Luận văn Các yếu tố ảnh hưởng đến ý định khởi nghiệp của sinh viên ngành Công nghệ thông tin tại thành phố Hồ Chí Minh

i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng luận văn “Các yếu tố ảnh hưởng đến ý định khởi nghiệp của sinh viên ngành Công nghệ thông tin tại thành phố Hồ Chí Minh” là bài nghiên cứu của riêng tôi. Những số liệu được trích dẫn, sử dụng trong luận văn là trung thực được chỉ rõ nguồn trích dẫn. Luận văn này chưa bao giờ được nộp để nhận bất kỳ bằng cấp nào tại trường đại học hoặc cơ sở đào tạo khác. TP. Hồ Chí Minh, năm 2018 Tác giả Ngô Thị Mỵ Châu ii LỜI CẢM ƠN Luận văn thạc sĩ chuyên ngành quản trị kinh doanh với đề tài “Các yếu tố ảnh hưởng đến ý định khởi nghiệp của sinh viên ngành Công nghệ thông tin tại thành phố Hồ Chí Minh” là kết quả quá trình cố gắng không ngừng của bản thân và nhận được sự giúp đỡ, động viên khích lệ của các Thầy Cô, bạn bè, đồng nghiệp và gia đình. Qua trang viết này, tác giả xin gửi lời cảm ơn chân thành đến những người đã luôn đồng hành, giúp đỡ tôi trong thời gian học tập - nghiên cứu khoa học vừa qua. Trước tiên, tôi xin kính trọng cảm ơn thầy giáo PGS.TS Nguyễn Minh Hà đã trực tiếp tận tình hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu để hoàn thành luận văn này. Tôi cũng xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu trường, quý Thầy Cô khoa Đào tạo Sau đại học, quý Thầy Cô giảng viên trường Đại học Ngoại Ngữ Tin Học TP. Hồ Chí Minh đã tổ chức, truyền đạt những kiến thức bổ ích, tạo điều kiện tốt nhất cho tôi trong quá trình học tập tại trường. Xin cảm ơn các em sinh viên đã giúp tôi hoàn thành việc thu thập dữ liệu nghiên cứu cho luận văn. Cuối cùng, xin chân thành cảm ơn quý bạn bè, đồng nghiệp, những người thân yêu đã luôn động viên, chia sẻ, hết lòng hỗ trợ tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện luận văn này. iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU AB : (Attitude Toward Behavior) Thái độ cá nhân BI : (Behavior Intention) Ý định hành vi CFA : (Confirmatory Factor Analysis) Phương pháp phân tích nhân tố khẳng định CNTT : (Information Technology) Công nghệ thông tin DV : (Dependent Variable) Biến phụ thuộc ĐH : (University) Đại học EFA : (Exploratory Factor Analysis) Phương pháp phân tích nhân tố khám phá IT : (Intention) Ý định IV : (Independent Variable) Biến độc lập KMO : (Kaiser-Meyer-Olkin) Chỉ số xem xét sự thích hợp của EFA KNKD : (Startup) Khởi nghiệp kinh doanh ML : (Maximum Likelihood) Phương pháp ước lượng tối ưu PBC : (Perceived Behavirol Control) Nhận thức kiểm soát hành vi PT : (Personality Traits) Đặc điểm tính cách SEE : (Shapero’s Entrepreneurial Event model) Mô hình các sự kiện kinh doanh SME : (Small and Medium Enterprises) Doanh nghiệp vừa và nhỏ SN : (Subjective Norms) Chuẩn chủ quan SPSS : (Statistical Package for Social Science ) Phần mềm SPSS phân tích dữ liệu SV : (Student) Sinh viên TRA : (Theory of Reasoned Action) Thuyết hành động hợp lý TPB : (Theory of Planned Behavior) Thuyết hành vi dự định TP. HCM : (Ho Chi Minh City) Thành phố Hồ Chí Minh iv DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1. Bảng tổng hợp kết quả các nghiên cứu trước .................................................. 19 Bảng 3.1. Thang đo Hỗ trợ khởi nghiệp .......................................................................... 30 Bảng 3.2. Thang đo về Nhận thức tính khả thi ................................................................ 30 Bảng 3.3. Thang đo Môi trường giáo dục tinh thần khởi nghiệp .................................... 31 Bảng 3.4. Thang đo Đặc điểm tính cách .......................................................................... 31 Bảng 3.5. Thang đo Tiếp cận tài chính ............................................................................ 32 Bảng 3.6. Thang đo Thái độ đối với hành vi khởi nghiệp ............................................... 32 Bảng 3.7. Thang đo về Ý định khởi nghiệp trong lĩnh vực CNTT .................................. 33 Bảng 3.8. Kích cỡ mẫu nghiên cứu cho từng đơn vị ....................................................... 34 Bảng 3.9. Kết quả đánh giá độ tin cậy thang đo sơ bộ bằng Cronbach’s Alpha ............. 39 Bảng 3.10. Kết quả đánh giá độ tin cậy thang đo sơ bộ bằng Cronbach’s Alpha (tiếp theo) ......................................................................................................................... 40 Bảng 4.1. Kết quả đánh giá độ tin cậy thang đo Hỗ trợ khởi nghiệp .............................. 44 Bảng 4.2. Kết quả đánh giá độ tin cậy thang đo Nhận thức tính khả thi ......................... 44 Bảng 4.3. Kết quả đánh giá độ tin cậy thang đo Môi trường giáo dục tinh thần khởi nghiệp ...................................................................................................................... 45 Bảng 4.4. Kết quả đánh giá độ tin cậy thang đo Đặc điểm tính cách .............................. 46 Bảng 4.5. Kết quả đánh giá độ tin cậy thang đo Tiếp cận tài chính ................................ 46 Bảng 4.6. Kết quả đánh giá độ tin cậy thang đo Thái độ đối với hành vi khởi nghiệp ... 47 Bảng 4.7. Kết quả đánh giá độ tin cậy thang đo Ý định khởi nghiệp trong lĩnh vực CNTT ............................................................................................................................... 48 Bảng 4.8. Kết quả kiểm định KMO và Bartlett các biến độc lập .................................... 48 Bảng 4.9. Kết quả phân tích nhân tố khám phá ............................................................... 49 Bảng 4.10. Các biến độc lập của mô hình hồi quy .......................................................... 50 Bảng 4.11. Kiểm định KMO và Bartlett-thang đo Ý định khởi nghiệp trong lĩnh vực CNTT ........................................................................................................................ 51 Bảng 4.12. Kết quả phân tích nhân tố-thang đo Ý định khởi nghiệp trong lĩnh vực CNTT ............................................................................................................................... 51 Bảng 4.13. Kết quả phân tích tương quan ....................................................................... 52 v Bảng 4.14. Mức độ giải thích của mô hình ...................................................................... 53 Bảng 4.15. Mức độ phù hợp của mô hình: Phân tích phương sai ANOVA .................... 54 Bảng 4.16. Thống kê phân tích các hệ số hồi quy ........................................................... 57 Bảng 4.17. Tổng hợp kết quả kiểm định các giả thuyết nghiên cứu ............................... 58 Bảng 4.18. Thống kê mô tả theo Giới tính ...................................................................... 61 Bảng 4.19. Bảng kiểm định T-test mẫu độc lập với Giới tính ......................................... 62 Bảng 4.20. Thống kê mô tả theo bậc học ........................................................................ 63 Bảng 4.21. Bảng kiểm định T-test mẫu độc lập với bậc học ........................................... 63 Bảng 4.22. Bảng kiểm định sự đồng nhất của phương sai đối với trường đào tạo.......... 64 Bảng 4.23. Bảng kiểm định Anova đối với trường đào tạo ............................................. 64 Bảng 5.1. Thống kê mô tả yếu tố Nhận thức tính khả thi ................................................ 67 Bảng 5.2. Thống kê mô tả yếu tố Môi trường giáo dục tinh thần khởi nghiệp ............... 68 Bảng 5.3. Thống kê mô tả yếu tố Đặc điểm tính cách ..................................................... 69 Bảng 5.4. Thống kê mô tả yếu tố Hỗ trợ khởi nghiệp ..................................................... 70 Bảng 5.5. Thống kê mô tả yếu tố Thái độ với hành vi khởi nghiệp ................................ 71 Bảng 5.6. Thống kê mô tả yếu tố Tiếp cận tài chính ....................................................... 72 vi DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ VÀ HÌNH VẼ Hình 2.1. Thuyết hành vi dự định TPB ........................................................................... 10 Hình 2.2. Thuyết sự kiện khởi nghiệp – SEE .................................................................. 12 Hình 2.3. Mô hình ý định khởi nghiệp của sinh viên đại học tại Canada ....................... 14 Hình 2.4. Mô hình các yếu tố ảnh hưởng đến ý định của sinh viên Đại học bách khoa Kumasi khởi nghiệp trong tương lai ................................................................................ 15 Hình 2.5. Mô hình nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến ý định khởi nghiệp của sinh viên ngành kỹ thuật tại trường Đại học Kuala Lumpur ................................................... 16 Hình 2.6. Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến ý định khởi nghiệp của sinh viên ngành công nghệ thông tin tại Học viện công nghệ thông tin và trường Đại học Kuala Lumpur .......................................................................................................................................... 16 Hình 2.7. Mô hình các yếu tố tác động đến tiềm năng khởi nghiệp của sinh viên trường Đại học Bách khoa thành phố Hồ Chí Minh.................................................................... 17 Hình 2.8. Mô hình các yếu tố ảnh hưởng đến ý định khởi nghiệp của sinh viên khối ngành kinh tế tại TP.HCM .......................................................................................................... 18 Hình 2.9. Mô hình ý định khởi nghiệp kinh doanh của của sinh viên trường ĐH Kỹ thuật Công nghệ Cần Thơ ......................................................................................................... 18 Hình 2.10. Mô hình đề xuất nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến ý định khởi nghiệp của sinh viên ngành công nghệ thông tin tại TP.HCM. ......................................................... 25 Hình 3.1. Quy trình nghiên cứu ....................................................................................... 27 Hình 4.1. Mô tả mẫu theo giới tính .................................................................................. 41 Hình 4.2. Mô tả mẫu theo bậc học ................................................................................... 42 Hình 4.3. Mô tả mẫu theo trường đào tạo ........................................................................ 43 Hình 4.4. Biểu đồ tần số của phần dư chuẩn hóa ............................................................ 54 Hình 4.5. Biểu đồ tần số P – P ......................................................................................... 55 Hình 4.6. Đồ thị phân tán ................................................................................................. 56 Hình 4.7. Mô hình kết quả nghiên cứu ........................................................................... 59 vii MỤC LỤC Lời cam đoan ................................................................................................................... i Lời cảm ơn ....................................................................................................................... ii Danh mục các từ viết tắt và ký hiệu................................................................................. iii Danh mục các bảng biểu .................................................................................................. v Danh mục các hình vẽ và đồ thị ....................................................................................... vi Mục lục ............................................................................................................................ vii Tóm tắt luận văn .............................................................................................................. x CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU VỀ NGHIÊN CỨU ......................................................... 1 1.1. Lý do nghiên cứu ................................................................................................. 1 1.2. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................................ 3 1.2.1. Mục tiêu chung .......................................................................................... 3 1.2.2. Mục tiêu cụ thể .......................................................................................... 3 1.3. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................. 3 1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ....................................................................... 3 1.5. Phương pháp nghiên cứu ..................................................................................... 4 1.6. Ý nghĩa của nghiên cứu ....................................................................................... 4 1.7. Kết cấu của nghiên cứu ....................................................................................... 5 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU ....................... 6 2.1. Tổng quan về khởi nghiệp trong lĩnh vực CNTT tại TP.HCM ........................... 6 2.2. Các khái niệm chung ........................................................................................... 8 2.2.1. Khái niệm về Công nghệ thông tin ........................................................... 8 2.2.2. Khái niệm về Khởi nghiệp kinh doanh ..................................................... 8 2.3.3. Khái niệm Ý định khởi nghiệp .................................................................. 9 2.3. Các lý thuyết nghiên cứu ..................................................................................... 10 2.3.1. Thuyết hành vi dự định (Theory of Planned Behavior – TPB) ................. 10 2.3.2. Lý thuyết sự kiện khởi nghiệp (The Entrepreneurial Event – SEE) ......... 11 2.4. Các công trình nghiên cứu liên quan ................................................................... 14 2.4.1. Các nghiên cứu trước ở nước ngoài .......................................................... 14 2.4.2. Các nghiên cứu trước ở trong nước ........................................................... 17 2.5. Mô hình nghiên cứu đề xuất và giả thuyết nghiên cứu ....................................... 20 viii 2.5.1. Các giả thuyết nghiên cứu ......................................................................... 21 2.5.2. Mô hình nghiên cứu được đề xuất ............................................................. 26 Tóm tắt chương 2 ............................................................................................................. 27 CHƯƠNG 3: THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU ................................................................... 27 3.1. Quy trình nghiên cứu ........................................................................................... 27 3.2. Phương pháp nghiên cứu ..................................................................................... 28 3.2.1. Phương pháp nghiên cứu định tính .......................................................... 28 3.2.2. Phương pháp nghiên cứu định lượng ....................................................... 28 3.3. Diễn đạt và mã hóa thang đo ............................................................................... 29 3.4. Mô tả dữ liệu nghiên cứu .................................................................................... 33 3.4.1. Phương pháp chọn mẫu............................................................................ 33 3.4.2. Phương pháp xử lý số liệu ....................................................................... 35 Tóm tắt chương 3 ............................................................................................................. 38 CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN .................................... 39 4.1. Kết quả nghiên cứu định lượng sơ bộ ................................................................. 39 4.2. Thống kê mô tả dữ liệu ....................................................................................... 41 4.2.1. Kết quả thông kê mô tả về giới tính ......................................................... 41 4.2.2. Kết quả thông kê mô tả về bậc học .......................................................... 42 4.2.3. Kết quả thông kê mô tả về trường đào tạo ............................................... 42 4.3. Đánh giá độ tin cậy của thang đo ........................................................................ 43 4.3.1. Đánh giá thang đo bằng hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha ........................ 43 4.3.2. Phân tích nhân tố khám phá EFA ............................................................ 48 4.4. Phân tích tương quan và hồi quy ......................................................................... 52 4.4.1. Phân tích tương quan ............................................................................... 52 4.4.2. Phân tích hồi quy ..................................................................................... 53 4.5. Thảo luận kết quả nghiên cứu ............................................................................. 59 4.6. Kiểm định sự khác biệt ....................................................................................... 61 4.5.1. Kiểm định Ý định khởi nghiệp của sinh viên ngành CNTT tại TP.HCM. theo giới tính ...................................................................................................... 61 4.5.2. Kiểm định Ý định khởi nghiệp của sinh viên ngành CNTT tại TP.HCM. theo trường đào tạo ............................................................................................ 62 Tóm tắt chương 4 ............................................................................................................. 65 ix CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT HÀM Ý QUẢN TRỊ ................................ 66 5.1. Kết luận ............................................................................................................... 66 5.2. Đề xuất hàm ý quản trị ........................................................................................ 67 5.2.1. Nhóm yếu tố “Nhận thức tính khả thi” .................................................... 68 5.2.2. Nhóm yếu tố “Môi trường giáo dục tinh thần khởi nghiệp” .................... 68 5.2.3. Nhóm yếu tố “Đặc điểm tính cách” ......................................................... 69 5.2.4. Nhóm yếu tố “Hỗ trợ khởi nghiệp” ......................................................... 70 5.2.5. Nhóm yếu tố “Thái độ với hành vi khởi nghiệp” .................................... 71 5.2.6. Nhóm yếu tố “Tiếp cận tài chính” ........................................................... 72 5.3. Các hạn chế của nghiên cứu và hướng nghiên cứu tiếp theo .............................. 73 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................. 74 PHỤ LỤC x TÓM TẮT LUẬN VĂN Luận văn “Các yếu tố ảnh hưởng đến ý định khởi nghiệp của sinh viên ngành CNTT tại TP.HCM.” được thực hiện nhằm đánh giá các yếu tố tác động đến ý định khởi nghiệp của sinh viên ngành CNTT tại TP.HCM.. Dựa trên cơ sở lý thuyết về ý định khởi nghiệp, kết hợp với nghiên cứu định tính tác giả đã xác định gồm 06 biến độc lập: (1) Hỗ trợ khởi nghiệp, (2) Nhận thức tính khả thi, (3) Môi trường giáo dục tinh thần khởi nghiệp, (4) Đặc điểm tính cách, (5) Tiếp cận tài chính, (6) Thái độ đối với hành vi kinh doanh và biến phụ thuộc là Ý định khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ thông tin. Tác giả sử dụng phương pháp hỗn hợp bao gồm phương pháp nghiên cứu định tính và nghiên cứu định lượng để thực hiện nghiên cứu này. Nghiên cứu định tính nhằm làm rõ ý nghĩa, xác nhận, hiệu chỉnh, bổ sung các biến quan sát đo lường các khái niệm trong mô hình nghiên cứu lý thuyết. Nghiên cứu định lượng được thực hiện với mẫu gồm 424 sinh viên CNTT năm cuối tại các trường Đại học tại TP.HCM, thông qua phiếu khảo sát ý kiến để đánh giá thang đo và đánh giá sự phù hợp của mô hình nghiên cứu. Kết quả p