Luận văn Phân tích tình hình tài chính tại công ty xăng dầu Tây Nam Bộ

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH -----  ----- Luận văn tốt nghiệp PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY XĂNG DẦU TÂY NAM BỘ Giáo viên hướng dẫn: Sinh viên thực hiện: ThS. VÕ THỊ LANG DƯƠNG THỊ NHẠN MSSV: 4053594 Lớp: Kế toán –K31 Cần Thơ, 2009 www.kinhtehoc.net MỤC LỤC Chương 1 GIỚI THIỆU .......................................................................... 1 1.1 LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ........................................... 1 1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ................................................................ 2 1.2.1 Mục tiêu chung ........................................................................... 2 1.2.2 Mục tiêu cụ thể ........................................................................... 2 1.3 PHẠM VI NGHIÊN CỨU .................................................................. 3 1.3.1 Phạm vi về không gian ............................................................... 3 1.3.2 Phạm vi về thời gian ................................................................... 3 1.3.3 Đối tượng nghiên cứu ................................................................. 3 1.4 LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU .................................................................................... 3 Chương 2 PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................................................................... 5 2.1 PHƯƠNG PHÁP LUẬN ........................................................................ 5 2.1.1 Khái niệm, mục tiêu và ý nghĩa của việc phân tích tài chính . 5 2.1.2 Hệ thống báo cáo tài chính ........................................................ 7 2.1.3 Phương pháp phân tích tình hình tài chính ............................. 8 2.2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ....................................................... 22 2.2.1 Phương pháp thu thập số liệu ................................................. 22 2.2.2 Phương pháp phân tích số liệu ................................................ 22 Chương 3 GIỚI THIỆU VỀ CÔNG TY XĂNG DẦU TÂY NAM BỘ ...................................................................... 23 3.1 LỊCH SỬ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA CÔNG TY ...... 23 3.2.2 Nhiệm vụ ................................................................................... 25 3.3 HÌNH THỨC KINH DOANH VÀ ĐỊA BÀN KINH DOANH ....... 25 3.3.1 Hình thức kinh doanh .............................................................. 25 3.3.2 Địa bàn kinh doanh .................................................................. 26 3.4 CÁC LĨNH VỰC HOẠT ĐỘNG CỦA CÔNG TY XĂNG DẦU TÂY NAM BỘ ...................................................................................... 30 3.4.1 Các lĩnh vực hoạt động của công ty ........................................ 30 www.kinhtehoc.net 3.4.2 Các sản phẩm kinh doanh ....................................................... 30 3.5 TỔ CHỨC BỘ MÁY QUẢN LÝ CỦA CÔNG TY ........................... 31 3.5.1 Sơ đồ cơ cấu tổ chức ................................................................. 31 3.5.2 Chức năng và nhiệm vụ của các phòng ban .......................... 32 3.6 TỔ CHỨC BỘ MÁY KẾ TOÁN CỦA CÔNG TY ........................... 34 3.7 HIỆN TRẠNG CỦA CÔNG TY ......................................................... 36 3.7.2 Những khó khăn và thuận lợi của công ty ............................. 36 3.7.3 Tình hình hoạt động kinh doanh trong 03 năm (2006-2008) ... 37 3.8 ĐỊNH HƯỚNG HOẠT ĐỘNG CỦA CÔNG TY CHO NHỮNG NĂM SAU ............................................................................................... 41 Chương 4 PHÂN TÍCH VÀ ĐÁNH GIÁ TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH CỦA CÔNG TY XĂNG DẦU TÂY NAM BỘ .................. 42 4.1 PHÂN TÍCH CÁC BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA CÔNG TY XĂNG DẦU TÂY NAM BỘ ............................................................. 42 4.1.1 Phân tích tình hình chung ....................................................... 42 4.1.2 Phân tích mối quan hệ và sự biến động của các khoản mục trong bảng cân đối kế toán ...................................................... 48 4.1.3 Phân tích mối quan hệ của các chỉ tiêu trong bảng Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh ................................................... 53 4.2 PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH CỦA CÔNG TY THÔNG QUA PHÂN TÍCH CÁC TỶ SỐ TÀI CHÍNH .................................. 57 4.2.1 Phân tích các tỷ số thanh toán................................................. 57 4.2.2 Phân tích các tỷ số hiệu quả hoạt động .................................. 66 4.2.3 Phân tích các tỷ số đòn bẩy tài chính (Tỷ số quản trị nợ) .... 72 4.2.4 Phân tích các tỷ suất sinh lợi .................................................. 74 4.3 PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH THEO SƠ ĐỒ DUPONT ........................ 7 Chương 5 MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM GÓP PHẦN NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH CHO CÔNG TY ...... 80 5.1 NHẬN XÉT CHUNG VỀ TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH CỦA CÔNG TY .................................................................................................. 80 5.1.1 Về tình hình quy động vốn ...................................................... 80 5.1.2 Về tình hình sử dụng vốn ......................................................... 80 www.kinhtehoc.net 5.1.3 Về tình hình sử dụng tài sản cố định ...................................... 81 5.1.4 Về tình hình khả năng thanh toán .......................................... 81 5.2 MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH CHO CÔNG TY XĂNG DẦU TÂY NAM BỘ ................... 82 5.2.1 Về vốn bằng tiền của công ty ................................................... 82 5.2.2 Về các khoản phải thu của công ty ......................................... 83 5.2.3 Giải pháp giảm chi phí kinh doanh ........................................ 85 5.2.4 Về quản lý và sử dụng tài sản cố định .................................... 85 5.2.5 Về chuyên môn nghiệp vụ của các cán bộ công nhân viên ... 86 5.2.6 Về chính sách động viên người lao động ................................ 86 Chương 6 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ........................................ 87 6.1 KẾT LUẬN ........................................................................................... 87 6.2 KIẾN NGHỊ .......................................................................................... 88 6.2.1 Đối với công ty .......................................................................... 88 6.2.2 Đối với Nhà nước ...................................................................... 89 TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................... 90 www.kinhtehoc.net DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 01: Phân tích Dupont ............................................................................... 21 Sơ đồ 02: Sơ đò cơ cấu quản lý tại công ty xăng dầu Tây Nam Bộ ................ 32 Sơ đồ 03: Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức kế toán trên máy vi tính .. 36 Sơ đồ 03: Phân tích tình hình tài chính theo sơ đồ Dupont ............................ 79 www.kinhtehoc.net DANH MỤC BIỂU BẢNG Bảng 3.1: Hệ thống cửa hàng xăng dầu trực thuộc chi nhánh Sóc Trăng .... 26 Bảng 3.2: Hệ thống cửa hàng xăng dầu trực thuộc chi nhánh Bạc Liêu ....... 27 Bảng 3.3: Hệ thống cửa hàng xăng dầu trực thuộc chi nhánh Hậu Giang ... 28 Bảng 3.4: Hệ thống cửa hàng xăng dầu trực thuộc Thành phố Cần Thơ ..... 29 Bảng 3.5: Đánh giá khái quát kết quả hoạt động kinh doanh của công ty qua ba năm (2006-2008) ............................................................................ 40 Bảng 4.1: Đánh giá khái quát tổng tài sản qua ba năm (2006-2008) ............. 44 Bảng 4.2: Đánh giá khái quát tổng nguồn vốn qua ba năm (2006-2008) ...... 47 Bảng 4.3: Phân tích sự biến động tài sản trong ba năm (2006-2008) ............. 50 Bảng 4.4: Phân tích sự biến động nguồn vốn qua ba năm (2006-2008) ......... 52 Bảng 4.5: Bảng báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh qua ba năm (2006-2008) .......................................................................................... 56 Bảng 4.6: Phân tích các khoản phải thu ngắn hạn trong ba năm (2006-2008) ......................................................................................... 58 Bảng 4.7: Phân tích các khoản nợ ngắn hạn trong ba năm (2006-2008) ......................................................................................... 61 Bảng 4.8: Phân tích tỷ số khoản phải thu trên khoản phải trả qua ba năm (2006-2008) ............................................................................ 62 Bảng 4.9: Phân tích khả năng thanh toán hiện thời qua ba năm (2006-2008) .......................................................................................... 64 Bảng 4.10: Phân tích khả năng thanh toán nhanh qua ba năm (2006-2008) ............................................................................................ 65 Bảng 4.11: Phân tích tình hình luân chuyển khoản phải thu qua ba năm (2006-2008) .......................................................................... 67 Bảng 4.12: Phân tích tình hình sử dụng hàng tồn kho qua ba năm (2006-2008) ............................................................................ 68 Bảng 4.13: Phân tích tình hình sử dụng tài sản cố định qua ba năm (2006-2008) .......................................................................................... 70 Bảng 4.14: Phân tích tình hình sử dụng vốn lưu động qua ba năm (2006-2008) ....................................................................................... 71 www.kinhtehoc.net Bảng 4.15: Phân tích tình hình sử dụng tổng tài sản qua ba năm (2006-2008) .............................................................................................. 72 Bảng 4.16: Phân tích các chỉ tiêu quản trị nợ qua ba năm (2006-2008) ....... 72 Bảng 4.17: Phân tích các chỉ tiêu về khả năng sinh lời qua ba năm (2006-2008) ....................................................................................... 75 www.kinhtehoc.net DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Trđ: Triệu đồng LNR: Lợi nhuận ròng DTT: Doanh thu thuần Tổng DT: Tổng doanh thu Tổng CP: Tổng chi phí TSCĐ và ĐTDH: Tài sản cố định và đầu tư dài hạn TSLĐ và ĐTNH: Tài sản lưu động và đầu tư ngắn hạn ∑ TSbq: Tổng tài sản bình quân ∑TSLĐbq: Tổng tài sản lưu động bình quân ∑TSCĐbq: Tổng tài sản cố dịnh bình quân LNR/VCSH: Tỷ suất lợi nhuận ròng trên vốn chủ sở hữu LNR / ∑TSbq: Tỷ suất lợi nhuận ròng trên tổng tài sản bình quân ∑TSbq/VCSH: Tỷ số tổng tài sản bình quân trên vốn chủ sở hữu LNR/DTT: Tỷ suất lợi nhuận ròng trên doanh thu thuần DTT/ ∑TSbq: Tỷ suất doanh thu thuần trên tổng tài sản bình quân www.kinhtehoc.net Phân tích tình hình tài chính tại công ty xăng dầu Tây Nam Bộ GVHD: Th.S Võ Thị Lang Trang 1 SVTH: Dương Thị Nhạn Chương 1 GIỚI THIỆU 1.1 LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU Trong nền kinh tế thị trường hiện nay -một nền kinh tế tự do cạnh tranh mở rộng quan hệ kinh tế với các nước khác trên thế giới. Với xu hướng đất nước ngày càng phát triển -quy luật cạnh tranh ngày càng trở nên gay gắt và khốc liệt thì việc các doanh nghiệp, dù quy mô nhỏ hay lớn, hoạt động kém hiệu quả sẽ bị đào thải là không thể tránh khỏi. Do đó muốn đứng vững trên thương trường, cũng như muốn tối đa hóa lợi nhuận, đòi hỏi các doanh nghiệp phải có chính sách kinh doanh hợp lý, đồng thời phải nắm bắt những thông tin về thị trường một cách linh hoạt, liên tục và kịp thời. Điều đó đòi hỏi các nhà quản lý doanh nghiệp phải có năng lực và trình độ chuyên môn vững vàng. Một mặt, giúp các nhà quản lý trong việc phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh của công ty, mặt khác, có thể dự đoán được điều kiện kinh doanh trong thời gian tới và vạch ra chiến lược kinh doanh phù hợp. Việc thường xuyên tiến hành phân tích tình hình tài chính sẽ giúp các nhà doanh nghiệp thấy rõ thực trạng tình hình tài chính hiện tại, đồng thời xác định đầy đủ và đúng đắn nguyên nhân, mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến tình hình tài chính. Không những thế nhu cầu về tài chính cho nền kinh tế, cho từng doanh nghiệp hiện nay là một vấn đề bức xúc luôn được các nhà quản trị quan tâm hàng đầu. Vì vậy, phải làm gì để phân bổ tài chính hợp lý tạo nên lợi nhuận ngày càng cao, bảo toàn được nguồn vốn là một yêu cầu cấp thiết và góp phần thúc đẩy nền kinh tế phát triển công nghiệp hóa -hiện đại hóa đất nước. Công ty xăng dầu Tây Nam Bộ là một đơn vị thương mại, chịu sự chỉ đạo trực tiếp của Tổng Công ty xăng dầu Việt Nam. Là một công ty kinh doanh thuộc lĩnh vực xăng dầu, vận chuyển xăng dầu và rất nhiều loại hình kinh doanh khác như: kinh doanh kho, cảng, vật tư, thiết bị phục vụ ngành xăng dầu… Kết hợp với nhiều hình thức kinh doanh cả bán buôn lẫn bán lẻ, bán qua đại lý và Tổng đại lý… thì lợi nhuận thu được của công ty được thể hiện qua bảng báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh hàng năm. Đó là một vấn đề trọng yếu mà hầu hết www.kinhtehoc.net Phân tích tình hình tài chính tại công ty xăng dầu Tây Nam Bộ GVHD: Th.S Võ Thị Lang Trang 2 SVTH: Dương Thị Nhạn doanh nghiệp nào cũng đã và đang quan tâm. Do đó để việc kinh doanh đạt được hiệu quả thì bản thân công ty phải thường xuyên kiểm tra, đánh giá mọi diễn biến của công ty một cách khách quan, và thu thập các thông tin bổ ích về hoạt động tài chính thông qua những phương tiện thông tin đại chúng. Từ đó nhận định được những mặt yếu kém cần phải sửa đổi và những mặt mạnh hay lợi thế cần phát huy hơn nữa. Phân tích tình hình tài chính là một công cụ cung cấp thông tin cho các nhà quản trị, nhà đầu tư, nhà cho vay… và cho tất cả các đối tượng quan tâm đến tài chính doanh nghiệp trên mỗi góc độ khác nhau để phục vụ cho lĩnh vực quản lý, đầu tư của họ. Chính vì vậy, phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp là công việc làm thường xuyên không thể thiếu trong quản lý tài chính doanh nghiệp, nó có ý nghĩa thực tiễn và cũng là chiến lược tồn tại lâu dài. Chính vì tầm quan trọng đó nên đề tài “Phân tích tình hình tài chính” tại công ty xăng dầu Tây Nam Bộ được chọn nghiên cứu để hoàn thành luận văn tốt nghiệp. 1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 1.2.1 Mục tiêu chung Mục tiêu nghiên cứu của đề tài “Phân tích tình hình tài chính tại công ty xăng dầu Tây Nam Bộ” là để đánh giá sức mạnh tài chính, khả năng thanh toán, hiệu quả hoạt động kinh doanh và những hạn chế còn tồn tại của công ty. Qua đó, tác giả có thể mạnh dạn đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, và cũng với mong muốn đóng góp một phần nhỏ vào sự phát triển chung của cả doanh nghiệp. 1.2.2 Mục tiêu cụ thể Dựa vào các báo cáo tài chính của công ty: Bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh để tiến hành:  Đánh giá khái quát tình hình tài chính của công ty qua ba năm từ năm 2006 đến năm 2008.  Phân tích tình hình biến động và mối quan hệ giữa các chỉ tiêu trong bảng cân đối kế toán.  Phân tích tình hình biến động và mối quan hệ giữa các chỉ tiêu trong bảng báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh. www.kinhtehoc.net Phân tích tình hình tài chính tại công ty xăng dầu Tây Nam Bộ GVHD: Th.S Võ Thị Lang Trang 3 SVTH: Dương Thị Nhạn  Phân tích các tỷ số tài chính của công ty.  Đánh giá được mặt mạnh, mặt yếu về tình hình tài chính của công ty.  Đề ra những giải pháp thiết thực để khắc phục và cải thiện tình hình tài chính, góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế trong quá trình hoạt động kinh doanh của công ty. 1.3 PHẠM VI NGHIÊN CỨU 1.3.1 Phạm vi về không gian Quá trình nghiên cứu được thực hiện tại công ty xăng dầu Tây Nam Bộ. 1.3.2 Phạm vi về thời gian Phân tích các báo cáo tài chính của công ty trong ba năm liên kề, từ năm 2006 đến năm 2008, để đánh giá thực trạng tài chính trong quá khứ, hiện tại và xu hướng phát triển của công ty. 1.3.3 Đối tượng nghiên cứu Đề tài này không nghiên cứu tất cả các hoạt động của công ty mà chỉ phân tích, đánh giá giới hạn ở lĩnh vực tài chính của công ty. Từ các báo cáo tài chính của công ty sẽ tiến hành tổng hợp, phân tích, so sánh các số l iệu để đạt được mục tiêu nghiên cứu. 1.4 LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU Để thực hiện đề tài nghiên cứu này, tác giả đã dựa vào các giáo trình như: “Phân tích hoạt động kinh doanh” của Phạm Văn Dược -Đặng Kim Cương, và “Phân tích hoạt động doanh nghiệp” của Nguyễn Tấn Bình, “Tài chính doanh nghiệp” của Nguyễn Minh Kiều… để tác giả tham khảo và vận dụng cách phân tích các tỷ số tài chính chủ yếu có liên quan đến đề tài nghiên cứu. Ngoài ra, các tài liệu này còn cung cấp nhiều khái niệm quan trọng góp phần hoàn thành chương cơ sở lý luận. Qua phân tích các tỷ số tài chính sẽ đưa ra các kết luận tình hình hoạt động của công ty đã tiến triển như thế nào từ trong quá khứ đến hiện tại và tương lai. Từ đó đề ra giải pháp để góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của công ty. www.kinhtehoc.net Phân tích tình hình tài chính tại công ty xăng dầu Tây Nam Bộ GVHD: Th.S Võ Thị Lang Trang 4 SVTH: Dương Thị Nhạn Các tài liệu được công ty cung cấp như các báo cáo tài chính qua ba năm (2006-2008) thì dùng để tổng hợp, tính toán cụ thể từng chỉ tiêu quan trọng để đánh giá tình hình tài chính của công ty qua các năm liền kề. Các thông tin trên Internet thì sử dụng để quan sát tình hình phát triển của công ty nói riêng và của đất nước nói chung trong những năm vừa qua để đưa ra những nhận định, để đánh giá, nhận xét, và có thể dự báo tình hình doanh thu trong tương lai cho công ty. Tham khảo một số quyển luận văn tốt nghiệp của các anh chị khóa trước thuộc Khoa Kinh tế -Quản trị kinh doanh, Trường Đại học Cần Thơ để xem cách trình bày nội dung của một luận văn tốt nghiệp hoàn chỉnh. Trên cơ sở đó, rút ra những bài học kinh nghiệm cho bản thân để hoàn thiện đề tài của mình. www.kinhtehoc.net Phân tích tình hình tài chính tại công ty xăng dầu Tây Nam Bộ GVHD: Th.S Võ Thị Lang Trang 5 SVTH: Dương Thị Nhạn Chương 2 PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1 PHƯƠNG PHÁP LUẬN 2.1.1 Khái niệm, mục tiêu và ý nghĩa của việc phân tích tài chính 2.1.1.1 Khái niệm phân tích tài chính Phân tích tình hình tài chính mà cụ thể là phân tích các báo cáo tài chính. Đây là một nội dung đặc trưng, chủ yếu của công tác phân tích hoạt động kinh doanh, là quá trình xem xét, kiểm tra đối chiếu và so sánh số liệu về tình hình tài chính đã qua và hiện tại. Phân tích tình hình tài chính của đơn vị với những chỉ tiêu trung bình của ngành, thông qua đó các nhà phân tích có thể thấy được thực trạng tài chính hiện tại và những dự đoán cho tương lai. 2.1.1.2 Mục tiêu phân tích tài chính Mỗi báo cáo sẽ phản ánh một số chỉ tiêu về tình hình tài chính. Do đó, khi phân tích từng báo cáo chỉ có thể đánh giá được một khía cạnh tài chính nào đó. Và vì vậy, sự liên kết phân tích số liệu trên các báo cáo tài chính sẽ đánh giá được một cách toàn diện về bức tranh tài chính của doanh nghiệp. Đồng thời, thông qua phân tích báo cáo tài chính, giúp các nhà phân tích đánh giá chính xác sức mạnh tài chính, khả năng sinh lãi, tiềm năng, hiệu quả hoạt động kinh doanh, đánh giá những triển vọng cũng như những rủi ro trong tương lai của doanh nghiệp, để từ đó đưa ra những lựa chọn, những biện pháp, những quyết định cho thích hợp. 2.1.1.3 Ý nghĩa của phân tích tài chính Qua phân tích tình hình tài chính mới đánh giá đầy đủ, chính xác t ình hình phân phối, sử dụng và quản lý các loại vốn, nguồn vốn, vạch rõ khả năng tiềm tàng về vốn của doanh nghiệp. Trên cơ sở đó đề ra biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn. Phân tích tình hình tài chính là một công cụ quan trọng trong các chức năng quản trị có hiệu quả ở doanh nghiệp. Phân tích là quá t