Luận văn Giải pháp marketing nhằm đẩy mạnh hoạt động kinh doanh dịch vụ ngân hàng sau khi Việt Nam gia nhập tổ chức thương mại thế giới WTO

Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o Tr­êng ®¹i häc ngo¹i th­¬ng -------------------------------------- NguyÔn ThÞ Ngäc Nhung Gi¶i ph¸p Marketing nh»m ®Èy m¹nh ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô Ng©n hµng sau khi ViÖt nam gia nhËp Tæ chøc Th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) Chuyªn ngµnh:kinh tÕ thÕ giíi vµ quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ M· sè: 60.31.07 tãm t¾t luËn v¨n th¹c sü kinh tÕ Ng­êi h­íng dÉn khoa häc: pgs,ts nguyÔn trung v·n hµ néi - 2006 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƢƠNG -------------------------------------- Nguyễn Thị Ngọc Nhung GIẢI PHÁP MARKETING NHẰM ĐẨY MẠNH HOẠT ĐỘNG KINH DOANH DỊCH VỤ NGÂN HÀNG SAU KHI VIỆT NAM GIA NHẬP TỔ CHỨC THƢƠNG MẠI THẾ GIỚI (WTO) CHUYÊN NGÀNH:KINH TẾ THẾ GIỚI VÀ QUAN HỆ KINH TẾ QUỐC TẾ Mà SỐ: 60.31.07 LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS,TS NGUYỄN TRUNG VÃN HÀ NỘI - 2006 LỜI CẢM ƠN Luận văn này được hoàn thành với sự hướng dẫn và giúp đỡ của Khoa Sau Đại học - Trường Đại học Ngoại thương. Tôi vô cùng biết ơn PGS, TS Nguyễn Trung Vãn và các thầy cô giáo đã tận tình hướng dẫn và cho tôi những ý kiến quý báu trong quá trình hoàn thành luận văn. Tôi xin tỏ lòng cảm ơn đến toàn thể người thân trong gia đình và bạn bè, đồng nghiệp đã quan tâm, giúp đỡ, động viên cho tôi hoàn thành luận văn này. Nguyễn Thị Ngọc Nhung MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU .................................................................................................................. 1 CHƢƠNG 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ MARKETING DỊCH VỤ NGÂN HÀNG SAU KHI VIỆT NAM GIA NHẬP WTO ....................................... 4 1.1. Những quy định chủ yếu của WTO đối với lĩnh vực dịch vụ ngân hàng ..... 4 1.1.1. Khung pháp lý chung về thƣơng mại dịch vụ của WTO......................... 4 1.1.2. Các quy định riêng của GATS đối với lĩnh vực tài chính ngân hàng ...... 9 1.1.3. Tình hình chung về cam kết của các nƣớc thành viên WTO trong lĩnh vực dịch vụ ngân hàng ................................................................. 10 1.1.4. Quá trình gia nhập WTO và cam kết của Việt Nam trong lĩnh vực dịch vụ ngân hàng ............................................................................... 13 1.2. Những cơ hội và thách thức đối với các NHTM Việt Nam sau khi gia nhập WTO .................................................................................................... 18 1.2.1. Những cơ hội cho các NHTM Việt Nam ............................................. 18 1.2.2. Những thách thức đối với các NHTM Việt Nam.................................. 20 1.3. Marketing trong lĩnh vực kinh doanh dịch vụ ngân hàng ......................... 22 1.3.1. Khái niệm Marketing ngân hàng .......................................................... 22 1.3.2. Sự cần thiết của Marketing ngân hàng ................................................. 23 1.3.3. Những đặc trƣng cơ bản của Marketing ngân hàng .............................. 26 1.3.4. Khái quát nội dung hoạt động của Marketing ngân hàng ..................... 32 CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG MARKETING DỊCH VỤ NGÂN HÀNG TẠI CÁC NHTM VIỆT NAM TRONG NHỮNG NĂM QUA ....................... 35 2.1. Đánh giá chung về môi trƣờng marketing của các NHTM Việt Nam trong những năm qua ................................................................................... 35 2.1.1. Các yếu tố thuộc môi trƣờng vĩ mô...................................................... 35 2.1.2. Các yếu tố thuộc môi trƣờng vi mô...................................................... 38 2.2. Thực trạng hoạt động Marketing của các NHTM Việt Nam trong những năm qua ............................................................................................. 44 2.2.1. Thực trạng hoạt động nghiên cứu môi trƣờng Marketing ..................... 44 2.2.2. Thực trạng việc hoạch định và triển khai các chiến lƣợc Marketing cụ thể ..... 46 2.3. Đánh giá chung về kết quả và tồn tại .......................................................... 56 2.3.1. Những kết quả đạt đƣợc ...................................................................... 56 2.3.2. Những hạn chế, tồn tại ................................................................................ 59 2.4. Kinh nghiệm hoạt động Marketing ngân hàng ở một số nƣớc thành viên WTO .............................................................................................................. 60 2.4.1. NHTM Mỹ .......................................................................................... 60 2.4.2. NHTM Thuỵ Điển ............................................................................... 61 2.4.3. NHTM Trung Quốc ............................................................................. 62 CHƢƠNG 3. NHỮNG GIẢI PHÁP MARKETING NHẰM ĐẨY MẠNH HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA CÁC NHTM VIỆT NAM SAU KHI GIA NHẬP WTO ....... 66 3.1. Định hƣớng chiến lƣợc marketing của các NHTM Việt nam sau khi gia nhập WTO .................................................................................................... 66 3.1.1. Dự báo thị trƣờng dịch vụ ngân hàng Việt nam sau khi gia nhập WTO ....... 66 3.1.2. Mục tiêu cạnh tranh của các NHTM Việt Nam .................................... 68 3.1.3. Một số định hƣớng chiến lƣợc Marketing nhằm đẩy mạnh hoạt động kinh doanh của các NHTM Việt Nam sau khi gia nhập WTO ............. 69 3.2. Một số giải pháp Marketing nhằm đẩy mạnh hoạt động kinh doanh của các NHTM Việt Nam sau khi gia nhập WTO ............................................. 73 3.2.1. Nhóm giải pháp nhằm tăng cƣờng nguồn lực của NHTM Việt Nam .... 73 3.2.2. Nhóm giải pháp Marketing Mix nhằm đẩy mạnh hoạt động kinh doanh của các NHTM Việt Nam ......................................................... 76 3.2.3. Nhóm giải pháp Marketing khác .......................................................... 82 3.3.3. Một số kiến nghị với Nhà nƣớc ........................................................... 85 KẾT LUẬN .................................................................................................................... 89 DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU CÁC CHỮ VIẾT TẮT TIẾNG VIỆT: CHỮ VIẾT TẮT DIỄN GIẢI ACB NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN Á CHÂU AGRIBANK NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM BIDV NGÂN HÀNG ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM CSTT CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ DNVVN DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ EXIMBANK NGÂN HÀNG THƢƠNGMẠI CỔ PHẦN XUẤT NHẬP KHẨU VIỆT NAM HABUBANK NGÂN HÀNG THƢƠNGMẠI CỔ PHẦN NHÀ HÀ NỘI ICB NGÂN HÀNG CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM MHB NGÂN HÀNG PHÁT TRIỂN NHÀ ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG NHLD NGÂN HÀNG LIÊN DOANH NHNN NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC NHNNG NGÂN HÀNG NƢỚC NGOÀI NHTM NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI NHTMCP NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN NHTMNN NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI NHÀ NƢỚC NHTMQD NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI QUỐC DOANH QTDND QUỸ TÍN DỤNG NHÂN DÂN SACOMBANK NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GÒN THƢƠNG TÍN TCTD TỔ CHỨC TÍN DỤNG TECHCOMBANK NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN KỸ THƢƠNG VCB NGÂN HÀNG NGOẠI THƢƠNG VIỆT NAM VND ĐỒNG VIỆT NAM VP BANK NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN CÁC DOANH NGHIỆP NGOÀI QUỐC DOANH TiÕng anh: CHỮ VIẾT TẮT DIỄN GIẢI TIẾNG VIỆT ASEAN ASSOCIATION OF SOUTH EAST ASIA NATIONS HIỆP HỘI CÁC NƢỚC ĐÔNG NÁM Á ATM AUTOMATIC TELLER MACHINE MÁY RÚT TIỀN TỰ ĐỘNG BTA BILATERAL TRADE AGREEMENT HIỆP ĐỊNH THƢƠNG MẠI VIỆT NAM-HOA KỲ GATS GENERAL AGREEMENT ON TRADE SERVICES HIỆP ĐỊNH CHUNG VỀ THƢƠNG MẠI DỊCH VỤ GATT GENERAL AGREEMENT ON TRADE AND TARIFF HIỆP ĐỊNH CHUNG VỀ THUẾ QUAN VÀ THƢƠNG MẠI IMF INTERNATIONAL MONETARY FUND QUỸ TIỀN TỆ THẾ GIỚI MFN MOST FAVOURED NATION ĐÃI NGỘ TỐI HUỆ QUỐC NT NATIONAL TREATMENT ĐỐI XỬ QUỐC GIA WTO WORLD TRADE ORGNIZATION TỔ CHỨC THƢƠNG MẠI THẾ GIỚI DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Bảng lãi suất tiết kiệm của một số ngân hàng trên địa bàn Hà nội Bảng 2.2. Mạng lƣới chi nhánh của 4 NHTMNN năm 2001 Bảng 2.3. Thống kê số lƣợng thẻ ATM trên thị trƣờng Việt nam Bảng 2.4. Thống kê số lƣợng máy ATM ở Việt nam Bảng 2.5.Tình hình hoạt động của các NHTM Việt nam Bảng 2.6. Số lƣợng ngân hàng và mạng lƣới hoạt động TÀI LIỆU THAM KHẢO Tiếng Việt 1. Minh An (2005), “Chiến lƣợc phát triển của các ngân hàng Trung quốc”, www.bwportal.com. 2. Trƣơng Đình Chiến (2000), Quản trị Marketing trong doanh nghiệp, NXB Thống kê, Hà Nội. 3. Tô ánh Dƣơng (2006), “Những cơ hội và thách thức của các ngân hàng thƣơng mại Việt Nam trong cạnh tranh và hội nhập kinh tế quốc tế”, Tạp chí Cộng sản (101). 4. Huỳnh Thế Du (2005), “Cải cách ngân hàng: còn lắm chông gai” 5. FSP-Hội nhập-Chƣơng trình hợp tác Việt-Pháp hỗ trợ Việt Nam Hội nhập kinh tế quốc tế (2005), Tổng quan các vấn đề Tự do hoá Thương mại dịch vụ- Tập 1, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 6. H.P (2005), “Hệ thống ngân hàng Việt Nam: Đã sẵn sàng cho hội nhập”, Báo diễn đàn doanh nghiệp (thứ 4 ngày 09/03/52005). 7. Nguyễn Thị Minh Hiền (2003), Giáo trình Marketing ngân hàng, NXB Thống kê, Hà Nội. 8. Nguyễn Thị Hiền(1996), Marketing ngân hàng, kỹ thuật và những giải pháp ứng dụng trong kinh doanh của ngân hàng thương mại Việt Nam, Luận án PTS KH Ktế, Truờng Đại học Tài chính kế toán, Hà Nội. 9. Hiệp định thương mại Việt Mỹ 13/7/2000. 10. Nguyễn Đại Lai (2005), “Đôi nét về những thách thức của toàn cầu hoá đối với ngành Ngân hàng Việt Nam trong điều kiện hiện nay”, 11. Nguyễn Đại Lai (2006). “Đề xuất những nét tổng quan về Chiến lƣợc phát triển Ngân hàng Việt Nam đến 2010 và tầm nhìn 2020”, 12. Lê Hoàng Lan (2005), “Khả năng cung cấp các dịch vụ của các ngân hàng nƣớc ngoài khi Việt Nam gia nhập WTO”, Tạp chí ngân hàng (số 9/2005). 13. Lê Thị Kim Nga (2002), Các giải pháp Marketing chủ yếu để nâng cao sức cạnh tranh trong lĩnh vực ngân hàng, Luận án Tiến sỹ Kinh tế, Trƣờng Đại học Kinh tế, Hà Nội. 14. Ngân hàng Nhà nƣớc (2005), Báo cáo kế hoạch hội nhập kinh tế quốc tế và gia nhập WTO của ngành ngân hàng Việt Nam. 15. Ngân hàng Nhà nƣớc (2005), “20 năm hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam: Tiến trình, thành tựu, kinh nghiệm”, . 16. Ngân hàng Nhà nƣớc (2005), “Các tổ chức tài chính, tín dụng nƣớc ngoài đã đóng góp tích cực vào sự phát triển và thịnh vƣợng của ngành ngân hàng Việt Nam”, www.sbv.gov.vn. 17. Ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần á Châu, Báo cáo thường niên 2003, 2004, 2005 18. Nguyễn Đình Nguộc (2005), “Một số thách thức của ngân hàng thƣơng mại nhà nƣớc trong quá trình hội nhập quốc tế”, Tạp chí ngân hàng (số 2/2005). 19. Phillip Kotler(1997), Marketing căn bản, NXB Thống kê, Hà Nội. 20. Nguyễn Thị Quy (2005), Năng lực cạnh tranh của các ngân hàng thương mại trong xu thế hội nhập, Nxb Lý luận Chính trị, Hà Nội. 21. Tạp chí ngân hàng, “10 sự kiện nổi bật trong hoạt động ngân hàng năm 2005- Theo bình chọn của Tạp chí Ngân hàng”, Tạp chí ngân hàng (số 1/2005) 22. Techcombank (2004), Báo cáo thường niên Techcombank 2004 23. Vũ Xuân Thanh (2005), “Cơ hội và thách thức đối với hệ thống ngân hàng Việt Nam khi gia nhập WTO”, 24. Mạnh Tƣờng (2006), “Kinh tế Việt Nam phát triển mạnh mẽ và lành mạnh”, Báo quân đội nhân dân ( ngày 7-4-2006). 25. Trung tâm Khoa học xã hội và Nhân văn quốc gia (2004), Việt Nam sẵn sàng gia nhập tổ chức thương mại thế giới (WTO), NXB Khoa học xã hội, Hà Nội. 26. Nguyễn Đình Tự (2006), “Cải cách ngân hàng thƣơng mại, góp phần phát triển kinh tế nƣớc ta và thực hiện hội nhập kinh tế quốc tế”, Tạp chí ngân hàng (số tháng 3/2006). 27. Văn phòng Ngân hàng Nhà nƣớc(2006), “Vai trò của hệ thống Ngân hàng Việt Nam trong 20 năm đổi mới ở Việt Nam”, 28. Vụ chính sách thƣơng mại- Bộ thƣơng mại (2002), Đề tài mã số 2001-78-059: Cơ sở khoa học cho sự lựa chọn giải pháp và bước đi nhằm đẩy mạnh tiến trình mở cửa về dịch vụ thương mại, Hà Nội. 29. Vụ CLPTNH- Ngân hàng Nhà nƣớc, “Những thành tựu ban đầu về cơ cấu lại hoạt động tại các ngân hàng thƣơng mại nhà nƣớc”, Tiếng Anh 30. Carol O’Leary (2000), Marketing Operations, FT Knowledge. 31. R.Eric Reidenbach and Robert E.Pitts (1994), Bank Marketing, A Reston Book, Prentice- Hall. Các trang Web 32. www.acb.com.vn 33. www.bidv.com.vn 34. www.eximbank.com.vn 35. www.icb.com.vn 36. www.sacombank.com 37. www.sbv.gov.vn 38. www.techcombank.com.vn 39. www.vbard.com 40. www.vietcombank.com.vn 41. www.vnexpress.net 42. www.wto.org 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Hội nhập kinh tế quốc tế đang là xu thế tất yếu trên phạm vi toàn cầu. Thực hiện chính sách đa phương hoá, đa dạng hoá quan hệ kinh tế đối ngoại, chủ động hội nhập kinh tế quốc tế, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Việt Nam đã trở thành thành viên của các tổ chức quốc tế như Hiệp hội các nước Đông Nam Á (ASEAN), Khu vực Mậu dịch tự do ASEAN (AFTA), Diễn đàn Hợp tác kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương (APEC), Diễn đàn Hợp tác Á - Âu (ASEM), đã ký Hiệp định Thương mại song phương với Hoa Kỳ, Hiệp định khung với EU, và sắp tới sẽ trở thành thành viên chính thức của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Khi trở thành thành viên chính thức của WTO, Việt Nam sẽ có nhiều thời cơ thuận lợi hơn nữa nhưng đồng thời cũng phải đối mặt với không ít những thách thức khó khăn, trong đó thuận lợi vẫn là cơ bản. Các doanh nghiệp Việt Nam nói chung và các ngân hàng thương mại Việt Nam nói riêng sẽ có thêm nhiều cơ hội mới và thách thức mới đặc biệt là sự cạnh tranh gay gắt khi các hàng rào bảo hộ dần được dỡ bỏ. Làm thế nào để tận dụng thời cơ một cách tốt nhất và thích ứng với sự cạnh tranh gay gắt đó? Điều đó đòi hỏi các ngân hàng thương mại Việt Nam cần phải nhận thức đầy đủ và vận dụng một cách khoa học các nguyên lý Marketing trong hoạt động kinh doanh để đủ sức trụ vững và phát triển, trước hết tại "sân nhà" và tiến tới mở rộng ra phạm vi quốc tế. Vì vậy, em chọn đề tài nghiên cứu cho luận văn của mình là “Giải pháp Marketing nhằm đẩy mạnh hoạt động kinh doanh dịch vụ Ngân hàng sau khi Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO)”. 2. Tình hình nghiên cứu Tuy Marketing đã được áp dụng vào lĩnh vực kinh doanh ngân hàng nước ta những năm gần đây nhưng nhìn chung vẫn ở giai đoạn sơ khai và còn nhiều bất cập. Các công trình nghiên cứu về lĩnh vực này về cơ bản chưa có nhiều, còn rải rác và lẻ tẻ. 2 Những nghiên cứu đó thường dưới hình thức của những bài báo đăng trong tạp chí, hoặc những khoá luận tốt nghiệp đại học của một số sinh viên. Có một số công trình nghiên cứu về ứng dụng marketing vào các ngân hàng nhưng chỉ tập trung vào một vài khâu cụ thể, thiếu hẳn tính hệ thống và toàn diện nhất là vấn đề sau khi Việt Nam gia nhập WTO. Có thể nói, đề tài này mà tác giả nghiên cứu sẽ không trùng lặp với bất cứ đề tài nào đã được công bố vì nó có đối tượng và phạm vi nghiên cứu riêng, có mục đích nghiên cứu riêng. 3. Mục đích nghiên cứu Mục đích nghiên cứu của đề tài là dựa vào việc phân tích có hệ thống những vấn đề lý luận và thực tiễn để từ đó đưa ra những giải pháp Marketing nhằm đẩy mạnh hoạt động kinh doanh dịch vụ ngân hàng sau khi Việt Nam gia nhập WTO. 4. Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hoá những vấn đề lý luận chung về Marketing dịch vụ ngân hàng sau khi Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). - Đánh giá cụ thể thực trạng hoạt động Marketing dịch vụ ngân hàng tại các ngân hàng thương mại Việt Nam trong những năm qua. - Đưa ra những giải pháp Marketing chủ yếu nhằm đẩy mạnh hoạt động kinh doanh dịch vụ ngân hàng sau khi Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). 5. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là những vấn đề liên quan đến Marketing về kinh doanh dịch vụ ngân hàng ở Việt Nam và trên thế giới sau khi Việt Nam gia nhập WTO. Phạm vi nghiên cứu của đề tài là tập trung đánh giá thực trạng hoạt động Marketing dịch vụ ngân hàng tại các NHTM Việt Nam những năm gần đây, trong đó tập trung chủ yếu vào giai đoạn 2001-2005. Phần giải pháp đề cập ở chương 3 được giới hạn thời gian nghiên cứu đến năm 2010. 3 6. Phƣơng pháp nghiên cứu Luận văn kết hợp các phương pháp nghiên cứu truyền thống và hiện đại như phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác- Lênin, phương pháp phân tích, tổng hợp, phương pháp đối chiếu, so sánh, phương pháp luận Marketing hiện đại,... 7. Kết cấu luận văn Ngoài Phần mở đầu, Kết luận, Tài liệu tham khảo, nội dung chính của Luận văn được kết cấu theo 3 chương như sau: Chương 1: Những vấn đề lý luận chung về Marketing dịch vụ ngân hàng sau khi Việt Nam gia nhập WTO. Chương 2: Thực trạng hoạt động Marketing dich vụ ngân hàng tại các NHTM Việt Nam trong những năm qua. Chương 3: Những giải pháp Marketing nhằm đẩy mạnh hoạt động kinh doanh của các NHTM Việt Nam sau khi gia nhập WTO. 4 CHƢƠNG 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ MARKETING DỊCH VỤ NGÂN HÀNG SAU KHI VIỆT NAM GIA NHẬP WTO 1.1. NHỮNG QUY ĐỊNH CHỦ YẾU CỦA WTO ĐỐI VỚI LĨNH VỰC DỊCH VỤ NGÂN HÀNG 1.1.1. Khung pháp lý chung về thƣơng mại dịch vụ của WTO 1.1.1.1. Sự ra đời của Hiệp định chung về Thương mại dịch vụ GATS Trong vòng hai thập niên trở lại đây, thương mại dịch vụ phát triển với tốc độ đáng kinh ngạc. Vai trò của thương mại dịch vụ ngày càng tăng trong nền kinh tế toàn cầu nói chung và kinh tế của một nước nói riêng. Tuy nhiên, cho đến trước năm 1995, thế giới vẫn chưa có một hiệp định đa phương nào để điều chỉnh các qui tắc về thương mại dịch vụ. Hiệp định chung về Thuế quan và Thương mại (GATT) ra đời từ năm 1947 chỉ điều chỉnh các vấn đề liên quan đến thương mại hàng hoá toàn cầu. Trước tình hình như vậy, tại vòng đàm phán Urugoay được khởi sự vào tháng 9 năm 1986 với sự tham gia của các Bộ trưởng Thương mại của 100 nước thành viên, các cuộc thảo luận đã đi đến sự nhất trí là GATT sẽ mở rộng sang điều chỉnh cả thương mại dịch vụ. Tuy nhiên, khi vòng đàm phán chính thức kết thúc vào tháng 4 năm 1994 tại Marrakesh (Marốc) Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) đã ra đời với việc sửa đổi Hiệp định GATT (GATT 1994) và bổ sung hai hiệp định: Hiệp định chung về Thương mại Dịch vụ (GATS), Hiệp định về các khía cạnh liên quan tới thương mại của Quyền sở hữu trí tuệ (TRIPS). Sự ra đời của GATS/WTO là tất yếu khách quan trong điều kiện vai trò của dịch vụ và thương mại dịch vụ quốc tế đã phát triển với mức độ cao. GATS là cơ sở pháp lý quan trọng để điều chỉnh quan hệ thương mại dịch vụ quốc tế. Như vậy, kể từ khi WTO đi vào hoạt động, thương mại dịch vụ đã chính thức được đưa vào hệ thống thương mại đa biên. Nói cách khác, hoạt động thương mại 5 dịch vụ giữa các nước thành viên WTO được điều chỉnh bởi Hiệp định chung về thương mại dịch vụ (GATS). 1.1.1.2. Các phương thức cung cấp dịch vụ và các ngành dịch vụ trong GATS GATS không đưa ra khái niệm, định nghĩa về dịch vụ và thương mại dịch vụ. Thay vì đưa ra các khái niệm này, GATS dành sự quan tâm cho những quy định về các phương thức cung ứng dịch vụ giữa các nước thành viên. Theo GATS, thương mại dịch vụ quốc tế là sự cung cấp dịch vụ theo bốn phương thức sau: Phương thức cung cấp dịch vụ qua biên giới: là phương thức dịch vụ được cung cấp từ lãnh thổ của một thành viên đến lãnh thổ của bất kỳ một thành viên nào khác. Theo hình thức này, người cung cấp dịch vụ và người thụ hưởng dịch vụ ở tại nước mình, chỉ có dịch vụ được cung cấp từ lãnh thổ nước này sang nước kia thông qua sự vận động của bản thân dịch vụ, như dịch vụ chuyển phát nhanh, dịch vụ thu phát truyền hình... Phương thức tiêu dùng dịch vụ ở nước ngoài:là phương thức mà người tiêu dùng dịch vụ hoặc công ty sử dụng dịch vụ ở nước khác. Theo hình thức này, dịch vụ được cung cấp ở một nước thành viên và người nhận dịch vụ phải sang nước đó để sử dụng dịch vụ, như dịch vụ du lịch, dịch vụ du học, dịch vụ sửa chữa tàu biển,... Việc di chuyển tài sản của người tiêu dùng cũng thuộc phương thức