Luận văn Hệ thống ngân hàng thương mại quốc doanh ở Việt Nam: Thực trạng và giải pháp

Lời nói đầu (( 1. Sự cần thiết của đề tài : Vai trò của hệ thống NHTM Việt Nam trong nền kinh tế thị trường đã được khẳng định từ khi hệ thống NHVN chuyển sang hệ thống Ngân hàng hai cấp. Hệ thống NHTM là lực lượng nòng cốt trong hệ thống các tổ chức tín dụng VN. Cùng với sự phát triển của nền kinh tế, hệ thống NHTMVN không ngừng đổi mới, đa dạng hoá các loại hình dịch vụ, tạo mọi điều kiện thuận lợi đáp ứng đầy đủ các nhu cầu về vốn cho các doanh nghiệp hoạt động trong nền kinh tế. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, khi nền kinh tế ngày càng có xu hướng mở cửa, nền tài chính quốc gia từng bước hoà nhập vào hệ thống tài chính quốc tế thì hệ thống NHTMVN lại bộc lộ rất nhiều yếu kém. Sự yếu kém ở đây không chỉ là sự yếu kém về công tác quản lý, cơ cấu tổ chức mà còn nguy hại hơn là sự yếu kém về tình hình tài chính, một trong những điều kiện quan trọng, ảnh hưởng quyết định đến sự thành bại của Ngân hàng. Nếu những yếu kém trên không được khắc phục ngay thì hệ thống NHTMVN không những không đảm nhận tốt vai trò trung gian tài chính mà còn có nguy cơ phá sản, đe doạ đến sự an toàn của hệ thống ngân hàng và toàn bộ nền kinh tế quốc dân. Trước thực trạng đó, việc nghiên cứu hoạt động của hệ thống NHTMQD là bộ phận đóng vai trò chủ đạo trong hệ thống các NHTMVN, để từ đó đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của các ngân hàng này, đáp ứng mục tiêu phát triển kinh tế của đất nước trong giai đoạn mới là việc làm cần thiết. Trên cơ sở nhận thức được tầm quan trọng đó, tôi đã chọn đề tài "Hệ thống NHTMQD ở VN- Thực trạng và giải pháp" để nghiên cứu. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến luận văn : Cho đến nay đã có nhiều công trình nghiên cứu về hoạt động của các ngân hàng thương mại của các tác giả trong nước và quốc tế. Điển hình là một số đề tài nghiên cứu như : - Đề tài :"Những vấn đề cơ bản về hoàn thiện các tổ chức tín dụng ở Việt nam..." Mã số KNH/95-08-02 - Ngân hàng nhà nước Việt nam 12/2001. Do tiến sĩ Lê Đình Thu và Nguyễn Đại Lai là chủ nhiệm Đề tài - Đề tài : "Thiết lập các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh doanh và bảo đảm an toàn trong hoạt động của ngân hàng thương mại Việt nam" Mã số KNH 2000-4 - Ngân hàng nhà nước Việt nam 2001 Do tiến sĩ Lê Xuân Nghĩa là chủ nhiệm đề tài - Đề tài : "Nghiên cứu giải pháp thực hiện chiến lược tổng thể phát triển ngành ngân hàng Việt nam giai đoạn 2001-2010" Mã số KNH 99-06 - Ngân hàng nhà nước Việt nam 12/2001 Do Tiến sĩ Lê Xuân Nghĩa, Tiến sĩ Nguyễn Đại Lai, Tiến sĩ Phạm Thuý Ngọc và MA Nguyễn Sơn Tường làm chủ nhiệm đề tài Ngoài ra, còn có nhiều công trình nghiên cứu khác được công bố trên các tạp chí khoa học. Tuy nhiên, các công trình này mới chỉ dừng lại ở khía cạnh phân tích các nghiệp vụ kinh doanh của NHTM hay về một khía cạnh trong hoạt động của NHTM. Việc tập trung nghiên cứu một cách hoàn chỉnh cả lý luận và thực tiễn về hệ thống NHTMQD ở VN còn chưa được chú ý đúng mức. 3. Mục đích nghiên cứu : - Trên cơ sở phân tích thực trạng hoạt động của hệ thống NHTMQD trong thời gian gần đây, qua đó làm rõ những thành tựu đã đạt được, những hạn chế và những vấn đề đang đặt ra đối với hệ thống này. Luận văn cố gắng đề xuất các giải pháp cơ bản nhằm đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống NHTMQDVN. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu : Đối tượng nghiên cứu : Luận văn tập trung nghiên cứu hoạt động của hệ thống NHTMQD với tư cách là bộ phận chủ chốt của hệ thống ngân hàng Việt nam hiện nay. Phạm vi nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu hoạt động của hệ thống NHTMQD thời kỳ đổi mới kinh tế, đặc biệt là từ sau khi có pháp lệnh Ngân hàng. Luận văn không đi sâu nghiên cứu các hoạt động tác nghiệp của NHTMQD, cũng như không đi sâu phân tích từng NHTMQD mà chỉ quan tâm đến từng NHTMQD trong chừng mực góp phần làm rõ thực trạng hoạt động của toàn bộ hệ thống NHTMQD. 5. Phương pháp nghiên cứu : Phương pháp nghiên cứu của luận văn là phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử. Gắn với đối tượng nghiên cứu của đề tài, luận văn chú trọng một số phương pháp cụ thể như phương pháp kết hợp phân tích và tổng hợp, phương pháp hệ thống, phương pháp thống kê so sánh, dự báo . 6. Những đóng góp khoa học của luận án: - Hệ thống hoá một số vấn đề lý luận về NHTM trong nền kinh tế thị trường - Đánh giá thực trạng hoạt động của hệ thống NHTMQD hiện nay, chỉ ra những hạn chế của hệ thống này trong quá trình phát triển. - Đề xuất các quan điểm và các giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống NHTMQD trong giai đoạn mới. 7. Bố cục của luận văn : Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn được kết cấu thành 3 chương Chương 1: Một số vấn đề chung về hoạt động của hệ thống NHTM trong nền kinh tế thị trường. Chương 2 : Thực trạng hoạt động của các NHTMQD ở Việt Nam. Chương 3: Định hướng và giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống NHTMQD trong giai đoạn mới. CHƯƠNG 1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ HOẠT ĐỘNG CỦA HỆ THỐNG NHTM TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG 1.1 NHTM VÀ VAI TRÒ CỦA NHTM TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG 1.1.1. NHTM : Khái niệm và các loại hình 1.1.1.1 Khái niệm về Ngân hàng thương mại Thuật ngữ “ ngân hàng “ đã có từ rất lâu. Tiền thân của ngân hàng chính là quá trình biến đổi trong hoạt động của những người chuyên làm nghề dịch vụ kho quỹ, những người thợ vàng, thợ bạc và ngân hàng ra đời do sự thúc đẩy khách quan của quá trình phát triển sản xuất, lưu thông hàng hoá và hoạt động thương mại. Sự “lệch pha “ về mặt thời gian giữa thời hạn gửi tài sản so với thời hạn mà người cầm giấy biên nhận cùng với một “khoản “ thù lao cho người bảo quản đến “chuộc” tài sản đã tự nhiên trở thành quá trình phân cực giữa “nguồn” (là tài sản của người gửi đồ nằm trong kho) với dấu hiệu giá trị của nguồn tài sản đó (biểu hiện bằng giá trị danh nghĩa ghi trên các giấy biên nhận gửi tài sản ) lưu hành trong xã hội. Việc trả nợ bằng những giấy biên nhận làm cho quá trình thanh toán đơn giản hơn rất nhiều và tiết kiệm cho những người trả nợ, nhận nợ. Vì những người nợ không phải đến chỗ các thợ vàng, bạc trình biên lai rút ra số tiền, vàng cần thiết để trả cho chủ nợ. Những người chủ nợ này ngay sau đó lại lập tức gửi vào chỗ người thợ vàng của mình. Để giúp cho việc thanh toán được thuận lợi, những người thợ vàng phát hành biên lai ở dạng tiện lợi, làm cho người chủ sở hữu nó có thể dùng để chi trả và chuyển quyền sở hữu của biên lai sang chủ mới. Chính sự tiện lợi đó đã tôn những giấy biên nhận lên vị trí hàng đầu trong số các công cụ thanh toán đương thời (tiền đúc, vàng nén, bạc thỏi...) Đó là tiền thân của tờ ngân phiếu và nghiệp vụ phát hành giấy bạc, nghiệp vụ thanh toán của ngân hàng ngày nay. Những người thợ vàng sớm phát hiện ra rằng, những gì ký gửi cho họ tương đối ổn định. Ở một thời điểm bất kỳ số lượng vàng, tiền được rút ra chỉ chiếm một tỷ lệ nhỏ trong số tiền vàng họ giữ, hơn nữa trong khi một số khách hàng rút tiền vàng ra khỏi kho của người thợ vàng, thì một số khác lại gửi vào-đồng thời lại có rất nhiều người đang thiếu vốn để buôn bán sản xuất. Những người thợ vàng có đầu óc kinh doanh đã nghĩ ra việc cho vay để lấy lãi từ những khoản ký gửi ổn định bằng cách phát hành ra nhiều giấy biên nhận hơn là số vàng dự trữ trong kho. Đó chính là tiền thân của nghiệp vụ tín dụng ngân hàng ngày nay. Từ thời điểm này những người thợ vàng đã trở thành nhà ngân hàng, bởi vì theo nghĩa bóng họ đã tạo ra tiền. Khái niệm hoạt động ngân hàng theo tỷ lệ dự trữ đã được khai sinh. Các ngân hàng như vậy tiếp tục hoạt động, những dịch vụ khác cũng được phát triển theo : mua bán vàng bạc, ngoại tệ, tài khoản ký gửi...Các chủ ngân hàng, dưới sự thôi thúc của động cơ lợi nhuận đã mở rộng tín dụng, không chỉ với số tiền hiện có trong kho mà còn nâng lên đi vay để cho vay. Sản xuất hàng hoá phát triển nhanh chóng, giao lưu hàng hóa ngày càng mở rộng, làm phát sinh nhu cầu mua bán chịu hàng hóa và được ghi nhận bằng thương phiếu. Chính thương phiếu là một công cụ nợ vừa mang tính chất phương tiện thanh toán, vừa là công cụ tín dụng thương mại, đã tạo điều kiện cho một loạt nghiệp vụ ngân hàng ra đời và phát triển: tài khoản ký gửi, chiết khấu thương phiếu, tín dụng ngân hàng, thanh toán. Kinh tế ngày càng phát triển, số lượng và quy mô của các ngân hàng như vậy không ngừng tăng lên. Để có thể tồn tại trong bối cảnh đó, các ngân hàng buộc phải tìm những biện pháp nâng cao chất lượng và uy tín của mình trên thị trường như: giảm, miễn phí gửi tiền, trả lãi cho người có tiền gửi, giảm lãi suất cho vay... Tức là thực thi một loạt biện pháp nhằm nâng cao năng lực kinh doanh tiền tệ. Chính nhờ phản ứng tự hoàn thiện này, mà nhiều ngân hàng sơ khai đã phát triển thành những ngân hàng thực thụ: ”Là nơi tập trung tư bản tiền tệ của những người có tiền cho vay và người đi vay”(6, Tr 490( Việc hệ thống lại quá trình ra đời và hình thành những hoạt động đầu tiên của ngân hàng, cho phép ta khẳng định : Khởi tổ là dịch vụ đổi tiền cùng với sự phát triển, đòi hỏi của nền kinh tế và giao lưu hàng hóa, ngân hàng đã dần hình thành và hoàn thiện các nghiệp vụ của mình. Tuy nhiên do hoạt động ngân hàng thương mại rất đa dạng, các thao tác trong từng nghiệp vụ ngân hàng thường phức tạp và các vấn đề này lại luôn biến động theo sự thay đổi chung của nền kinh tế. Mặt khác do tập quán, luật pháp của mỗi quốc gia, mỗi vùng lãnh thổ khác nhau đã dẫn đến quan niệm về ngân hàng thương mại không thật đồng nhất. Tuy nhiên xuất phát từ sự ra đời của ngân hàng, từ những chức năng cơ bản của ngân hàng sơ khai người ta đã định nghĩa : Ngân hàng thương mại là một tổ chức kinh tế hoạt động kinh doanh trên lĩnh vực tiền tệ -tín dụng. Nó cung cấp một số dịch vụ cho khách hàng và ngược lại nó nhận tiền của khách hàng dưới hình thức khác nhau. (10,tr 254-255( Kinh tế càng phát triển, hoạt động cơ bản của ngân hàng thương mại cũng phát triển theo và các chức năng của nó cũng được mở rộng, khi đó các nhà kinh tế định nghĩa : NHTM là những trung gian tài chính có giấy phép kinh doanh của Chính phủ để cho vay tiền và mở các tài khoản tiền gửi kể cả các khoản tiền gửi mà dựa vào đó có thể sử dụng các tờ séc. Ngày nay, trên toàn thế giới, ngân hàng là loại hình tổ chức trung gian tài chính cung cấp các khoản tín dụng trả góp cho người tiêu dùng với quy mô lớn nhất. Trong mọi thời kỳ, ngân hàng là một trong những thành viên quan trọng nhất trên thị trường tín phiếu và trái phiếu do chính quyền địa phương phát hành để tài trợ các công trình công cộng. Ngân hàng cũng là một trong những tổ chức tài chính cung cấp vốn lưu động quan trọng nhất cho các doanh nghiệp, và trong những năm gần đây, ngân hàng đã tăng cường mở rộng cho vay dài hạn đối với doanh nghiệp để hỗ trợ xây dựng nhà máy mới hay mua sắm máy móc thiết bị mới. Ví dụ các ngân hàng Mỹ nắm giữ khoảng 1/3 tổng tài sản của tất cả các tổ chức tài chính đóng trụ sở tại Mỹ. Ở các nước khác, như Nhật Bản, các ngân hàng nắm giữ phần lớn tài sản của phần lớn các tổ chức tài chính. Rõ ràng, các ngân hàng có thể được định nghĩa qua các chức năng (các dịch vụ) mà chúng thực hiện trong nền kinh tế. Vấn đề là ở chỗ không chỉ chức năng của các ngân hàng đang thay đổi mà chức năng của các đối thủ cạnh tranh chính của ngân hàng cũng không ngừng thay đổi. Thực tế là, rất nhiều tổ chức tài chính- bao gồm cả các công ty kinh doanh chứng khoán, công ty môi giới chứng khoán, quỹ tương hỗ và công ty bảo hiểm hàng đầu đều đang cố gắng cung cấp các dịch vụ ngân hàng. Ngược lại, ngân hàng cũng đối phó với các đối thủ cạnh tranh (các tổ chức tài chính phi ngân hàng) bằng cách mở rộng phạm vi cung cấp dịch vụ, hướng về lĩnh vực hoạt động bất động sản và môi trường chứng khoán, tham gia hoạt động bảo hiểm, đầu tư vào quỹ tương hỗ và thực hiện nhiều dịch vụ khác. Cách tiếp cận thận trọng nhất là có thể xem xét các tổ chức này trên phương diện những loại hình dịch vụ mà nó cung cấp. Ở Mỹ người ta định nghĩa về ngân hàng như sau : Ngân hàng là loại hình tổ chức tài chính cung cấp một danh mục các dịch vụ tài chính đa dạng nhất - đặc biệt là tín dụng, tiết kiệm và dịch vụ thanh toán - và thực hiện nhiều chức năng tài chính nhất so với bất kỳ một tổ chức kinh doanh nào trong nền kinh tế (26,tr 7( Sự đa dạng trong các dịch vụ và chức năng của ngân hàng đã dẫn đến việc chúng được gọi là các “Bách hóa tài chính” (financial department stores). Dưới đây là các chức năng cơ bản của một ngân hàng hiện đại 1.1.1.2 Các loại hình NHTM trên thế giới (9(; (11; (12( Ngày nay trên thế giới có nhiều loại hình NHTM khác nhau, có nhiều tiêu chí để phân loại các NHTM như : - Căn cứ vào chức năng chủ yếu, các ngân hàng được phân chia thành ngân hàng đa năng hay ngân hàng chuyên doanh. - Căn cứ vào hình thức sở hữu, các ngân hàng được phân chia thành ngân hàng Nhà nước, ngân hàng cổ phần, ngân hàng tư nhân, ngân hàng liên doanh, ngân hàng nước ngoài.. - Căn cứ vào quy mô và đối tượng khách hàng, các ngân hàng được phân chia thành ngân hàng bán buôn hay ngân hàng bán lẻ.. Các loại hình ngân hàng kể trên chiếm ưu thế và đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra cung tiền tệ ( khối lượng tiền tệ tăng giảm, chủ yếu là do các ngân hàng này chi phối ). Trong quá trình tiến hành kinh doanh, các ngân hàng sử dụng vốn chủ yếu từ các nguồn tiền gửi và vay vốn qua phát hành trái phiếu. Trên cơ sở đó các ngân hàng đã tiến hành hoạt động đầu tư nhằm đáp ứng những yêu cầu đòi hỏi từ nền kinh tế. Chẳng hạn như : cho vay ngắn hạn, trung hạn, dài hạn và các loại hoạt động đầu tư khác. Trong nền kinh tế thị trường các mô hình ngân hàng thương mại được tổ chức dưới một số hình thức sau: * Ngân hàng kinh doanh đa năng Là loại hình ngân hàng thực hiện tất cả các nghiệp vụ kinh doanh ngân hàng: cho vay, thực hiện các nghịệp vụ giấy tờ có giá, nhận tất cả các loại tiền gửi, làm tất cả các dịch vụ liên quan đến hoạt động ngân hàng.. Loại ngân hàng này có nhiều dạng: ngân hàng tư nhân (sở hữu của một gia đình, sở hữu cá nhân , sở hữu của cổ đông), ngân hàng công (sở hữu nhà nước). Có ngân hàng ở tầm quốc gia, quốc tế, song cũng có ngân hàng chỉ có tính chất khu vực. Đặc điểm cơ bản của các ngân hàng này là : phong phú về các nghiệp vụ, tiếp cận được nhiều loại khách hàng, khả năng phân tán rủi ro cao. * Ngân hàng chuyên doanh Ngược lại với ngân hàng đa năng, ngân hàng chuyên doanh chỉ thực hiện một hoặc một số ít nghiệp vụ ngân hàng (gần như chuyên môn hoá các hoạt động). Ở một số nước, luật ngân hàng còn giới hạn hoặc cấm các ngân hàng cho vay tiêu dùng. Đặc điểm cơ bản của ngân hàng này là nghiệp vụ kinh doanh mang tính hạn hẹp, phạm vi hoạt động bị giới hạn, tính chuyên môn hoá cao. Qua nghiên cứu xu hướng phát triển các loại hình NHTM trên thế giới cho thấy không có một nước nào chỉ tồn tại một loại hình ngân hàng đa năng hay ngân hàng chuyên doanh. Bởi vì có khi ở một nước loại hình ngân hàng đa năng chiếm vị trí ưu thế, thì vẫn có những ngân hàng chuyên doanh, và ngược lại ở một số nước mặc dù các ngân hàng chuyên doanh chiếm ưu thế hoặc đa số thì gần đây ngày càng có xu hướng chuyển sang kinh doanh đa năng. Những biến đổi theo các xu hướng trên đã diễn ra trong những thập kỷ qua. Xu hướng chuyên môn hóa các ngân hàng đã từng chiếm vị trí thống trị ở Anh, Pháp, Mỹ, Nhật. Xu hướng kinh doanh đa năng từng chiếm vị trí thống trị ở Thụy Sĩ, CHLB Đức, Áo. Nhưng dần dần các ngân hàng lớn, một mặt mở rộng phạm vi các nghiệp vụ, mặt khác các ngân hàng chuyên doanh trước đây nay cũng đa năng hóa trở lại hoạt động của mình. Xu hướng hiện đại trong các luật ngân hàng gần đây là không tạo ra sự phân biệt các ngân hàng đa năng và các ngân hàng chuyên doanh như trước mà hình thành một loại ngân hàng hoạt động đa năng. * Ngân hàng bán buôn Ngân hàng bán buôn là loại hình ngân hàng mà hoạt động chủ yếu của nó là thực hiện với các khách hàng lớn. Đặc điểm của ngân hàng bán buôn là : số lượng giao dịch của ngân hàng nhỏ, nhưng giá trị của các khoản giao dịch lớn. Hoạt động của ngân hàng bán buôn thường tập trung ở các trung tâm thương mại do đối tượng khách hàng mà ngân hàng phục vụ thường là khách lớn và nằm tại trung tâm thương mại.Vốn hoạt động của ngân hàng bán buôn lớn do đối tượng phục vụ có nhu cầu đòi hỏi vốn cao. Phạm vi hoạt động của ngân hàng bán buôn hẹp về số lượng khách hàng, số lượng giao dịch, lĩnh vực đầu tư vốn * Ngân hàng bán lẻ Là một loại hình ngân hàng mà hoạt động chủ yếu của nó thực hiện với các khách hàng là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, khách hàng cá nhân. Đặc điểm của ngân hàng này là : số lượng giao dịch của ngân hàng lớn, giá trị của từng khoản nhỏ. Phạm vi hoạt động của ngân hàng bán lẻ rất rộng, địa bàn hoạt động của tổ chức, mạng lưới rất lớn.Vốn thực hiện đầu tư của ngân hàng bán lẻ mang tính phân tán do khách hàng phục vụ thuộc nhiều loại hình khác nhau. Hoạt động của ngân hàng bán lẻ về mặt vốn thường nhỏ và tính ổn định của vốn thấp. Qua nghiên cứu hai loại hình ngân hàng trên cho thấy xu hướng phát triển của ngân hàng bán buôn chỉ mở rộng tại những địa bàn mà ở đó diễn ra cung và cầu vốn lớn như ở các trung tâm thương mại lớn, ở những nước kinh tế phát triển và những nơi có hoạt động sản xuất kinh doanh phát triển mạnh. Các ngân hàng bán lẻ có xu thế ngày càng mở rộng, đặc biệt ở các nước có nền kinh tế chậm phát triển và trong thực tế luôn luôn tồn tại cùng với ngân hàng bán buôn. 1.1.2 Vai trò của NHTM đối với sự phát triển của nền kinh tế Hoạt động kinh doanh trên thị trường tài chính bao gồm nhiều loại hình tổ chức kinh doanh tiền tệ. Chúng là những tổ chức trung gian và môi giới tài chính, hoạt động như những chiếc cầu chuyển tải những khoản tiền tiết kiệm -tích luỹ được trong xã hội đến tay những người có nhu cầu chi tiêu cho đầu tư. Nhưng giữa chúng lại có sự khác nhau về tính chất cũng như về đối tượng và phương pháp kinh doanh. Sự khác nhau đó bắt nguồn từ những nguyên nhân về lịch sử và chế độ kinh tế và ngày nay chúng đều là những sản phẩm của thể chế tài chính của mỗi nước. Lịch sử của ngân hàng thương mại là lịch sử kinh doanh tiền gửi. Các ngân hàng thương mại từ chỗ làm dịch vụ nhận tiền gửi với tư cách là người thủ quỹ, bảo quản tiền cho người chủ sở hữu để nhận những khoản thù lao, đã trở thành những chủ thể kinh doanh tiền gửi. Điều đó có nghĩa là huy động tiền gửi không những miễn khoản thù lao mà còn trả lãi cho khách hàng gửi tiền để làm vốn cho vay nhằm tối ưu khoản lợi nhuận thu được. Trong khi thực hiện vai trò trung gian chuyển vốn từ người cho vay sang người đi vay, các ngân hàng thương mại đã tự tạo ra những công cụ tài chính thay thế cho tiền làm phương tiện thanh toán. Trong đó, quan trọng nhất là tài khoản tiền gửi không kỳ hạn thanh toán bằng séc, một trong những công cụ chủ yếu để vận động qua ngân hàng. Thông qua quá trình đó đưa lại kết quả là đại bộ phận tiền giao dịch trong giao lưu kinh tế là tiền qua ngân hàng. Do đó, hoạt động của ngân hàng thương mại gắn bó mật thiết với hệ thống lưu thông tiền tệ và hệ thống thanh toán trong nước đồng thời có mối liên hệ quốc tế rộng rãi. Trong thế giới hiện đại, tính cho đến thời điểm này thì ngân hàng thương mại và cơ cấu hoạt động của nó đóng vai trò quan trọng nhất trong thể chế tài chính của mỗi nước. Hoạt động của ngân hàng thương mại đa dạng, phong phú và có phạm vi rộng lớn, trong khi các tổ chức tài chính khác thường hoạt động trên một vài lĩnh vực và theo hướng chuyên sâu.Vai trò của ngân hàng thương mại thể hiện ở những điểm sau: 1.1.2.1 Ngân hàng là nơi cung cấp vốn cho nền kinh tế Vốn được tạo ra từ quá trình tích lũy, tiết kiệm của mỗi cá nhân, doanh nghiệp và nhà nước trong nền kinh tế. Vì vậy, muốn có nhiều vốn phải tăng thu nhập quốc dân và có mức độ tiêu dùng hợp lý. Để tăng thu nhập quốc dân tức là cần phải mở rộng quy mô chiều rộng lẫn chiều sâu của sản xuất và lưu thông hàng hoá, đẩy mạnh sự phát triển của ngành trong nền kinh tế và muốn làm được điều đó cần thiết phải có vốn. Mặt khác, khi nền kinh tế càng phát triển sẽ càng tạo ra nhiều nguồn vốn, điều đó sẽ có tác động tích cực đến hoạt động ngân hàng. NHTM là chủ thể chính đáp ứng nhu cầu vốn cho sả