Luận văn Lao động và việc làm quận bình tân (thành phố Hồ Chí Minh)
Việt Nam là một nước có nền kinh tế đang phát triển, là nước đông dân . Vì vậy việc khai thác các nguồn lực nội tại mà đặc biệt là con người được coi là biện pháp cần thiết cho quá trình phát triển CNH, HĐH và kinh tế - xã hội. Tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX đã chỉ rõ “Điều kiện tiên quyết thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước là ổn định dân số, lao động là yếu tố cơ bản nhằm hoàn thành công cuộc công nghiệp hoá – hiện đại hoá đất nước, từng bước đi lên chủ nghĩa xã hội.” Bình Tân là một quận mới vùng ven, gồm có 10 phường, được thành lập theo nghị định 130/NĐ-CP ngày 05/11/2003 của Chính Phủ, bao gồm thị trấn An Lạc, xã Bình Hưng Hoà, xã Bình Trị Đông và xã Tân Tạo của huyện Bình Chánh trước đây. Từ khi thành lập cuối năm 2003 đến nay, quận Bình Tân có sự biến đổi mạnh mẽ, tốc độ đô thị hoá diễn ra rất nhanh, có phường không còn đất nông nghiệp. Theo đó, lao động, việc làm ở quận Bình Tân cũng chuyển biến một cách nhanh chóng từ chủ yếu là nông nghiệp sang chủ yếu là lao động phi nông nghiệp. Mặt khác, Bình Tân cùng với Bình Chánh là cửa ngõ phía tây nam của Thành phố Hồ Chí Minh, hàng năm đón nhận nguồn lao động khá lớn từ các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long và các địa phương lân cận đến tìm việc, mua đất, làm nhà, định cư. Bên cạnh đó, cùng với sự gia tăng dân số tự nhiên, gia tăng lao động trong quận, đã tạo nên sức ép về nhiều mặt cần phải giải quyết đối với một quận mới thành lập, là thách thức lớn trong những năm vừa qua. Trong đó, vấn đề ổn định dân số, lao động, việc làm là một trong những vấn đề được quan tâm hàng đầu, cần nghiên cứu, nhận diện thực trạng vấn đề lao động, việc làm để có định hướng và giải pháp phù hợp hướng tới chủ động ổn định dân số, nâng cao chất lượng nguồn lao động, giải quyết việc làm, nâng cao năng suất và hiệu quả lao động, góp phần thúc đẩy nhanh sự phát triển kinh tế – xã hội của quận, phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà Nước là một vấn đền cấp thiết. Xuất phát từ những lí do đó, tôi chọn đề tài: “Lao động và việc làm quận Bình Tân (Thành Phố Hồ Chí Minh)” để nghiên cứu, làm luận văn tốt nghiệp
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận văn Lao động và việc làm quận bình tân (thành phố Hồ Chí Minh), để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH
Phan Thanh Phong
LAO ĐỘNG VÀ VIỆC LÀM QUẬN BÌNH TÂN
(THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH)
LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐỊA LÍ HỌC
Thành phố Hồ Chí Minh – 2014
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH
Phan Thanh Phong
LAO ĐỘNG VÀ VIỆC LÀM QUẬN BÌNH TÂN
(THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH)
Chuyên ngành: Địa lí học
Mã số: 60 31 05 01
LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐỊA LÍ HỌC
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. HOÀNG CÔNG DŨNG
Thành phố Hồ Chí Minh - 2014
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan những nội dung trong luận văn này là do tôi thực hiện
dưới sự hướng dẫn trực tiếp của TS. Hoàng Công Dũng. Tất cả những nội dung tham
khảo dung trong luận văn đều được dẫn nguồn đầy đủ từ phần tài liệu tham khảo. Các
số liệu, bản đồ, biểu đồ thể hiện trong luận văn đều được xử lí và có căn cứ. Tôi xin
hoàn toàn chịu trách nhiệm về nội dung luận văn của mình.
Tác giả luận văn
Phan Thanh Phong
LỜI CẢM ƠN
Em xin chân thành cảm ơn TS. Hoàng Công Dũng đã tận tình hướng dẫn, giúp
đỡ và đóng góp nhiều ý kiến quý báu, tạo điều kiện cho em tìm hiểu, nghiên cứu và
hoàn thành luận văn này.
Em xin cảm ơn Ban Giám Hiệu, Phòng Khoa Học Công Nghệ, Phòng Sau Đại
Học và quý thầy cô trong Khoa Địa lí đã đào tạo, truyền đạt cho em nhiều tri thức quý
giá trong suốt thời gian học tập và thực hiện đề tài.
Em cũng xin cảm ơn tới các cô chú, anh chị trong Cục Thống kê Thành phố Hồ
Chí Minh, Chi cục Thống kê quận Bình Tân, Phòng Lao động - Thương binh và Xã
hội quận Bình Tân đã nhiệt tình giúp đỡ, cung cấp tư liệu, số liệu để em hoàn thành
luận văn.
Cuối cùng là lời cảm ơn đến gia đình, đồng nghiệp và bè bạn đã quan tâm, chia
sẻ, giúp đỡ cả về vật chất lẫn tinh thần để em học tập và hoàn thành tốt luận văn.
Với thời gian ngắn và kiến thức còn hạn chế của bản thân nên quá trình nghiên
cứu và hoàn thành luận văn khó tránh khỏi những khiếm khuyết. Vì vậy, em rất mong
nhận được những đóng góp, chia sẻ thẳng thắn của quý thầy cô, của các bạn đồng
nghiệp để luận văn được hoàn thiện tốt hơn.
TP HCM, ngày 29 tháng 09 năm 2014
Tác giả luận văn
Phan Thanh Phong
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
CCKT : cơ cấu kinh tế
CN: công nghiệp
CNH: công nghiệp hoá
DV: dịch vụ
GTSX: giá trị sản xuất
HĐH: hiện đại hoá
HĐKT: hoạt động kinh tế
LĐ: lao động
NN: nông nghiệp
TPKT: thành phần kinh tế
TP.HCM : Thành phố Hồ Chí Minh
DANH MỤC BẢNG SỐ LIỆU
Bảng 1.1. Cơ cấu lao động theo thành phần kinh tế ở Việt Nam .................................. 16
Bảng 1.2. Số lượng lao động và phân bố lực lượng lao động Việt Nam năm 2011 ..... 18
Bảng 1.3.Lực lượng lao động từ 15 tuổi trở lên năm 2005 và 2013 ............................. 34
Bảng 1.4. Cơ cấu lao động phân theo trình độ chuyên môn kĩ thuật ............................ 34
Bảng 1.5. Lao động phân theo thành phần kinh tế ........................................................ 35
Bảng 1.6. Cơ cấu lao động theo ngành kinh tế .............................................................. 35
Bảng 1.7. Dân số và tỉ lệ gia tăng dân số Thành phố Hồ Chí Minh .............................. 36
Bảng 1.8. Dân số hoạt động kinh tế chia theo trình độ chuyên môn kĩ thuật ............... 37
Bảng 1.9. Cơ cấu lao động trong ba khu vực kinh tế .................................................... 37
Bảng 2.1. Diện tích, dân số các quận, huyện TP. HCM ............................................... 41
Bảng 2.2. Dân số các quận nội thành TP.HCM qua các năm ...................................... 42
Bảng 2.3. Dân số và tỉ lệ gia tăng dân số quận Bình Tân giai đoạn 2004 – 2013 ......... 47
Bảng 2.4. Dân số quận Bình Tân và TP. Hồ Chí Minh(người) giai đoạn 2004-2013 .. 48
Bảng 2.5. Kết cấu dân số theo nhóm tuổi của quận Bình Tân
và TP.HCM năm 2009. ................................................................................................. 49
Bảng 2.6. Kết cấu dân số dân tộc của quận Bình Tân năm 2009 ................................. 50
Bảng 2.7. Phân bố dân cư theo đơn vị hành chính quận Bình Tân năm 2013 .............. 50
Hình 2.2. Bản đồ phân bố dân cư quận Bình Tân năm 2013 ........................................ 52
Bảng 2.8. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành của quận Bình Tân ......................... 56
Bảng 2.9. Nguồn lao động của Bình Tân từ năm 2004 – 2013 ..................................... 58
Bảng 2.10. Dân số trung bình và tỉ lệ lao động so với dân số các phường năm 2013 .. 59
Bảng 2.11.Tỉ lệ LĐ các phường so với tổng LĐ của quận Bình Tân năm 2013........... 59
Bảng 2.12. Cơ cấu lao động theo trình độ văn hoá năm 2012 – 2013 .......................... 61
Bảng 2.13. Cơ cấu lao động theo trình độ chuyên môn kĩ thuật ................................... 62
Bảng 2.14. Kết cấu lao động theo từng nhóm tuổi năm 2009 ....................................... 63
Bảng 2.15. Số lượng lao động theo từng nhóm tuổi năm 2009.................................... 63
Bảng 2.16. Cơ cấu lao động trong toàn ngành kinh tế .................................................. 64
Bảng 2.17. Lao động công nghiệp quận Bình Tân giai đoạn 2004 - 2013 .................... 65
Bảng 2.18. Lao động công nghiệp ngoài Nhà nước phân theo loại hình kinh tế .......... 65
Bảng 2.19. Lao động và GTSXCN phân theo ngành kinh tế năm 2012. ...................... 66
Bảng 2.20. Lao động thương mại - dịch vụ ngoài Nhà nước ........................................ 68
Bảng 2.21. Lao động hoạt động thương mại, dịch vụ năm 2012 .................................. 68
Bảng 2.22. Lao động nông nghiệp quận Bình Tân ........................................................ 69
Bảng 2.23. Lao động nông nghiệp Bình Tân so với TP.HCM năm 2011 ..................... 69
Bảng 2.24. Lao động nông nghiệp phân theo phường năm 2011 ................................. 70
Bảng 2.25. Lao động quận Bình Tân theo các phường ................................................. 71
Bảng 2.26. Lao động đang HĐKT kể cả nội trợ và học sinh sinh viên......................... 74
Bảng 2.27. Lao động Bình Tân chia theo địa điểm làm việc ........................................ 75
Bảng 2.28. Dân số từ 15 tuổi trở lên phân theo tình trạng HĐKT ................................ 77
Bảng 2.29. Dân số hoạt động kinh tế thường xuyên qua các năm. ............................... 77
Bảng 2.30. Tình trạng lao động có việc làm của quận Bình Tân ................................. 78
Bảng 2.31. Tình trạng việc làm của dân số HĐKT thường xuyên ................................ 78
Bảng 2.32. Dân số HĐKT có việc làm thường xuyên phân theo nhóm tuổi ................ 79
Bảng 2.33. Dân số HĐKT có việc làm thường xuyên phân theo ngành kinh tế của quận
Bình Tân và TP. HCM năm 2010 ................................................................................. 79
Bảng 2.34. Tình trạng thiếu việc làm thường xuyên phân theo phường ....................... 80
Bảng 2.35. Tình trạng thất nghiệp phân theo nhóm tuổi ở quận Bình Tân ................... 81
Bảng 2.36. Tỉ lệ thất nghiệp ở quận Bình Tân phân theo phường năm 2013 .............. 82
Bảng 2.37. Dân số không hoạt động kinh tế chia theo nguyên nhân ........................... 82
Bảng 2.38. Dân số không HĐKT chia theo nguyên nhân ở các phường năm 2013 ..... 83
Bảng 2.39. Dân số không hoạt động kinh tế chia theo độ tuổi ..................................... 83
Bảng 3.1. Cơ cấu kinh tế dự báo đến năm 2015 và 2020 .............................................. 88
Bảng 3.2. Đề án quy hoạch chung xây dựng quận Bình Tân đến năm 2020 ................ 93
Bảng 3.3. Dân số của quận Bình Tân định hướng đến năm 2025 ................................. 94
Bảng 3.4. Hiện trạng và dự báo dân số quận Bình Tân đến năm 2025 ......................... 98
Bảng 3.5. Dự báo lao động quận Bình Tân đến năm 2025 ........................................... 98
Bảng 3.6. Dự báo gia tăng lao động ở từng phường đến năm 2025 .............................. 99
Bảng 3.7. Dự báo lao động có CMKT ở quận đến năm 2025 ..................................... 102
Bảng 3.8. Dự báo tốc độ phát triển giai đoạn 2013 – 2015; 2015 – 2025 ................... 103
Bảng 3.9. Dự báo chuyển dịch lao động quận Bình Tân đến 2025 ............................ 104
DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1. Dân số và gia tăng dân số tự nhiên ........................................................... 48
Biểu đồ 2.2. Kết cấu dân số theo nhóm tuổi.................................................................. 49
Biểu đồ 2.3. Kết cấu dân số theo giới tính quận Bình Tân năm 2004-2013 ................. 49
Biểu đồ 2.4. Cơ cấu lao động theo trình độ văn hoá của quận Bình Tân
năm 2012 và năm 2013....60
Biều đồ 2.5. Cơ cấu lao động trong toàn ngành kinh tế quận Bình Tân
năm 2004 và 2013 ......................................................................................................... 64
Biểu đồ 2.6. Dân số và nguồn lao động quận Bình Tân giai đoạn 2004-2013 ............. 70
Biểu đồ 2.7. Lao động quận Bình Tân phân theo phường ............................................ 71
Biểu đồ 2.8. Tình hình giải quyết việc làm ở quận Bình Tân năm 2004-2013 ............. 84
Biểu đồ 3.1. Dự báo lao động của quận Bình Tân năm 2015 và năm 2025 .99
Biểu đồ 3.2. Dự báo lao động theo trình độ CMKT ở quận Bình Tân ........................ 102
DANH MỤC BẢN ĐỒ
Hình 2.1. Bản đồ hành chính quận Bình Tân năm 2013 ............................................... 44
Hình 2.2. Bản đồ phân bố dân cư quận Bình Tân năm 2013 ........................................ 52
Hình 2.3. Bản đồ lao động và việc làm quận Bình Tân năm 2013 ............................... 73
Hình 3.1. Bản đồ dựa báo lao động, việc làm quận Bình Tân đến năm 2025 ............. 100
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................... 3
LỜI CẢM ƠN ................................................................................................................ 4
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT .................................................................................... 5
DANH MỤC BẢNG SỐ LIỆU ..................................................................................... 6
DANH MỤC BIỂU ĐỒ ................................................................................................. 1
DANH MỤC BẢN ĐỒ .................................................................................................. 2
PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................................ 1
1. Lí do chọn đề tài ........................................................................................................ 1
2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................ 2
3. Phạm vi nghiên cứu .................................................................................................... 2
4. Lịch sử nghiên cứu .................................................................................................... 2
5. Quan điểm và phương pháp nghiên cứu ................................................................. 4
6. Đóng góp chính của luận văn ................................................................................... 6
7. Cấu trúc luận văn ...................................................................................................... 6
Chương 1 ........................................................................................................................ 7
CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ LAO ĐỘNG VÀ VIỆC LÀM ................... 7
1.1. Cơ sở lí luận về lao động, việc làm ........................................................................ 7
1.1.1. Lao động và sử dụng lao động .................................................................................. 7
1.1.2.Việc làm ...................................................................................................................... 9
Bảng 1.1. Cơ cấu lao động theo thành phần kinh tế ở Việt Nam ............................ 16
Bảng 1.2. Số lượng lao động và phân bố lực lượng lao động Việt Nam năm 2011 .. 18
1.1.3. Các tiêu chí đánh giá lao động, việc làm .............................................................. 19
1.1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến lao động, việc làm ................................................... 22
1.2. Cơ sở thực tiễn về lao động và việc làm ............................................................. 33
1.2.1. Lao động và việc làm ở Việt Nam ......................................................................... 33
Bảng 1.3.Lực lượng lao động từ 15 tuổi trở lên năm 2005 và 2013 ........................ 34
Bảng 1.4. Cơ cấu lao động phân theo trình độ chuyên môn kĩ thuật ..................... 34
Bảng 1.5. Lao động phân theo thành phần kinh tế .................................................. 35
Bảng 1.6. Cơ cấu lao động theo ngành kinh tế ......................................................... 35
1.2.2. Lao động và việc làm ở Thành phố Hồ Chí Minh ............................................... 35
Bảng 1.7. Dân số và tỉ lệ gia tăng dân số Thành phố Hồ Chí Minh ........................ 36
Bảng 1.8. Dân số hoạt động kinh tế chia theo trình độ chuyên môn kĩ thuật ........ 37
Bảng 1.9. Cơ cấu lao động trong ba khu vực kinh tế ............................................... 37
Tiểu kết chương 1 ........................................................................................................ 39
Chương 2 ...................................................................................................................... 40
THỰC TRẠNG LAO ĐỘNG VÀ VIỆC LÀM ......................................................... 40
QUẬN BÌNH TÂN, TP HỒ CHÍ MINH ................................................................... 40
2.1. Khái quát về lao động, việc làm quận Bình Tân ............................................... 40
Bảng 2.1. Diện tích, dân số các quận, huyện TP. HCM ............................................ 41
Bảng 2.2. Dân số các quận nội thành TP.HCM qua các năm ................................. 42
Hình 2.1. Bản đồ hành chính quận Bình Tân năm 2013 ......................................... 44
2.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến lao động và việc làm ở quận Bình Tân ............... 45
2.2.1. Vị trí và phạm vi lãnh thổ ........................................................................................ 45
2.2.2. Các nhân tố tự nhiên ảnh hưởng đến lao động, việc làm ..................................... 45
2.2.3. Các nhân tố kinh tế - xã hội ảnh hưởng đến lao động, việc làm .......................... 47
Bảng 2.3. Dân số và tỉ lệ gia tăng dân số quận Bình Tân giai đoạn 2004 – 2013 .... 47
Biểu đồ 2.1. Dân số và gia tăng dân số tự nhiên ....................................................... 48
Bảng 2.4. Dân số quận Bình Tân và TP. Hồ Chí Minh(người) giai đoạn 2004-2013
....................................................................................................................................... 48
Bảng 2.5. Kết cấu dân số theo nhóm tuổi của quận Bình Tân và TP.HCM năm
2009 ............................................................................................................................... 49
Biểu đồ 2.2. Kết cấu dân số theo nhóm tuổi ................................................................ 49
Biểu đồ 2.3. Kết cấu dân số theo giới tính quận Bình Tân năm 2004-2013 .............. 49
Bảng 2.6. Kết cấu dân số dân tộc của quận Bình Tân năm 2009 ............................. 50
Bảng 2.7. Phân bố dân cư theo đơn vị hành chính quận Bình Tân năm 2013 ........ 50
Hình 2.2. Bản đồ phân bố dân cư quận Bình Tân năm 2013 .................................... 52
Bảng 2.8. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành của quận Bình Tân ................... 56
2.3. Thực trạng lao động và việc làm ở quận Bình Tân ........................................... 58
2.3.1. Thực trạng lao động quận Bình Tân ...................................................................... 58
Bảng 2.9. Nguồn lao động của Bình Tân từ năm 2004 – 2013 .................................. 58
Bảng 2.10. Dân số trung bình và tỉ lệ lao động so với dân số các phường năm 2013
....................................................................................................................................... 59
Bảng 2.11.Tỉ lệ LĐ các phường so với tổng LĐ của quận Bình Tân năm 2013 ....... 59
Bảng 2.12. Cơ cấu lao động theo trình độ văn hoá năm 2012 – 2013 ....................... 61
Bảng 2.13. Cơ cấu lao động theo trình độ chuyên môn kĩ thuật ............................... 62
Bảng 2.14. Kết cấu lao động theo từng nhóm tuổi năm 2009 .................................... 63
Bảng 2.15. Số lượng lao động theo từng nhóm tuổi năm 2009 ................................ 63
Bảng 2.16. Cơ cấu lao động trong toàn ngành kinh tế............................................... 64
Biều đồ 2.5. Cơ cấu lao động trong toàn ngành kinh tế quận Bình Tân năm 2004 và
2013 (đơn vị %) ............................................................................................................. 64
Bảng 2.17. Lao động công nghiệp quận Bình Tân giai đoạn 2004 - 2013 ................ 65
Bảng 2.18. Lao động công nghiệp ngoài Nhà nước phân theo loại hình kinh tế ..... 65
Bảng 2.19. Lao động và GTSXCN phân theo ngành kinh tế năm 2012. ................... 66
Bảng 2.20. Lao động thương mại - dịch vụ ngoài Nhà nước ..................................... 68
Bảng 2.21. Lao động hoạt động thương mại, dịch vụ năm 2012 ............................... 68
Bảng 2.22. Lao động nông nghiệp quận Bình Tân .................................................... 69
Bảng 2.23. Lao động nông nghiệp Bình Tân so với TP.HCM năm 2011 ................. 69
Bảng 2.24. Lao động nông nghiệp phân theo phường năm 2011 .............................. 70
Biểu đồ 2.6. Dân số và nguồn lao động quận Bình Tân giai đoạn 2004-2013 ......... 70
Bảng 2.25. Lao động quận Bình Tân theo các phường ............................................. 71
Biểu đồ 2.7. Lao động quận Bình Tân phân theo phường ......................................... 71
Hình 2.3. Bản đồ lao động và việc làm quận Bình Tân năm 2013 ............................ 73
2.3.2. Thực trạng sử dụng lao động, việc làm ở quận Bình Tân.................................... 74
Bảng 2.26. Lao động đang HĐKT kể cả nội trợ và học sinh sinh viên ..................... 74
Bảng 2.27. Lao động Bình Tân chia theo địa điểm làm việc Đơn vị: % .... 75
Bảng 2.28. Dân số từ 15 tuổi trở lên phân theo tình trạng HĐKT ............................ 77
Bảng 2.29. Dân số hoạt động kinh tế thường xuyên qua các năm. ........................... 77
Bảng 2.30. Tình trạng lao động có việc làm của quận Bình Tân Đơn vị: % ...... 78
Bảng 2.31. Tình trạng việc làm của dân số HĐKT thường xuyên ............................ 78
Bảng 2.32. Dân số HĐKT có việc làm thường xuyên phân theo nhóm tuổi ............. 79
Bảng 2.33. Dân số HĐKT có việc làm thường xuyên phân theo ngành kinh tế của
quận Bình Tân và TP. HCM năm 2010 ..................................................................... 79
Bảng 2.34. Tình trạng thiếu việc làm thường xuyên phân theo phường .................. 80
Bảng 2.35. Tình trạng thất nghiệp phân theo nhóm tuổi ở quận Bình Tân ............. 81
Bảng 2.36. Tỉ lệ thất nghiệp ở quận Bình Tân phân theo phường năm 2013 ......... 82
Bảng 2.37. Dân số không hoạt động kinh tế chia theo nguyên nhân (Đơn vị: %)
....................................................................................................................................... 82
Bảng 2.38. Dân số không HĐKT chia theo nguyên nhân ở các phường năm 2013. 83
Bảng 2.39. Dân số không hoạt động kinh tế chia theo độ
