Luận án Tính chính đáng chính trị trong tư tưởng Hồ Chí Minh

MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN TÍNH CHÍNH ĐÁNG CHÍNH TRỊ TRONG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH ............................................................................................. 7 1.1. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ..................................................................................... 7 1.1.1. Nghiên cứu về tính chính đáng chính trị ......................................... 7 1.1.2. Nghiên cứu về tính chính đáng chính trị trong tư tưởng Hồ Chí Minh và các phương diện có liên quan ................................................... 35 1.2. NHỮNG VẤN ĐỀ ĐÃ ĐƯỢC NGHIÊN CỨU VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ LUẬN ÁN ĐI SÂU NGHIÊN CỨU ................................................................................... 46 1.2.1. Đánh giá chung về kết quả nghiên cứu liên quan đến Luận án .... 46 1.2.2. Những vấn đề Luận án cần tập trung nghiên cứu ......................... 48 Tiểu kết Chương 1 ........................................................................................ 50 Chương 2: LÝ LUẬN CHUNG VỀ TÍNH CHÍNH ĐÁNG CHÍNH TRỊ VÀ TÍNH CHÍNH ĐÁNG CHÍNH TRỊ TRONG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH ........................................................................................... 53 2.1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ TÍNH CHÍNH ĐÁNG CHÍNH TRỊ ................................. 53 2.1.1. Các khái niệm liên quan ................................................................ 53 2.1.2. Khung phân tích tính chính đáng chính trị ................................... 57 2.2. LÝ LUẬN CHUNG VỀ TÍNH CHÍNH ĐÁNG CHÍNH TRỊ TRONG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH ........................................................................................ 63 2.2.1. Cách tiếp cận tính chính đáng chính trị trong tư tưởng Hồ Chí Minh ................................................................................................. 63 2.2.2. Khái niệm tính chính đáng chính trị trong tư tưởng Hồ Chí Minh ..... 67 Tiểu kết Chương 2 ........................................................................................ 71 Chương 3: NỘI DUNG TÍNH CHÍNH ĐÁNG CHÍNH TRỊ TRONG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH ................................................................... 74 3.1. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ TÍNH CHÍNH ĐÁNG CỦA MỤC TIÊU ĐỘC LẬP DÂN TỘC GẮN LIỀN VỚI CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM ............ 74 3.2. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ TÍNH CHÍNH ĐÁNG CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN Ở VIỆT NAM ................................................................................ 85 3.3. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ TÍNH CHÍNH ĐÁNG LÃNH ĐẠO, CẦM QUYỀN CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN Ở VIỆT NAM ............................................... 94 3.4. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ TÍNH CHÍNH ĐÁNG CỦA NHÀ NƯỚC KIỂU MỚI Ở VIỆT NAM .................................................................................... 109 3.5. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ TÍNH CHÍNH ĐÁNG CỦA ĐẠI ĐOÀN KẾT Ở VIỆT NAM ....................................................................................................... 129 Tiểu kết Chương 3.................................................................................................... 138 Chương 4: GIÁ TRỊ CỦA TÍNH CHÍNH ĐÁNG CHÍNH TRỊ TRONG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH ..................................................... 140 4.1. TÍNH CHÍNH ĐÁNG CHÍNH TRỊ TRONG HỒ CHÍ MINH LÀ SỰ KẾ THỪA, TIẾP THU CÓ CHỌN LỌC TINH HOA TƯ TƯỞNG, LÝ LUẬN ĐÔNG - TÂY, CỔ KIM VỀ TÍNH CHÍNH ĐÁNG CHÍNH TRỊ TRONG ĐIỀU KIỆN LỊCH SỬ CỤ THỂ CỦA VIỆT NAM ............................................. 140 4.2. TÍNH CHÍNH ĐÁNG CHÍNH TRỊ TRONG HỒ CHÍ MINH LÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN ĐỂ GIẢI QUYẾT NHỮNG VẤN ĐỀ CĂN BẢN CỦA CÁCH MẠNG VIỆT NAM LÚC ĐƯƠNG THỜI CỦA NGƯỜI ................................................... 144 4.3. TÍNH CHÍNH ĐÁNG CHÍNH TRỊ TRONG HỒ CHÍ MINH LÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN ĐỂ ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM TIẾP TỤC GIẢI QUYẾT NHỮNG VẤN ĐỀ CỦA CÁCH MẠNG VIỆT NAM TRƯỚC VÀ TRONG THỜI KỲ ĐỔI MỚI .............................................................................................. 148 4.4. TÍNH CHÍNH ĐÁNG CHÍNH TRỊ TRONG HỒ CHÍ MINH LÀ CƠ SỞ ĐỂ PHÂN TÍCH, DỰ BÁO NHỮNG VẤN ĐỀ CẦN GIẢI QUYẾT CỦA CHÍNH TRỊ VIỆT NAM ĐẾN 2030, TẦM NHÌN 2045 ................................................... 157 Tiểu kết Chương 4.................................................................................................... 167 KẾT LUẬN .................................................................................................. 169 CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN CHỦ ĐỀ LUẬN ÁN ........................................................................... 173 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................... 176 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Tính chính đáng chính trị là một trong những đặc trưng cơ bản nhất của quyền lực chính trị, luôn thu hút sự quan tâm đặc biệt trong các nghiên cứu Chính trị học nói chung, nhất là ở phương Tây. Trong quan niệm truyền thống, tính chính đáng chính trị xuất phát từ vấn đề làm thế nào để một chủ thể chính trị trở thành chủ thể lãnh đạo, cầm quyền với lòng tin tưởng, sự đồng thuận và sự ủng hộ một cách tự nguyện, thậm chí tuyệt đối của người dân? Mặt khác, thực tiễn chính trị cho thấy, sự đồng thuận và ủng hộ của người dân chính là yếu tố có ý nghĩa quyết định sự tồn vong của mỗi chế độ chính trị, dù tính chất và mức độ khác nhau. Sự đồng thuận, ủng hộ này thường được hiểu là những biểu hiện và là thước đo “tính chính đáng chính trị” của các chủ thể trong việc giành, giữ và thực thi quyền lực chính trị, quyền lực nhà nước. Lịch sử cho thấy các yếu tố làm nên tính chính đáng chính trị là hết sức khác nhau trong các thời đại khác nhau. Tính chính đáng chính trị đã được đề cập và luận giải trong lịch sử tư tưởng chính trị cũng như trong văn hóa chính trị của phương Đông và phương Tây xưa nay, thậm chí dù không trực tiếp dùng thuật ngữ “tính chính đáng chính trị” thì vấn đề này vẫn luôn hiện hữu trong các tranh luận ở bất kỳ thời đại nào. Xét về thực chất, mọi sự khủng hoảng chính trị đều bắt nguồn từ sự khủng khoảng về tính chính đáng chính trị. Vì vậy, đối với các nhà hoạt động chính trị, việc xây dựng và bảo đảm tính chính đáng chính trị được coi là nền tảng căn cốt để họ tham gia vào cuộc đấu tranh giành, giữ và thực thi quyền lực chính trị, quyền lực nhà nước, bởi lẽ ai nhận được sự chấp thuận, ủng hộ của cộng đồng dân chúng tất yếu sẽ giành được thắng lợi. Xét một cách tổng thể tư tưởng Hồ Chí Minh, có thể nhận thấy cho dù Người không trực tiếp dùng thuật ngữ “tính chính đáng chính trị”, chúng ta vẫn có thể hiểu rằng Người cũng có lý luận của mình về tính chính đáng, nhất là về các yếu tố làm nên tính chính đáng chính trị. Lý luận này thể hiện trước hết qua chính các hoạt động chính trị thực tiễn của Hồ Chí Minh, tiếp đến là qua các tác phẩm của Người. Xét ở phương diện nhất định, lý luận Hồ Chí Minh phản ánh 2 trực tiếp sự khủng hoảng của tính chính đáng chính trị ở Việt Nam trong thế kỷ XIX - XX, đồng thời hướng đến xây dựng và bảo đảm tính chính đáng chính trị của một nền chính trị mới, đảm bảo tất cả quyền lực thuộc về nhân dân Việt Nam. Trong bối cảnh chính trị - xã hội Việt Nam đương thời bấy giờ, nếu như hầu hết những nhà tư tưởng, nhà yêu nước khác chủ trương tạo dựng tính chính đáng chính trị bằng cách dựa vào các nguồn lực bên ngoài như hướng Đông cầu viện Nhật Bản để cứu nước của Phan Bội Châu, hay hướng Tây học hỏi các giá trị văn minh để cải biến dần dần chế độ cai trị thực dân Pháp của Phan Chu Trinh, hoặc quy tụ sức mạnh của nông dân để tạo nghĩa quân chống Pháp như Hoàng Hoa Thám, hay dựa vào truyền thống tiếp tục tôn thờ, cổ xúy cho chế độ vương quyền để làm cơ sở tập hợp lực lượng khởi nghĩa như Phan Đình Phùng, hay thuận theo xu thế tuyệt đối hóa việc đấu tranh giai cấp, đấu tranh tư tưởng, đấu tranh nghị trường, v.v., thì Hồ Chí Minh có sự lựa chọn khác biệt độc đáo và Người đã thành công. Vậy cách tiếp cận, luận giải của Hồ Chí Minh về tính chính đáng chính trị như thế nào? Tính chính đáng chính trị trong tư tưởng Hồ Chí Minh có những nội dung gì và giá trị ra sao? Đó chính là vấn đề rất cần được quan tâm và luận giải một cách thấu đáo. Đảng ta luôn nhất quán khẳng định tư tưởng Hồ Chí Minh là một cấu phần đặc biệt quan trọng (cùng với chủ nghĩa Mác - Lênin) tạo nên nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động của Đảng. Công cuộc đổi mới, hội nhập và phát triển đất nước càng đi vào chiều sâu, càng nảy sinh nhiều vấn đề lý luận và thực tiễn mới, phức tạp đòi hỏi phải có phương thức tiếp cận và giải quyết vấn đề một cách thấu đáo và thỏa đáng. Trong bối cảnh mới, tư tưởng Hồ Chí Minh và bản thân Hồ Chí Minh luôn là mục tiêu tấn công, chống phá ráo riết và điên cuồng của các thế lực thù địch, phản động. Chúng chưa bao giờ từ bỏ dã tâm chống phá chế độ ta trên mọi phương diện, trong đó có nền tảng tư tưởng của ta. Một trong những lý do khiến chúng chống phá, xuyên tạc chính là vì sức lan tỏa và ảnh hưởng ngày càng toàn diện, sâu sắc của tư tưởng, đạo đức và phong cách Hồ Chí Minh trong thực tiễn cách mạng Việt Nam, nhất là trong thời đại mới. Xét từ phương diện khác, di sản tư tưởng Hồ Chí Minh đã được quan tâm nghiên cứu, vận dụng vào thực tiễn cách mạng Việt Nam, đặc biệt là từ những 3 năm 1990 trở lại đây, nhất là khi chúng ta đang tập trung triển khai chương trình khoa học và công nghệ đặc biệt cấp quốc gia về “Nghiên cứu, vận dụng và phát triển sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh trong công cuộc xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc thời kỳ đổi mới (giai đoạn từ năm 1986 đến nay, định hướng đến 2030 và tầm nhìn đến 2045)”. Mặc dù vậy, nhiều nội dung liên quan đến tư tưởng, lý luận chính trị trong di sản Hồ Chí Minh vẫn chưa được quan tâm đúng mức, nhất là từ góc độ tiếp cận Chính trị học. Đến nay hầu như vẫn chưa có công trình nào trực tiếp chỉ ra một cách có hệ thống và đáng tin cậy về “tính chính đáng chính trị” trong tư tưởng Hồ Chí Minh. Vì thế, việc nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn về tính chính đáng chính trị nói chung và tính chính đáng chính trị trong tư tưởng Hồ Chí Minh nói riêng có ý nghĩa hết sức thiết thực, không chỉ nhằm làm rõ những căn cứ, những nội dung và giá trị của những vấn đề chính trị then chốt được Hồ Chí Minh đề cập, luận giải mà còn góp phần thiết thực vào công cuộc củng cố, bảo vệ và phát triển nền tảng tư tưởng của Đảng ta, đồng thời giải đáp những vấn đề lý luận, thực tiễn phức tạp đặt ra từ quá trình đổi mới, hội nhập và phát triển ở nước ta trong bối cảnh mới. Chính vì lẽ trên, tác giả lựa chọn việc nghiên cứu “Tính chính đáng chính trị trong tư tưởng Hồ Chí Minh” làm Luận án Tiến sĩ Chính trị học. 2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục tiêu nghiên cứu Luận án tập trung luận giải những vấn đề lý luận, thực tiễn và nội dung, giá trị của tính chính đáng chính trị trong tư tưởng Hồ Chí Minh. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Một là: Tổng quan tình hình nghiên cứu về tính chính đáng chính trị và tính chính đáng chính trị trong tư tưởng Hồ Chí Minh. Hai là: Xây dựng khung lý thuyết phục vụ nghiên cứu đề tài với khái niệm trung tâm là “tính chính đáng chính trị trong tư tưởng Hồ Chí Minh”. Ba là: Xác định và luận giải nội dung và các yếu tố cấu trúc của tính chính đáng chính trị trong tư tưởng Hồ Chí Minh. Bốn là: Luận giải những giá trị lý luận và thực tiễn của tính chính đáng 4 chính trị trong tư tưởng Hồ Chí Minh trong sự nghiệp cách mạng của dân tộc Việt Nam, nhất là trong bối cảnh hiện nay. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Tính chính đáng chính trị trong tư tưởng Hồ Chí Minh. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: Luận án tập trung làm rõ những vấn đề lý luận chung về tính chính đáng chính trị và đi sâu tìm hiểu, luận giải những nội dung và giá trị của tính chính đáng chính trị trong tư tưởng Hồ Chí Minh. - Về thời gian: + Hệ thống quan điểm về tính chính đáng chính trị của Hồ Chí Minh thể hiện qua các bài nói, bài viết và hoạt động thực tiễn của Hồ Chí Minh, từ đầu thế kỷ XX đến khi Người qua đời năm 1969. + Giá trị của những luận giải về tính chính đáng chính trị trong tư tưởng Hồ Chí Minh đối với sự nghiệp cách mạng của dân tộc Việt Nam trong thế kỷ XX, và đối với việc giải quyết những vấn đề liên quan đến tính chính đáng trong thời đại ngày nay. - Về không gian: gắn với đời sống chính trị Việt Nam, thực tiễn chính trị thế giới thời đại Hồ Chí Minh và ý nghĩa, giá trị thực tiễn của vấn đề nghiên cứu trong bối cảnh mới. 4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu 4.1. Cơ sở lý luận Luận án được thực hiện trên cơ sở lý luận nền tảng của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam trong luận giải các vấn đề khoa học chính trị. Đồng thời, Luận án có tiếp thu chọn lọc và vận dụng một cách khoa học và sáng tạo các thành tựu nghiên cứu chính trị học trong và ngoài nước về tính chính đáng chính trị. 4.2. Phương pháp nghiên cứu Trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, Luận án sử dụng kết hợp các phương pháp chuyên ngành và liên ngành để thực hiện các 5 nhiệm vụ nghiên cứu nhằm đạt được mục tiêu nghiên cứu. Trong đó: Phương pháp hệ thống hóa được vận dụng để nghiên cứu về tư tưởng Hồ Chí Minh như một chỉnh thể, trong đó tính chính đáng chính trị trong tư tưởng Hồ Chí Minh như một bộ phận cấu thành đặc biệt quan trọng; từ việc thu thập những tri thức lý luận đa dạng, phong phú từ các nguồn tin cậy, phương pháp này giúp định hình một kết cấu mới mang tính chính thể của Luận án, luận giải các yếu tố cấu trúc của tính chính đáng chính trị nói chung, tính chính đáng chính trị trong tư tưởng Hồ Chí Minh nói riêng để thấy rõ mối quan hệ mật thiết giữa chúng và môi trường, điều kiện lịch sử cụ thể của đời sống chính trị - xã hội thời đại Hồ Chí Minh. Phương pháp kết hợp lịch sử và lôgic chủ yếu được sử dụng để luận giải quá trình hình thành và phát triển các quan điểm tính chính đáng chính trị qua các thời kỳ khác nhau và trong tư tưởng Hồ Chí Minh, từ đó chỉ ra nội dung cốt lõi trong lý luận của Hồ Chí Minh về tính chính đáng chính trị. Phương pháp phân tích và phương pháp tổng hợp được sử dụng để làm rõ những vấn đề lý luận chung, nội dung lý luận của Hồ Chí Minh về tính chính đáng chính trị. Sự kết hợp hài hòa giữa việc chia tách từng nội dung, từng ý, từng mặt cụ thể và liên kết lại trong tính chỉnh thể giúp nhận thức khái quát, đầy đủ, toàn diện và sâu sắc các phương diện tiếp cận; xây dựng các khái niệm, phạm trù và hệ thống lý luận hoàn chỉnh về tính chính đáng chính trị trong tư tưởng Hồ Chí Minh. Phương pháp so sánh chủ yếu được sử dụng để làm rõ những điểm tương đồng và khác biệt giữa lý luận về tính chính đáng chính trị trong quan niệm của phương Tây - phương Đông, trong quan niệm mácxít - ngoài mácxít và trong tư tưởng Hồ Chí Minh, từ đó rút ra những đặc điểm và giá trị của tính chính đáng chính trị trong tư tưởng Hồ Chí Minh. Phương pháp khái quát hoá - trừu tượng hoá được sử dụng để sàng lọc những yếu tố, phương diện không cơ bản, không bản chất để đi thẳng vào trọng tâm, bản chất, cốt lõi vấn đề tính chính đáng chính trị trong tư tưởng Hồ Chí Minh. Phương pháp tham vấn chuyên gia được sử dụng để thu thập và làm phong phú thêm tri thức lý luận về tính chính đáng chính trị và các nghiên cứu 6 về Hồ Chí Minh có liên quan nhằm củng cố các kỹ năng và phương pháp tiếp cận, giải quyết vấn đề trong quá trình thực hiện Luận án. 5. Những đóng góp mới về mặt khoa học của luận án Góp phần sâu sắc hơn lý luận về tính chính đáng chính trị; làm rõ những nội dung và giá trị của tính chính đáng chính trị trong tư tưởng Hồ Chí Minh, qua đó làm gia tăng tri thức về tư tưởng Hồ Chí Minh. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án Luận án góp phần bổ sung những nhận thức mới, những luận cứ khoa học về tính chính đáng chính trị trong tư tưởng Hồ Chí Minh và khẳng định những giá trị trường tồn của tư tưởng Hồ Chí Minh trong sự nghiệp cách mạng Việt Nam. Luận án góp phần thiết thực vào việc giải quyết những vấn đề liên quan đến tính chính đáng chính trị ở Việt Nam hiện nay và công cuộc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới. Luận án có thể được dùng làm tài liệu tham khảo trong nghiên cứu, giảng dạy chuyên ngành Chính trị học, các bộ môn khoa học chính trị có liên quan và trong công tác tuyên truyền về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; góp phần cung cấp những luận cứ khoa học xác đáng cho hoạt động của Đảng, Nhà nước ta và công cuộc đổi mới, hội nhập và phát triển Việt Nam thời đại mới. 7. Kết cấu của luận án Luận án được kết cấu thành 4 chương, 13 tiết, không kể phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo. 7 Chương 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN TÍNH CHÍNH ĐÁNG CHÍNH TRỊ TRONG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 1.1. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU 1.1.1. Nghiên cứu về tính chính đáng chính trị Tính chính đáng chính trị là một phạm trù cơ bản của Chính trị học, là một trong những đặc trưng cơ bản của quyền lực chính trị, được trực tiếp bàn đến nhiều nhất trong các công trình nghiên cứu của các học giả phương Tây từ thời Cận đại đến nay. Tuy nhiên, những nội hàm và ngoại diên của khái niệm này thì trước đó đã được đề cập và luận giải trong những tác phẩm nghiên cứu của các tác giả khác nhau ở cả phương Tây và phương Đông, từ thời Cổ đại, Trung đại và thời kỳ Khai sáng. Chẳng hạn, khi bàn về vấn đề làm thế nào để ổn định được trật tự xã hội, giải tỏa những bất đồng, mâu thuẫn, xung đột trong xã hội và thiết lập một chế độ cai trị được sự thừa nhận, ủng hộ rộng rãi của người dân hay bàn về việc xây dựng hình ảnh một chủ thể cầm quyền tốt đẹp; bàn về phương thức, nghệ thuật cầm quyền hay cách thức tổ chức và thực thi quyền lực đảm bảo hiệu lực, hiệu quả có thể đáp ứng tốt những đòi hỏi của thực tiễn chính trị và thỏa mãn được ý chí, nguyện vọng của người dân, được nhân dân tin tưởng, yêu mến, ủng hộ, suy tôn, thì câu trả lời có thể được tìm thấy trong cách luận giải của các nhà tư tưởng nổi tiếng như Khổng Tử, Lão Tử, Hàn Phi Tử,Tôn Trung Sơn, v.v. ở phương Đông; cũng như của những nhà tư tưởng Xenophon, Plato, Aristotle,Thomas Hobbes, John Locke, Montesqiueu, Rousseau, v.v. ở phương Tây, và trong lý luận của các nhà kinh điển như C.Mác, Ph.Ăngghen, V.I.Lênin,... Xét ở phương diện nhất định, tư tưởng chính trị của các nhà tư tưởng lớn ấy dù ở phương Đông hay phương Tây, dù ở các thời đại khác nhau, những bối cảnh lịch sử cụ thể khác nhau, song đều đã đề cập đến những mầm mống nội dung của vấn đề tính chính đáng nói chung và tính chính đáng chính trị nói riêng. Từ thời Cận hiện đại đến nay, có rất nhiều nhà tư tưởng, nhiều học giả khác nhau trực tiếp bàn về tính chính đáng chính trị từ nhiều phương diện khác nhau, đáng chú ý hơn cả là những công trình tiêu biểu như sau: Các tác phẩm chính như: The Protestant Ethic and Spirit of Capitalism 8 (Đạo đức Tin Lành và Tinh thần của Chủ nghĩa tư bản) [249], Politics As a Vocation (Chính trị là một nghề) [250], The Theory of the Social and Economic Organization (Lý thuyết về Tổ chức Kinh tế và Xã hội) [251], Economy and Society (Kinh tế và Xã hội) [253] của Max Weber (1864-1920), vốn được coi là những công trình mang tính khởi đầu đề cập và luận giải một cách căn bản về tính chính đáng chính trị nói chung, tính chính đáng của nhà nước, tính chính đáng của nhà cầm quyền nói riêng, gắn với thực tiễn bối cảnh chính trị xã hội phương Tây thế kỷ XX. Qua các công trình này, Weber chỉ ra rằng niềm tin vào tính hợp pháp của một hệ thống chính trị