Luận văn Phân tích thực trạng và những giải pháp để hạn chế rủi ro tín dụng tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn huyện Long Hồ

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH -----˜ & ™----- LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP ĐỂ HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN HUYỆN LONG HỒ Giáo Viên Hướng Dẫn: Sinh Viên Thực Hiện: Trần Ái Kết Nguyễn Khánh Ly MSSV: 4031264 Lớp: Tài chính Khóa 29 Cần Thơ 07/2007 LỜI CẢM TẠ —v– Được sự phân công của các thầy cô khoa Kinh Tế và QTKD trường Đại học Cần Thơ , sau gần 03 tháng thực tập, em đã hoàn thành xong luận văn tốt nghiệp “Phân tích thực trạng và biện pháp hạn chế rủi ro trong tín dụng tại NHNN&PTNT huyện Long Hồ ”. Để hoàn thiện luận văn tốt nghiệp của mình, ngoài sự nổ lực học hỏi của bản thân còn có sự hướng dẫn tận tình của các thầy cô và các anh chị trong Ngân hàng. Đạt được kết quả này em vô cùng biết ơn quý Thầy Cô của khoa Kinh Tế & Quản Trị Kinh Doanh trường Đại học Cần Thơ đã nhiệt tình dạy bảo em trong những năm học vừa qua. Ngoài việc truyền đạt cho em những kiến thức cơ bản về chuyên ngành kinh tế, thầy cô còn tạo điều kiện để em được tiếp cận với những kiến thức thực tế ngoài xã hội mà em tin chắc rằng những kiến thức đó sẽ giúp em trở nên vững vàng và tự tin hơn khi bước vào đời. Em xin chân thành cảm ơn thầy Trần Ái Kết là người đã trực tiếp hướng dẫn, dìu dắt và tận tình giúp đỡ em hoàn thành đề tài tốt nghiệp này. Qua đây em cũng xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo cùng toàn thể các anh chị trong NHNN&PTNT huyện Long Hồ đã rất tận tình giúp đỡ, hướng dẫn cho em chi tiết, giúp em hoàn thiện đề tài này. Tuy nhiên, vì kiến thức chuyên môn còn hạn chế và bản thân còn thiếu kinh nghiệm thực tiễn nên nội dung đề tài không tránh khỏi những thiếu sót, em kính mong nhận được sự góp ý, chỉ bảo thêm của quý thầy cô để đề tài này được hoàn thiện hơn. Một lần nữa, xin gửi đến quý thầy cô, các anh chị trong NHNN&PTNT huyện Long Hồ những lời cám ơn chân thành và lời chúc tốt đẹp nhất. Trân trọng! Sinh viên thực hiện Nguyễn Khánh Ly LỜI CAM ĐOAN c'd Tôi cam đoan rằng đề tài này là do chính tôi thực hiện, các số liệu thu thập và kết quả phân tích trong đề tài là trung thực, đề tài không trùng với bất kỳ đề tài nghiên cứu khoa học nào. Ngày 20 tháng 07 năm 2007 Sinh viên thực hiện Nguyễn Khánh Ly MỤC LỤC c'd Chương 1 GIỚI THIỆU Trang 1.1. Đặt vấn đề nghiên cứu ........................................................................... 1 1.1.1. Sự cần thiết nghiên cứu ...................................................................... 1 1.1.2. Căn cứ khoa học và thực tiễn ............................................................. 2 1.2. Mục tiêu nghiên cứu .............................................................................. 2 1.2.1. Mục tiêu chung .................................................................................. 2 1.2.2. Mục tiêu cụ thể .................................................................................. 2 1.3. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................... 3 1.3.1. Không gian ........................................................................................ 3 1.3.2. Thời gian............................................................................................ 3 1.3.3. Đối tượng nghiên cứu......................................................................... 3 1.4. Lược khảo tài liệu có liên quan đến đề tài nghiên cứu ......................... 3 Chương 2 PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. PHƯƠNG PHÁP LUẬN........................................................................ 5 2.1.1. Khái niệm tín dụng............................................................................ 5 2.1.2. Khái niệm về rủi ro ........................................................................... 5 2.1.3. Rủi ro tín dụng ................................................................................. 6 2.1.4. Một số chỉ tiêu đánh giá hiệu quả tín dụng và đo lường rủi ro tín dụng của Ngân hàng ....................................................................................... 7 2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU....................................................................8 2.2.1. Phương pháp chọn vùng nghiên cứu ................................................. 8 2.2.2. Phương pháp thu thập số liệu............................................................ 9 2.2.3. Phương pháp phân tích số liệu.......................................................... 9 vi Chương 3 PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CHI NHÁNH NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN HUYỆN LONG HỒ 3.1. Sơ lược về huyện Long Hồ..................................................................... 10 3.2. Lịch sử hình thành và phát triển của NHNN&PTNT huyện Long hồ 10 3.3. Cơ cấu tổ chức của NHNo&PTNT huyện Long Hồ ............................ 11 3.3.1. Sơ đồ tổ chức .................................................................................... 11 3.3.2. Chức năng của từng bộ phận ............................................................. 12 3.4. Các sản phẩm của NHNo&PTNT huyện Long Hồ .............................. 13 3.4.1. Huy động vốn ................................................................................... 13 3.4.2. Các hoạt động tín dụng chính ............................................................ 13 3.4.3. Dịch vụ khác ..................................................................................... 13 3.5. Đánh giá chung về kết quả hoạt động kinh doanh của NHNo&PTNT huyện Long Hồ qua 3 năm (2004-2006) ...................................................... 13 3.6. Phương hướng hoạt động trong năm 2007 ........................................... 16 Chương 4 PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG RỦI RO TÍN DỤNG TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN HUYỆN LONG HỒ 4.1. Phân tích thực trạng tín dụng tại NH trong 3 năm (2004-2006) .......... 17 4.1.1. Khái quát tình hình huy động vốn của ngân hàng qua 3 năm (2004-2006).................................................................................................... 17 4.1.2. Phân tích tình hình sử dụng vốn của ngân hàng qua 3 năm (2004-2006).................................................................................................... 21 4.2. Phân tích thực trạng rủi ro tín dụng tại ngân hàng trong 3 năm (2004-2006) .................................................................................................... 39 4.2.1. Tình hình nợ quá hạn tại Ngân hàng trong 3 năm (2004-2006).......... 39 4.2.2. Rủi ro nợ quá hạn theo thời gian ....................................................... 42 4.2.3. Rủi ro nợ quá hạn theo thành phần kinh tế......................................... 45 4.2.4. Những dấu hiệu nhận hiện rủi ro tín dụng ......................................... 48 4.3. Đánh giá hiệu quả hoạt động tín dụng và rủi ro tín dụng của ngân hàng trong 3 năm (2004-2006) thông qua các chỉ tiêu tài chính .......................... 50 vii 4.4. Các nguyên nhân làm phát sinh rủi ro tín dụng................................... 53 4.4.1. Các nguyên nhân phát sinh từ hộ sản xuất ........................................ 54 4.4.2. Các nguyên nhân khách quan bất khả kháng .................................... 55 4.4.3. Các nguyên nhân do đảm bảo tín dụng ............................................. 55 4.4.4. Các nguyên nhân phát sinh từ phía ngân hàng .................................. 56 4.4.5. Các nguyên nhân có liên quan đến các yếu tố pháp lý ...................... 58 4.4.6. Các nguyên nhân khác...................................................................... 58 Chương 5 MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI NHNN&PTNT HUYỆN LONG HỒ 5.1. Không ngừng nâng cao năng lực, đạo đức, kiến thức cán bộ tín dụng ...... 60 5.2. Nâng cao tầm quan trọng trong công tác thẩm định trước khi xét duyệt cho vay .......................................................................................................... 61 5.3. Giải pháp về tài sản đảm bảo.................................................................... 61 5.4. Tăng cường giám sát sau khi phát tiền vay và đôn đốc thu hồi nợ ............ 62 5.5. Chủ động phân tán rủi ro để ngăn ngừa và hạn chế rủi ro......................... 63 5.6. Thường xuyên nghiên cứu, theo dõi tình hình kinh tế xã hội trong và ngoài nước ............................................................................................................... 63 5.7. Tăng cường công tác mua bảo hiểm tiền gửi ............................................ 63 5.8. Thực hiện tốt việc trích lập quỹ dự phòng rủi ro tín dụng......................... 64 5.9. Tăng cường công tác kiểm soát, kiểm toán nội bộ trong hoạt động của Ngân Hàng............................................................................................................... 64 CHƯƠNG 6 KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ 6.1. Kết luận .................................................................................................. 65 6.2. Kiến nghị ................................................................................................ 66 6.2.1. Đối với NHNN&PTNT huyện Long hồ ............................................ 66 6.2.2. Đối với Ngân hàng Nhà nước ........................................................... 67 6.2.3. Đối với các cơ quan Nhà nước, các cấp, các ngành có liên quan ....... 68 viii DANH MỤC BẢNG e&f Trang Bảng 1: Kết quả hoạt động kinh doanh của NH qua 3 năm (2004-2006) ......... 14 Bảng 2: Tình hình nguồn vốn của NH qua 3 năm (2004-2006) ....................... 18 Bảng 3: Doanh số cho vay theo thời gian của NH qua 3 năm (2004-2006)...... 22 Bảng 4: Doanh số cho vay theo thành phần kinh tế của NH qua 3 năm (2004-2006). ................................................................................................... 25 Bảng 5: Doanh số thu nợ theo thời gian của NH trong 3 năm (2004-2006) ..... 29 Bảng 6: Doanh số thu nợ theo thành phần kinh tế của Ngân hàng trong 3 năm (2004-2006) ................................................................................................... 32 Bảng 7: Tình hình dư nợ theo thời gian của NH trong 3 năm (2004-2006)...... 35 Bảng 8: Tình hình dư nợ theo thành phần kinh tế của NH qua 3 năm (2004-2006)..............................................................................................................37 Bảng 9: Tình hình nợ quá hạn của NH trong 3 năm (2004-2006) .................... 40 Bảng 10: Rủi ro nợ quá hạn theo thời gian của NH trong 3 năm (2004-2006) 43 Bảng 11: Rủi ro nợ quá hạn theo thành phần kinh tế của NH trong 3 năm (2004-2006).................................................................................................... 45 Bảng 12: Đánh giá chung tình hình tín dụng và rủi ro tín dụng của Ngân hàng trong 3 năm (2004-2006) ................................................................................ 51 ix DANH MỤC HÌNH e&f Trang Hình 1: Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý ..........................................................11 Hình 2: Kết quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng qua 3 năm (2004-2006)..................................................................................................16 Hình 3:Tình hình nguồn vốn của Ngân hàng qua 3 năm (2004-2006) ...........21 Hình 4: Doanh số cho vay theo thời gian của Ngân hàng qua 3 năm (2004-2006)..................................................................................................25 Hình 5: Doanh số cho vay theo thành phần kinh tế của Ngân hàng qua 3 năm (2004-2006). .................................................................................................28 Hình 6: Doanh số thu nợ theo thời gian của Ngân hàng trong 3 năm (2004-2006)..................................................................................................31 Hình 7: Doanh số thu nợ theo thành phần kinh tế của Ngân hàng trong 3 năm (2004-2006) .................................................................................................34 Hình 8: Tình hình dư nợ theo thời gian của Ngân hàng trong 3 năm (2004-2006)..................................................................................................36 Hình 9: Tình hình dư nợ theo thành phần kinh tế của Ngân hàng qua 3 năm (2004-2006)........................................................................................................... 39 Hình 10: Tình hình nợ quá hạn của Ngân hàng trong 3 năm (2004-2006) .....42 Hình 11: Rủi ro nợ quá hạn theo thời gian của Ngân hàng trong 3 năm (2004-2006) .................................................................................................45 Hình 12: Rủi ro nợ quá hạn theo thành phần kinh tế của Ngân hàng trong 3 năm (2004-2006)..................................................................................................48 x TÓM TẮT e&f Đề tài “Phân tích thực trạng và những giải pháp để hạn chế rủi ro tín dụng tại chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Long Hồ” có thể được gói gọn trong các phần chính sau đây: Trước tiên là phân tích một cách khái quát về hoạt động kinh doanh của ngân hàng trong 3 năm (2004-2006) thông qua các chỉ tiêu như doanh thu, chi phí và lợi nhuận mà Ngân hàng đạt được trong thời gian qua. Tiếp theo đó, đánh giá sơ lược về tình hình huy động vốn cũng như sử dụng vốn của Ngân hàng trong 3 năm (2004-2006) bằng các chỉ tiêu: vốn huy động, vốn điều chuyển, doanh số cho vay, doanh số thu nợ và tình hình dư nợ của Ngân hàng. Cuối cùng là sẽ phân tích một cách chi tiết tình hình rủi ro tín dụng của Ngân hàng trong 3 năm qua. Mà chỉ tiêu để đánh giá mức độ rủi ro tín dụng đó là tỷ lệ nợ quá hạn. Từ việc phân tích trên sẽ tìm ra những tồn tại và nguyên nhân mà Ngân hàng đang gặp phải, đưa ra những giải pháp để đưa hoạt động của Ngân hàng ngày càng tốt hơn. xi LVTN: Phân tích thực trạng và nhũng biện pháp để hạn chế rủi ro tín dụng… GVHD: Trần Ái Kết SVTH: Nguyễn Khánh Ly 1 CHƯƠNG 1 GIỚI THIỆU 1.1. ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1.1.1. Sự cần thiết nghiên cứu Tuy không trực tiếp tham gia sản xuất và lưu thông hàng hóa, nhưng Ngân hàng góp phần phát triển nền kinh tế xã hội thông qua việc cung cấp vốn tín dụng cho nền kinh tế, thực hiện chức năng trung gian tài chính. Tuy nhiên, hoạt động của Ngân hàng luôn mang nhiều rủi ro từ rủi ro tín dụng, rủi ro thanh toán đến rủi ro lãi suất, rủi ro hối đoái. Trong đó đáng quan tâm nhiều nhất chính là rủi ro tín dụng, bởi tín dụng là nghiệp vụ quan trọng nhất của Ngân hàng thương mại, nó luôn chiếm tỷ trọng lớn trong tổng số đầu tư của Ngân hàng và chiếm từ 70 – 90% tổng thu nhập của Ngân hàng. Đây là loại rủi ro lớn nhất, thường xuyên xảy ra và thường gây hậu quả nặng nề nhất, nó có thể ảnh hưởng đến uy tín cũng như chất lượng hoạt động của Ngân hàng. Bởi lẻ trong nền kinh tế thị trường, hầu như các hoạt động của Ngân hàng thương mại đều có thể chịu rủi ro và những rủi ro thường dẫn đến thiệt hại và thua lỗ. Thêm vào đó, tỉnh Vĩnh Long đang phấn đấu trở thành thành phố loại III nên ngày càng nhiều Nhà đầu tư trong và ngoài nước đã tìm đến Vĩnh Long. Họ xem đây là nơi hứa hẹn nhiều thành công, bởi lẽ Vĩnh Long có các khu Công nghiệp tập trung, các làng nghề truyền thống và các dịch vụ công cộng như: Cấp điện, Cấp thoát nước, Bưu chính viễn thông, Ngân Hàng, Phương tiện giao thông, Nhà hàng, Khách sạn… đều được cung ứng đầy đủ cho sự đầu tư hợp tác. Ngày càng nhiều các Ngân Hàng được thành lập trên địa bàn tỉnh. Ngân hàng NHNN&PTNT đã và đang từng bước mở rộng quy mô hoạt động, từng bước khắc phục khó khăn để vươn lên, đồng thời thường xuyên đa dạng hoá các loại hình tín dụng nhằm đáp ứng đầy đủ, kịp thời nhu cầu về vốn của nền kinh tế trên cơ sở đảm bảo an toàn và hiệu quả. Tuy nhiên, khi Ngân Hàng càng mở rộng quy mô hoạt động của mình thì phải chấp nhận thử thách và rủi ro. Do đó, nhận dạng rủi ro và đề ra những biện pháp phòng chống hữu hiệu để hạn chế thấp nhất rủi ro luôn là vấn đề cấp bách của các Ngân hàng. Xuất phát từ nhu cầu thực tiễn đó, LVTN: Phân tích thực trạng và nhũng biện pháp để hạn chế rủi ro tín dụng… GVHD: Trần Ái Kết SVTH: Nguyễn Khánh Ly 2 việc chọn đề tài: “Phân tích thực trạng và biện pháp hạn chế rủi ro trong tín dụng tại Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NHNN&PTNT) huyện Long Hồ” là hoàn toàn phù hợp. 1.1.2. Căn cứ khoa học và thực tiễn 1.1.2.1. Căn cứ khoa học Đề tài được thực hiện có sự vận dụng kiến thức từ các môn học: Nghiệp vụ Ngân hàng thương mại, Quản trị Ngân hàng thương mại, Phân tích hoạt động kinh tế, Quản trị tài chính 1.1.2.2. Căn cứ thực tiễn Thực tế hiện nay, không chỉ những Ngân hàng hoạt động với qui mô vừa và nhỏ chứa đựng nhiều rủi ro mà ngay cả các Ngân hàng lớn cũng không tránh khỏi. Việc đứng trước những rủi ro mà đặc biệt là rủi ro tín dụng đang xảy ra thì việc phân tích thực trạng, tìm ra những nguyên nhân cũng như nhanh chóng đưa ra giải pháp để khắc phục những rủi ro đó là vấn đề hết sức cấp thiết – nó là nhiệm vụ có tính chất quyết định sống còn không chỉ của hệ thống Ngân hàng thương mại nói chung, của chi nhánh NHNN&PTNT huyện Long hồ nói riêng mà cả trong toàn nền kinh tế. Hơn thế nữa, từ việc kiểm soát được rủi ro tín dụng sẽ giúp cho hoạt động của Ngân hàng ngày càng có hiệu quả hơn. 1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 1.2.1. Mục tiêu chung Qua việc đánh giá tình hình rủi ro tín dụng sẽ giúp Ngân hàng phát hiện được những lĩnh vực hoạt động chứa đựng rủi ro, cũng như các lĩnh vực kinh doanh có khả năng mang lại lợi nhuận cao trong quá trình kinh doanh tiền tệ. Từ đó, Ngân hàng sẽ tìm ra những điểm mạnh cần phát huy, những hạn chế để khắc phục góp phần đưa hoạt động của Ngân hàng ngày càng hiệu quả hơn. 1.2.2. Mục tiêu cụ thể + Phân tích thực trạng rủi ro tín dụng của Ngân hàng qua 3 năm (2004-2006). + Các nguyên nhân gây ra rủi ro tín dụng tại Ngân hàng trong 3 năm (2004-2006) vừa qua. + Đề xuất những giải pháp để hạn chế rủi ro tín dụng cho Ngân hàng trong tương lai. LVTN: Phân tích thực trạng và nhũng biện pháp để hạn chế rủi ro tín dụng… GVHD: Trần Ái Kết SVTH: Nguyễn Khánh Ly 3 1.3. PHẠM VI NGHIÊN CỨU 1.3.1. Không gian: đề tài chỉ tập trung phân tích tình hình rủi ro tín dụng phân theo nhóm, theo thời gian và theo thành phần kinh tế; các yếu tố bên trong và bên ngoài dẫn đến rủi ro tín dụng của Chi nhánh NHNN&PTNT huyện Long hồ. 1.3.2. Thời gian: Đề tài chỉ tập trung nghiên cứu và thu thập số liệu trong vòng 3 năm trở lại đây (2004-2006) để phân tích tình hình rủi ro của Ngân hàng. Từ đó đưa ra những giải pháp trong hoạt động của Ngân hàng trong những năm tiếp theo. 1.3.3. Đối tượng nghiên cứu: các số liệu, những thông tin có ảnh hưởng đến hoạt động tín dụng, có khả năng dẫn đến rủi ro cho chi nhánh NHNN&PTNT huyện Long hồ Hoạt động của NHNN&PTNT huyện Long Hồ rất phong phú và đa dạng với nhiều hình thức và dịch vụ khác nhau. Qua thời gian thực tập ở Ngân Hàng, em đã tiếp thu được rất nhiều kiến thức thực tế, tuy nhiên do sự hạn chế về mặt thu thập số liệu như đã nói ở trên vì nên đề tài không tránh khỏi những sai sót. Rất mong thầy cô và các bạn đóng góp ý kiến để đề tài của em được hoàn chỉnh hơn. 1.4. LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU Theo những tài liệu mà em đã thu thập được thực hiện bởi các tác giả trước thì đề tài “Phân tích thực trạng và những biện pháp để hạn chế rủi ro tín dụng” đã được sinh viên Nguyễn Tú Quyên thực hiện tại Chi nhánh Ngân hàng Công Thương Vĩnh Long và sinh viên Lê Duy Trương tiến hành