Luận án Tác động của vốn chủ sở hữu đến khả năng sinh lời của các ngân hàng thương mại tại Việt Nam

B GIÁO D C VÀ ĐÀO TO B GIÁO D C VÀ ĐÀO TO ĐI H C KINH T QU C DÂN ĐI H C KINH T QU C DÂN ----------- a b---------- ----------- a b---------- LÊ VĂN HP LÊ VĂN HP TÁC ĐNG C A V N CH S HU TÁC ĐNG C A V N CH S HU ĐN KH NĂNG SINH LI C A CÁC ĐN KH NĂNG SINH LI C A CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MI T I VI T NAM NGÂN HÀNG THƯƠNG MI T I VI T NAM Chuyên ngành: TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG Mã s: 9340201 LU N ÁN TI N SĨ LU N ÁN TI N SĨ NGÀNH TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG Ngưi hưng d n khoa h c 1: GS.TS. NGUY N VĂN NAM 2: TS. H VĂN TUN HÀ N I - 2025 HÀ N I - 2025 i ii LI CAM ĐOAN LI C M ƠN Tôi đã đc và hi u v các hành vi vi ph m s trung th c trong h c thu t. Tôi Lu n án ti n sĩ này đưc hoàn thành b i s n lc c a chính tác gi , s giúp cam k t b ng danh d cá nhân r ng bài lun án này do tôi t th c hi n và không vi đ ca các nhà khoa h c trong và ngoài trưng Đi h c Kinh t Qu c dân. ph m yêu c u v s trung th c trong h c thu t. Trưc h t, xin dành l i c m ơn chân thành và sâu sc nh t đn GS. TS. Nguy n Văn Nam và TS. H Văn Tun, ngưi hưng dn khoa h c c a NCS. Ý Hà N i, ngày tháng năm 2025 ki n c a GS. Nam đã hưng dn nghiên c u sinh các v n đ liên quan đn lý thuy t Nghiên c u sinh gc, gi i thích các tình hu ng trong th c ti n. Ý ki n c a TS. H Văn Tu n v i vai trò va là ngưi làm khoa h c, v a là ngưi làm th c ti n đã giúp lun án này đưa ra đưc các hàm ý chính sách cũng như gii quy t đưc các v n đ v kt qu ca mô hình. Tác gi cũng xin chân thành cm ơn các nhà khoa hc thu c Vi n Ngân hàng Lê Văn Hp Tài chính như PGS. TS. Phan Th Thu Hà, PGS. TS. Lê Thanh Tâm, TS. Khúc Th Anh đã to cho tác gi cơ hi đưc trao đi m t cách th ng th n, c i m và chân thành. Ý ki n c a các th y cô là m t trong nh ng g i m đ lu n án có th đưa ra đưc góc nhìn phù h p v i yêu c u. Xin trân tr ng c m ơn các nghiên c u sinh cùng khóa thu c các lĩnh vc khác nhau, t Tài chính Ngân hàng, Marketing, Qu n tr Kinh doanh, Qu n lý Kinh t , Kinh t Phát tri n đã giúp tác gi có đưc các góc nhìn m i m . M i m t cách ti p cn c a các anh ch đã giúp tác gi có kh năng tng h p, đưa ra bình lun v vn đ mình quan tâm. Cm ơn gia đình đã đng viên tác gi , chia s nh ng khó khăn trong lúc gn như phi buông b tt c đ hoàn thành giai đon g p rút c a lu n án. Th c s , nh ng khó khăn này đã giúp t ác gi trưng thành hơn rt nhi u. Xin chân thành c m ơn tt c ! Hà N i, ngày tháng năm 202 5 Nghiên c u sinh Lê Văn Hp iii iv MC L C 1.3. Kh năng sinh li c a các ngân hàng thương mi ......................................... 33 1.3.1. Khái ni m kh năng sinh li c a ngân hàng thương mi ............................. 33 LI CAM ĐOAN .......................................................................................................... i 1.3.2. Các ch tiêu đo lưng kh năng sinh li c a ngân hàng thương mi............ 35 LI C M ƠN ............................................................................................................... ii 1.3.3. Các nhân t tác đng đn kh năng sinh li c a ngân hàng thương mi ..... 37 MC L C .................................................................................................................... iii 1.4. Tác đng c a v n ch s hu đn kh năng sinh li ca các ngân hàng DANH M C T VI T T T ...................................................................................... vi thương mi ................................................................................................................ 42 DANH M C B NG ................................................................................................... vii 1.4.1. Các lý thuy t g c n n t ng v tác đng c a v n ch s hu đn kh năng DANH M C BI U Đ ............................................................................................. viii sinh l i c a các n gân hàng thương mi .................................................................. 42 PH N M ĐU: GI I THI U V Đ TÀI NGHIÊN C U .................................. 1 1.4.2. Nh ng bng ch ng th c nghi m v tác đng c a v n ch s hu đn kh năng sinh li c a ngân hàng thương mi ................................................................ 51 1. Tính c p thi t c a đ tài nghiên c u .................................................................... 1 CHƯƠNG 2 : PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CU ...................................................... 54 2. Tng quan nghiên c u và kho ng tr ng nghiên c u .......................................... 2 2.1. Quy trình nghiên c u ........................................................................................ 54 3. Mc tiêu nghiên c u và câu h i nghiên c u ...................................................... 17 2.2. Phương pháp nghiên cu đnh tính ................................................................. 55 3.1. Mc tiêu nghiên c u ........................................................................................ 17 2.3. Mô hình nghiên c u và phương pháp x lý d li u ....................................... 57 3.2. Câu h i nghiên c u .......................................................................................... 18 2.3.1. Mô hình nghiên c u ...................................................................................... 57 4. Đi tưng và ph m vi nghiên c u ....................................................................... 18 2.3.2. Phương pháp thu thp và x lý d li u ......................................................... 59 5. Đóng góp mi c a lun án ................................................................................... 19 CHƯƠNG 3 : TH C TR NG TÁC ĐNG C A V N CH S HU ĐN KH 5.1. V mt h c thu t .............................................................................................. 19 NĂNG SINH LI C A CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MI T I VI T NAM . 64 5.2. V mt th c ti n ............................................................................................... 20 3.1. Khái quát v vn ch s hu và kh năng sinh li c a ngân hàng thương 6. B cc c a đ tài ................................................................................................... 20 mi ti Vi t Nam ....................................................................................................... 64 CHƯƠNG 1 : CƠ S LÝ LU N V TÁC ĐNG C A V N CH S HU ĐN 3.1.1. Khái quát h th ng ngân hàng thương mi Vi t Nam .................................. 64 KH NĂNG SINH LI C A CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MI..................... 21 3.1.2. Thc tr ng v vn ch s hu t i các ngân hàng thương mi Vi t Nam ..... 68 1.1. Khái quát v ngân hàng thương mi ............................................................... 21 3.1.3. Th c tr ng v kh năng sinh li ti các ngân hàng thương mi Vi t Nam ......... 72 1.1.1. Khái ni m ngân hàng thương mi................................................................. 21 3.2. Đánh giá th c tr ng tác đng c a v n ch s hu lên kh năng sinh li c a các 1.1.2. Phân lo i ngân hàng thương mi .................................................................. 22 ngân hàng thương mi Vi t Nam giai đon 2008 đn quý 2 năm 2024 .................... 78 1.1.3. Các ho t đng chính c a ngân hàng thương mi .......................................... 24 3.2.1. Kt qu th ng kê ........................................................................................... 78 1.2. Vn ch s hu c a ngân hàng thương mi ................................................... 28 3.2.2. Tác đng tuy n tính c a v n ch s hu đn kh năng sinh li c a NHTM 1.2.1. Các b ph n c u thành v n ch s hu ca ngân hàng thương mi ............. 29 ti Vi t Nam ............................................................................................................ 80 1.2.2. Vai trò c a v n ch s hu ........................................................................... 31 3.2.3. Mô hình tác đng c đnh (FEM) và mô hình tác đng ng u nhiên (REM) ...... 82 v vi CHƯƠ NG 4: TH O LU N K T QU NGHIÊN C U VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH .. 93 DANH M C T VI T T T 4.1. Th o lu n kt qu nghiên c u ......................................................................... 93 BCTC: Báo cáo tài chính 4.2. Hàm ý chính sách .............................................................................................. 98 CAR: H s an toàn v n 4.2.1. Đi v i ngân hàng nhà nưc ......................................................................... 99 FEM: Mô hình hi u ng c đnh 4.2.2. Đi v i các NHTM ..................................................................................... 105 GDP: Tng sn phm trong nưc 4.2.3. Đi v i chính ph ....................................................................................... 114 M&A: Mua bán và sáp nh p 4.3. Hn ch ca đ tài và đnh hưng nghiên c u trong tương lai .................. 118 NĐTNN: Nhà đu tư nưc ngoài KT LU N ................................................................................................................ 119 DANH M C CÔNG TRÌNH KHOA H C C A TÁC GI LIÊN QUAN ĐN NHNN: Ngân hàng nhà nưc Đ TÀI LU N ÁN .................................................................................................... 120 NHTM: Ngân hàng thương mi TÀI LI U THAM KH O ......................................................................................... 121 NHTM100%VNN: Ngân hàng thương mi 100% v n nưc ngoài PH LC ................................................................................................................... 135 NHTMCPNN: Ngân hàng thương mi c ph n nhà nưc NHTMCPTN: Ngân hàng thương mi c ph n tư nhân NHTMLD: Ngân hàng thương mi liên doanh NHTMVN: Ngân hàng thương mi Vi t Nam NHTW: Ngân hàng trung ương REM: Mô hình hi u ng ngu nhiên ROA: Doanh l i t ng tài s n ROE: Doanh l i v n ch s hu TCTD: T ch c tín d ng VCSH: Vn ch s hu vii viii DANH M C B NG DANH M C BI U Đ Bng 2.1: B ng tóm t t các nghiên c u nưc ngoài ........................................................ 9 Hình 2.1: Quy trình nghiên c u kim đnh .................................................................... 54 Bng 2.2: B ng tóm tt các nghiên c u trong nưc ...................................................... 15 Bi u đ 3.1: Quy mô v n ch s hu ca các NHTM giai đon 2008-2010 ................ 69 Bng 3.1: Tóm t t các bi n trong mô hình và d u kỳ vng .......................................... 58 Bi u đ 3.2: Quy mô v n ch s hu h th ng NHTMVN giai đon 2015-2023 ........ 72 Bng 3.2: S lưng NHTM t i Vi t Nam giai đon 2008 - 2023 ................................. 67 Bi u đ 3.3: ROE ca các NHTM giai đon 2008-2010 ............................................... 73 Bng 3.3: Quy mô và tăng trưng v n ch s hu h th ng NHTM Vi t Nam giai Bi u đ 3.4: ROA c a các NHTM giai đon 2008-2010 .............................................. 73 đon 2011-2015 ............................................................................................ 70 Bi u đ 3.5: ROA c a h th ng NHTM Vi t Nam 2012-2015 ..................................... 75 Bng 3.4: Quy mô và tăng trưng v n ch s hu h th ng NHTM Vi t Nam giai Bi u đ 3.6: ROE c a h th ng NHTM Vi t Nam 2012-2015 ..................................... 75 đon 2017 - 2023 .......................................................................................... 71 Bi u đ 3.7: ROA c a h th ng NHTM Vi t Nam giai đon 2016 - 2023 ................... 77 Bng 3.5: K t qu th ng kê mô t ................................................................................. 79 Bi u đ 3.8: ROE c a h th ng NHTM Vi t Nam giai đon 2016 - 2023 ................... 78 Bng 3.6: Ma tr n h s tương quan ............................................................................. 80 Bng 3.7: K t qu ưc lưng mô hình b ng phương pháp OLS ................................... 81 Bng 3.8: K t qu ki m tra đa cng tuy n gi a các bi n đc l p ................................. 82 Bng 3.9: K t qu ưc lưng mô hình b ng phương pháp FEM và REM giai đon quý 1 năm 2008 đn quý 2 năm 2024 ................................................................. 83 Bng 3.10: K t lu n d u các bi n trong mô hình h i quy toàn m u so v i k ỳ vng giai đon 2008 - 2024 .......................................................................................... 86 Bng 3.11: K t qu ưc lưng mô hình b ng phương pháp FEM và REM giai đon 2013 đn quý 2 năm 2024 ............................................................................ 87 Bng 3.12: K t lu n d u các bi n trong mô hình h i quy toàn m u so v i k ỳ vng giai đon 2013 đn quý 2 năm 2024 ................................................................... 89 Bng 3.13: K t qu ưc lưng mô hình b ng phương pháp FEM và REM giai đon 2008 đn quý 2 năm 2024 ca ngân hàng có s hu Nhà nưc > 50% ....... 90 Bng 3.14: K t qu ưc lưng mô hình bng phương pháp FEM và REM giai đon 2008 đn quý 2 năm 2024 ca ngân hàng có s hu Nhà nưc ≤ 50% ....... 91 1 2 PH N M ĐU: GI I THI U V Đ TÀI NGHIÊN C U là li u s hu nhà nưc có tác đng đn v n ch s hu và s au đó tác đng đn kh năng sinh li c a ngân hàng không? Góc đ th hai, tăng vn ch s hu li u có 1. Tính c p thi t ca đ tài nghiên c u nh hưng đn h s an toàn v n (h s CAR) và nh hưng đn các ch tiêu góc đ th nh t? Bi trong th i gian qua tín d ng tăng trưng nhanh trong khi đó vn Kh năng sinh li cao và n đnh luôn là m t trong nh ng đích đn mà các ngân ch s hu l i có t c đ gia tăng chm khi n h s CAR ca nhi u ngân hàng gi m hàng khao khát đt đưc và duy trì trong su t quá trình ho t đng ca mình (Mishkin, sút. M t khác, ngân hàng Nhà nưc đã ban hành thông tư 41/2016/TT -NHNN, sau 2009). Theo cách ti p c n c a tài chính doanh nghi p, v n ch s hu tác đng đn này là thông tư 22/2019/TT -NHNN và thông tư 22/2024/TT -NHNN và v ăn bn h p kh năng sinh li c a các doanh nghi p (Rose, 2019). Cơ ch ca v n đ này là: khi nh t 05/VBHN-NHNN năm 2024 hp nh t Thông tư quy đnh v t l an toàn v n vn ch s hu tăng cao, doanh nghip có kh năng vay n nhiu hơn vi v n r hơn, đi v i ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nưc ngoài quy đnh t l an toàn v n đi và t đó tìm kim đưc các cơ hi đu tư. Nhưng đi v i các ngân hàng, v n ch s vi ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nưc ngoài, trong đó t l CAR ph i đt t i hu và v n t có khác nhau, đng th i cũng đưc nghiên c u trên nhi u góc đ khác thi u 8%. T l CAR c a các ngân hàng theo đó cũng s b st gi m đáng k do nhau (Berger, 1995, Bitar & c ng s, 2018). M t s cách ti p c n v nh hưng ca ph n m u s trong công th c m i ngoài r i ro tín d ng còn bao g m c ri ro ho t vn ch s hu đn kh năng sinh li c a ngân hàng như sau: đng và r i ro th trưng. Basel II đưc tri n khai r ng rãi không ch còn áp d ng Th nh t, theo lý thuy t trung gian tài chính (trong ngành tài chính), vn ch vi 10 ngân hàng thí đim, các ngân hàng còn l i n u không tìm đưc cách c i s hu ca các ngân hàng đưc xem là thưc đo tim l c tài chính. V mt lý thi n có nguy cơ cao phi h n ch mc đ tăng trưng tín d ng đ gi h s an toàn thuy t, v n ch s hu càng cao, kh năng sinh li càng l n (Mishkin, 2009, Freixas vn trên ngưng t i thi u. và Rochet, 2008). Nhưng các nghiên cu sau này da vào lý thuy t ngu n l c như Lê Chính vì nh ng lý do trên đ tài “Tác đng c a v n ch s hu đn kh năng Đng Duy Trung (2019) hay Khuc & c ng s (2023) l i th y nh ng b ng ch ng ngưc sinh l i ca các ngân hàng thương mi t i Vi t Nam ” đã đưc l a ch n đ nghiên c u. li t i các nưc đang phát trin. Tăng trưng v n o đã dn ti nh ng tác đng tiêu c c đn kh năng sinh li c a các ngân hàng. V y, li u lý thuy t trung gian tài chính còn 2. Tng quan nghiên c u và kho ng tr ng nghiên c u đúng trong bi c nh này? T c là, li u quy mô ngân hàng càng cao có mang l i nhi u kh 2.1. Tng quan nghiên c u nưc ngoài năng loi tr ri ro cho ngân hàng b ng thông tin b t cân x ng hay không? 2.1.1. Các nghiên c u có k t qu th hi n m i tương quan cùng chiu gi a v n Th hai, v n đ v s hu nhà nưc. Đi v i các nưc có n n kinh t đang ch s hu và kh năng sinh li chuy n đi như Vit Nam, nh ng ngân hàng l n đu có s hu nhà nưc, chi m t Allen (1995) là m t trong nh ng nhà nghiên c u tiên phong tìm hi u v nh trên 50% đn 100% (Nguy n Th Kim Anh, 2018). Câu h i đưc đt ra rng: V y, li u hưng c a v n ch s hu lên t su t sinh l i trong h th ng ngân hàng thương mi s hu nhà nưc có th là bi n ki m soát trong m i quan h này không? T c là, s hu M vào nh ng năm 1963 -1989. Ông đt ra hai gi đnh nghiên c u: (i) th trưng nhà nưc cao hay th p trong các ngân hàng có nh hưng đn kh năng sinh li c a các vn hoàn h o1, (ii) th trưng v n hoàn h o v i thông tin cân x ng đưc n i l ng. ngân hàng thương mi (Nguyen & Le, 2016; Khuc & c ng s , 2023). Có nh ng b ng Vi gi thi t th nh t, t su t sinh l i có giá tr th trưng và giá tr s sách như ch ng cho th y m i quan h này là cùng chi u, cũng có nhng bng ch ng cho th y mi nhau. K hi tăng h s CAR b ng cách tái c u trúc v n, t c là tăng vn ch s hu quan h này là ngưc chi u. Vì th , vi c ki m tra l i nh hưng c a s hu nhà nưc là đng th i gi m n vay làm h n ch ri ro trên c hai ngu n, do đó li t c yêu c u k ỳ điu cn thi t nh m b sung cho nh ng minh ch ng trong lý thuy t đi di n. Đi v i b i c nh c a các ngân hàng t i Vit Nam: (1) s hu nhà nưc l n 1 và (2) có s xu t hi n c a cu c ch y đua tăng trưng v n ch s hu. Góc đ th Th trưng v n hoàn h o đưa ra các gi thuy t sau: m c tiêu c a các ch th tham gia th trưng là t i đa hoá giá tr , thông tin cân x ng gi a ngưi trong cu c và ngưi ngoài cu c, không thu , không có rào c n gia nh p, nh t, thưng xu t hi n các nưc có n n kinh t đang chuyn đi, và câu h i đt ra không b o hi m ti n g i và không chi phí phá sn, vi c ch n l a gi a v n ch và n tr nên “không liên quan” và có s thay th hoàn h o gi a các qu (v n) bên trong và bên ngoài (Modigliani & Miller, 1958). 3 4 vng c a th trưng trên c vn ch s hu và n gi m theo, mi n là các nhà đu tư phù h p v i gi thuy t chi phí phá s n k ỳ vng, v n ch và l i nhu n có tương quan không ưa thích ri ro và không th hoàn toàn đa dng hoá r i ro c a ngân hàng. Do ng ưc chi u khi v n ch vưt quá t l ti ưu. Tuy nhiên, bài nghiên cu không có đó, Berger (1995) kỳ vng m t m i tương quan nghch chi u gi a CAR và ROE v i s phân lo i v hình th c s hu v n ch ca các ngân hàng, do đó kt qu nghiên th trưng hoàn h o và thông tin cân x ng. gi thi t th hai, ông ch ra CAR và cu chưa cho thy cái nhìn c th v tác đng c a v n ch đn li nhu n tng lo i ROE có quan h thu n chi u. C th , ngân hàng tăng li nhu n thì tăng t l vn ch hình ngân h àng. Hơn na, do d li u th ng kê v vn ch s hu c a các ngân hàng s hu v i điu ki n l i t c c n biên không đưc chi tr hoàn toàn cho c tc; ngưc bao g m c s thay đi t nguy n và không t nguy n nên Berger chưa đưa ra gii li tăng vn cũng làm tăng li nhu n k ỳ vng thông qua vi c gi m chi phí kh n khó pháp hay khuy n ngh rõ ràng nào. tài chính d ki n, đc bi t là chi phí phá s n. Bên c nh đó, vic n i l ng gi đnh th Demirgüc - Kunt và Harry Huizinga (1999) cũng đưa ra kt qu tương t. trưng v n hoàn h o cho phép s cân b ng tín hi u, các ngân hàng k ỳ vng có hi u Nhóm các nhà nghiên c u cho r ng t su t sinh l i có th đưc đnh lưng b ng qu kinh doanh t t hơn có th truy n thông tin này thông qua v n cao hơn. Đ ch ng “biên lãi ròng” (NIM) và “t s li nhu n trên v n ch s hu” (ROE), “t s li minh cho gi i thích trên, ông th c hi n h i quy hai bi n chính ROE, CAR v i đ tr nhu n trên t ng tài s n” (ROA). Tuy nhiên, t i m t s nưc đang phát trin, khi các ba năm và các bin ki m soát khác như “t l chi phí ho t đng trên v n ch s hu 3 ngân hàng n m gi rt ít v n ch , vi c “bo lãnh chính ph ng m” tương đi ph và trên t ng tài s n” (OPC/EQ, TA), “t s doanh thu trên v n ch s hu và trên bi n. Do đó, s li u th ng kê có th b “méo mó” nu nghiên c u s dng t s li tng tài s n” (REV/EQ, TA), “t l tăng trưng ti n g i trên toàn th trưng ngân nhu n chưa điu ch nh trên v n ch . Đưa t s li nhu n điu ch nh r i ro trên v n hàng” (MKTGROW), “th ph n c a ngân hàng” (SHARE), cùng vi m t s bi n ch s hu vào mô hình là cách lý tưng nh t đ đo lưng l i nhu n, nhưng vì gi như “thi gian” (Time Period Dummy), “quy mô” (Size Class Dummy), “khu chúng không s n có và khó thu th p nên Kunt và Huizinga phân tích thông qua vc đô th” (MSA), Kim đnh nhân qu Granger cho th y s tăng lên trong li ROA và NIM. Hai tác gi th c hi n h i quy ưc lưng b d li u c a các ngân nhu n d n t i tăng ngun v n và ngưc l i. Khi l i nhu n tăng, các nhà qun lý ngân hàng thương mi t i hơn 80 quc gia công nghi p và đang phát trin giai đon hàng có xu hưng gi li m t ph n li nhu n nh m tăng vn ch s hu. Thêm vào 1988-1995 v i ba bi n chín h là “t l vn ch s hu trên t ng tài s n tr 1 năm” đó, s li u còn ch ra tăng vn ch s hu d n t i tăng t su t sinh l i thông qua vi c (E/TA t-1) và “t l li nhu n trưc thu trên t ng tài s n” (BTP/TA), “biên lãi ròng” gi m chi phí tr lãi trên nh ng kho n n không đm b o theo gi thuy t chi phí phá (NIM). K t qu nghiên c u cho r ng v n ch tác đng tích c c và có ý nghĩa thng sn k ỳ vng 2. Quan h nhân qu Granger này đưc th hi n rõ nh t đi v i nh ng kê đi v i l i nhu n trưc thu và biên lãi ròng. Bên c nh đó, các yu t kinh t vĩ ngân hàng có v n ch th p và r i ro danh m c cao, khi đó ngân hàng s gi m r i ro mô cũng gii thích s thay đi v t su t l i nhu n c a ngân hàng. T l lm phát danh m c cũng như tăng vn ch s hu tương ng m t cách nhanh chóng đ tr chi dn t i biên l i nhu n và l i nhu n th c cao hơn. Lm phát đòi hi chi phí cao hơn, phí lãi su t th p hơn cho nhng kho n n không đm b o và có l i nhu n cao hơn. nhi u giao d ch hơn, mng lưi chi nhánh r ng hơn và thu nhp cao hơn t lãi su t Mt khác, m i quan h nhân qu tích c c này không đưc th hi n t i h th ng ngân th ni. M i quan h tích c c gi a l m phát và l i nhu n x y ra khi n n kinh t có hàng thương mi M giai đon 1990-1992. Vào đu nh ng năm 90, các ngân hàng lm phát dương, li nhu n ngân hàng tăng nhiu hơn chi phí b ra. Tuy nhiên, d này có th đã vưt quá t l vn t i ưu bi r i ro ngân hàng gi m khi n gi m t l li u nghiên c u lo i tr ba qu c gia M , Đc và Pháp v i h th ng ngân hàng vn t i ưu; vic thay đi trong các quy đnh v vn c a Ngân hàng Trung ương cùng thương mi lâu đi và phát tri n b c nh t th gi i, đng th i tác gi ch la ch n vi l i nhu n cao hơn kỳ vng làm tăng vn ch , vưt m c CAR t i ưu. Điu này mi nưc m t s ngân hàng l n d n t i k t lu n nghiên c u không th c s bao quát và mang tính khách quan. 2Theo gi thuy t chi phí phá s n k ỳ vng (Berger, 1995), khi chi phí phá s n d ki n tăng lên bi s thay đi c a môi trưng kinh t làm gia tăng t l phá s n c a ngân hàng ho c tăng chi phí thanh lý khi v n. Điu này khi n CAR t i ưu tăng lên đ gi m xác su t v n, t đó gim chi phí phá s n k ỳ vng. Đi v i các ngân hàng có CAR th p hơn mc CAR t i ưu, chi phí phá sn d ki n tương đi cao nên tăng CAR làm tăng ROE thông qua gim 3 “Bo lãnh chính ph ng m” là vic chính ph đng ra b o lãnh nh ng doanh nghi p “quá ln đ sp đ” (“too chi phí tr lãi trên nh ng kho n n không đm b o. Tương t, v i nh ng ngân hàng có CAR cao hơn mc t i ưu, big to fail”) khi s phá s n mà không h có m t cam k t chính th c nào gi a chính ph và công ty (Natalia tăng CAR làm gim ROE. Beliaeva và Shahriar Khaksari, 2015). 5 6 Đng tình v i các nghiên c u trên, Godd ard (2004) đã kim tra các nhân t vi chi phí phá s n d ki n th p hơn, gim chi phí tài tr và tăng li nhu n tác đng đn l i nhu n c a hơn 665 ngân hàng t 6 qu c gia Liên minh Châu Âu (Berger, 1995); (iii) hi p đnh Basel yêu c u các ngân hàng ph i n m gi mc an (bao g m Pháp, Tây Ban Nha, Đan Mch, Đc, Anh và Ý) giai đon 1992-1998. toàn v n t i thi u d a trên tài s n có r i ro, do đó mc v n cao hơn biu hi n các Bng vi c s dng d li u g p gi a d li u chéo và chu i th i gian và gi a d li u ngân hàng n m gi tài s n r i ro hơn (Iannotta, 2007 ), m c l i nhu n k ỳ vng chéo và d li u b ng, k t qu nghiên c u cho th y m i tương quan thun chi u gi a cũng cao hơn. Tuy nhiên, phương pháp ưc lưng OLS mà tác gi s dng đưa ra t l vn ch s hu trên t ng tài s n và l i nhu n (ROE) c a ngân hàng. Bên c nh mt s giá tr không chu n và m t s du hi u sai khi phân tích s thay đi th c đó, ưc lưng d li u chéo và d li u b ng cho th y m t s quan h không nh t quán trong l i nhu n (Driffill & c ng s , 1998). gi a quy mô và l i nhu n ngân hàng. Bài nghiên c u còn cho th y có r t ít b ng Ti p theo đó, bài nghiên cu c a nhóm tác gi Chien và Meng (2013) s ch ng v mi quan h gi a hình th c s hu và l i nhu n. Tuy nhiên, sau khi ki m dng d li u b ng c a 2,276 ngân hàng t i 42 nưc Châu Á giai đon 1994-2008 và soát các bi n khác trong mô hình, ngân hàng ti t ki m và ngân hàng h p tác xã c a phương pháp hi quy ưc lưng mô men t ng quát (GMM). Do l i nhu n ngân hàng Đc dưng như có li nhu n th p hơn đáng k so v i các ngân hàng thương mi b nh hưng b i nhi u bi n khác nhau, nên hai tác gi đã s dng 4 bi n làm thưc đo trong nh ng năm 1990. V các d li u s dng trong bài, Schmalensee (1989) đưa ra cho l i nhu n, đó là: “t su t l i nhu n trên tài s n” (ROA), “t su t l i nhu n trên v n nh ng ưu và nhưc đim c a d li u chéo, d li u chu i th i gian và d li u b ng ch s hu” (ROE), “biên li nhu n ròng” (NIM), “thu nhp t lãi ròng trên t ng tài như sau: s dng d li u chéo, hi m khi l i nhu n nh t quán v i ưc lưng c a các sn bình quân” (NR). Bài nghiên cu ch ra r ng các bi n l i nhu n khác nhau cho k t tham s cu trúc, m t ph n vì d li u chéo thưng bao g m các sai l ch t cân b ng qu khác nhau v s tn t i c a l i nhu n, c th , t i các ngân hàng đu tư, ngun v n dài h n có xu hưng tương quan vi các bi n đc l p; còn vi c s dng d li u b ng nh hưng ít tích c c nh t lên NIM và NR so v i các lo i hình ngân hàng khác như cho phép các nhà nghiên c u mô hình hoá các điu ch nh t tr ng thái không cân ngân hàng thương mi hay ngân hàng h p tác xã; trong khi đó ngân hàng nh ng bng, trong khi d li u industry - specific giúp gi m thi u sai s ti m năng do s tn qu c gia thu nh p trung bình cao, v n ch tác đng tích c c nh t lên ROE, nhưng li ti c a các bi n không quan sát đưc. Vì nh ng lý do tương t, Bresnahan (1989) tác đng ít tích c c nh t lên NR; do đó, nh ng nưc có thu nh p thp, vn ngân hàng khuy n khích vi c s dng d li u chu i th i gian và industry-specific thay vì d nh hưng đn li nhu n nhi u hơn. Thêm vào đó, các nưc Trung Đông, vn ch li u chéo đ cho ra k t qu hi quy v i đ tin c y cao hơn. s hu có tác đng tích c c và cao nh t lên ROE. Theo bài nghiên c u, xét t ng th T nh ng nghiên c u trưc đó, Iannotta & c ng s (2007) ti p t c tìm hi u mu, vn ch s hu và l i nhun (tr bi n ROE) có tương quan thun chi u. Tuy và so sánh s khác bi t trong hi u qu vn hành gi a các lo i hình ngân hàng có nhiên, bài nghiên c u s dng s li u khá cũ (1994 -2008) so v i năm công b công mc t iêu và cơ cu v n khác nhau như ngân hàng tư nhân, ngân hàng khu vc công, trình nghiên c u (2013) khin kt qu thi u tính c p nht. ngân hàng tương h ti 15 đt nưc thu c kh i Liên minh Châu Âu trong giai đon Cũng đưa ra kt qu gn ging v i nh ng bài nghiên c u trên, Bitar (2018) th c 1999-2004. Ông cho r ng ngân hàng tư nhân thu đưc nhi u l i nhu n hơn hai loi hi n điu tra t i 1992 ngân hàng t 39 qu c gia OECD cùng 6 nưc đi tác trong giai hình ngân hàng còn l i. M c dù, chi phí c a ngân hàng tương h và ngân hàng đon 1999-2013. Ông xem xét tác đng ca vi c áp d ng t l vn cao t i r i ro, hi u khu v c công tương đi th p nhưng t su t l i nhu n c a ngân hàng tư nhân cao qu và l i nhu n c a h th ng ngân hàng b ng vi c h i quy các bi n ph thu c có đ hơn xut phát t t s li nhu n ròng trên tài s n sinh lãi cao hơn. Đng th i, k t tr 1 năm do nhng thay đi trong quy đnh c n th i gian đ có hi u l c. K t qu qu nghiên c u v i hơn 1674 quan sát cũ ng cho th y t l vn ch nh hưng nghiên c u cho th y ngân hàng tăng vn ch s hu làm gi m r i ro và tăng hiu qu thu n chi u và có ý nghĩa thng kê v i l i nhu n c a h th ng ngân hàng. cũng như li nhu n c a ngân hàng. C th , Bitar ch ra hi u qu vn t t hơn đưc th Iannotta đưa ra ba lý do đ gi i thích cho k t lu n trên: (i) ngân hàng có v n hoá hi n các ngân hàng l n và “quá ln đ sp đ”; ngưc l i, nh ng ngân hàng có tính cao hơn phn ánh ch t lưng qu n lý t t hơn, t đó gim chi phí đng th i tăng thanh kho n cao s dng v n kém hi u qu hơn. Trong giai đon kh ng ho ng, các ngân doanh thu làm tăng li nhu n; (ii) các doanh nghi p có t l vn ch cao đi m t hàng v n hoá cao có d phòng kho n cho vay cao, biên l i nhu n ròng cao và chi phí 7 8 thp d n t i r i ro ít hơn và li nhu n cao hơn nhng ngân hàng có v n ch s hu th p. phí trên doanh thu” (Berger và Humphrey, 1997). Kt qu nghiên c u cho th y m c Bài nghiên c u cũng th hi n t l tăng trưng tài s n, quy mô và t l d phòng cho vn hoá tác đng tiêu c c và có ý nghĩa thng k đi v i l i nhu n c a ngân hàng. vay có m i quan h thu n chi u t i hi u qu và l i nhu n ngân hàng. Bên c nh đó, bo Nhóm tác gi đưa ra li gi i thích như sau: (i) nhng nhà qu n lý có th to ra l i hi m ti n g i có tác đng tích c c đn d phòng các kho n vay, chi phí và tác đng tiêu nhu n nhi u hơn và đt hi u qu ho t đng khi s dng m c đòn by cao hơn; (ii) cc t i l i nhu n ngân hàng. Do s tn t i c a b o hi m ti n g i khuy n khích hành vi theo thuy t r i ro đo đc, các ngân hàng v i m c v n hoá th p hơn có xu hưng ri ro đo đc (Pasiouras, 2007; Barth & c ng s , 2013) vì ngưi g i ti n yên tâm ti n tăng ri ro b ng cách đu tư vào các tài sn r i ro hơn nhưng đem li nhi u l i nhu n ca h đã đưc b o hi m nên gi m s qu n lý và giám sát t i ho t đng c a ngân hàng. ti m năng hơn, các ngân hàng này có th đt hi u qu trong ng n h n, m c dù h có Điu này d n đn d phòng các kho n vay cao hơn đ ch ng l i tình tr ng v n nên chi th ph i gánh h u qu trong dài h n; (iii) theo gi thuy t hi u qu -ri ro, các ngân phí cao hơn và li nhu n th p hơn. Tuy nhiên, bài nghiên cu s dng d li u chéo v i hàng có hi u qu hơn thưng ch n t l vn ch tương đi th p (Berger và ưc lưng OLS làm gi m hi u l c c a k t qu nghiên c u vì d li u chéo cho th y s Bonaccorsi, 2006). V các y u t vĩ mô, bài nghiên cu cũng ch ra l m phát cao hơn khác bi t gi a các ch th nghiên c u nhưng không cho ta thy s bi n đng c a d li u có tác đng đáng k đn vi c tăng chi phí và gim l i nhu n (Kasman và Yildirim, qua m t th i k ỳ nghiên c u; đng th i, ưc lưng OLS đưa ra mt s giá tr không 2006); tăng trưng GDP có tác đng tích c c và có ý nghĩa thng kê t i hi u qu li chu n và m t s du hi u sai khi phân tích s thay đi th c trong l i nhu n (Driffill & nhu n, do đó các ngân hàng hot đng trong th trưng đang m rng và phát tri n cng s, 1998). có hi u qu li nhu n t t hơn (Maudos, 2002). Tuy nhiên, bài nghiên cu s dng d 2.1.2. Các nghiên c u có k t qu th hi n m i tương quan ngưc chi u gi a v n li u chéo, không cho th y đưc s so sánh v các y u t tác đng đn hi u qu li ch s hu và kh năng sinh li nhu n theo th i gian, làm gi m tính hi u l c c a k t qu hi quy. Tuy nhiên, Barth & c ng s (1998) sau khi phân tích b d li u c a 231 ngân Cũng đưa ra kt lu n tương t, bài nghiên c u c a Goddard & c ng s hàng thương mi t i 10 qu c gia Thái Bình Dương và M trong năm 1994 cho ra mt (2011) s dng phương pháp hi quy ưc lưng mô-men t ng quát (GMM) v i kt qu hoàn toàn khác v i nh ng nghiên c u trên. Nhóm tác gi th c hi n h i quy 34,709 quan sát l y t các ngân hàng t i tám qu c gia thành viên Liên minh Châu hai bi n chính là “t l vn ch s hu trên t ng tài s n” và “t l li nhu n ròng trên Âu trong 15 năm. Tác gi đo lưng y u t li nhu n thông qua 2 bi n “t s li vn ch s hu” (ROE) cùng vi các bi n ki m soát khác như “tng tài s n” (TA), nhu n trên v n ch s hu” (ROE) và “ROE tr chi phí v n ưc lưng” (eROE), “t l tài s n r i ro trên t ng tài s n” (TRATA), “tăng trưng GDP th c t ” (RGDP), đng th i ưc lưng y u t vn ch bng bin “t l vn ch s hu trên t ng tài “t l lm phát” (P), Bài nghiên cu đưa ra kt lu n CAR t ác đng tiêu c c lên sn” (KA). Kt qu cho th y các ngân hàng đa dng hoá v cu trúc v n hay s ROE trong giai đon lãi su t ti n g i không b nh hưng b i r i ro ngân hàng. dng đòn by tài chính m t cách phù h p ho t đng hi u qu hơn so vi các ngân Nhóm tác gi ch th c hi n nghiên c u trong m t năm duy nht nên k t qu nghiên hàng khác. Khi công ty s dng n vay, lãi vay ph i tr cho nhà cung c p v n đưc cu là ng n h n, không cho th y xu hưng dài h n c a m i quan h gi a t l vn coi là chi phí h p lý và đưc tr vào thu nh p ch u thu ca doanh nghi p, giúp s ch và l i nhu n ngân hàng. thu ph i n p ít hơn, dn đn l i nhu n sau thu tăng; bên cnh đó, điu này còn làm tăng t su t l i nhu n trên v n ch s hu (ROE). M i quan h ngưc chi u Ti p theo đó, nhóm các nhà nghiên cu Pasiouras & c ng s (2007) th c hi n gi a t l vn và l i nhu n cho th y chi phí cơ hi c a vi c n m gi mt lưng v n hi quy Tobit k t h p v i phương pháp phân tích bin ng u nhiên (SFA) trên b d ch s hu cao có xu hưng làm gi m l i nhu n c a c đông. Tuy nhiên, bài li u l n bao g m 3,086 quan sát l y t 677 ngân hàng ho t đng t i 88 qu c gia trên nghiên c u l a ch n th i gian quan sát d li u t năm 1999 đn năm 2007, khong toàn c u giai đon 2000-2004. Nhóm tác gi la ch n s dng phân tích bi n ng u th i gi an ngay trưc cu c kh ng ho ng tài chính toàn c u 2008 và ra m t trên t p nhiên thay vì các t s tài chính như các bài nghiên cu trên b i phương pháp phân chí năm 2010 nhưng chưa đưa ra gii pháp hay khuy n ngh c th nào đ tránh tích bi n ng u nhiên dưng như vưt tr i hơn v mt đo lưng hi u su t so v i nh ng bi n đng x u c a h th ng ngân hàng trong tương lai. nh ng t s tài chính l y t báo cáo tài chính doanh nghi p như ROA hay “t s chi 9 10 Bng 2.1: B ng tóm t t các nghiên c u nưc ngoài Các bin đc lp tác đng có ý nghĩa Bin ph Các bin đc lp tác đng có ý nghĩa Tác gi Mô hình Chiu Hn ch Bin ph thuc Tên bin Tác gi Mô hình Chiu Hn ch tác đng thuc Tên bin tác đng - Mô hình Bin gi ngân hàng tit t cân bng dài hn có + hi quy d kim (d ) xu hưng tương quan T l vn ch trên tng Bài nghiên cu không 1,i liu bng vi bin đc lp. Bên tài sn tr trung bình 3 + có s phân loi v hình vi ưc cnh đó, d liu chéo năm thc s hu vn ch lưng bng Bin gi ngân hàng hp không so sánh đưc d Mô hình Th phn ca ngân hàng ca các ngân hàng, do - GMM liu quá kh vi tương hi quy d - đó kt qu nghiên cu tác xã (d 1,i ) T l li tr 1 năm [SHARE( -1)] lai nên làm gim hiu lc liu bng chưa cho thy cái nhìn Berger nhun trên T l tăng trưng tin ca kt qu nghiên cu. thông qua c th v tác đng ca (1995) vn ch s gi trên th trưng ngân T l giá tr s sách ca kim đnh + vn ch lên li nhun hu (ROE) hàng tr 1 năm + nhân qu tng loi hình ngân vn ch s hu trên tng tài sn (CAPITAL) Ganger [MKTGROW ( -1)] hàng. Đng thi, Phương pháp ưc Berger ch ưa đưa ra Mô hình T l dư n trên tng tài lưng OLS đưa ra mt T l chi phí hot đng T l li + gii pháp hay khuyn Iannotta & hi quy d sn (LOANS) s giá tr không chun trên tng tài sn tr - nhun trên ngh rõ ràng nào. cng s liu bng T l tài sn lưu đng trên và mt s du hiu sai trung bình 3 năm (AC) tng tài sn - (2007) vi ưc tng tài sn (LIQUID) khi phân tích s thay T l vn ch s hu D liu nghiên cu (ROA ) lưng OLS Quy mô ngân hàng đi thc trong li trên li nhun tr 1 năm + loi tr ba quc gia + (SIZE) nhun. (E/TA t-1) M, Đc và Pháp vi T l li Tăng trưng GDP quc h thng ngân hàng + + gia (GDP) nhun trên T l dư n trên tng tài thương mi lâu đi và Demirgüç - (BTP/TA) Mô hình tng tài sn sn (Loan/Total asset) phát trin bc nht th T sut li + (ROA, Kunt và hi quy d (ROA ) - (NIM) gii, đng thi tác gi nhun trên tài NIM, Harry Vn ch trên tng tài sn liu bng . ch la chn mi nưc sn (ROA) NR) (1999) T l li nhun t thu Biên lãi ròng mt s ngân hàng ln T sut li - (ROE) Bài nghiên cu s ngoài lãi trên tng tài Mô hình (NIM) dn ti kt lun nghiên nhun trên dng s liu khá cũ sn (Non-interest - hi quy d - (ROA, cu không thc s bao Lee và vn ch s (1994 -2008) so vi earning assets/Total liu bng ROE) quát và mang tính Hsieh, hu (ROE) Dư n ròng trên tng tài năm công b công asset) vi ưc sn (NITA) khách quan (2013) Biên li nhun + (NIM, trình nghiên cu lưng (NIM) NR) (2013) khin kt qu T l vn ch trên tng GMM - Mô hình + Bài nghiên cu s Thu nhp t lãi thiu tính cp nht. hi quy d tài sn (c i,t ) dng d liu chéo, ròng trên tng liu chéo Li nhun Quy mô ngân hàng (s i,t ) + him khi li nhun Tăng trưng GDP (GW) + Goddard & tài sn bình và d liu trên vn ch T l giá tr các khon nht quán vi ưc cng s quân (NR) thi gian s hu lưng ca các tham s (2013) mc ngoi bng trên tng CAR + vi ưc (ROE) tài sn và giá tr các - cu trúc, mt phn vì Bitar & c ng Mô hình Biên li nhun Bài nghiên cu s lưng bng khon mc ngoi bng d liu chéo thưng s, d liu ròng (NIMP) T l tăng trưng tài sn dng d liu chéo vi OLS bao gm các sai lch + (o i,t ) (2018) chéo vi (GA) ưc lưng OLS làm 11 12 Các bin đc lp tác đng có ý nghĩa Các bin đc lp tác đng có ý nghĩa Bin ph Bin ph Tác gi Mô hình Chiu Hn ch Tác gi Mô hình Chiu Hn ch thuc Tên bin thuc Tên bin tác đng tác đng ưc lưng T l li Quy mô ngân hàng (SIZE) + gim hiu lc ca kt pháp ưc hu (ROE), T l li nhun ngoài lãi 1999 đn năm 2007, OLS nhun ròng qu nghiên cu vì d lưng ROE tr chi trên tng li nhun hot + khong thi gian T l d phòng cho trên tng tài liu chéo cho thy s GMM phí vn ưc đng (DIV) ngay trưc cuc vay /Tng khon cho vay + sn khác bit gia các lưng (eROE) khng hong tài chính (LLRGLP) (EARTAP) ch th nghiên cu toàn cu 2008 và ra nhưng không cho ta Bo him tin gi mt trên tp chí năm - thy s bin đng ca T s li (DI) 2010 nhưng chưa đưa d liu qua mt thi nhun hot ra gii pháp hay kỳ nghiên cu; đng T l chi phí hot đng - khuyn ngh c th đng trên thi, ưc lưng OLS trên tng li nhun (CI) trung bình nào đ tránh nhng Tăng trưng GDP đưa ra mt s giá tr bin đng xu ca h tng tài sn + không chun và mt (GDP) (OTHOIAA) s du hiu sai khi thng ngân hàng phân tích s thay đi trong tương lai. thc trong li nhun . Ngu n: Tác gi tng hp, 2024 CAR - Nhóm tác gi ch thc hin nghiên cu trong Tng tài sn (TA) - 2.2. Các nghiên c u trong nưc mt năm duy nht nên T l li Barth & Mô hình Tăng trưng GDP thc kt qu nghiên cu là Ti Vi t Nam, có m t s lưng tương đi các bài nghiên c u đưc th c hi n đ nhun thun +/- cng s , d liu t (RGDP) ngn hn, không cho phân tích m i quan h gi a v n ch s hu và kh năng sinh li c a các ngân hàng. trên vn ch (1998) chéo thy xu hưng dài hn s hu (ROE) Bng nh ng phương pháp đnh tính và đnh lưng khác nhau, b ng nh ng mô hình và ca mi quan h gia T l lm phát (P) +/- bi n phân tích khác nhau cũng đã có rt nhi u k t qu khác nhau đưc đưa ra v mi t l vn ch và li nhun ngân hàng. quan h này. B ng 2.2 đã tóm tt m t cách t ng quan nh t v mt s nghiên c u trong nưc mà tác gi đã tng h p đưc. CAR - Bài nghiên cu s Mô hình dng d liu chéo, 2.2.1. Các nghiên c u đng quan đim v vi c tăng vn ch s hu có tác đng hi quy Ch s bo v ca quyn - không cho thy đưc Tobit vi tài sn (PRIGHT) tích c c đn kh năng sinh li c a các ngân hàng Pasiouras & Li nhun s so sánh v các yu phương cng s , trưc thu Tăng trưng GDP thc t tác đng đn hiu Đ tài c a nhóm tác gi Nguyen & Le (2016) đưa ra kt lu n r ng v i các y u pháp phân + (2007) (PBT) (GDPGR) qu li nhun theo thi t khác không thay đi, vi c tăng vn ch s hu làm gia tăng kh năng sinh li và tích bin gian, làm gim tính gi m thi u r i ro tín d ng c a các ngân hàng thương mi b ng vi c phân tích nh ngu nhiên Lm phát (INF) - hiu lc ca kt qu (SFA) hưng c a v n ngân hàng đn r i ro và kh năng sinh li c a 30 ngân hàng thương hi quy. mi Vi t Nam trong giai đon 2007-2014. Nhóm tác gi s dng mô hình d li u John & cng Mô hình T s li CAR - Bài nghiên cu la bng đng v i hai k thu t ưc tính khác nhau là phương pháp ưc lưng mô men s , bng đng nhun trên T l dư n ròng trên chn thi gian quan tng quát (GMM) và công c ưc tính OLS. Trong đó bin ph thu c là “kh năng + (201 1) vi phương vn ch s tng tài sn (LA) sát d liu t năm sinh l i” (πit), đưc đo lưng b i ROA và ROE, bi n đc l p là “vn ngân hàng” 13 14 (Vit), đưc đo bng t l vn ch s hu trên t ng tài s n. Các bi n ki m soát bao trưng kinh t , t l lm phát), tác gi còn s dng các bi n: “t l thu nh p lãi thu n” gm “t l cho vay trên ti n g i” (LTD) và “quy mô ngân hàng” (Lnsize), các bin vĩ (NIM), “t l chi phí ho t đng so v i thu nh p ho t đng ” (CIR), “d phòng ri ro tín mô đưc s dng trong mô hình bao g m “tc đ tăng trưng kinh t ” (GDP) và dng ” (LLP), “t l n xu trên t ng dư n” (NPL) và “tp trung th trưng ” (HHI). “lm phát” (INF). Tuy nhiên, h n ch ca bài là b d li u không bao g m các chi Theo đó, tác gi ti p tc dùng ki m đnh Collin đ ki m đnh đa cng tuy n gi a các nhánh ngân hàng nưc ngoài t i Vi t Nam và ngân hàng liên doanh do đó tính bi n, ki m đnh Wooldridge cho hi n tưng t tương quan và kim đnh Hausman đ chuyên sâu chưa cao. xác đnh l a ch n mô hình gi i thích phù h p gi a tác đng c đnh và tác đng ng u Đ Hoài Linh v à Vũ Kiu Trang (2019) nhìn chung cũng đưa ra kt qu tương nhiên. Tuy nhiên, bài cũng mc ph i h n ch bi không bao g m các ngân hàng nhà t. Cũng bng vi c áp d ng mô hình h i quy d li u b ng tuy nhiên l i s dng 2 nưc và chi nhánh các ngân hàng nưc ngoài. Ngoài ra, các y u t thu c v đc thù phương trình, mi phương trình có bin ph thu c l n lưt là ROA và NIM, bi n đc ca ban qu n tr ngân hàng như k năng lãnh đo, kinh nghi m qu n tr , trình đ và lp là “vn” (Capital) và các bi n ki m soát d a trên y u t ni sinh c a ngân hàng là kh năng đc l p trong điu hành cũng chưa đưc xem xét. “tăng trưng ti n g i” (Deposit growth), “quy mô ” (Size), “chi phí huy đng v n” 2.2.2. Các nghiên cu đưa ra kt lu n v mi quan h ngưc chi u gi a v n ch (Funding cost), “quy n s hu” (Ownership), kt h p cùng các y u t vĩ mô bao gm s hu và kh năng sinh li ca các ngân hàng “t l tăng trưng ” (GDP Growth), “lm phát ” (Inflation) và “cho vay ” (Lend). K t Tác gi Nguy n Th Kim Anh (2018) ti n hành kh o sát 15 ngân hàng thương qu hi quy cho th y m i tương quan tích cc gi a v n và kh năng sinh li ca ngân mi c ph n Vi t Nam trong kho ng th i gian 6 năm t 2009-2016 trong đó bin hàng trong giai đon 2012-2018. Đc bi t, bài còn đưa ra đưc k t lu n khác nhau d a ph thu c là ROE; các bi n đc l p là “vn ch s hu” (EQUITY), “quy mô ” (SIZE), theo quy mô không đng đu và lo i hình s hu khác bi t c a các ngân hàng. Theo “tc đ tăng trưng tín d ng ” (TTTD), “t l dư n trên v n huy đng ” (DN/VHD) đó, đi v i các ngân hàng có quy mô nh thì nh hưng ca v n ch s hu đn kh bên c nh các bi n ki m soát l à “tng s n ph m qu c n i” (GDP) và “ch s giá tiêu năng sinh li thưng l n hơn, trong khi đó li tác đng không đáng k đn ngân hàng dùng” (CPI). K t qu nghiên c u c a đ tài cho th y m i quan h ngưc chi u gi a quy mô l n. Hơn na, m t m c v n cao ch là tích c c và cn thi t đi v i biên lãi vn ch s hu c a ngân hàng đn kh năng sinh li và cùng chi u v i r i ro tín d ng. ròng ca ngân hàng qu c doanh trong khi đó li làm tăng kh năng sinh li c a các Bài nghiên c u g p m t s hn ch nh ư s dng d li u chưa đ ln t 15 ngân hàng ngân hàng tư nhân. Tuy nhiên nghiên cu cũng gp ph i h n ch khi m u quan sát thương mi Vi t Nam trong giai đon 6 năm và chưa khai thác nhóm ngân hàng khác chưa đ ln khi th c hi n phân tích trên m u 30 ngân hàng thương mi Vi t Nam ngoài NHTMCP nên đ sâu nghiên c u chưa cao. trong th i gian 7 năm t 2012-2018. Giai đon trưc đó c th là năm 2008 khi mà kh ng ho ng tài chính toàn c u x y ra là m t m c th i gian quan tr ng cn đưc khai Đng quan đim, tác gi Van & Huynh (2019) cho r ng vn ch s hu là m t thác đ bài có tính ng d ng nu n n kinh t ti p t c ch ng ki n nh ng đt suy thoái nhân t quan tr ng tác đng đn s đánh đi kh năng sinh li c a ngân hàng. Nghiên nng n trong tương lai. cu này s dng phương pháp ưc lưng mô men t ng quát (GMM) cho các mô hình Cùng năm , Hu ỳnh Minh Nh t (2019) đưa ra kt lu n v mi quan h cùng chi u d li u b ng đng nh m nghiên c u tác đng c a v n ch s hu ngân hàng đn r i ro gi a v n ch s hu và kh năng sinh li nhưng đưc ch ng minh b ng vi c s dng và kh năng sinh li c a 32 ngân hàng thương mi Vi t Nam trong giai đon 2006- các bi n đa dng và m i m hơn. Đ đánh giá nhân t nh hưng đn hi u qu ho t 2017. Kt qu cho th y các ngân hàng v i b đm v n l n hơn có xu hưng ch p nh n đng ca 26 NHTM trong giai đon 2008-2017, tác gi ưc lưng bng mô hình h i ri ro ít hơn và kh năng sinh li đt đưc th p hơn. Ngoài ra mt đim đáng quan tâm quy d li u b ng. Đim đáng chú ý là trong khi hu h t các nghiên c u v kh năng bài nghiên c u là m i quan h phi tuy n tính cho r ng ri ro ngân hàng giúp gi m sinh l i đu đo bng ROA, ROE ho c NIM thì bài s dng bi n ph thu c đi di n cho thi u nh hưng c a v n ch s hu đn kh năng sinh li ngân hàng. Tuy nhiên h n kh năng sinh li ngân hàng là ROAA (t su t sinh l i tài s n bình quân) đ đo lưng ch ca nghiên c u là bài ch áp d ng các phương pháp k toán truy n th ng, không nh ng thay đi v quy mô tài s n trong năm tài chính. Bên cnh đó, các bin đc l p ti p c n m t b d li u hoàn ch nh hơn đ tính toán các bi n đi di n đo lưng r i ro ca nghiên c u ngoài các bi n ki m soát thưng gp (quy mô ngân hàng, t c đ tăng và kh năng sinh li c a ngân hàng. 15 16 Bng 2.2: B ng tóm tt các nghiên c u trong nưc Các bin đc lp tác đng có ý nghĩa Bin ph Các bin đc lp tác đng có ý nghĩa Tác gi Mô hình Chiu Hn ch Bin ph thuc Tên bin Tác gi Mô hình Chiu Hn ch tác đng thuc Tên bin tác đng T l thu nhp lãi thun + Không bao gm các ngân (NIM) T l vn ch s hu + (ROA) hàng nhà nưc và chi trên tng tài sn - (ROE) T l chi phí hot đng nhánh các ngân hàng nưc B d li u c a bài không so vi thu nhp hot - ngoài. Ngoài ra, các yu Huỳnh T l cho vay trên tin + (ROA) bao g m các ngân hàng Mô hình hi t liên quan đn thông tin Minh Nht đng (CIR) gi (LTD) liên doanh và chi nhánh quy d liu ROAA đc thù ca ban qun tr Nguyen & GMM ROA - (ROE) (2019) T l n xu trên tng ngân hàng nư c ngoài t i bng + ngân hàng, ví d như k Le (2016) dư n (NPL) OLS ROE - (ROA) Vi t Nam do đó tính khái năng, kinh nghim, trình Quy mô ngân hàng (Size) quát chưa cao. GDP + đ cũng như tính đc lp + (ROE) trong điu hành vn chưa Ch s tp trung th GDP + + đưc xem xét. trưng (HHI) Lm phát + Ngu n: Tác gi tng hp, 2024 T l vn ch s hu Bài s dng d li u chưa - Mô hình hi trên tng tài sn đ ln t 15 ngân hàng 2.3. Kho ng tr ng nghiên c u Nguyn quy vi d liu thương m i Vi t Nam Th Kim Tăng trưng tín dng + Trưc nhu c u nghiên c u nh hưng c a v n ch s hu đn kh năng sinh li bng thông qua ROE trong giai 6 năm và chưa Anh ca ngân hàng là vô cùng c p thi t khi th trưng ngân hàng càng ngày càng đóng vai kim đnh Dư n trên vn huy đng + khai thác nhóm ngân hàng (2018) Hausman khác ngoài NHTMCP nên trò không th thi u trong n n kinh t , tác gi nh n th y các nghiên c u trong và ngoài CPI + đ khái quát chưa cao. nưc trưc đây vn còn nh ng khong trng nghiên c u. Mô hình hi T l vn ch s hu Th nh t, h u h t nh ng bài nghiên c u v mi tương quan gia ngu n v n và + Đ Hoài quy d liu trên tng tài sn Mu quan sát chưa đ ln kh năng sinh li như ca Allen (1995), Demirgüç -Kunt và Harry (1999), Goddard Linh và bng thông qua khi th c hin phân tích trên ROA T c đ tăng trưng tin gi - (2004), Iannotta & c ng s (2007) đu đưc phân tích trong b i c nh nn kinh t Vũ Kiu kim đnh mu 30 ngân hàng thương NIM phát tri n. Vi t Nam là m t đt nưc đang phát trin v i đc trưng riêng ca n n kinh Trang Collin , Quy mô + mi Vit Nam trong giai (2019) Hausman và đon 2012 -2018. t mi n i, các xu hưng v s dng đòn by tài chính, cách th c huy đng ti n g i Lm phát + Wooldridge trong ngành ngân hàng và các quy đnh v t l an toàn v n t i thi u có m t s đim T l vn ch s hu Nghiên cu ch áp dng khác bi t: (1) h th ng NHTM Vi t Nam c n ph i cơ cu l i, đng th i ch p nh n s - trên tng tài sn các phương pháp k toán tham gia c a các NHTM nưc ngoài theo nh ng cam k t mà chính ph Vi t Nam đã truyn thng, không tip Van Dan Quy mô - kí; (2) đa phn các NHTM l n t i Vi t Nam có mi quan h vi nhà nưc. N u không ROA cn mt b d liu hoàn Dang GMM tính đn các NHTM do nhà nưc thành l p (4 ngân hàng l n là VCB, Vietinbank, ROE chnh hơn đ tính toán (2019) BIDV và Agribank), ho c do nhà nưc mua l i v i giá 0 đng thì m t s NHTM khác T l tin gi - các bin đi din đo lưng ri ro và li nhun thu c các cơ quan, tp đoàn ca nhà nưc (ví d như MBBank thuc B Qu c phòng, ca ngân hàng . Ngân hàng B o Vi t thu c t p đoàn Bo Vi t ). Vì th, nh ng đánh giá v bi n gi 17 18 nu thu c nhà nưc c n ph i nghiên c u. Do đó, khi ng d ng các phương pháp Đ tài nghiên c u nhm th c hi n các m c tiêu c th sau: nghiên c u t i n n kinh t đã phát trin vào th trưng nưc ta có th phát sinh m t s • H th ng hóa cơ s lý lu n v tác đng vn ch s hu đn kh năng sinh li kt qu khác. ca các ngân hàng thương mi. Th hai, yu t s hu nhà nưc là v n đ đc trưng ti các nưc có n n kinh t • Lưng hóa tác đng ca v n ch s hu đn kh năng sinh li ca các ngân đang chuyn đi, và cũng là nhóm nưc đang phát trin như Trung Quc hay Vi t hàng thương mi t i Vi t Nam , trong đó quan tâm nhiu đn s hu nhà nưc. Nam. S hu nhà nưc t o ra các NHTM l n trên th trưng. Tuy nhiên, li u s hu • Đ xu t mt s hàm ý chính sách nh m nâng cao tác đng tích c c c a v n ch này có làm tăng kh năng sinh li c a các ngân hàng, sau đó là tăng kh năng cnh s hu đn kh năng sinh li và an toàn c a h th ng ngân hàng thương mi Vi t Nam. tranh thì v n chưa đưc nghiên c u - theo hi u bi t c a tác gi . Do đó, đây là khong 3.2. Câu h i nghiên c u tr ng cn đưc b sung. Nh m đt đưc các m c tiêu đã nêu trên, các câu h i nghiên c u sau đưc Th ba, nhi u nghiên c u liên quan đn ch đ tác đng c a v n ch s hu đưa ra: đn kh năng sinh li ngân hàng Vi t Nam và trên toàn th gi i s dng d li u • Các nhân t nh hưng đn kh năng sinh li c a các ngân hàng thương mi trong kho ng th i gian t 5 đn 7 năm như nghiên cu c a các tác gi Allen (1995), Vi t Nam là gì? Demirgüç -Kunt và Harry (1999), Iannotta (2007), Nguyen & Le (2016), Đ Hoài • Vn ch s hu tác đng như th nào đn kh năng sinh li ca các ngân hàng Linh và Vũ Kiu Trang (2019). Kho ng th i gian này chưa đ dài đ theo dõi m t thương mi Vi t Nam? cách t ng quan nh hưng ca v n ch đn kh năng sinh li ngân hàng. • S hu nhà nưc có nh hưng đn kh năng sinh li c a các ngân hàng thương Th tư, thông thưng, v i d li u b ng, sau khi s dng ưc lưng OLS, g n mi hay không? như tt c các nghiên c u Vi t Nam đu ch hi quy mô hình tác đng c đnh • Các bi n pháp nào đ ti ưu hóa tác đng tích c c c a v n ch s hu đn kh (FEM) và mô hình tác đng ng u nhiên (REM) sau đó s dng ki m đnh Hausman đ năng sinh li c a các ngân hàng thương mi Vi t Nam? la ch n phương ưc lưng phù h p. Tuy nhiên, r t ít các nghiên c u ki m đnh ch t ch v hi n tưng đa cng tuy n, t tương quan trong các ưc lưng (Phan Thanh 4. Đi tưng và ph m vi nghiên c u Hi p, 2016). Do đó, vic ti n hành ki m đnh là r t quan tr ng đ kh ng đnh các k t Đi tưng nghiên c u: Tác đng ca v n ch s hu đn kh năng sinh l i ca qu ưc lưng có đáng tin cy hay không. các ngân hàng thương mi Vi t Nam. Tóm l i, vi c đánh giá v tác đng c a v n ch s hu đn kh năng sinh Ph m vi nghiên c u: li c a ngân hàng Vi t Nam v n chưa đưc chú tr ng đưa vào nghiên cu. Bên V không gian: Đ tài th c hi n nghiên c u d a vào m u quan sát là 33 ngân cnh đó, quy mô mu và kho ng th i gian nghiên c u mt s bài nghiên c u hàng thương mi Vi t Nam. Lý do c a v n đ này là (1) trong ph m vi v th i gian, có trưc đây còn hn h p. Khai thác nh ng kho ng tr ng nghiên c u đưc phân tích mt s ngân hàng đã sáp nhp v i nhau ho c mua l i v i giá 0 đng; (2) ch ly các ngân trên cũng như nhn th y s cn thi t c a ch đ này, tác gi la ch n đ tài “ Tác hàng có sn thông tin đưc lưu tr trên Fiinpro, đưc c p b n quy n truy c p t i trưng đng c a v n ch s hu đn kh năng sinh li ca các ngân hàng thương Đi h c Kinh t Qu c dân đ đm b o đ tin c y, cp nh t và s th ng nh t c a s li u. mi ti Vi t Nam ”. 3. Mc tiêu nghiên c u và câu h i nghiên c u Lu n án không nghiên c u các NHTM liên doanh, chi nhánh ngân hàng nưc ngoài vì (1) không đ d li u t quý 1 năm 2008 đn hi n t i; (2) t tr ng ca các 3.1. M c tiêu nghiên c u ngân hàng này r t th p, chưa đn 5% t ng tài s n hay v n ch s hu. Do v y, vi c Mc tiêu nghiên c u chung: nghiên c u tác đng ca v n ch s hu đn kh nghiên c u các ngân hàng trong nưc đ đm b o m u nghiên c u. năng sinh li c a ngân hàng thương mi, trưng hp nghiên c u c th ti Vi t Nam. 19 20 V th i gian: tác gi s dng b d li u t quý 1 năm 2008 đn quý 2 năm 5.2. V mt th c ti n 2024. Nguyên nhân là do s sp đ ca các ngân hàng trên th gi i trong cu c kh ng Kt qu th c nghi m cho th y t l VCSH trên t ng tài s n tác đng nghch ho ng kinh t toàn c u năm 2008 đòi hi s gia tăng vn ch s hu như mt bi n chi u lên ROE và thu n chi u lên ROA. Các bi n ki m soát như t l s hu nhà nưc pháp đ phòng ng a r i ro. Ngoài ra, Kinh t Vi t Nam nói chung và ngành ngân hàng không có tác đng rõ ràng đn kh năng sinh li; trong khi đó, D phòng r i ro tín nói riêng h ng ch u nh ng nh hưng nh t đnh. Đây là khong th i gian đ dài đ kt dng trên t ng dư n; ti n gi trên t ng tài s n tác đng âm đn kh năng sinh li; Quy qu nghiên c u ti m c n đ chính xác hơn; d li u đưc c p nh t đn quý 2 năm 2024 mô ngân hàng tác đng dương đn kh năng sinh li. s giúp tác gi đánh giá đúng và có cái nhìn tng quan hơn v vn đ nghiên c u. Các b ng ch ng th c nghi m cũng cho thy GDP có tác đng dương đn ROE Ph m vi v ni dung: tác gi ch ti p c n đn kh năn g sinh l i hi n t i, không nhưng không tác đng đn ROA; l m phát tác đng dương đn ROA và ROE. ph i v tương lai. Tc là, tác gi ch nghiên c u tác đng ca v n ch s hu đn kh Căn c vào các k t qu nghiên c u, lu n án đưa ra các hàm ý chính sách gm năng sinh li (cùng v i các bi n ki m soát) trong cùng m t th i đim, không d báo (1) tăng trưng vn th c ch t, tránh tình tr ng vn o; (2) gi m ki m soát c a nhà kh năng sinh li. nưc đi v i các NHTM cũng như đ các NHTM ho t đng theo cơ ch th trưng; (3) điu hành các chính sách theo hưng n đnh kinh t vĩ mô và thông l qu c t . 5. Đóng góp mi c a lu n án 6. B cc c a đ tài 5.1. V mt h c thu t Tên đ tài: “Tác đng c a v n ch s hu đn kh năng sinh l i các ngân Th nh t, d a vào lý thuy t các bên liên quan đưc phát tri n b i Modigliani & hàng thương mi Vi t Nam ” Miller (1963), Freeman (1984) đ cp đn v n đ các doanh nghi p có v n ch s hu (VCSH) cao hơn s có nhi u ưu th hơn (trong vic ti p c n khách hàng, có ngu n l c Ngoài m đu, kt lu n, danh m c vi t t t, b ng bi u, hình v và tài li u tham đ nghiên c u, phát tri n) nên có kh năng sinh li cao hơn, lun án đã phát trin lý kh o thì n i dung c a bài nghiên c u gm có 4 chương như sau: thuy t trên đ nghiên c u đi v i các ngân hàng thương mi (NHTM) – là các t ch c Chương 1: Cơ s lý lu n v tác đng ca v n ch s hu đn kh năng sinh li kinh doanh ti n t . Lu n án đã b sung bi n s hu nhà nưc là bi n trung gian trong ca các ngân hàng thương mi nh hưng ca VCSH đn kh năng sinh li c a các NHTM, b i t i các n n kinh t Chương 2: Phương pháp nghiên cu đang chuyn đi như Vit Nam, các ngân hàng có s hu nhà nưc chi m t tr ng l n Chương 3: Th c tr ng tác đng ca v n ch s hu đn kh năng sinh li ca và có đưc m t s ưu đãi hơn so v i các NHTM c ph n. các ngân hàng thương mi ti Vi t Nam Th hai, b sung cho lý thuy t trung gian tài chính đưc phát tri n b i Berger Chương 4: Th o lun kt qu nghiên cu và hàm ý chính sách. & c ng s (2014) trong vi c lý gi i m c đ nh hưng ca s hu c a nhà nưc đn kh năng sinh li c a các NHTM. Lý thuy t trung gian tài chính cho r ng các ngân hàng nên ho t đng theo cơ ch th trưng bi th trưng t điu ti t. Tuy nhiên, t i các nưc có n n kinh t đang chuyn đi như Vit Nam, các ngân hàng có v n nhà nưc trên 50% chi m t tr ng ln v quy mô t ng tài s n hay quy mô VCSH (khi so vi toàn b h th ng). Khi đó, các NHTM nhà nưc v a đóng vai trò là mt doanh nghip, va đóng vai trò là công c điu ti t n n kinh t nên kh năng sinh li s b nh hưng bi các quy t đnh t phía đơn v qu n lý. Lu n án đã s dng lý thuy t trung gia n tài chính đ lu n gii m i quan h gi a kh năng sinh li v i m c đ s hu ca nhà nưc t i các ngân hàng. 21 22 CHƯƠNG 1 1.1.2. Phân lo i ngân hàng thương mi CƠ S LÝ LU N V TÁC ĐNG C A V N CH S HU ĐN 1.1.2.1. Phân lo i theo hình th c s hu4 KH NĂNG SINH LI CA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MI Theo phân lo i chung trên th gi i, có m t s hình th c s hu g m (1) Nhà 1.1. Khái quát v ngân hàng thương mi nưc s hu ngân hàng; (2) doanh nghi p s hu ngân hàng; (3) ngân hàng s hu doanh nghip và (4) ngân hàng s hu b i các t ch c nưc ngoài (Rose, 2015; Casu, 1.1.1. Khái ni m ngân hàng thương mi 2008). Ngân hàng Nh à nưc Vi t Nam (NHNN) phân lo i các NHTM theo hình th c Ngân hàng là m t t ch c tài chính nh n ti n gi và cho vay ti n (Mishkin, s hu thành 4 lo i hình ngân hàng: 2009). Các ngân hàng có th phân lo i và đnh nghĩa bng: (i) chc năng mà h th c hi n, (ii) lo i hình d ch v cung c p và (iii) cơ s pháp lý cho s tn t i c a h (Rose và Ngân hàng thương mi Nhà nưc: là lo i hình ngân hàng đưc thành l p v i Hudgins, 2008). Theo Kho n 2 Điu 4 Lu t Các t ch c tín d ng 2024 Vi t Nam: vn ch s hu là v n do Nhà nưc c p. NHTM Nhà nưc thưng ho t đng đ th c “Ngân hàng là lo i hình t ch c tín d ng có th đưc th c hi n t t c các ho t đng ngân hi n m t s mc tiêu do chính sách c a chính quy n trung ương hoc đa phương quy hàng theo quy đnh c a Lu t này ”. Cũng theo Kho n 12 điu này, các ho t đng ngân đnh, thưng thì v n s hu nhà nưc s trên 50%. hàng là vi c kinh doanh, cung ng thưng xuyên m t ho c mt s các nghi p v sau đây: Ngân hàng thương mi c ph n: đưc thành l p v i ngu n v n ch s hu có (i) nh n tin g i; (ii) cp tín d ng; (iii) cung ng dch v thanh toán qua tài kho n. đưc t vi c phát hành c phiu. Ngưi s hu c phi u có th tham gia quy t đnh Ngân hàng thương mi (NHTM) là m t lo i hình ngân hàng cung c p đa dng các ho t đng ca ngân hàng, hưng c tc t thu nh p c a ngân hàng. Ngân hàng c các d ch v ngân hàng, đc bi t là d ch v tín d ng. Ho t đng chính c a ngân hàng ph n thưng là các ngân hàng l n, tăng vn nhanh chóng, có ph m vi ho t đng r ng, thương mi là “nh n ti n g i đ th c hi n các ho t đng khác - trong đó trng tâm là cp tín d ng ”, d n v n t ngưi th a v n đn ngưi thi u v n trong n n kinh t , đưc nhiu chi nhánh và công ty con, ho t đng đa năng. gi là trung gian d n v n trong n n kinh t , n m gi 2/3 tài s n có trong h th ng ngân Ngân hàng 100% v n n ưc ngoài: là ngân hàng đưc thành l p Vi t Nam vi hàng (Mishkin, 2009). Có r t nhi u đnh nghĩa v ngân hàng thương mi: 100% vn t nưc ngoài, thu c s hu c a nưc ngoài, t ch c dưi hình th c công ty Theo Rose và Hudgins (2008), ngân hàng thương mi là các t ch c tín d ng trách nhi m h u hn (Lut Các t ch c tín d ng, 2024). bán ti n gi và cung c p các kho n vay cho cá nhân và doanh nghi p. Ngân hàng liên doanh: đưc thành l p d a trên góp v n c a hai hoc nhi u bên Lu t Ngân hàng thương mi c a C ng hòa Nhân dân Trung Hoa (1995): “Các khác nhau, có th là gi a m t ngân hàng trong nưc và m t ngân hàng nưc ngoài ngân hàng thương mi đưc đ cp trong Lu t này là các t ch c đưc thành l p theo ho c gi a ngân hàng và các công ty tài chính, đ d tn d ng các ưu th ca nhau Lu t này và Lu t Doanh nghi p c a C ng hòa Nhân dân Trung Hoa đ nh n ti n g i trong kinh doanh. t công chúng, gia h n các kho n vay, cung c p dch v thanh toán và th c hi n các ho t đng khác có liên quan ”. 1.1.2.2. Phân lo i theo tính ch t ho t đng Còn Lu t Ngân hàng thương mi c a C ng hòa Dân ch Nhân dân Lào (2006) Theo tính ch t ho t đng, các NHTM có th phân lo i thành 4 nhóm ngân hàng quy đnh: “Ngân hàng thương mi là doanh nghi p đưc thành l p theo Lu t này, tham khác nhau (Phan Th Thu Hà, 2013). gia vào các ho t đng ngân hàng bao gm: nh n ti n g i, gia h n tín d ng, mua bán Tính ch t đơn năng/chuyên doanh: là loi hình ngân hàng có tính chuyên môn ngoi t , cung c p dch v thanh toán và đu tư”. hóa cao, có th là ngân hàng nh , ph m vi ho t đng hp ho c là ngân hàng thu c s Lu t Các t ch c tín d ng ca nưc C ng hòa Xã h i Ch nghĩa Vi t Nam (2024 ) đnh nghĩa: “Ngân hàng thương mi là lo i hình ngân hàng đưc th c hi n t t c các ho t đng ngân hàng và các ho t đng kinh doanh khác theo quy đnh ca Lu t 4 Theo quy đnh chung c a Ngân hàng nhà nưc, vi c phân lo i đưc ti n hành thành 4 nhóm như đã trình bày. Tuy nhiên, ph m vi c a lu n án ch tp trung vào các ngân hàng có h i s ti Vi t Nam, do v y, nhóm này nh m m c tiêu l i nhu n”. Đây cũng là khái nim mà lu n án s dng. ngân hàng liên doanh hay chi nhánh ngân hàng nưc ngoài không đưc đ cp t i các ph n còn l i c a lu n án. 23 24 hu ca công ty đ ph c v cho công ty đó. Ngân hàng đơn năng ch tp trung vào m t 1.1.3. Các ho t đng chính c a ngân hàng thương mi s dch v ngân hàng. Thưng các ngân hàng này ch cho vay các khách hàng có nhu 1.1.3.1. Ho t đng huy đng v n cu vay v n vi mc đích xây dng cơ bn, phát tri n nông nghi p và ch cho vay mà Ho t đng v i b n ch t “nh n ti n g i đ th c hi n các ho t đng khác nhau không có dch v bo lãnh hay cho thuê, - mà tr ng tâm là c p tín d ng ”, NHTM c n đi huy đng v n đ có đưc ngu n v n Tính ch t đa năng: là ngân hàng cung cp m i d ch v ngân hàng cho các khách kinh doanh (Rose và Hudgins, 2008). NHTM có th huy đng v n ch s hu (tùy hàng. Các ngân hàng thương mi hi n nay có xu hưng ho t đng ch yu theo tính thu c vào lo i hình NHTM mà huy đng t các ngu n khác nhau; ví d NHTM ch t này. Ngân hàng đa năng thưng là các ngân hàng l n, tính đa dng trong ho t Nhà nưc có 100% v n ch s hu là Nhà nưc c p, ngân hàng c ph n có vn ch đng giúp gi m thi u ri ro. s hu đưc huy đng t các c đông, ngân hàng liên doanh huy đng t các bên liên doanh, ); huy đng t ti n g i c a dân cư và các t ch c; phát hành gi y t Tính ch t d ch v bán buôn: d ch v ngân hàng chuyên cung c p cho Chính có giá ho c huy đng v n vay. Vi c huy đng đưc nhi u hay ít v n tùy thu c vào ph , các t ch c đnh ch tài chính và các doanh nghi p ln vi giá tr dch v ln. đ uy tín, năng lc tài chính, kh năng qun lý, ho t đng kinh doanh, chính sách Tính ch t d ch v bán l : d ch v ca ngân hàng cung c p cho rt nhi u khách lãi su t, ca m i ngân hàng. hàng cá nhân cũng như doanh nghip va và nh . Đ tài tr cho các ho t đng ca ngân hàng cũng như phát trin kinh doanh, các 1.1.2.3. Phân lo i theo cơ cu t ch c ngân hàng đã hc đưc cách tìm ki m nhi u ngu n v n hơn (Rose và Hudgins, 2008). Theo cơ cu t ch c, ngân hàng thương mi đưc phân lo i thành ngân hàng s Theo Mishkin (2009), huy đng vn ngân hàng là đi vay hoc phát hành các ngu n hu công ty, ngân hàng thu c s hu công ty, ngân hàng đơn nht, ngân hàng có chi vn n khác như các khon ti n g i, r i ngu n v n này s đưc s dng đ to ra nhánh (Rose và Hudgins, 2008). nh ng tài s n mang l i thu nh p cho ngân hàng. Nh ng ngun v n mà ngân hàng có Ngân hàng s hu công ty: các ngân hàng thương mi thưng s hu công ty th huy đng là: ch ng khoán, công ty b o hi m, công ty mua bán n , công ty cho thuê tài chính a. Ti n gi Kho n 2 Điu 103 Lu t Các t ch c tín d ng 2024 ca Vi t Nam quy đnh các ngân Ti n g i thanh toán (ti n g i giao d ch, ti n g i có th phát séc): đây là hàng thương mi ph i thành l p ho c mua l i công ty con, công ty liên k t đ có th kho n ti n khách hàng g i vào ngân hàng v i m c đích nh ngân hàng gi h và th c hi n m t s ho t đng kinh doanh như bo him, cho thuê tài chính, b o lãnh phát thanh toán h . Ngân hàng m tài kho n ti n g i thanh toán cho khách hàng vi yêu hành ch ng khoán, môi gi i ch ng khoán, Các ngân hàng cũng thưng liên k t ho c s hu các công ty th , vi n thông, nhm cung c p công ngh cao cho ho t đng ca cu khách hàng ph i có ti n và ch đưc thanh toán/giao d ch trong ph m vi s dư. ngân hàng. Kho n ti n g i này thưng có lãi su t r t th p ho c b ng không, tr thành ngu n vn ngân hàng t n ít chi phí tr lãi nh t vì nh ng ngưi g i ti n s n lòng b qua Ngân hàng thu c s hu công ty: ngưc l i v i ngân hàng s hu công ty, mt s ti n lãi đ có đưc công c thanh toán nhanh hơn và thun ti n hơn. Vi nhiu tp đoàn ln thành l p ngân hàng thu c s hu tp đoàn nhm ph c v , h tr và mi tài kho n này, ngân hàng cung c p nhi u d ch v như thu h, chi h , phát séc, đa dng hóa hot đng ca chính t p đoàn. chuy n ti n, đng th i ngân hàng cũng có th thu l i t phí thanh toán ho c phí Ngân hàng đơn nht: là ngân hàng ch có h i s , không có chi nhánh. Các d ch rút ti n, phí m th (Phan Th Thu Hà, 2013). v ngân hàng cung cp th c hi n trc ti p hi s . Ti n g i phi giao d ch: Đây là ngun v n quan tr ng nh t c a ngân hàng Ngân hàng có chi nhánh: đây là loi hình ngân hàng có nhi u đơn v nh hơn, (Mishkin, 2009). Đc tính chung c a kho n ti n này là khách hàng đưc hưng lãi và có th là chi nhánh nưc ngoài, chi nhánh tnh, thành ph , khu v c, Các chi không có kh năng phát séc hay tin hành thanh toán (giao d ch). M c lãi su t mà nhánh này v n cung c p đy đ các d ch v ngân hàng. Vi c thành l p chi nhánh b khách hàng m tài kho n ti n g i phi giao d ch đưc hưng thưng cao hơn lãi sut ki m soát ch t ch bi Ngân hàng Trung ương thông qua các quy đnh ban hành. 25 26 ti n g i thanh toán vì khách hàng không đưc s dng nhi u d ch v như tin g i ch , các NHTM ph i th c hi n các điu ki n đm b o và ki m soát nh t đnh (Phan Th thanh toán. Ti n gi phi giao d ch bao g m ti n gi có k ỳ hn và ti n g i ti t ki m. Thu Hà, 2013). Đ đáp ng nhu cu tăng doanh thu cho ngưi g i ti n, các ngân hàng đã đưa ra Vay các TCTD khác: Các NHTM vay mưn l n nhau và vay các TCTD khác hình th c ti n g i có k ỳ hn, theo đó khách hàng không đưc s dng các hình th c trên th trưng liên ngân hàng đ đáp ng nhu c u d tr và chi tr cp bách. Trong thanh toán đi v i ti n g i thanh toán đ áp d ng vi lo i ti n g i này. N u c n chi nhiu trưng h p, ngun v n này b sung ho c thay th cho ngu n vay t NHTW tiêu, ngưi g i ti n s đn ngân hàng đ rút ti n, tuy không thu n ti n như tin g i (Phan Th Thu Hà, 2013 ). Quy trình vay mưn t ngun vay này r t đơn gin, các thanh toán nhưng li có lãi su t ca o hơn tùy vào đ dài c a k ỳ hn ti n g i. Hi n nay, ngân hàng liên h tr c ti p v i nhau ho c qua ngân hàng đi lý đ th a thu n v lãi các ngân hàng đã có th cung c p d ch v kt n i hai lo i tài kho n ti n g i thanh toán su t và th i h n khon vay, không c n tài s n đm b o ho c đưc đm b o bng chng và ti n g i có k ỳ hn cho khách hàng, cho phép khách hàng t đng di chuy n ngu n khoán có cht lưng cao. ti n nhm t i ưu hóa li ích tài chính (Phan Th Thu Hà, 2013). Vay bng cách phát hành gi y n : Thưng các NHTM đu thi u h t ngu n Ti n g i ti t ki m đã tng là lo i ti n g i phi giao d ch ph bi n nh t (Mishkin, ti n g i trung và dài h n d n đn không đáp ng đưc nhu c u cho vay trung và dài 2009). Cng đng dân cư luôn có nhng khon thu nhp t m th i chưa s dng, h tìm hn. Do v y, các ngân hàng phát hành gi y n (trái phi u, tín phi u, k ỳ phi u) trung ki m các cơ hi đ bo toàn v n và gia tăng thu nhp t khon dư tha đó. Hiu đưc và dài h n nh m b sung cho các ngu n ti n g i, đáp ng nhu cu cho vay trung, nhu cu này , các NHTM đã có nhng gói ti t ki m v i lãi su t h p d n, khuyn khích dài h n trong ngân hàng. Thông thưng các kho n vay b ng gi y n không có tài dân c ư thay đi thói quen gi ti n m t hay vàng t i nhà, thu hút ngu n v n dư tha sn đm b o, d a vào uy tín c a ngân hàng và lãi su t cao đ có th vay mưn trong dân cư thành các khon ti n ti t ki m có k ỳ hn. Vi nh ng tài kho n này, ti n nhi u hơn. Nghip v huy đng v n b ng phát hành gi y n tương đi ph c t p, có th đưc thêm vào ho c rút ra b t k ỳ lúc nào, nhưng nhng khon ti n rút trưc h n NHTM cn nghiên c u k th trưng đ quy t đnh quy mô, m nh giá, lãi su t và thưng ph i ch u m t kho n ph t đáng k (Mishkin, 2009). Ti n g i ti t ki m là ngu n th i h n thích h p c a các gi y n này. Các v n đ liên quan như chuyn nhưng, ti n g i thưng có t tr ng ln nh t và có tính n đnh cao nh t t i các ngân hàng, n u điu ch nh lãi su t, b o qu n h , cũng rt đưc NHTM quan tâm (Phan Th Thu trong điu ki n kinh t n đnh, ngân hàng có th huy đng nh ng kho n ti t ki m k ỳ Hà, 2013). hn 5-10 năm và tr thành ngu n v n tài tr cho các d án dài h n. Do đó, NHTM 1.1.3.2. Ho t đng cp tín d ng thưng th c hi n nhi u ho t đng chăm sóc khách hàng, đc bi t là đi v i các khách Ho t đng c p tín d ng g m các ho t đng như cho vay, bo lãnh, bao thanh hàng g i ti t ki m có kho n ti n g i l n (khuy n m i, tư vn đu tư, kt n i v i tài toán, cho thuê tài chính Ho t đng cho vay là ho t đng cơ bn nh t c a m t khon thanh to án, ) ( Phan Th Thu Hà, 2013). NHTM đng th i là ho t đng mang l i ngu n l i nhu n l n trong ho t đng kinh Ti n g i c a các ngân hàng khác: Kho n ti n g i c a các ngân hàng khác ch doanh ca ngân hàng (Mishkin, 2009). Ti n vay là kho n n đi v i ngưi vay nhưng yu nh m m c đích thanh toán h và m t s mc đích khác, tuy nhiên khon ti n g i là m t tài s n mang l i thu nh p đi v i NHTM. Tính thanh kho n c a ti n cho vay so này thưng có quy mô không l n (Phan Th Thu Hà, 2013). vi các lo i tài s n khác c a ngân hàng là th p hơn, vì tin cho vay không th chuy n thành ti n m t trưc khi các kho n vay c a khách hàng đáo hn. Các kho n cho vay b. Tin đi v ay còn ch u r i ro v n cao nên thưng các NHTM s thu đưc l i nhu n nhi u hơn t Vay Ngân hàng Trung ương: Huy đng v n vay t Ngân hàng Trung ương các món cho vay. thưng đưc dùng nh m gi i quy t nhu c u c p bách trong ho t đng chi tr ca NHTM phân lo i các hình th c cho vay căn c theo nhi u tiêu chu n khác nhau NHTM. Trong trưng h p NHTM thi u h t d tr (d tr bt bu c, d tr vưt m c), (Rose và Hudgins, 2008; Casu, 2015) như: căn c vào m c đích vay vn (cho vay b t NHTM s đn NHTW đ vay. Các hình th c vay t NHTW là c p v n, tái c p v n, đng sn, cho vay đi v i các t ch c tài chính, cho vay nông nghi p, cho vay công chi t kh u và tái chi t kh u. NHNN điu hành vi c vay mưn c a các NHTM r t ch t nghip và thương mi, cho vay đi v i các cá nhân, tài tr thuê mua); căn c theo k ỳ 27 28 hn (cho vay ng n, trung và dài h n); căn c vào xu t x ca tín d ng (cho vay tr c toán nhanh chóng và gi m thi u r i ro cũng như các chi phí liên quan khi thanh toán ti p, cho vay gián ti p); căn c vào m c đ tín nhi m v i khách hàng (cho vay có b o bng tin m t. đm, cho vay không b o đm); căn c vào phương thc cho vay (cho vay t ng ln, cho Dch v y thác: đưc hi u là m t bên y thác giao phó cho m t t ch c ho c vay theo h p đng tín d ng, cho vay theo h n m c th u chi, cho vay theo d án đu tư, cá nhân khác th c hi n m t s vi c theo yêu c u. NHTM cung c p d ch v y thác v i cho vay tr góp). c vai trò th c hi n y thác và nh n y thác. Trong th c t , các NHTM thưng đóng Mi NHTM xây d ng m t h th ng quy ch , quy trình, nguyên t c cho vay vai trò là bên nh n y thác nhi u hơn. Các dch v y thác mà NHTM nh n: y thác khác nhau (th m chí m i chi nhánh cũng khác nhau) đ phù hp v i môi trưng và th cho vay, y thác đu tư, y thác nh thu, y thác chuy n ti n - thanh toán h , y thác trưng đang hot đng. Ho t đng cho vay c a NHTM ph i d a trên m t s nguyên qu n lý vn, y thác b o qun và ký g i, y thác qu n lý danh m c đu tư. tc nh t đnh nh m đm b o tính an toàn và kh năng sinh li (Beccalli & c ng s , Dch v ngân qu : là d ch v liên quan đn thu chi ti n m t t i ngân hàng, bao 2006), bao g m: (i) khách hàng ph i cam kt hoàn tr vn g c và lãi đúng thi h n gm các d ch v thu chi h ti n m t t i ch , thu đi ngo i t , ki m đm, phân lo i và xác đnh do các kho n vay này h u h t đưc tài tr t vn n mà ngân hàng huy vn chuy n ti n m t, đng qua các kho n ti n g i c a khách hàng và các kho n vay mưn, ngân hàng cũng có trách nhim ph i hoàn tr gc và lãi như đã cam kt vi các ch n/khách Các d ch v ngân hàng đin t ho c ngân hàng s : đây là hot đng ngân hàng hàng đó nên ngân hàng yêu cu khách hàng đi vay cũng phi th c hi n đúng cam kt đưc cung c p qua h th ng mng máy tính và các thi t b máy tính di đng, ho c đin này; (ii) khách hàng ph i cam k t s dng v n vay đúng mc đích đã tha thu n v i tho i thông minh. Cách m ng công nghi p 4.0 và d ch b nh (ví d như Covid19) đã ngân hàng, không th c hi n các ho t đng trái v i pháp lu t và các quy đnh có liên đy nhanh quá trình s dng các lo i hình ngân hàng này. Ho t đng này thưng th quan c a Ngân hàng Trung ương; (iii) ngân hàng cho vay d a trên d án ho c phương hi n qua các giao d ch đin t , qua cây ATM ho c các v n đ trên máy tính hay đin án có hi u qu , ch ng t đưc kh năng thu hi v n và có lãi c a khách hàng vay ti n tho i thông minh. đ có kh năng tr n cho ngân hàng (Casu, 2015). 1.2. Vn ch s hu c a ngân hàng thương mi Kho n ti n mà NHTM cho vay nhiu nh t thưng là cho vay các lĩnh vc Theo Rose và Hudgins (2008), v n ch s hu đi v i b n thân ngân hàng có thương mi, công nghi p và cho vay mua b t đng sn. Các NHTM cũng vay ln nhau nghĩa là vi c các c đông, các nhà đu tư đu tư tin - mt ph n c a c i c a h - vào trong h th ng ngân hàng nhưng thưng là nh ng món ti n l n trong ng n h n v i lãi c phiu mà ngân hàng phát hành, v i mong mu n nhn li m t t l li nhu n t ph n su t cao, đưc th c hi n trên th trưng liên ngân hàng. đu tư đó. Mi ngân hàng đu b t đu v i m t ngu n v n ch s hu nh t các c Các ho t đng khác trong tín d ng như bo lãnh (hình thành nên tài s n ngo i đông ri s au đó huy đng vn n t công chúng đ kinh doanh và m rng. Th c t , bng), cho thuê tài chính, bao thanh toán cũng đóng góp vào kh năng sinh li c a các ngân hàng là nh ng t ch c tài chính có t l n cao nh t khi v n ch s hu các NHTM. thưng ch chi m dưi 10% cơ cu v n. 1.1.3.3. Ho t đng cung c p d ch v Theo Mishkin (2009), v n ch s hu c a ngân hàng là c a c i th c c a Bên c nh cung c p các d ch v cho vay, NHTM còn m rng ho t đng b ng ngân hàng đó, to ra b ng cách bán c ph n m i ho c t các món l i t c đưc các d ch v khác và thu phí nh m tăng li nhu n (Rose và Hudgins, 2008; Casu, gi li, là ngu n v n hình thành nên nhà c a, trang thi t b ca ngân hàng, là 2015), bao g m: lo i v n mà ngân hàng có th s dng lâu dài, không ph i hoàn tr . NHTW căn c vào ngu n v n ch này đ cp h n m c tín d ng cũng như quyt đnh h n Dch v thanh toán: là d ch v mà ngân hàng cung c p cho khách hàng nh m mc cho vay đi v i t ng NHTM. Đng th i, ngu n v n ch s hu l n hay nh đáp ng các nhu c u thanh toán c a khách hàng trong nưc, ng oài nưc, thanh toán còn quy t đnh đn quy mô ho t đng c a ngân hàng, là thưc đo năng lc tài bng th hay thanh toán b ng ngân hàng đin t . D ch v này giúp khách hàng thanh chính c a m i NHTM. 29 30 1.2.1. Các b ph n c u thành v n ch s hu c a ngân hàng thương mi quy n l i thông thưng c a c đông trong các công ty c ph n. Có m t d ng th c không ph bi n c a v n ch s hu là c phi u ưu đãi. C phiu ưu đãi là loi c Nhìn t góc đ tài chính doanh nghi p, v n ch s hu đưc phân nh da trên phiu mà ngưi s hu có quy n nh n đưc c tc đã xác đnh trưc. C tc này có s vn đng ca ti n trong ngân hàng, đưc bi u hi n qua ngu n hình thành và m c th đưc tích lũy, có nghĩa là nu c tc chưa đưc chia thì s ph i c ng dn và ph i đích s dng (Rose và Hudgins, 2008). đưc thanh toán trưc khi thanh toán c tc cho c đông s hu c phiu thưng. C a. Vn c ph n phiu ưu đãi có th đưc ho c không đưc chuy n đi thành c phi u thưng. Vi c Tùy vào tính ch t c a ngân hàng mà ngu n v n hìn h thành ban đu có ngu n huy đng v n b ng c phiu ưu đãi mang li l i ích ch yu là ngưi s hu không có gc khác nhau. N u ngân hàng thu c s hu nhà nưc thì v n ch s hu do nhà nưc quy n b phiu và c phiu ưu đãi không có kì hn. Tuy nhiên c tc c a c phi u ưu cp, ngân hàng liên doanh có ngu n v n do các bên liên doanh góp v n, ngân hàng tư đãi không đưc kh u tr vào thu thu nh p nên chi phí đi huy đng v n b ng lo i c nhân có ngu n v n thu c s hu tư nhân. Đi v i ngân hàng c ph n, các c đông phiu này là r t cao. M t khác, các nhà đu tư phn l n đu c m th y đây là loi c sáng l p góp vn thông qua vic mua c ph n ho c c phiu. phiu không có tính h p dn vì cơ hi tăng giá là hn ch. Vn điu l Trong quá trình ho t đng, giá tr ca c phiu ngân hàng trên th trưng ch ng Vn điu l là kho n v n vô cùng quan tr ng, đóng góp vào s hình thành c a khoán có th ln hơn mnh giá. Khi đó, nu ngân hàng phát hành thêm c phiu m i, ngân hàng. V n điu l ca ngân hàng thương mi là v n đã đưc ch s hu th c c p ph n chênh l ch gi a th giá c a c phiu và m nh giá c phiu s đưc ghi nh n dưi ho c v n đã đưc các c đông, thành viên góp vn th c góp và đưc ghi trong Điu l tên g i th ng dư vn c phn (capital surplus). M c khác, giá tr các tài s n c a ngân ngân hàng. Văn bn này cũng quy đnh, vn điu l ca ngân hàng có th đưc tăng t hàng cũng thưng xuyên thay đi theo giá th trưng (như chng khoán hay b t đng các ngu n: qu d tr b sung v n điu l , qu th ng dư vn c ph n, li nhu n đ li sn) nên dù chưa bán nhưng ngân hàng thưng xuyên đánh giá li các tài s n theo giá và các qu khác; phát hành c phiu ra công chúng, phát hành c phiu riêng l ; tr th trưng. Nh ng thay đi trong giá mua và giá th trưng c a tài s n t i th i đim chuy n đi t trái phi u thành c phiu ph thông; v n do ch s hu, thành viên góp đánh giá cũng đưc ghi nh n vào thng dư vn (Phan Th Thu Hà, 2013). vn cp thêm và các ngu n khác theo quy đnh c a pháp lu t. b. Li nhu n gi li C phiu, thng dư vn c ph n Li nhu n sau thu ca các ngân hàng c ph n sau khi bù đp các kho n chi phí Phát hành c phiu là m t kênh huy đng vn dài h n r t quan tr ng đi v i các đc bi t và chia c tc cho các c đông thì phn không chia s đưc tính b sung vào v n doanh nghip nói chung cũng như ngân hàng thương mi nói riêng. Đây là hot đng ch hu trong kho n m c l i nhu n gi li. Đây gn như là khon m c l n nh t trong v n mang l i ngu n v n tài tr dài h n, làm tăng vn ch s hu c a ngân hàng. Giá tr ghi ch s hu c a ngân hàng (Rose và Hudgins, 2008). Đi v i các ngân hàng thu c s hu s ca c phi u thưng đưc ghi nh n theo công th c: Nhà nưc, l i nhu n sau thu sau khi tr đi các phn thua l (c a năm trưc) và các chi phí đc bi t thì s đưc trích b sung v n ch s hu theo quy đnh c a Nhà nưc. Giá tr ghi s S lưng Mnh giá = x ca c phiu thưng c phiu thưng ca mt c phiu thưng T tài tr bng ngun v n n i b t li nhu n gi li là m t phương thc t o ngun tài chính quan tr ng và thưng đưc s dng vì khi đó, các ngân hàng gim Theo Kho n 2 Điu 13 Lu t Ch ng khoán 2019 thì m nh giá quy đnh ca c đưc chi phí huy đng v n, gim b t s ph thu c vào bên ngoài. phiu Vi t Nam là 10 nghìn đng. Da vào quy n l i mà các ch s hu nh n đưc c. Các qu khi n m gi c phi u, có th phân lo i thành c phiu thưng và c phiu ưu đãi. C phiu thưng là lo i c phiu có thu nh p không n đnh, li t c bi n đng tùy theo Vn ch s hu còn bao g m các qu d tr vn. Mt ngân hàng có nhi u qu tng th i k ỳ. Đây là loi c phiu đưc niêm y t trên sàn ch ng khoán, th giá r t nh y khác nhau, m i qu đu có m c đích s dng và cách hình thành riêng. Các qu này cm v i th trưng. C phiu thưng cho phép ngưi n m gi nó đưc hưng các có th đưc hình thành t thu nh p trưc ho c sau thu ca ngân hàng. Qu d phòng