Luận văn Đa dạng hóa danh mục đầu tư, giảm thiểu rủi ro trong đầu tư chứng khoán tại Việt Nam

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐA DẠNG HÓA DANH MỤC ĐẦU TƯ, GIẢM THIỂU RỦI RO TRONG ĐẦU TƯ CHỨNG KHOÁN TẠI VIỆT NAM Giáo viên hướng dẫn: Sinh viên thực hiện TS. TRƯƠNG ĐÔNG LỘC PHẠM ĐỨC AN Mã số SV: 4043193 Lớp: Kế toán khóa 30 Cần Thơ – 05/2008 Đa dạng hóa danh mục đầu tư, giảm thiểu rủi ro trong đầu tư chứng khoán tại Việt Nam i LỜI CẢM TẠ ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ Vấn đề tôi nghiên cứu trong Luận văn này là tương đối mới mẻ, do vậy trong quá trình làm đã gặp phải khá nhiều khó khăn mà nếu không có sự hướng dẫn và quan tâm tận tình của thầy Trương Đông Lộc là giáo viên hướng dẫn của tôi cùng những kiến thức hữu ích mà các thầy cô trong Trường Đại học Cần Thơ đã truyền đạt, thì Luận văn này có lẽ đã không thể hoàn thành. Vì vậy tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến thầy Trương Đông Lộc, và tập thể quí thầy cô Trường Đại học Cần Thơ những người đã truyền đạt tất cả những kiến thức quý báu của mình cho học trò không phải do bổn phận hay trách nhiệm mà là lòng nhiệt tâm và ước muốn cho một tương lai tốt đẹp hơn! Ngày 21 tháng 05 năm 2008 Sinh viên thực hiện (ký và ghi họ tên) PHẠM ĐỨC AN Đa dạng hóa danh mục đầu tư, giảm thiểu rủi ro trong đầu tư chứng khoán tại Việt Nam ii LỜI CAM ĐOAN ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ Tôi cam đoan rằng đề tài này là do chính tôi thực hiện, các số liệu thu thập và kết quả phân tích trong đề tài là trung thực, đề tài không phải là bản copy của bất kỳ đề tài nghiên cứu khoa học nào. Ngày 21 tháng 05 năm 2008 Sinh viên thực hiện (ký và ghi họ tên) PHẠM ĐỨC AN Đa dạng hóa danh mục đầu tư, giảm thiểu rủi ro trong đầu tư chứng khoán tại Việt Nam iii NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ Ngày …. tháng …. năm … Thủ trưởng đơn vị (ký tên và đóng dấu) Đa dạng hóa danh mục đầu tư, giảm thiểu rủi ro trong đầu tư chứng khoán tại Việt Nam iv NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... Ngày …. tháng …. năm … Giáo viên hướng dẫn (ký và ghi họ tên) Đa dạng hóa danh mục đầu tư, giảm thiểu rủi ro trong đầu tư chứng khoán tại Việt Nam v NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... ......................................................................................................................... Ngày …. tháng …. năm … Giáo viên phản biện (ký và ghi họ tên) Đa dạng hóa danh mục đầu tư, giảm thiểu rủi ro trong đầu tư chứng khoán tại Việt Nam vi MỤC LỤC Trang Chương 1:GIỚI THIỆU 1.1 Đặt vấn đề nghiên cứu............................................................................. 1 1.1.1. Sự cần thiết của nghiên cứu ............................................................ 1 1.1.2. Căn cứ khoa học và thực tiễn.......................................................... 2 1.2 Mục tiêu nghiên cứu................................................................................ 5 1.2.1. Mục tiêu chính ............................................................................... 5 1.2.2 Mục tiêu cụ thể................................................................................. 5 1.3. Các giả thuyết cần kiểm định và câu hỏi nghên cứu.............................. 5 1.3.1. Giả thuyết cần kiểm định ................................................................ 5 1.3.2. Câu hỏi nghiên cứu ......................................................................... 5 1.4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu ................................................................. 5 1.4.1. Không gian nghiên cứu ................................................................... 5 1.4.2. Giai đoạn nghiên cứu ...................................................................... 6 1.4.3. Đối tượng nghiên cứu ..................................................................... 6 Chương 2: PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. Phương pháp luận................................................................................... 7 2.1.1.Cơ sở lý thuyết của việc đa dạng hóa .............................................. 7 2.1.2. Cách thưc đo lường hiệu quả của việc đa dạng hóa........................ 9 2.2 Phương pháp nghiên cứu....................................................................... 14 2.2.1. Phương pháp thu thập số liệu........................................................ 14 2.2.2. Phương pháp phân tích số liệu ...................................................... 15 Chương 3: SƠ LƯỢC VỀ THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM 3.1. Thị trường chứng khoán Việt Nam- Một thị trường non trẻ ................ 17 3.2. Thị trường chứng khoán Việt Nam- Một thị trường đầy rủi ro............ 20 3.2.1. Rủi ro từ bản thân thị trường......................................................... 20 Đa dạng hóa danh mục đầu tư, giảm thiểu rủi ro trong đầu tư chứng khoán tại Việt Nam vii 3.2.2. Rủi ro từ cách điều hành của các cơ quan có thẩm quyền............ 21 Chương 4: PHÂN TÍCH VÀ ĐÁNH GIÁ SỰ SUY GIẢM RỦI RO DO ĐA DẠNG HÓA 4.1 Phân tích chung ..................................................................................... 25 4.1.1. Thị trường chứng khoán Việt Nam trong giai đoạn nghiên cứu... 25 4.1.2. Phân tích ảnh hưởng của việc gia tăng kích cỡ danh mục đến rủi ro ở các giai đoạn khác nhau. .......................................................................... 26 4.1.3. Ảnh hưởng của việc gia tăng kích cỡ danh mục đến lợi nhuận.... 29 4.2. Tiến hành kiểm định các giá trị nhận được .......................................... 36 4.3 Thiết lập hàm hồi quy về mối quan hệ giữa độ lệch chuẩn của danh mục và danh mục và danh mục kích cỡ n........................................................ 37 Chương 5: MỘT SỐ HẠN CHẾ VÀ SAI SÓT ........................................... 39 Chương 6: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 6.1 Kết luận ................................................................................................. 45 6.2 Đề xuất cho các nghiên cứu tiếp theo TÀI LIỆU THAM KHẢO: ........................................................................... 48 PHỤ LỤC Phụ lục 1: Diễn biến tỉ suất giá chứng khoán tính theo tháng từ ngày 01/01/2007 đến ngày 31/03/2008 .................................................................... 49 Phụ lục 2: Biểu đồ phân bố tỉ suất lợi nhuận và rủi ro của danh mục một chứng khoán ở các giai đoạn ........................................................................... 62 Phụ lục 3: Bảng các kết quả kiểm định ...................................................... 65 Đa dạng hóa danh mục đầu tư, giảm thiểu rủi ro trong đầu tư chứng khoán tại Việt Nam viii DANH MỤC BIỂU BẢNG Trang Bảng 2.1: Minh họa phương pháp tính lợi nhuận theo REA....................... 13 Bảng 3.1: Quy mô sàn giao dịch chứng khoán Tp Hồ Chí Minh đến hết ngày 31/12/2006 .............................................................................................. 17 Bảng 3.2: Các quỹ đầu tư vào Việt Nam thành lập năm 2007.................... 19 Bảng 4.1 Phân bố trung bình rủi ro tổng thể trong 5 giai đoạn................... 26 Bảng 4.2: Tỉ lệ độ lệch chuẩn của các loại danh mục so với danh mục thị trường............................................................................................................... 27 Bảng 4.3: Tỉ lệ rủi ro của các danh mục so với danh mục toàn thị trường (Tính theo tháng) ............................................................................................. 27 Bảng 4.4: Tỉ lệ suy giảm của rủi ro trên mỗi chứng khoán được thêm vào danh mục.......................................................................................................... 28 Bảng 4.5: Lợi ích biên của sự suy giảm độ lệch chuẩn............................... 29 Bảng 4.6: Tỉ suất lợi nhuận bình quân trong 5 giai đoạn ............................ 30 Bảng 4.7: Hệ số nhân lợi nhuận bình quân tính theo tháng (phương pháp REA) ................................................................................................................ 34 Bảng 4.8: Phân hạng.................................................................................... 36 Bảng 4.9: Giá trị thống kê ........................................................................... 36 Bảng 4.10: Các giá trị thống kê của hàm hồi quy ....................................... 37 Bảng 5.1: Độ lệch chuẩn của danh mục khả dĩ ở các kích khác nhau theo tháng trong thời gian xem xét 01/01/2007 đến 31/03/2008............................ 41 Đa dạng hóa danh mục đầu tư, giảm thiểu rủi ro trong đầu tư chứng khoán tại Việt Nam ix DANH MỤC HÌNH Trang Biểu đồ 2.1: Mối liên hệ giữa việc gia tăng kích cỡ danh mục (n) và sự suy giảm rủi ro (Phương sai - 2Pσ )........................................................... 9 Biểu đồ 3.1: Diễn biến VN-Index và khối lượng giao dịch tại Sàn Tp Hồ Chí Minh từ ngày 01/01/2006 đến ngày 16/04/2008....................................... 18 Biểu đồ 3.2 : Diễn biến Hastc-Index và khối lượng giao dịch tại Sàn Hà Nội từ ngày 24/05/2006 đến ngày 16/04/2008. ............................................... 18 Biểu đồ 4.1: Diễn biến của Hastc-Index từ 01/01/2007 đến 31/03/2008.... 25 Biểu đồ 4.2: Diễn biễn của VN-Index từ 01/01/2007 đến 31/03/2008. ...... 25 Biểu đồ 4.3: Sự phân bố của độ lệch chuẩn và tỉ suất lợi nhuận của danh mục 1 chứng khoán.......................................................................................... 31 Biểu đồ 4.4: Sự phân bố của độ lệch chuẩn và tỉ suất lợi nhuận của danh mục 4 chứng khoán.......................................................................................... 31 Biểu đồ 4.5: Sự phân bố của độ lệch chuẩn và tỉ suất lợi nhuận của danh mục 8 chứng khoán.......................................................................................... 32 Biểu đồ 4.6: Sự phân bố của độ lệch chuẩn và tỉ suất lợi nhuận của danh mục 16 chứng khoán........................................................................................ 32 Biểu đồ 4.7: Sự phân bố của độ lệch chuẩn và tỉ suất lợi nhuận của danh mục 32 chứng khoán........................................................................................ 33 Biểu đồ 4.8: Sự phân bố của độ lệch chuẩn và tỉ suất lợi nhuận của các kích cỡ danh mục trong 15 tháng..................................................................... 35 Biểu đồ 5.1: Tỉ trọng giá trị thị trường của các chứng khoán niêm yết trên sàn Hà Nội ................................................................................................ 42 Biểu đồ 5.2: Tỉ trọng giá trị thị trường của các chứng khoán niêm yết trên sàn Tp Hồ Chí Minh. ................................................................................ 42 Đa dạng hóa danh mục đầu tư, giảm thiểu rủi ro trong đầu tư chứng khoán tại Việt Nam x TÓM TẮT Mục tiêu của luận văn này là nghiên cứu mối quan hệ giữa việc gia tăng kích cỡ danh mục và sự suy giảm của rủi ro. Bằng việc so sánh rủi ro của các kích cỡ danh mục khác nhau và giữa các giai đoạn khác nhau, luận văn này đã chứng minh được bằng việc gia tăng kích cỡ danh mục rủi ro có thể giảm xuống đáng kể, nhờ việc phân tán rủi ro phi hệ thống. Kết luận cuối cùng được rút ra là với một danh mục đầu tư chỉ cần có từ 8 đến 16 chứng khoán, chúng ta có thể loại bỏ được từ 80% đến 90% rủi ro phi hệ thống ra khỏi rủi ro tổng thể. Đa dạng hóa danh mục đầu tư, giảm thiểu rủi ro trong đầu tư chứng khoán tại Việt Nam GVHD: TS. TRƯƠNG ĐÔNG LỘC Trang 1 SVTH: PHẠM ĐỨC AN CHƯƠNG 1 GIỚI THIỆU 1.1. ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU: 1.1.1. Sự cần thiết nghiên cứu “Khi đầu tư chúng khoán, làm sao để có được lợi nhuận nhưng đồng thời vẫn giảm rủi ro xuống một mức chấp nhận được?”. Có nhiều cách khác nhau chẳng hạn như đầu tư vào các công ty có chỉ số tài chính tốt, báo cáo thường niên dự báo một tương đầy triển vọng hay đơn giản hơn là đầu tư vào những công ty lớn có tên tuổi trên thị trường, hoặc đầu tư vào những ngành những lĩnh vực mà mình nắm rõ…Nhưng điều đó cũng không có gì đảm bảo là vào một ngày đẹp trời nào đó bạn thức dậy, đọc báo và thấy rằng công ty mà mình mua cổ phiếu đã bị phá sản, còn bản báo cáo tài chính với các chỉ số đạt chất lượng AAA của họ chỉ là một mánh khóe kế toán đơn giản nào đó. “Làm sao để tránh được điều này?”. Người xưa đã có câu “Đừng bao giờ đặt tất cả trứng đã mua vào cùng một rổ”- Đa dạng hóa danh mục đầu tư chính là cách tự bảo hiểm tốt nhất. Có thể buổi sáng đó, bạn vẫn buồn vì công ty của mình đã bị phá sản, xong ít ra các công ty khác trong danh mục đầu tư của bạn vẫn còn đó. Vậy đa dạng hóa danh mục đầu tư là như thế nào? Đơn giản chỉ là gia tăng số loại cổ phiếu nắm giữ? Nếu vậy, bao nhiêu là đủ ? Có người nói trong danh mục chỉ cần 10 đến 20 loại cổ phiếu khác nhau là được, có người lại nói là từ 30 trở lên, lại có người bảo rằng càng nhiều càng tốt. Điều này thực tế đúng là dựa trên quan điểm của từng cá nhân, nhưng có một điều mà chắc hẳn mọi người ai cũng phải đồng ý. Đó là việc đa dạng hóa phải cân bằng giữa lợi ích từ việc giảm thiểu rủi ro mà danh mục đầu tư mang lại và chi phí tăng thêm do hệ quả của việc đa dạng hóa. Nếu không đơn thuần bạn chỉ cần đơn giản là mua tất cả các loại cổ phiếu đang niêm yết trên 2 sàn Hà Nội và Tp Hồ Chí Minh là xong! Đa dạng hóa danh mục đầu tư, giảm thiểu rủi ro trong đầu tư chứng khoán tại Việt Nam GVHD: TS. TRƯƠNG ĐÔNG LỘC Trang 2 SVTH: PHẠM ĐỨC AN Thị trường chứng khoán Việt Nam từ đầu năm đến nay (15/04/2008), do bị tác động từ tình hình kinh tế thế giới lên diễn biến rất phức tạp, chỉ số Vn-Index và Hastc-Index ở 2 sàn Tp Hồ Chí Minh và Hà Nội đã mất hơn 50% số điểm chỉ trong vòng chưa đầy năm tháng. Nhắc đến điều này để thấy rằng việc đa dạng hóa là cần thiết, không phải do tình hình thị trường đang có nhiều biến diễn phức tạp mà ngay cả khi thị trường tăng trưởng liên tục và ổn định thì đa dạng hóa cũng không bao giờ là thừa. Bởi vì bạn không thể đoán định được những điều bất ngờ xảy ra đối với công ty mà mình mua cổ phiếu. Vậy ở thị trường chứng khoán Việt Nam, việc đa dạng hóa mang lại