Luận văn Đặc điểm địa hóa đá mẹ của một số giếng khoan thuộc bồn trũng cửu long

MUÏC LUÏC LÔØI NOÙI ÑAÀU: Boàn truõng Cöûu Long laø moät beå traàm tích ñöôïc xeáp vaøo loaïi coù tieàm naêng daàu khí lôùn nhaát nöôùc ta ñang ñöôïc khai thaùc haøng nghìn taán daàu moãi naêm, mang laïi nhieàu lôïi ích kinh teá cho ñaát nöôùc ta. Beâân caïnh coâng taùc nghieân cöùu caáu truùc ñaëc ñieåm ñòa chaát, khaûo saùt ñòa vaät lyù, thaêm doø ñòa chaán vv... thì vieäc nghieân cöùu, phaân tích ñaù meï giuùp cho coâng taùc thaêm doø coù hieäu quaû hôn vaø giaûm thieåu ruûi ro. Noù cho pheùp nghieân cöùu ñieàu kieän tích luõy, ñoä tröôûng thaønh cuûa vaät chaát höõu cô sinh ra daàu khí, cuõng nhö höôùng di cö cuûa daàu khí. Ñöôïc söï ñoàng yù cuûa boä moân Ñòa chaát Daàu khí tröôøng ÑH Khoa Hoïc Töï Nhieân, taùc giaû quyeát ñònh choïn ñeà taøi cho tieåu luaän toát nghieäp cuûa mình laø: “ÑAËC ÑIEÅM ÑÒA HOÙA ÑAÙ MEÏ CUÛA MOÄT SOÁ GIEÁNG KHOAN THUOÄC BOÀN TRUÕNG CÖÛU LONG”. Luaän vaên goàm 4 chöông, ñöôïc chia laøm 2 phaàn lôùn: Chöông I-II: Phaàn toång quan Chöông III-IV: Phaàn chuyeân ñeà Do thôøi gian thöïc hiện haïn cheá, nguoàn taøi lieäu thu thaäp chöa ñaày ñuû cuøng vôùi söï hieån bieát haïn heïp cuûa moät sinh vieân neân tieåu luaän khoâng theå traùnh khoûi nhöõng thieáu soùt. Taùc giaû raát mong nhaän ñöôïc söï ñoùng goùp yù kieán cuûa Thaày coâ vaø baïn beø. Em xin chaân thaønh caûm ôn coâ Buøi Thò Luaän vaø caùc thaày coâ Khoa Ñòa Chaát tröôøng ÑH KHTN ñaõ nhieät tình höôùng daãn vaø chæ baûo em trong suoát quaù trình thöïc hieän tieåu luaän toát nghieäp naøy. Xin caûm ôn gia ñình, ngöôøi thaân vaø baïn beø ñaõ ñoäng vieân vaø giuùp ñôõ. Xin caûm ôn raát nhieàu. Thaùng 7 naêm 2006 Sinh vieân Phaïm Thò Hieàn CHÖÔNG I: KHAÙI QUAÙT VEÀ ÑAËC ÑIEÅM ÑÒA CHAÁT BOÀN TRUÕNG CÖÛU LONG I. VÒ TRÍ ÑÒA LYÙ (hình 1) Boàn truõng Cöûu Long naèm ôû phía Ñoâng Baéc theàm luïc ñòa Vieät Nam, vôùi toïa ñoä ñòa lyù: naèm giöõa 9o – 11o vó ñoä Baéc, 106o30’ kinh ñoä Ñoâng, keùo daøi doïc bôø bieån töø Phan Thieát ñeán soâng Haäu. Boàn truõng Cöûu Long coù dieän tích 56.000 km2, phía Ñoâng Nam ñöôïc ngaên caùch vôùi beå Nam Coân Sôn bôûi ñôùi naâng Coân Sôn, phía Taây Nam ñöôïc ngaên caùch vôùi beå traàm tích vònh Thaùi Lan bôùi khoái naâng Korat, phía Taây Baéc naèm treân phaàn rìa cuûa ñòa khoái Kontum. Boàn truõng Cöûu Long goàm hai phaàn: phaàn bieån vaø moät phaàn nhoû ôû ñoàng baèng soâng Cöûu Long. II. LÒCH SÖÛ NGHIEÂN CÖÙU BOÀN TRUÕNG CÖÛU LONG Lòch söû nghieân cöùu ôû boàn truõng Cöûu Long chia laøm ba giai ñoaïn: II.1/ GIAI ÑOAÏN TRÖÔÙC 1975 Nhöõng keát quaû tìm kieám thaêm doø daàu khí ôû caùc nöôùc Ñoâng Nam AÙ ñaït ñöôïc nhöõng keát quaû toát ñeïp laøm cho chuùng ta coù quyeàn hy voïng daàu khí seõ ñöôïc tìm thaáy trong nhöõng traàm tích Kainozoi ôû theàm luïc ñòa Vieät Nam. Ñeå xaùc ñònh ñieàu ñoù, naêm 1967 US Navy Ocenographic Office ñaõ tieán haønh khaûo saùt töø haøng khoâng töø laõnh thoå mieàn Nam Vieät Nam môû ñaàu cho thôøi kyø nghieân cöùu ñòa vaät lyù oà aït ôû Nam Vieät Nam. Naêm 1967 - 1968 hai taøu nghieân cöùu Rut vaø Santa Maria cuûa coâng ty Alping Geophysical Cor ñaõ tieán haønh ño 19.000 km tuyeán ñòa chaán vaø laáy maãu ôû phaàn phía Nam bieån Ñoâng. Naêm 1968 khoâng quaân Myõ ñaõ ño töø haøng khoâng phaàn phía Nam cuûa mieàn Nam Vieät Nam chuû yeáu laø ñoàng baèng soâng Cöûu Long vaø phaàn noâng ven bôø. Naêm 1969 coâng ty Ray Geophysical “Mandrel” ñaõ tieán haønh ño 3.482 km tuyeán ñòa vaät lyù ôû vuøng theàm luïc ñòa Nam Vieät Nam vaø phía Nam bieån Ñoâng. Thaùng 6-8 naêm 1969 US Navy Oceanographic cuõng tieán haønh ño 20.000 km tuyeán ñòa chaán ôû vònh Thaùi Lan vaø phía Nam bieån Ñoâng. Ñaàu naêm 1970 coâng ty Ray laïi tieán haønh ño ñôït hai ôû Nam bieån Ñoâng 8.639 km tuyeán ñòa vaät lyù keát hôïp giöõa caùc phöông phaùp ñòa chaán, troïng löïc vaø töø. Naêm 1973 xuaát hieän caùc coâng ty tö baûn ñaáu thaàu treân caùc loâ ñöôïc phaân chia treân theàm luïc ñòa Nam Vieät Nam vaø cuøng naêm naøy caùc coâng ty truùng thaàu ñaõ tieán haønh khaûo saùt ñòa vaät lyù chuû yeáu laø ñòa chaán phaûn xaï coù töø vaø troïng löïc vaø ñòa chaán khuùc xaï treân caùc loâ vaø caùc dieän tích coù trieån voïng. Nhöõng keát quaû nghieân cöùu cuûa ñòa vaät lyù ñaõ khaúng ñònh khaû naêng chöùa daàu cuûa beå traàm tích Cöûu Long. Ñoái vôùi beå traàm tích Cöûu Long thì giai ñoaïn naøy coù coâng ty Mobil ñaõ khoan gieáng BH- 1X ôû phaàn ñænh caáu taïo Baïch Hoå. Gieáng khoan naøy khi khoan tôùi ñoä saâu 3.026 m ñaõ gaëp nhieàu lôùp caùt keát chöùa daàu ôû ñoä saâu 2.755 – 2.819 m. Cuoäc thöû væa thöù nhaát ôû ñoä saâu 2.819 m ñaõ thu ñöôïc 430 thuøng daàu vaø 200.000 boä khoái khí ngöng tuï. Thöû væa laàn 2 ôû ñoä saâu 2.755 m cho 2.400 thuøng daàu vaø 860.000 boä khoái khí ngaøy vaø ñeâm. Soá löôïng taøi lieäu khaù lôùn do caùc coâng ty tieán haønh moät caùch rieâng bieät, song ñaùng chuù yù nhaát laø baùo caùo cuûa Mandrel trong ñoù coù hai baûn ñoà phaûn xaï ñòa chaán “taàng noâng” vaø “taàng gaàn moùng” ñaõ theå hieän phaàn naøo ñaëc ñieåm hình thaùi cuûa caùc ñôn vò caáu truùc lôùn (baäc I, II) nhö caùc khoái naâng Corat, Natura, Coân Sôn vaø caùc beå traàm tích Saøi Goøn, Sarawak, Cöûu Long, vònh Thaùi Lan. Veà chaát löôïng taøi lieäu, ñaëc bieät laø taøi lieäu ñòa chaán treân cô sôû nghieân cöùu coù theå ñaùnh giaù kyõ thuaät thu nhaäp xöû lyù ñuùc keát giaûi thích soá lieäu ñòa chaán troïng löïc, töø moät trình ñoä töông ñoái hieän ñaïi vaø ñoàng nhaát treân toaøn khu vöïc. Caùc loâ tuy coù nhieàu taøi lieäu, song minh giaûi theo nhöõng quan ñieåm khaùc nhau, choïn caùc ranh giôùi vaø caùc taàng phaûn xaï chuaån khaùc nhau gaây khoù khaên cho coâng taùc toång hôïp. II.2/ GIAI ÑOAÏN 1975 – 1980 Sau ngaøy mieàn Nam hoaøn toaøn giaûi phoùng, thaùng 11 – 1975 toång cuïc daàu khí (tieàn thaân cuûa Petrovietnam ngaøy nay) quyeát ñònh thaønh laäp coâng ty daàu khí Nam Vieät Nam. Coâng ty ñaõ döïa treân caùc taøi lieäu hoà sô thu ñöôïc tieán haønh ñaùnh giaù laïi trieån voïng daàu khí theàm luïc ñòa Nam Vieät Nam noùi chung vaø töøng loâ noùi rieâng. Keát quaû naøy ñöôïc theå hieän trong baùo caùo: “Caáu truùc vaø trieån voïng daàu khí theàm luïc ñòa Nam Vieät Nam “cuûa Hoà Ñaéc Hoaøi vaø Ngoâ Tröôøng San naêm 1975”. Coù theå noùi ñaây laø baøi baùo caùo ñaàu tieân veà caáu truùc cuûa khu vöïc theàm luïc ñòa Nam Vieät Nam. Naêm 1976 toång cuïc daàu khí ñaõ hôïp ñoàng vôùi coâng ty ñòa vaät lyù Phaùp CGG khaûo saùt 1210,9 km tuyeán ñòa chaán theo caùc con soâng cuûa ñoàng baèng soâng Cöûu Long vaø vuøng ven bieån Vuõng Taøu, Coân Sôn. Coâng ty CGG trong baùo caùo cuûa mình duø coøn laø sô boä song ñoù laø nhöõng khaùi nieäm ñaàu tieân veà caáu truùc ñòa chaát cuûa ñoàng baèng soâng Cöûu Long. ÔÛ ngoaøi bieån vôùi moät laùt caét traàm tích Ñeä Tam daøy, ñaõ phaùt hieän söï toàn taïi cuûa caùc Graben ôû phaàn Taây Nam beå traàm tích. Naêm 1978 Toång cuïc daàu khí ñaõ kyù hôïp ñoàng vôùi coâng ty Geco (Nauy), Deminex (Taây Ñöùc), Agip (YÙ), trong ñoù coâng ty Deminex ñaõ tieán haønh nghieân cöùu caáu truùc ñòa chaát cuõng nhö ñaùnh giaù trieån voïng daàu khí loâ 15 khaù tæ mæ vaø ñaây laø taøi lieäu coâng phu nhaát giai ñoaïn naøy. Coâng ty daàu khí II (Petrovietnam II) ñaõ xaây döïng moät soá sô ñoà caáu taïo theo thôøi gian tæ leä 1:200.000 cho moät soá loâ (09, 10,16) vaø chuû yeáu laø xaây döïng baûn ñoà caáu taïo cho moät soá caáu taïo ñòa phöông tæ leä 1:50.000 vaø 1:25.000 phuïc vuï tröïc tieáp cho coâng taùc saûn xuaát. Phoøng kyõ thuaät coâng ty daàu khí II döôùi söï chæ ñaïo cuûa Ngoâ Thöôøng San ñaõ hoaøn thaønh moät soá phöông aùn coâng taùc ñòa vaät lyù vaø khoan tìm kieám treân moät soá loâ vaø caáu taïo rieâng bieät. Moät soá baùo caùo veà caáu truùc ñòa chaát vaø trieån voïng daàu khí vuøng theàm luïc ñòa Vieät Nam, hoaøn thaønh trong thôøi kyø naøy laø baùo caùo toång hôïp lôùn, ñeà caäp tôùi nhieàu vaán ñeà töø lòch söû phaùt trieån ñòa chaát cuûa vuøng Ñoâng Nam AÙ noùi chung, theàm luïc ñòa Vieät Nam noùi rieâng, cuøng nhöõng cô sôû ñòa chaát ñaõ ñaùnh giaù trieån voïng daàu khí vuøng nghieân cöùu. II.3/ GIAI ÑOAÏN 1981 TÔÙI NAY Hieäp ñònh höõu nghò vaø hôïp taùc tìm kieám thaêm doø khai thaùc daàu khí ôû theàm luïc ñòa Nam Vieät Nam kyù keát giöõa Lieân Bang Coäng Hoøa Xaõ Hoäi Chuû Nghóa Xoâ Vieát vaø Coäng Ho(a Xaõ Hoäi Chuû Nghóa Vieät Nam naêm 1980 ñaõ môû ra giai ñoaïn môùi phaùt trieån ña daïng cho coâng taùc tìm kieám thaêm doø daàu khí ôû theàm luïc ñòa Nam Vieät Nam cuøng vôùi söï ra ñôøi cuûa xí nghieäp lieân doanh daàu khí “Vietsopetro”. Naêm 1980 taøu nghieân cöùu POISK ñaõ tieán haønh khaûo saùt ñòa vaät lyù ôû phaïm vi loâ 09, 15 vaø 16 vôùi muïc ñích nhaän theân nhöõng thoâng tin môùi veà caáu truùc ñòa chaát moû Baïch Hoå, caáu taïo Roàng vaø moät soá caáu taïo khaùc ôû loâ 15, 16 vaø nghieân cöùu moái lieân heä giöõa caùc taàng phaûn xaï trong ñòa taàng Kainozoi. Ngoaøi ra ISKATEL coù tieán haønh khaûo saùt ñòa chaán coâng trình treân moät soá caáu taïo chuaån bò cho khoan tìm kieám thaêm doø cuõng nhö khaûo saùt con ñöôøng ñaët oáng daãn daàu töø moû BaÏch Hoå vaøo bôø. Naêm 1983 – 1984, taøu nghieân cöùu mang teân vieän só “Gaibursev” ñaõ tieán haønh khaûo saùt 4.000 km tuyeán ñòa chaán phöông phaùp MOP – OIT – 48 vôùi muïc ñích lieân keát boå sung ôû phaàn saâu nhaát cuûa beå traàm tích Cöûu Long cuõng nhö moät soá ñôn vò caáu truùc cuûa noù. Treân cô sôû toång hôïp taøi lieäu vaø caùc keát quaû nghieân cöùu tröôùc ñaây, lieân doanh ñaõ tieán haønh khoan caùc gieáng khoan tìm kieám treân caáu taïo Baïch Hoå vaø Roàng vôùi muïc ñích tìm kieám daàu khí trong traàm tích coù tuoåi Miocene vaø Oligocene. Keát quaû khoan ñöôïc vaø thöû vóa cho daàu khí coâng nghieäp ñaõ xaùc minh ñuùng ñaén nhöõng nghieân cöùu tröôùc ñoù. Gaàn 100 gieáng khoan ñaõ gaëp tröôùc Kainozoi. ÔÛ beå traàm tích Cöûu Long Vietsopetro ñaõ thöïc hieän khoan cho baãy caáu truùc, trong ñoù soá löôïng chuû yeáu treân moû Baïch Hoå, 5 gieáng treân moû Roàng, treân caáu taïo BaVì, Baø Ñen, Soûi, Tam Ñaûo moãi nôi moät gieáng. Moùng ñaõ bò xuyeân caét ôû ñoä saâu khoaûng 2.500 – 4.500 m. Naêm 1988 daáu hieäu daàu phun leân thaønh doøng ñaõ gaëp ñöôïc ôû gieáng MSP1-1 trong khi thöû ñaù moùng ôû moû Baïch Hoå. Nhöõng nghieân cöùu cho thaáy moùng laø moät caáu truùc chöùa daàu lôùn. Trong ñoù moùng cuûa Baïch Hoå vaø Roàng hieän nay vaãn laø ñoái töôïng coøn ñang tieáp tuïc nghieân cöùu Hình 1: Caùc beå traàm tích ôû Vieät Nam III. ÑAËC ÑIEÅM CAÁU TRUÙC – KIEÁN TAÏO III.1/ ÑAËC ÑIEÅM CAÁU TRUÙC (hình 2) ÔÛ boàn truõng Cöûu Long caùc taàng phaûn xaï ñòa chaán ñaõ ñöôïc lieân keát vaø veõ baûn ñoà, ñaëc ñieåm caáu truùc cuûa khu vöïc cuûa boàn truõng ñöôïc theå hieän roõ treân caùc baûn ñoà naøy ñaëc bieät laø baûn ñoà noùc maët moùng. Coù theå phaân chia caùc caáu truùc ñòa chaát chính cuûa boàn truõng Cöûu Long nhö sau: Voõng trung taâm Cöûu Long chieám moät dieän tích khaù lôùn ôû phía Taây Baéc loâ 09. Moùng suït tôùi ñoä saâu 6.5-7.0 km. Truïc cuûa voõng keùo daøi theo phöông vó tuyeán sang ñeán loâ 16. Voõng Nam Cöûu Long naèm ôû giöõa loâ 09. Moùng suït tôùi ñoä saâu 8km. Voõng coù hình ovan, truïc cuûa noù keùo daøi theo phöông Ñoâng Baéc. Ngaên caùch giöõa voõng trung taâm vaø voõng Nam Cöûu Long ôû gôø naâng trung taâm. Gôø naâng ñöôïc naâng cao vôùi ñoä saâu cuûa moùng khoaûng 3km. Gôø naâng chaïy theo phöông Ñoâng Baéc – Taây Nam, ñaëc tröng cho phöông phaùt trieån chung cuûa bình ñoà caáu truùc boàn truõng. Taïi ñaây taäp trung caùc moû daàu quan troïng nhö Baïch Hoå, Roàng, Soùi … Nhìn chung boàn truõng Cöûu Long laø moät caáu truùc suït voõng khoâng ñoái xöùng coù phöông Ñoâng Baéc – Taây Nam. Ñòa hình cuûa ñaù moùng coù daïng baäc thang vaø thoaûi daàn veà phía luïc ñòa. Söôøn Ñoâng Nam cuûa voõng suït coù ñoä doác lôùn ñeán 40 – 50o, ñaù moùng ñöôïc nhoâ cao ñeán ñoä saâu 1500m. Boàn truõng Cöûu Long traûi qua caùc hình thaùi phaùt trieån boàn khaùc nhau nhö: boàn truõng giöõa nuùi (tröôùc Oligocene), boàn truõng kieåu rift (trong Oligocene), boàn truõng oaèn voõng (trong Miocene), boàn truõng kieåu theàm luïc ñòa (töø Pliocene ñeán nay). Caùc hình thaùi boàn naøy töông öùng vôùi caùc öùng suaát caêng giaõn vì vaäy caùc ñöùt gaõy trong boàn chuû yeáu laø caùc ñöùt gaõy thuaän vaø coù söï thaønh taïo cuûa daïng ñòa luõy, ñòa haøo: ñaây chính laø taâm ñieåm cho söï dòch chuyeån daàu khí töø döôùi saâu leân. Thaät vaäy phaàn lôùn caùc ñöùt gaõy quan troïng trong boàn truõng Cöûu Long laø ñöùt gaõy thuaän keá thöøa töø moùng vaø phaùt trieån ñoàng sinh vôùi quaù trình laéng ñoïng traàm tích. Caùc ñöùt gaõy nghòch hieän dieän ít do söï neùn eùp ñòa phöông hoaëc neùn eùp ñòa taàng. Chuùng bao goàm hai heä thoáng ñöùt gaõy saâu: +Heä thoáng theo phöông Taây Baéc – Ñoâng Nam bao goàm caùc ñöùt gaõy lôùn. +Heä thoáng ñöùt gaõy saâu Ñoâng Baéc – Taây Nam toàn taïi ôû phaàn bieån cuûa boàn truõng, goàm hai ñöùt gaõy chaïy song song. Ñöùt gaõy thöù nhaát chaïy doïc theo rìa bieån, ñöùt gaõy thöù hai chay doïc theo rìa Taây Baéc khoái naâng Coân Sôn. Caùc ñöùt gaõy naøy coù goùc caém 10 –15o so vôùi phöông thaúng ñöùng, caém saâu tôùi phaàn döôùi lôùp bazan, höôùng caém veà trung taâm boàn truõng. Hai ñöùt gaõy naøy khoáng cheá phöông cuûa boàn truõng Cöûu Long trong quaù trình lòch söû phaùt trieån cuûa mình. Ngoaøi heä thoáng ñöùt gaõy saâu khu vöïc trong boàn truõng Cöûu Long coøn toàn taïi caùc ñöùt gaõy coù ñoä keùo daøi nhoû hôn Caáu truùc khu vöïc boàn truõng Cöûu Long ñöôïc chia thaønh boán yeáu toá caáu truùc chính: — Phuï boàn truõng Baéc Cöûu Long coù caáu taïo phöùc taïp hôn caû, bao goàm caùc loâ 15 – 1, 15 – 2 vaø phaàn phía Taây loâ 01, 02. Caùc yeáu toá caáu truùc chính theo phöông Ñoâng Baéc – Taây Nam, coøn phöông Ñoâng Taây thì ít noåi baäc hôn. — Phuï boàn truõng Taây Nam Cöûu Long vôùi caùc yeáu toá caáu truùc chính coù höôùng Ñoâng Taây vaø saâu daàn veà phía Ñoâng. — Phuï boàn truõng Ñoâng Nam Cöûu Long ñöôïc ñaëc tröng bôûi moät maùng saâu coù ranh giôùi phía Baéc laø heä thoáng ñöùt gaõy Nam Raïng Ñoâng. Ranh giôùi phía Taây laø heä thoáng ñöùt gaõy Baïch Hoå, phía Ñoâng tieáp giaùp vôùi moät söôøn doác cuûa khoái naâng Coân Sôn. Taïi ñaây heä thoáng ñöùt gaõy phöông Ñoâng – Taây vaø phöông Baéc – Nam chieám öu theá. — Ñôùi cao trung taâm (hay ñôùi cao Roàng – Baïch Hoå) ngaên caùch phuï boàn Taây Baïch Hoå vaø Ñoâng Baïch Hoå. Ñôùi cao naøy gaén vôùi ñôùi naâng Coân Sôn ôû phía Nam, phaùt trieån theo höôùng Baéc – Ñoâng Baéc vaø keát thuùc ôû Baéc moû Baïch Hoå. Caùc ñöùt gaõy chính coù höôùng Ñoâng – Taây vaø Baéc – Nam ôû khu vöïc moû Roàng, höôùng Ñoâng Baéc – Taây Nam vaø Ñoâng – Taây ôû khu vöïc Baïch Hoå. Töø Miocene sôùm ñeán Miocene giöõa, boàn truõng Cöûu Long laø moät boàn truõng ñôn giaûn. Nhöng töø Miocene muoän ñeán nay, boàn truõng Cöûu Long hoaøn toaøn noái vôùi boàn truõng Nam Coân Sôn taïo thaønh moät boàn truõng duy nhaát ngoaøi khôi Vieät Nam. Hình 2: III.2/ ÑAËC ÑIEÅM KIEÁN TAÏO:(hình 3) Theo Ngoâ Tröôøng San vaø Traàn Leâ Ñoâng (hoäi nghò KHÑCVN – 1995) ñaëc ñieåm caáu truùc chung cuûa theàm luïc ñòa phía Nam Vieät Nam nhö sau: ene1oà IIIvaøo trong trung taâm tích tuï thì chaát löôïng vaät chaát höõu cô caøng taêng. Theàm luïc ñòa Nam Vieät Nam vaø vuøng keá caän hôïp thaønh ñôn vò caáu truùc kieåu voû luïc ñòa (maûng Kontum – Borneo) ñöôïc gaén keát töø cuoái Mezozoi ñaàu Ñeä Tam cuøng vôùi söï môû roäng cuûa bieån rìa “Bieån Ñoâng” coù kieåu voû chuyeån tieáp ñaïi döông, taïo thaønh khung kieán taïo chung cuûa Ñoâng Nam AÙ. Söï taùch maûng vaø va chaïm giöõa caùc maûng lôùn AÂu - AÙ, AÁn - UÙc vaø Thaùi Bình Döông mang tính nhòp ñieäu vaø ñeàu ñöôïc phaûn aùnh trong lòch söû phaùt trieån cuûa voû luïc ñòa Kontum- Borneo sau thôøi kyø Triat vaø söï nhaán chìm cuûa maûng ñaïi döông (Thaùi Bình Döông vaø AÁn Ñoä Döông) beân döôùi luïc ñòa daãn ñeán söï phaù vôû, taùch giaõn, luùn chìm cuûa rìa luïc ñòa AÂu-AÙ taïo ra bieån rìa “Bieån Ñoâng” vaø theàm luïc ñòa roäng lôùn Nam Vieät Nam vaø Sunda, hình thaønh caùc ñai taïo nuùi – uoán neáp treû vaø cung ñaûo nuùi löûa. Beân trong maûng Kontum –Borneo xaûy ra hieän töôïng gia taêng doøng nhieät vaø daâng leân caùc khu vöïc. Doïc theo caùc ñöùt gaõy lôùn phaùt trieån caùc hoaït ñoäng xaâm nhaäp cuûa magma Granitoit, phun traøo nuùi löûa axit vaø kieàm keå caû bazan luïc ñòa. Söï chuyeån ñoäng phaân dò keøm theo taùch giaûn taïo caùc rift, khai sinh ñaàu tieân caùc truõng molat giöõa nuùi cuoái Mezozoi- ñaàu Paleozoi daàn daàn môû roäng vaø phaùt trieån thaønh caùc beå traàm tích coù tieàm naêng veà daàu khí treân theàm vaø söôøn luïc ñòa Nam Vieät Nam. Nhöõng va chaïm giöõa caùc maûng gaây neân nhöõng chuyeån ñoäng kieán taïo lôùn Mezozoi –Kainozoi trong maûng Kontum –Borneo ñöôïc ghi nhaän vaøo cuoái Triat. Giai ñoaïn thaønh taïo chia laøm ba thôøi kyø: *Thôøi kyø Jura –Kreta: laø thôøi kyø rift vôùi söï taùch giaõn vaø söï luùn phaân dò theo caùc ñöùt gaõy lôùn beân trong maûng Kontum – Borneo ñeå hình thaønh truõng kieåu giöõa nuùi nhö: Phuù Quoác, Vònh Thaùi Lan. Quaù trình naøy ñi keøm theo hoaït ñoäng magma xaâm nhaäp Granitoit vaø phun traøo axit daïng ryolit vaø andesit, bazan vaø caùc hoaït ñoäng nhieät dòch, vaø caùc chuyeån ñoäng nöùt beân trong khoái magma, taïo ra caùc khe nöùt ñoàng sinh vaø caùc hang hoác khaùc nhau. *Thôøi kyø Eocene – Oligocene sôùm: laø thôøi kyø phaùt trieån rift tôùi caùc thaønh heä luïc ñòa, molat phuû khoâng chænh hôïp treân caùc traàm tích Mezozoi ôû trung taâm truõng hoaëc treân caùc ñaù coå hôn ôû ven rìa. Söï chuyeån ñoäng daâng leân maïnh ôû caùc khoái naâng vaø quaù trình phong hoùa xaûy ra vaøo ñaàu Paleogen taïo ra lôùp phong hoaù coù beà daày khaùc nhau treân ñænh caùc khoái naâng granit. Ñoù laø ñieàu kieän heát söùc thuaän lôïi ñeå tích tuï hydrocacbon vaø cuõng laø taàng saûn phaåm quan troïng ñang khai thaùc hieän nay ôû boàn truõng Cöûu Long. *Thôøi kyø Oligocene - Ñeä töù: laø thôøi kyø môû roäng caùc vuøng truõng do söï luùn chìm khu vöïc ôû rìa nam ñòa khoái Kontum – Bormeo, coù lieân quan tröïc tieáp vôùi söï phaùt trieån cuûa bieån Ñoâng. Traàm tích bieån lan daàn töø Ñoâng sang Taây. Treân cô sôû soá lieäu ñòa vaät lyù gieáng khoan ôû theàm luïc ñòa Nam Vieät Nam, ñòa taàng Ñeä Tam sôùm nhaát ñöôïc khoan qua coù tuoåi xaùc ñònh Oligocene. Caùc traàm tích molat giöõa nuùi döï kieán tuoåi Eoxen vaø sôùm hôn chæ phoå bieán ôû trung taâm caùc ñòa haøo, ôû ñaây chieàu daøi traàm tích Ñeä Tam ñaït 8 –10km. Söï va chaïm caùc maûng vaøo cuoái Oligocene ñaõ aûnh höôûng ñeán söï phaùt trieån cuûa rìa Nam maûng Kontum – Borneo, gaây ra hieän töôïng bieån luøi vaø baát chænh hôïp khu vöïc giöõa phöùc heä Oligocene vaø caùc traàm tích phuû leân chuùng. Caùc chuyeån ñoäng khoái theo caùc ñöùt gaõy ñoàng sinh cuøng quaù trình traàm tích thöøa keá bình ñoà kieán taïo cuûa moùng tröôùc Ñeä Tam ñaõ taïo ra nhöõng caáu taïo ñòa phöông. Söï naâng leân laøm ña soá caùc caáu taïo bò baøo moøn ôû ñænh hoaëc vaùt moûng chieàu daøy. Caùc traàm tích seùt cuoái Oligocene laø lôùp chaén quan troïng phuû leân caùc baåy chöùa daàu Oligocene vaø moùng tröôùc Ñeä Tam. Thôøi kyø Miocene baét ñaàu baèng ñôït bieån tieán vaø keát thuùc baèng söï naâng leân, baát chænh hôïp khu vöïc vôùi söï giaùn ñoaïn traàm tích vaøo Miocene giöõa. *Thôøi kyø Miocene muoän – Pliocene – Pleistocene ñeán nay: ñaëc tröng cho thôøi kyø phaùt trieån bieån noâng. Dieän tích caùc boàn truõng bieán ñoåi theo caùc chu kyø dao ñoäng cuûa möïc nöôùc bieån. Thaønh phaàn seùt chieám öu theá. Vaøo thôøi kyø naøy bình ñoà kieán taïo hoaøn toaøn bò san phaúng do khoâng coøn caùc chuyeån ñoäng phaân dò treân caùc ñôùi caáu taïo thöù caáp. Coù theå noùi quy luaät phaân ñôùi caáu taïo cuõng nhö thaønh phaàn phuû Kainozoi trong caùc boàn truõng Ñeä Tam ñöôïc khoáng cheá bôûi söï chuyeån ñoâïng cuûa moùng vaø caùc ñöùt gaõy coå xuyeân moùng tieáp tuïc hoaït ñoäng trôû laïi veà sau. Söï chuyeån ñoäng khoái - ñöùt gaõy vaø söï phaùt trieån cuûa nhöõng caáu taïo ñòa phöông taäp trung chuû yeáu vaøo Oligocene, Miocene sô