Luận văn Phân tích hiệu quả chăn nuôi gia cầm và các yếu tố ảnh hưởng đến thu nhập của hộ chăn nuôi gia cầm tại Long An

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH    LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ CHĂN NUÔI GIA CẦM VÀ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN THU NHẬP CỦA HỘ CHĂN NUÔI GIA CẦM TẠI LONG AN Giáo viên hướng dẫn: Sinh viên thực hiện: MAI VĂN NAM PHAN ANH THƯ Mã số SV : 4054289 Lớp: KTNN 1 K31 Tháng 05/2009 LỜI CẢM TẠ  Luận văn tốt nghiệp là một công trình khoa học quan trọng của sinh viên năm cuối ở trường đại học. Do tính chất phức tạp và những yêu cầu đặt ra của một luận văn, mỗi sinh viên khi tiến hành đề tài nghiên cứu của mình đều nhận được sự hướng dẫn tận tình, tận tâm của thầy cô cũng như sự nhiệt tình giúp đỡ của các cơ quan, đơn vị, cá nhân… có liên quan đến đề tài. Trong kỳ thực tập tốt nghiệp của mình, để thực hiện được đề tài “ Phân tích hiệu quả chăn nuôi gia cầm và các yếu tố ảnh hưởng đến thu nhập của hộ chăn nuôi gia cầm tại Long An”, tôi đã nhận được nhiều sự giúp đỡ: - Trước hết, xin chân thành cảm ơn Khoa Kinh tế - QTKD trường Đại học Cần Thơ đã tạo điều kiện cho tôi có cơ hội tiếp xúc thực tế sản xuất để tôi có thể hiểu thêm về thực tế sản xuất sau thời gian học những lý thuyết liên quan. - Xin chân thành cám ơn Tiến sĩ Mai Văn Nam, thầy đã hướng dẫn tận tình trong quá trình thực hiện đề tài. - Xin chân thành cám ơn các cơ quan: Sở Nông nghiệp – Phát triển nông thôn tỉnh Long An, Chi cục thú y tỉnh Tiền Giang, Trạm thú y huyện Châu Thành, Phòng Nông nghiệp huyện Châu Thành, Phòng Kinh tế huyện Châu Thành, Phòng Thống kê huyện Châu Thành đã tạo mọi điều kiện để tôi thu thập đủ các số liệu có liên quan. - Xin chân thành cám ơn các cán bộ thú y các xã Phú Ngãi Trị, Bình Quới, Thuận Mỹ và Vĩnh Công đã tạo điều kiện hướng dẫn tôi đến các hộ chăn nuôi gia cầm trên địa bàn huyện. - Xin chân thành và cảm tạ sự hợp tác của 58 hộ chăn nuôi gia cầm trên địa bàn huyện Châu Thành để tôi để tôi có thể thu thập đủ các số liệu sơ cấp một cách thuận lợi. Trang i LỜI CAM ĐOAN  Tôi cam đoan rằng đề tài này là do chính tôi thực hiện, các số liệu thu thập và kết quả phân tích trong đề tài là trung thực, đề tài không trùng với bất kỳ đề tài nghiên cứu khoa học nào. Ngày …. tháng 5 năm 2009 Sinh viên thực hiện Phan Anh Thư Trang ii NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN  Họ và tên Giáo viên Hướng dẫn: Mai Văn Nam Học vị: Tiến Sĩ Chuyên ngành: Cơ quan công tác: Trường Đại Học Cần Thơ. MSSV: 4054289 Chuyên ngành: Kinh tế nông nghiệp. Tên đề tài: Phân tích hiệuh quả chăn nuôi gia cầm và các yếu tố ảnh hưởng đến thu nhập của hộ chăn nuôi gia cầm tại Long An NỘI DUNG NHẬN XÉT 1. Tính phù hợp của đề tài với chuyên ngành đào tạo: ……………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………...... 2. Hình thức: ………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………….... 3. Ý nghĩa khoa học, thực tiễn, tính cấp thiết của đề tài: ………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………...... 4. Độ tin cậy của số liệu, tính hiện đại của luận văn: ………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………....... 5. Nội dung và kết quả đạt được: ………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………....... 6. Các nhận xét khác: ………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………....... 7. Kết luận: ………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………....... Cần Thơ, ngày …. tháng 5 năm 2009 Giáo viên hướng dẫn Mai Văn Nam Trang iii NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN  ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… Ngày …. tháng 5 năm 2009 Giáo viên phản biện Trang iv MỤC LỤC Trang CHƯƠNG 1 GIỚI THIỆU........................................................................................1 I. ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU..............................................................................1 1. Sự cần thiết của đề tài......................................................................................1 2. Căn cứ khoa học thực tiễn ...............................................................................2 II. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU.................................................................................2 1. Mục tiêu chung ................................................................................................2 2. Mục tiêu cụ thể......................................................................................................... 2 III. CÁC GIẢ THUYẾT KIỂM ĐỊNH VÀ CÂU HỎI NGHIÊN CỨU ...............3 1. Các giả thuyết kiểm định.................................................................................3 2. Các câu hỏi nghiên cứu ...................................................................................3 IV. PHẠM VI NGHIÊN CỨU ..................................................................................3 1. Phạm vi nghiên cứu .........................................................................................3 2. Thời gian nghiên cứu.......................................................................................3 3. Đối tượng nghiên cứu......................................................................................3 V. LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN NGHIÊN CỨU .................4 1. Các nghiên cứu trong nước .............................................................................4 2. Các nghiên cứu nước ngoài ............................................................................ 5 CHƯƠNG 2. PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...6 I. PHƯƠNG PHÁP LUẬN........................................................................................6 1.Khái niệm và đặc điểm của sản xuất nông nghiệp ...........................................6 2. Khái niệm về nông hộ......................................................................................7 3. Lí thuyết về giá trị sản phẩm, giá trị thực tế của sản phẩm, hiệu quả sản xuất và thu nhập lao động gia đình......................................................................................9 4. Các phương pháp sử dụng trong phân tích....................................................10 II. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .....................................................................17 1. Phương pháp thu thập số liệu ........................................................................17 2. Phương pháp xử lí số liệu ..................................................................................... 17 Trang v CHƯƠNG 3: KHÁI QUÁT VỀ HUYỆN CHÂU THÀNH TỈNH LONG AN ...18 I. KHÁI QUÁT ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU............................................................18 1. Vị trí địa lí .....................................................................................................18 2. Điều kiện tự nhiên .........................................................................................18 3. Tài nguyên ....................................................................................................20 4. Dân số và nguồn lực ......................................................................................21 5. Địa hình, địa chất ..........................................................................................22 6. Tài nguyên nhân văn .....................................................................................22 7. Hiện trạng phân vùng kinh tế .......................................................................23 8. Quan điểm và mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của huyện Châu Thành đến năm 2010....................................................................................................................24 9. Lợi thế và hạn chế của huyện Châu Thành ...................................................25 II. KHÁI QUÁT VỀ TÌNH HÌNH CHĂN NUÔI CỦA HUYỆN CHÂU THÀNH ....................................................................................................................................26 1. Thành tựu và kết quả .....................................................................................26 2. Tồn tại và yếu kém của ngành chăn nuôi huyện ...........................................29 3. Nguyên nhân tình hình yếu kém trên ............................................................29 CHƯƠNG 4. PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ CHĂN NUÔI VÀ TÌNH HÌNH ĐA DẠNG HOÁ THU NHẬP CỦA NÔNG HỘ CHĂN NUÔI GIA CẦM TẠI HUYỆN CHÂU THÀNH TỈNH LONG AN..........................................................31 I. TỔNG QUAN VỀ HỘ CHĂN NUÔI GIA CẦM TẠI HUYỆN ......................31 1. Một số đặc điểm cơ bản về hộ chăn nuôi gia cầm ........................................31 2. Tình hình chăn nuôi gia cầm của huyện năm 2008.......................................33 II. PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ CHĂN NUÔI GIA CẦM CỦA HỘ TRONG ĐỢT CUỐI NĂM 2008 .....................................................................................................41 1. Phân tích chi phí chăn nuôi gia cầm .............................................................41 2. Phân tích các chỉ số tài chính liên quan đến hiệu quả chăn nuôi gia cầm của huyện..........................................................................................................................53 3. So sánh hiệu quả chăn nuôi gia cầm của những hộ chăn nuôi gà và vịt trên địa bàn huyện .............................................................................................................57 Trang vi III. PHÂN TÍCH CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN LỢI NHUẬN CỦA HỘ CHĂN NUÔI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN...............................................................61 IV. TÌNH HÌNH ĐA DẠNG NGÀNH NGHỀ VÀ THU NHẬP CỦA NÔNG HỘ ....................................................................................................................................67 1. Tình hình cơ cấu thu nhập của hộ .................................................................67 2. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng đa dạng hoá của hộ ..............72 3. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến thu nhập của nông hộ từ hoạt động đa dạng hoá.....................................................................................................................76 CHƯƠNG 5.MỘT SỐ NHẬN ĐỊNH QUAN TRỌNG VÀ GIẢ PHÁP ĐỀ XUẤT .......................................................................................................................80 I. ĐIỂM MẠNH, ĐIỂM YẾU, CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC CỦA NGƯỜI CHĂN NUÔI ............................................................................................................80 II. MỘT SỐ GIẢI PHÁP GIÚP NGƯỜI CHĂN NUÔI NÂNG CAO HIỆU QUẢ CHĂN NUÔI VÀ TĂNG THU NHẬP.........................................................83 1. Về con giống..................................................................................................83 2. Về thức ăn......................................................................................................83 3. Giá cả.............................................................................................................84 4. Giải pháp nâng cao trình độ người chăn nuôi ...............................................84 5. Về thú y .........................................................................................................85 6. Giải pháp tạo nguồn vốn ...............................................................................86 7. Thị trường tiêu thụ.........................................................................................87 8. Giải pháp tăng thu nhập.................................................................................87 CHƯƠNG 6.KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...........................................................91 I. KẾT LUẬN ...........................................................................................................91 II. KIẾN NGHỊ ........................................................................................................90 1. Đối với nông hộ.............................................................................................90 2. Đối với nhà nước và chính quyền địa phương ..............................................91 Trang vii DANH MỤC BẢNG TRANG Bảng 1. Số hộ điều tra trên địa bàn huyện Châu Thành .........................................16 Bảng 2. Tình hình chăn nuôi gia cầm trên địa bàn huyện ....................................... 28 Bảng 3. Đặc điểm chung của nông hộ chăn nuôi gia cầm tại địa bàn huyện Châu Thành tỉnh Long An....................................................... ......................................... 31 Bảng 4. Số năm kinh nghiệm của các hộ chăn nuôi ......................................... 33 Bảng 5: Tỷ lệ các loại gia cầm nuôi tại huyện............... ......................................... 33 Bảng 6. Qui mô hộ chăn nuôi gà ................................... ......................................... 34 Bảng 7. Diện tích đất canh tác của hộ chăn nuôi gà...... ......................................... 35 Bảng 8. Hình thức chăn nuôi gà .................................... ......................................... 35 Bảng 9. Qui mô hộ chăn nuôi vịt................................... ......................................... 36 Bảng 10. Diện tích đất canh tác của những hộ chăn nuôi vịt .................................. 36 Bảng 11. Giống gà được chọn nuôi đợt cuối năm 2008 ......................................... 37 Bảng 12. Giống vịt được chọn nuôi đợt cuối năm 2008 ......................................... 37 Bảng 13. Lí do chọn giống gia cầm nuôi....................... ......................................... 38 Bảng 14. Nguồn tiêu thụ sản phẩm gia cầm .................. ......................................... 40 Bảng 15. Bảng chi phí chăn nuôi gà thịt........................ ......................................... 42 Bảng 16. Bảng kết quả từ hoạt động chăn nuôi gà ........ ......................................... 44 Bảng 17. Bảng chi phí chăn nuôi gà trứng .................... ......................................... 45 Bảng 18. Kết quả hoạt động từ chăn nuôi gà trứng ....... ......................................... 47 Bảng 19. Bảng chi phí chăn nuôi vịt thịt của hộ chăn nuôi......................................47 Bảng 20. Kết quả hoạt động từ chăn nuôi vịt thịt.....................................................50 Bảng 21. Bảng chi phí chăn nuôi vịt trứng của hộ chăn nuôi...................................50 Bảng 22. Kết quả hoạt động từ chăn nuôi vịt trứng..................................................52 Bảng 23. Bảng tóm tắt các chỉ tiêu tài chính của hộ chăn nuôi gà thịt.................... 53 Bảng 24. Bảng tóm tắt các chỉ tiêu tài chính của hộ chăn nuôi gà trứng ................ 55 Bảng 25. Bảng tóm tắt các chỉ tiêu tài chính của hộ chăn nuôi vịt thịt....................55 Bảng 26. Bảng tóm tắt các chỉ tiêu tài chính của hộ chăn nuôi vịt trứng.................57 Trang viii Bảng 27. So sánh các chỉ tiêu kinh tế cho gia cầm lấy thịt ..................................... 58 Bảng 28. So sánh chỉ tiêu kinh tế cho gia cầm lấy trứng...........................................59 Bảng 29. Bảng so sánh các chỉ số tài chính của các đối tượng nuôi ....................... .61 Bảng 30. Kết quả hồi qui tương quan của các nhân tố ảnh hưởng đến thu nhập của hộ chăn nuôi gia cầm ..................................................... ......................................... .63 Bảng 31. Kết quả hồi qui tương quan của các nhân tố ảnh hưởng đến lợi nhuận của hộ chăn nuôi gia cầm.................................................................................................65 Bảng 32. Tình hình thu nhập của hộ năm 2008............. ......................................... .67 Bảng 33. Hoạt động thu nhập của nông hộ................................................................70 Bảng 34. Thu nhập và nguồn lực của nông hộ tại Châu Thành năm 2008.............. .71 Bảng 35. Mức độ đa dạng hoá và thu nhập của nông hộ ở Châu Thành, 2008....... .72 Bảng 36. Xác suất thực hiện đa dạng hoá của nông hộ tại huyện Châu Thành.........73 Bảng 37. Kết quả tóm tắt mô hình logit về quyết định đa dạng hoá thu nhập ........ .75 Bảng 38. Kết quả ước lượng các yếu tố ảnh hưởng đến thu nhập của nông hộ ...... .78 Bảng 39. Ma trận SWOT...........................................................................................82 Trang ix DANH MỤC HÌNH TRANG Hình 1. Số người lao động trong hộ nuôi gia cầm.....................................................33 Hình 2. Tỷ lệ học vấn của hộ.....................................................................................32 Hình 3. Tỷ lệ gia cầm được nuôi tại huyện................................................................34 Hình 4. Tỷ lệ hộ báo với cơ quan thú y khi bắt đầu chăn nuôi..................................40 Hình 5 . Qui mô đàn của từng đối tượng nuôi...........................................................57 Hình 6. So sánh chỉ tiêu kinh tế của hai loại gia cầm lấy thịt....................................59 Hình 7. So sánh chỉ tiêu kinh tế của gà trứng và vịt trứng........................................63 Hình 8. Tỷ lệ thu nhập của nông hộ năm 2008..........................................................68 Hình 9. Tỷ lệ hộ thực hiện đa dạng hoá thu nhập......................................................68 Hình 10. Cơ cấu thu nhập của nông hộ ở Châu Thành năm 2008.............................69 Hình 11. Những nguyên nhân nông hộ quyết định thực hiện hoạt động nhiều ngành nghề............................................................................................................................71 Trang x Luận văn tốt nghiệp CHƯƠNG 1 GIỚI THIỆU I. ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1. Sự cần thiết của đề tài Chăn nuôi gia cầm là nghề truyền thống lâu đời của nhân dân ta. Nó cung cấp cho chúng ta sản phẩm thịt và trứng, là nguồn thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao vì thế đòi hỏi nhu cầu cung cấp cho xã hội ngày càng nhiều. Nghề chăn nuôi gia cầm ngày từng bước được mở rộng, từ mô hình sản xuất đơn giản với những giống gia cầm ban đầu, trên cơ sở nghiên cứu khoa học kỹ thuật ngày càng nhiều giống gia cầm nuôi theo những mô hình khác nhau nhằm gia tăng sản phẩm cung cấp cho con người. Cùng với những tiến bộ trong các lĩnh vực di truyền, hoá sinh, dinh dưỡng… đã góp phần phát triển nghề chăn nuôi gia cầm, mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người chăn nuôi. Bên cạnh đó là sự phát triển song song của dịch bệnh, ngày càng có nhiều bệnh mới đe dọa đàn gia cầm.. Trước sự nguy hại của nó, các nhà khoa học của các nước trên thế giới đang nghiên cứu tìm những loại vắcxin hiệu quả để phòng chống và ngăn chặn dịch cúm bùng phát trong tương lai. Dịch cúm gia cầm xảy ra có tác động đến hiệu quả sản xuất và đời sống của nông hộ chăn nuôi. Từ đó ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất của nông nghiệp trong nước, khu vực và thế giới. Riêng ở Việt Nam, Đồng Bằng sông Cửu Long cũng bị ảnh hưởng nặng nề. Trong đó, tại tỉnh Long An – một trong những nơi có hoạt động chăn nuôi gia cầm ở Đồng Bằng sông Cửu Long _ dịch cúm đã gây thiệt hại to lớn cho nông hộ chăn nuôi, làm cho nông hộ chăn nuôi gặp rất nhiều khó khăn trong cuộc sống. Trong khi đó chính quyền địa phương và các nhà hoạt động chính sách chưa đưa ra được những g