng trường tiểu học, quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường tiểu học trong giai đoạn đổi mới giáo dục. Nghiên cứu các văn bản, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Phân tích các tài liệu có liên quan đến vấn đề nghiên cứu để xây dựng cơ sở lý luận cho đề tài. 7.2.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn Phương pháp điều tra viết: Xây dựng các phiếu điều tra bằng các loại câu hỏi đóng, mở gửi cho nhiều đối tượng đã dự kiến (CBQL, giảng viên, giáo viên và học viên) nhằm thu thập các ý kiến của họ một cách khách quan về thực trạng công tác bồi dưỡng: cơ sở vật chất, tài chính, kết quả dạy và học, quản lý hoạt động bồi dưỡng . Tác giả xây dựng các mẫu phiếu sau: Mẫu 1: Điều tra về thực trạng hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường tiểu học. Mẫu 2: Điều tra về thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường tiểu học Phương pháp phỏng vấn, trao đổi: Gặp gỡ phỏng vấn các giảng viên đang trực tiếp giảng dạy, học viên các lớp bồi dưỡng, CBQL nhà trường trong các cuộc họp, trong các khóa tập huấn, hội thảo, các buổi học bồi dưỡng chuyên đề, bồi dưỡng dài hạn để thu thập chính xác thêm các thông tin có liên quan đến công tác bồi dưỡng, hỗ trợ thêm cho phương pháp sử dụng phiếu hỏi. Phương pháp chuyên gia: Xin ý kiến của chuyên gia, những người có trình độ cao, nhiều kinh nghiệm về chuyên ngành, phương pháp sư phạm, năng lực quản lý để tìm kiếm các kết luận thỏa đáng trong việc đánh giá thực trạng và tranh thủ ý kiến của các chuyên gia trong việc đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường tiểu học. Tác giả xây dựng mẫu phiếu số 3: Điều tra tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường tiểu học trong giai đoạn đổi mới giáo dục. Phương pháp thực nghiệm tác động: Khảo nghiệm và thực nghiệm tính khả thi của một số biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường tiểu học nhằm nâng cao chất lượng quản lý, chất lượng bồi dưỡng đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. 7.3. Phương pháp thống kê Vận dụng các công thức toán học, thống kê để xử lý số liệu điều tra, kết quả nghiên cứu, hỗ trợ cho các phương pháp nghiên cứu lý luận và thực tiễn đã nêu ở trên nhằm rút ra kết luận khoa học. 8. Những luận điểm bảo vệ 8.1. Hiệu trưởng trường tiểu học là nhân vật quan trọng nhất của nhà trường. Hiệu trưởng vừa là thủ trưởng, vừa là thủ lĩnh của nhà trường. Họ không chỉ là nhà giáo dục, mà còn là nhà lãnh đạo, nhà quản lý, nhà hoạt động cộng đồng, đóng vai trò quan trọng trong việc đẩy mạnh sự phát triển trường tiểu học. 8.2. Ngày nay, vai trò của người hiệu trưởng trường tiểu học có những thay đổi gắn với sự thay đổi của bối cảnh kinh tế xã hội và những yêu cầu phát triển nhà trường. Để điều hành nhà trường hiệu quả, đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học cần được liên tục bồi dưỡng những năng lực đáp ứng yêu cầu đổi mới. 8.3. Để bồi dưỡng hiệu trưởng trường tiểu học cần quán triệt các chức năng của công tác quản lý: xây dựng kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra đánh giá; đồng thời bao quát được các đặc trưng của hoạt động bồi dưỡng: chương trình, người dạy, người học và cơ sở vật chất. 9. Điểm mới của luận án 9.1. Về lý luận Hệ thống hóa và bổ sung một số cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường tiểu học trong giai đoạn đổi mới giáo dục tại các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng CBQLGD. 9.2. Về thực tiễn Xác định được những thuận lợi, khó khăn và các yếu tố ảnh hưởng đến thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường tiểu học tại các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng CBQLGD như: cơ chế, chính sách, cách thức quản lý cũng như các điều kiện phục vụ bồi dưỡng thông qua việc khảo sát hoạt động bồi dưỡng và quản lý hoạt động bồi dưỡng. Đề xuất một số biện pháp có tính cần thiết và khả thi cao để nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường tiểu học trong giai đoạn đổi mới giáo dục. Các biện pháp đề xuất có mối quan hệ khăng khít với nhau, cần được thực hiện đồng bộ của nhiều chủ thể quản lý gắn với định hướng phát triển giáo dục tiểu học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. Luận án là tài liệu tham khảo cho các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng CBQLGD trong việc quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường tiểu học, góp phần thực hiện đề án “xây dựng và nâng cao chất lượng nhà giáo và CBQLGD” theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, đáp ứng yêu cầu phát triển giáo dục trong giai đoạn mới. 10. Cấu trúc luận án Ngoài các phần: Mở đầu, Kết luận & khuyến nghị, Danh mục tài liệu tham khảo và Phụ lục, luận án có 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường tiểu học tại các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng CBQLGD. Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường tiểu học tại các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng CBQLGD. Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường tiểu học trong giai đoạn đổi mới giáo dục tại các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng CBQLGD. Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TIỂU HỌC TẠI CÁC CƠ SỞ ĐÀO TẠO BỒI DƯỠNG CÁN BỘ QUẢN LÝ GIÁO DỤC 1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu 1.1.1. Các công trình nghiên cứu ngoài nước Thế kỷ XXI, “thế kỷ của đỉnh cao trí tuệ” kéo theo sự bùng nổ của tri thức khoa học và công nghệ. Giáo dục đóng một vai trò đặc biệt quan trọng trong chiến lược phát triển của mỗi quốc gia. Việc “học tập suốt đời” (lifelong learning) ở nhiều nước trong khu vực cũng như trên thế giới không còn tồn tại chỉ như một khái niệm hay một nguyên tắc đơn thuần trong học tập mà nó đã trở thành một trong những chìa khóa quan trọng nhất để thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội. Xây dựng mô hình xã hội học tập có nghĩa là xây dựng một nền giáo dục của một xã hội học tập suốt đời, toàn diện và tích hợp, một xã hội mà trong đó tất cả những yêu cầu học hành của mọi người ở mọi nơi, mọi lúc đều được đáp ứng. Mô hình xã hội học tập mới ra đời nhưng đã tỏ ra là một mô hình hữu hiệu đối với tất cả các quốc gia không phân biệt giàu - nghèo, phát triển hay đang phát triển. Xây dựng một xã hội học tập suốt đời dựa trên cơ sở bốn yêu cầu cơ bản hay còn gọi là bốn trụ cột mà trong báo cáo trình UNESCO của Ủy ban quốc tế về giáo dục thế kỷ XXI đề cập đến đó là: Học để biết, học để làm, học để tồn tại, học để cùng chung sống với nhau (Learn to know; Learn to do; Learn to be; Learn to live together). Năm 1968 Ph.Coombs với tác phẩm nổi tiếng “Khủng hoảng giáo dục trên phạm vi toàn thế giới” đã đề cập đến việc giáo dục trong nhà trường không đủ sức đáp ứng nhu cầu học tập cho mọi người. Trước yêu cầu phát triển kinh tế xã hội, kiến thức học trong nhà trường là quá ít ỏi, chóng lạc hậu. Đến thập kỷ 70, Edgar Faure, năm 1972 đã cho xuất bản cuốn sách “Học tập để tồn tại” đã làm xoay chuyển nhận thức về giáo dục, đặc biệt là giáo dục người lớn và đặt trong khuôn khổ giáo dục suốt đời. Bertrand Schwatz, một chuyên gia giáo dục người Pháp đã chỉ ra: Các chương trình giáo dục và đào tạo đã thay đổi và phát triển không ngừng, người ta không thể đào tạo nên một con người chỉ bằng một chương trình cố định. Con người quên đi rất mau những gì đã học, nếu người ta không được dùng nó trong thực tiễn, kiến thức khi đó sẽ phai mờ dần và trở thành kiến thức chết. Từ