Luận văn Định hướng phát triển dịch vụ viễn thông trên nền mạng hữu tuyến tại TP HCM giai đoạn 2008-2010

Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh GVHD: TS. Nguyễn Đức Trí Luận văn Thạc sĩ kinh tế Học viên: Võ Đức Minh 1/140 Định hướng phát triển dịch vụ viễn thông trên nền mạng hữu tuyến tại TP.HCM giai đoạn 2008-2010 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM --------------- VÕ ĐỨC MINH ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ VIỄN THÔNG TRÊN NỀN MẠNG HỮU TUYẾN TẠI TP.HCM GIAI ĐOẠN 2008-2010 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP.HỒ CHÍ MINH – NĂM 2008 Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh GVHD: TS. Nguyễn Đức Trí Luận văn Thạc sĩ kinh tế Học viên: Võ Đức Minh 2/140 Định hướng phát triển dịch vụ viễn thông trên nền mạng hữu tuyến tại TP.HCM giai đoạn 2008-2010 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM --------------- VÕ ĐỨC MINH ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ VIỄN THÔNG TRÊN NỀN MẠNG HỮU TUYẾN TẠI TP.HCM GIAI ĐOẠN 2008-2010 Chuyên ngành: Thương mại. Mã số: 60.34.10 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. NGUYỄN ĐỨC TRÍ TP.HỒ CHÍ MINH – NĂM 2008 Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh GVHD: TS. Nguyễn Đức Trí Luận văn Thạc sĩ kinh tế Học viên: Võ Đức Minh 3/140 Định hướng phát triển dịch vụ viễn thông trên nền mạng hữu tuyến tại TP.HCM giai đoạn 2008-2010 LỜI CAM ĐOAN. Kính thưa Quý thầy cô, kính thưa Quý độc giả, tôi tên là Võ Đức Minh, là học viên Cao học – khoá 14 – Ngành Thương mại – Đại học Kinh tế TP.Hồ Chí Minh. Tôi xin cam đoan luận văn nghiên cứu sau đây là do bản thân tôi thực hiện. Các cơ sở lý luận được tôi tham khảo trực tiếp từ các tài liệu về Chiến lược và Viễn thông. Các thông tin về tình hình kinh doanh của các đơn vị trong ngành Viễn thông đã được tôi thu thập, chọn lọc nhằm đảm bảo bí mật kinh doanh cho các đơn vị và phù hợp với yêu cầu của đề tài. Các định hướng trung hạn trong đề tài đã được tôi tham khảo và vận dụng từ các định hướng dài hạn của Bộ Thông tin và Truyền thông. Tôi cam đoan đề tài không được sao chép từ các công trình nghiên cứu khoa học khác. TP.Hồ Chí Minh, ngày tháng 01 năm 2008. Học viên Võ Đức Minh Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh GVHD: TS. Nguyễn Đức Trí Luận văn Thạc sĩ kinh tế Học viên: Võ Đức Minh 4/140 Định hướng phát triển dịch vụ viễn thông trên nền mạng hữu tuyến tại TP.HCM giai đoạn 2008-2010 LỜI CẢM ƠN. Sau một khoảng thời gian công tác, nghiên cứu và tổng hợp, tôi đã hoàn tất được luận văn “Định hướng phát triển dịch vụ viễn thông trên nền mạng hữu tuyến tại TP.HCM giai đoạn 2008-2010”. Trong suốt quá trình thực hiện, tôi đã nhận được sự hướng dẫn và sự hỗ trợ thông tin nhiệt tình từ Quý thầy cô, bạn bè cũng như các Quý công ty. Vì vậy, tôi xin phép được gửi lời cảm ơn sâu sắc đến: - TS. Nguyễn Đức Trí, người đã tận tình hướng dẫn cho tôi trong suốt quá trình thực hiện đề cương đến khi hoàn tất luận văn. - Các phòng ban, đơn vị trực thuộc VNPT đã hỗ trợ tôi về các thông tin, định hướng kinh doanh của ngành Viễn thông hữu tuyến. - Đơn vị nghiên cứu thị trường Thanh Long đã hỗ trợ về số liệu thứ cấp phục vụ công tác nghiên cứu. - Quý thầy cô, bạn bè tại khoa Sau Đại học – ĐH Kinh tế TP.HCM đã hỗ trợ, tạo điều kiện cho tôi hoàn thành tốt luận văn. TP.Hồ Chí Minh, ngày tháng 01 năm 2008. Học viên Võ Đức Minh Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh GVHD: TS. Nguyễn Đức Trí Luận văn Thạc sĩ kinh tế Học viên: Võ Đức Minh 5/140 Định hướng phát triển dịch vụ viễn thông trên nền mạng hữu tuyến tại TP.HCM giai đoạn 2008-2010 DANH MỤC BẢNG BIỂU Trang Bảng 2.1: Thị phần cung cấp dịch vụ Internet tại TP.HCM 69 Bảng 2.2: Giả lập số liệu doanh thu điện thoại cố định độc quyền hoàn toàn. 73 Bảng 2.3: Giá cước lắp đặt điện thoại cố định tại TP.HCM. 75 Bảng 2.4: Lý thuyết trò chơi trong quảng cáo. 77 Bảng 2.5: Ma trận lợi thế dị biệt của VNPT so với các đối thủ. 81 Bảng 2.6: Bảng đánh giá yếu tố kinh doanh của các doanh nghiệp. 83 Bảng 3.1: Nhu cầu của khách hàng về Viễn thông. 98 Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh GVHD: TS. Nguyễn Đức Trí Luận văn Thạc sĩ kinh tế Học viên: Võ Đức Minh 6/140 Định hướng phát triển dịch vụ viễn thông trên nền mạng hữu tuyến tại TP.HCM giai đoạn 2008-2010 DANH MỤC HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ Trang Hình 1.1: Các yếu tố của môi trường vĩ mô 11 Hình 1.2: Các yếu tố của môi trường vi mô. 14 Hình 1.3: Các khía cạnh phân tích về đối thủ cạnh tranh. 16 Hình 1.4: Việc hình thành một chiến lược 19 Hình 1.5: Sơ đồ thị trường các dịch vụ Viễn thông. 26 Công thức 1.6, 1.7: Độ khả dụng của dịch vụ ĐTCĐ 45 Công thức 1.8, 1.9: Độ khả dụng của dịch vụ Internet 49 Hình 2.1: Thị phần điện thoại cố định tại TPHCM năm 2004. 63 Công thức 2.2, 2.3: Công thức giá độc quyền hoàn toàn 72 Hình 2.4: Sự thay đổi giá và doanh thu trong thị trường độc quyền hoàn toàn 73 Hình 2.5: Lưới chiến lược kinh doanh của các đơn vị Viễn thông hữu tuyến. 84 Hình 2.6: Mức độ quan tâm của khách hàng đến các yếu tố. 85 Hình 2.7: Mức độ hài lòng của khách hàng về nhân viên giao dịch. 86 Hình 2.8: Mức độ hài lòng của khách hàng về nhân viên kỹ thuật. 86 Hình 2.9: Mức độ nhận biết và tham gia các chương trình khuyến mại 87 Hình 3.1: Tốc độ tăng trưởng dịch vụ băng rộng 2005-2011 90 Hình 3.2: Tốc độ phát triển GDP của TP.HCM. 92 Hình 3.3: Cơ cấu GDP theo đầu tư của TP.HCM năm 2007. 92 Hình 3.4: Cơ cấu GDP theo ngành của TP.HCM năm 2007. 93 Hình 3.5: Mô hình xác định giá tối ưu (theo France Telecom). 109 Hình 3.6: Mô hình cơ sở dữ liệu thống nhất. 114 Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh GVHD: TS. Nguyễn Đức Trí Luận văn Thạc sĩ kinh tế Học viên: Võ Đức Minh 7/140 Định hướng phát triển dịch vụ viễn thông trên nền mạng hữu tuyến tại TP.HCM giai đoạn 2008-2010 DANH MỤC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT. - 3G: Third Generation Network - Mạng viễn thông thế hệ thứ 3. - ADSL: Asymmetric Digital Subcriber Line - Đường dây thuê bao kỹ thuật số bất đối xứng. - ASPs: Applications Service Providers - Các nhà cung cấp dịch vụ ứng dụng). - CRM: Customer Relationship Management - Hệ thống quản lý quan hệ khách hàng. - DSL: Digital Subscriber Line - Đường dây thuê bao kỹ thuật số. - ERP: Enterprise Resource Planning - Hệ thống lập kế hoạch nguồn doanh nghiệp. - ETC: Công ty Thông tin Viễn thông Điện lực. - GPRS: Genral packet radio service - Dịch vụ vô tuyến gói thông dụng. - ICP: Intergrator Communication Providers – Nhà cung cấp viễn thông tích hợp. - ISDN: Intergrated Service Digital Network - Mạng kỹ thuật số tích hợp dịch vụ. - ISP: Internet Service Provider – Nhà cung cấp dịch vụ Internet. - LEO: Low Earth Orbiting - Vệ tinh quỹ đạo thấp. - LMDS: Local Multipoint Distribution Service - Dịch vụ phân phối đa điểm nội hạt. - MMDS: Multipoint Multichannel Distribution System - Hệ thống phân phối đa kênh đa điểm. - OSSs: Operation Support Systems - Các hệ thống hỗ trợ hoạt động khai thác. - PCS: Personal Communication Services - Dịch vụ truyền thông cá nhân. - PSTN: Posted Switching Telephone Network - Mạng điện thoại chuyển mạch cố định. - SPT: Saigon Postel - Công ty Cổ phần Bưu chính Viễn thông Sài Gòn. - Viettel: Tổng công ty Viễn thông Quân đội. - VNPT: Vietnam Post and Telecommunication - Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam. - WAP: Wireless Access Protocol - Giao thức truy cập vô tuyến. - WTO: World Trade Organization - Tổ chức thương mại Thế giới. Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh GVHD: TS. Nguyễn Đức Trí Luận văn Thạc sĩ kinh tế Học viên: Võ Đức Minh 8/140 Định hướng phát triển dịch vụ viễn thông trên nền mạng hữu tuyến tại TP.HCM giai đoạn 2008-2010 MỤC LỤC. A. LỜI MỞ ĐẦU. ....................................................................................................11 B. NỘI DUNG LUẬN VĂN....................................................................................14 1. Cơ sở lý luận về hoạch định chiến lược.........Error! Bookmark not defined. 1.1. Giới thiệu về hoạch định chiến lược. ......................................................14 1.1.1. Chiến lược kinh doanh là gì. ............................................................14 1.1.1.1. Khái niệm chiến lược kinh doanh. ............................................14 1.1.1.2. Vai trò của chiến lược kinh doanh. ...........................................14 1.1.1.3. Các yêu cầu của chiến lược kinh doanh. ..................................15 1.1.2. Các bước cần thiết để hoạch định chiến lược.................................17 1.1.2.1. Xác định chức năng nhiệm vụ. ..................................................17 1.1.2.2. Đánh giá các yếu tố môi trường kinh doanh. ...........................18 1.1.2.2.1. Các yếu tố môi trường vĩ mô. .................................................18 1.1.2.2.2. Các yếu tố môi trường vi mô. .................................................21 1.1.2.3. Xác lập mục tiêu của chiến lược................................................25 1.1.2.3.1. Nhu cầu phát triển thị trường tương lai. ................................25 1.1.2.3.2. Xác định mục tiêu của chiến lược. .........................................25 1.1.2.4. Phân tích lựa chọn chiến lược...................................................25 1.1.2.4.1. Nhận biết chiến lược hiện tại của doanh nghiệp....................25 1.1.2.4.2. Phân tích tình hình cạnh tranh trên thị trường. .....................26 1.1.2.4.3. Điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và nguy cơ của doanh nghiệp.26 1.1.2.4.4. Quyết định lựa chọn chiến lược. ............................................26 1.1.3. Giới thiệu về chiến lược ngành. .......................................................27 1.1.3.1. Sự tương quan giữa công ty và ngành. .....................................27 1.1.3.2. Vai trò của chiến lược ngành. ...................................................28 1.1.3.3. Các yêu cầu của chiến lược ngành...........................................29 1.2. Giới thiệu về Viễn thông. .........................................................................30 1.2.1. Doanh nghiệp Viễn thông. ................................................................30 1.2.2. Đặc điểm của sản phẩm Viễn thông. ...............................................31 1.2.2.1. Tính vô hình của sản phẩm. ......................................................31 1.2.2.2. Quá trình tích lũy doanh thu dài. ..............................................32 1.2.2.3. Nhiều đơn vị tham gia vào quá trình cung cấp dịch vụ............32 1.2.2.4. Khó dự trữ. ..................................................................................33 1.2.3. Các thành phần của Viễn thông. ....................................................33 1.2.3.1. Các nhà cung cấp dịch vụ truy nhập. ........................................34 1.2.3.1.1. Hữu tuyến. ..............................................................................34 1.2.3.1.2. Vô tuyến di động.....................................................................35 1.2.3.1.3. Vô tuyến cố định và vố tuyến cầm tay. ...................................37 1.2.3.1.4. Cáp băng rộng........................................................................38 1.2.3.1.5. Truyền thông vệ tinh...............................................................38 1.2.3.2. Các nhà cung cấp truyền dẫn: ...................................................39 1.2.3.2.1. Các công ty dịch vụ đường dài...............................................39 1.2.3.2.2. Các nhà khai thác lại..............................................................40 1.2.3.2.3. Các nhà cung cấp điện thoại qua giao thức Internet. ............40 Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh GVHD: TS. Nguyễn Đức Trí Luận văn Thạc sĩ kinh tế Học viên: Võ Đức Minh 9/140 Định hướng phát triển dịch vụ viễn thông trên nền mạng hữu tuyến tại TP.HCM giai đoạn 2008-2010 1.2.3.2.4. Các nhà cung cấp dịch vụ Internet.........................................41 1.2.3.3. Các dịch vụ phần mềm và nội dung...........................................42 1.2.3.3.1. Các nhà cung cấp hệ thống hỗ trợ hoạt động khai thác. .......42 1.2.3.3.2. Các nhà cung cấp dịch vụ ứng dụng. .....................................43 1.2.3.3.3. Portal (cổng chính). ...............................................................45 1.2.4. Các yếu tố tác động mạnh đến Viễn thông hữu tuyến...................45 1.2.4.1. Thông tin. ....................................................................................45 1.2.4.2. Công nghệ. ..................................................................................47 1.2.4.3. Cạnh tranh. .................................................................................49 1.3. Một số tiêu chuẩn của Bộ Thông tin – Tuyên truyền về dịch vụ viễn thông hữu tuyến. ..................................................................................................51 1.3.1. Tiêu chuẩn dịch vụ điện thoại trên mạng viễn thông cố định. .....51 1.3.1.1. Chỉ tiêu chất lượng kỹ thuật. .....................................................51 1.3.1.2. Chỉ tiêu chất lượng phục vụ.......................................................52 1.3.2. Chỉ tiêu về Dịch vụ truy cập Internet gián tiếp qua mạng viễn thông cố định mặt đất. ....................................................................................55 1.3.2.1. Các chỉ tiêu chất lượng kỹ thuật. ...............................................55 1.3.2.2. Các chỉ tiêu chất lượng dịch vụ. ................................................56 2. Hoạt động của các công ty viễn thông hữu tuyến tại TP.HCM. ......... Error! Bookmark not defined. 2.1. Tổng quan về thị trường Viễn thông TP.HCM. .....................................58 2.1.1. Tình hình chung. ...............................................................................58 2.1.2. Tính chất độc quyền nhóm của thị trường. ....................................59 2.1.3. Giới thiệu các đơn vị kinh doanh Viễn thông Hữu tuyến. ............61 2.1.3.1. VNPT – Bưu Điện Tp.HCM. ....................................................61 2.1.3.1.1. Giới thiệu chung. ....................................................................61 2.1.3.1.2. Công việc kinh doanh hiện tại và đang triển khai..................62 2.1.3.1.3. Hướng phát triển. ...................................................................63 2.1.3.2. Cty CP BCVT Sài Gòn (Saigon Postel). ..................................63 2.1.3.2.1. Giới thiệu chung. ....................................................................63 2.1.3.2.2. Công việc kinh doanh hiện tại và đang triển khai..................64 2.1.3.2.3. Hướng phát triển. ...................................................................65 2.1.3.3. Cty Điện tử Viễn thông Quân đội (Vietel)...............................65 2.1.3.3.1. Giới thiệu chung. ....................................................................65 2.1.3.3.2. Công việc kinh doanh hiện tại và đang triển khai..................66 2.1.3.3.3. Hướng phát triển. ...................................................................67 2.1.3.4. Cty Thông tin Viễn thông Điện lực (ETC). .............................67 2.1.3.4.1. Giới thiệu chung. ....................................................................67 2.1.3.4.2. Công việc kinh doanh hiện tại và đang triển khai..................67 2.1.3.4.3. Hướng phát triển. ...................................................................68 2.1.3.5. Cty Phát triển Đầu tư Công nghệ FPT. ...................................68 2.1.3.5.1. Giới thiệu chung. ....................................................................68 2.1.3.5.2. Công việc kinh doanh hiện tại và đang triển khai..................69 2.1.3.5.3. Hướng phát triển. ...................................................................69 2.2. Tình hình hoạt động của các công ty. .....................................................69 Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh GVHD: TS. Nguyễn Đức Trí Luận văn Thạc sĩ kinh tế Học viên: Võ Đức Minh 10/140 Định hướng phát triển dịch vụ viễn thông trên nền mạng hữu tuyến tại TP.HCM giai đoạn 2008-2010 2.2.1. Tình hình thị phần. ...........................................................................69 2.2.1.1. Dịch vụ Điện thoại cố định. .......................................................69 2.2.1.2. Dịch vụ truy cập Internet. ..........................................................73 2.2.2. Đánh giá hoạt động Marketing. .......................................................76 2.2.2.1. Sản phẩm (Product)....................................................................76 2.2.2.2. Giá cả (Price). .............................................................................79 2.2.2.3. Phân phối (Place). ......................................................................83 2.2.2.4. Xúc tiến (Promotion). .................................................................84 2.2.3. Kinh nghiệm phát triển lĩnh vực Viễn thông của một số nước trên thế giới. 86 2.2.3.1. Deutsche Telecom (Đức). ...........................................................86 2.2.3.2. China Telecom (Trung Quốc). ...................................................87 2.3. Phân tích cạnh tranh trong thị trường Viễn thông Hữu tuyến. ............88 2.3.1. Ma trận lợi thế dị biệt. ......................................................................88 2.3.2. Ma trận cạnh tranh...........................................................................89 2.3.3. Kết quả nghiên cứu sự hài lòng khách hàng. .................................91 3. Xây dựng định hướng phát triển dịch vụ viễn thông hữu tuyến tại TP.HCM. ..................................................................Error! Bookmark not defined. 3.1. Các đánh giá phục vụ xây dựng định hướng. ........................................96 3.1.1. Đánh giá môi trường vĩ mô. .............................................................96 3.1.1.1. Tình hình Viễn thông thế giới.. .................................................96 3.1.1.2. Tình hình kinh tế - chính trị TP.HCM. .....................................98 3.1.1.3. Tình hình văn hoá – xã hội TP.HCM. ....................................101 3.1.2. Đánh giá môi trường vi mô. ...........................................................103 3.1.3. Phân tích SWOT ngành..................................................................105 3.1.3.1. Điểm mạnh (Strength)..............................................................105 3.1.3.2. Điểm yếu (Weakness). ..............................................................106 3.1.3.3. Thời cơ (Oppoturnity)...............................................................108 3.1.3.4. Thách thức (Threat). ................................................................109 3.2. Định hướng phát triển dịch vụ viễn thông hữu tuyến tại TP.HCM. ...110 3.2.1. Tầm nhìn, mục tiêu. ........................................................................110 3.2.1.1. Tầm nhìn. ..................................................................................110 3.2.1.2. Mục tiêu. ...................................................................................111 3.2.2. Định hướng về sức mạnh cạnh tranh. ...........................................111 3.2.3. Định hướng về Marketing. .............................................................113 3.2.3.1. Chính sách sản phẩm. ..............................................................113 3.2.3.2. Chính sách giá. .........................................................................115 3.2.3.3. Chính sách phân phối. .............................................................117 3.2.3.4. Chính sách xúc tiến. .................................................................117 3.3. Các điểm cần chú ý cải tiến để nâng hiệu quả của định hướng..........119 3.3.1. Khả năng cung cấp của mạng lưới. ...............................................119 3.3.2. Cơ sở