Nền kinh tế càng phát triển thì ngành dịch vụ càng phát triển đặc biệt là lĩnh vực tài chính
ngân hàng - lĩnh vực đóng vai trò huyết mạch cho sự phát triển của nền kinh tế. Ngành
ngân hàng Việt Nam đang ở chặng đầu của sự phát triển đang cần có nhiều đổi mới và
phát triển để đạt được những chuẩn mực quốc tế trong hoạt động ngân hàng.
Trong kinh doanh ngân hàng tại Việt Nam thì lợi nhuận từ hoạt động tín dụng chiếm tỷ
trọng chủ yếu trong thu nhập của hầu hết các ngân hàng thương mại. Tuy nhiên đây cũng
là hoạt động mang lại nhiều rủi ro nhất cho ngân hàng và ảnh hưởng lớn đến sự tồn tại và
phát triển của ngân hàng. Do đó việc quản lý rủi ro tín dụng là một đòi hỏi bức thiết để
đảm bảo hạn chế rủi ro và xử lý rủi ro sao cho thiệt hại mà ngân hàng gặp phải là thấp
nhất đồng thời phải hướng đến chuẩn mực quốc tế và phù hợp với môi trường hội nhập.
Nhận thấy tầm quan trọng của vấn đề nghiên cứu trên, sau thời gian thực tập ở trường
cũng như qua thời gian thực tập tại Phòng Quản lý rủi ro thuộc Ngân hàng Công thương
Thanh Xuân, em đã chọn đề tài:
" Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Công thương Thanh Xuân".
Kết cấu đề tài của em gồm 3 phần:
Chương 1: Rủi ro tín dụng và Quản lý rủi ro tín dụng của NHTM
Chương 2: Thực trạng quản lý rủi ro tín dụng tại NHCT Thanh Xuân
Chương 3: Hoàn thiện công tác quản lý rủi ro tín dụng tại NHCT Thanh Xuân .
65 trang |
Chia sẻ: lvbuiluyen | Lượt xem: 2188 | Lượt tải: 5
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận văn Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Công thương Thanh Xuân, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
LUẬN VĂN:
Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân
hàng Công thương Thanh Xuân
LỜI MỞ ĐẦU
Nền kinh tế càng phát triển thì ngành dịch vụ càng phát triển đặc biệt là lĩnh vực tài chính
ngân hàng - lĩnh vực đóng vai trò huyết mạch cho sự phát triển của nền kinh tế. Ngành
ngân hàng Việt Nam đang ở chặng đầu của sự phát triển đang cần có nhiều đổi mới và
phát triển để đạt được những chuẩn mực quốc tế trong hoạt động ngân hàng.
Trong kinh doanh ngân hàng tại Việt Nam thì lợi nhuận từ hoạt động tín dụng chiếm tỷ
trọng chủ yếu trong thu nhập của hầu hết các ngân hàng thương mại. Tuy nhiên đây cũng
là hoạt động mang lại nhiều rủi ro nhất cho ngân hàng và ảnh hưởng lớn đến sự tồn tại và
phát triển của ngân hàng. Do đó việc quản lý rủi ro tín dụng là một đòi hỏi bức thiết để
đảm bảo hạn chế rủi ro và xử lý rủi ro sao cho thiệt hại mà ngân hàng gặp phải là thấp
nhất đồng thời phải hướng đến chuẩn mực quốc tế và phù hợp với môi trường hội nhập.
Nhận thấy tầm quan trọng của vấn đề nghiên cứu trên, sau thời gian thực tập ở trường
cũng như qua thời gian thực tập tại Phòng Quản lý rủi ro thuộc Ngân hàng Công thương
Thanh Xuân, em đã chọn đề tài:
" Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Công thương Thanh Xuân".
Kết cấu đề tài của em gồm 3 phần:
Chương 1: Rủi ro tín dụng và Quản lý rủi ro tín dụng của NHTM
Chương 2: Thực trạng quản lý rủi ro tín dụng tại NHCT Thanh Xuân
Chương 3: Hoàn thiện công tác quản lý rủi ro tín dụng tại NHCT Thanh Xuân.
CHƯƠNG 1
RỦI RO TÍN DỤNG VÀ QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI.
1.1. Tổng quan về NHTM và hoạt động tín dụng của Ngân hàng thương mại
1.1.1 Khái niệm về Ngân hàng thương mại:
Ngân hàng là một trong những tổ chức tài chính quan trọng nhất của nền kinh tế, và thực
hiện các chính sách kinh tế,các chính sách tiền tệ vì vâỵ là kênh quan trọng trong chính
sách kinh tế của Chính phủ nhằm phát triền kinh tế ổn định.
Hiện nay có rất nhiều các khái niệm khác nhau nói về NHTM
Theo Peter .S.Rose thì : “ Ngân hàng là loại hình tổ chức tài chính cung cấp một danh
mục các dịch vụ tài chính đa dạng nhất, đặc biệt là tín dụng, tiết kiệm và các dịch vụ
thanh toán – và thực hiện nhiều chức năng tài chính nhất so với bất kỳ một tổ chức
kinh doanh nào trong nền kinh tế”.
Theo luật các Tổ chức tín dụng của nước Việt Nam thì “ Hoạt động Ngân hàng là hoạt
dộng kinh doanh tiền tệ và dịch vụ ngân hàng với nội dung thường xuyên là nhận tiền
gửi và sử dụng số tiền này để cấp tín dụng và cung ứng các dịch vụ thanh toán”.
1.1.2. Hoạt động tín dụng của NHTMĐ
Tín dụng là loại tài sản chiếm tỉ trọng lớn nhất ở phần lớn các NHTM vào khoảng 70%
tổng tài sản, phản ánh hoạt động đặc trưng của ngân hàng. Tín dụng có nghĩa là sự tin
tưởng và tín nhiệm lẫn nhau.
Tín dụng là hoạt động tài trợ của ngân hànng cho khách hàng. Đây là quan hệ vay mượn
gồm cả đi vay và cho vay. Đây là hoạt động sinh lời lớn nhất nhưng cúng mang lại rủi ro
cao nhất cho NHTM.
Theo luật các Tổ chức tín dụng của Việt Nam thì “ Hoạt động tín dụng là việc tổ chức tín
dụng sử dụng nguồn vốn tự có, nguồn vốn huy động để cấp tín dụng”.
“ Cấp tín dụng là việc tổ chức tín dụng thỏa thuận để khách hàng sử dụng một khoản tiền
với nguyên tắc có hoàn trả bằng các nghiệp vụ cho vay, chiết khấu, cho thuê tài chính, bảo
lãnh ngân hàng và các nghiệp vụ khác”.
1.1.3. Đặc trưng cơ bản của hoạt động tín dụng:
Hoạt động tín dụng của NHTM là một lĩnh vực hết sức đa dạng và phức tạp. Để có thể tìm
hiểu về nó, chúng ta cần nghiên cứu những nét đặc trưng quan trọng của nó:
- Tín dụng là hoạt dộng sinh lời lớn nhất của ngân hàng: Ngân hàng sử dụng phần
lớn nguồn tiền huy động của mình để cho vay và thu lãi. Do vậy, hiệu quả từ hoạt động
cho vay rất quan trọng và ảnh hưởng lớn đến lợi nhuận của Ngân hàng, ảnh hưởng đến
hoạt động kinh doanh của Ngân hàng.
- Đây là hoạt động có mức độ rủi ro tiềm ẩn rất cao. tổn thất xảy ra sẽ làm giảm thu
nhập dự kiến của ngân hàng, có thể gây thua lỗ hoặc phá sản cho ngân hàng. Có rất nhiều
nguyên nhân khách quan và chủ quan ảnh hưởng đến khả năng trả nợ ngân hàng của
khách hàng. Hơn nữa trình độ nghiệp vụ, chuyên môn và đạo đức của cán bộ tín dụng
cũng ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả cho vay của NH. Vì vậy, rủi ro khi cho vay là
điều không thể tránh khỏi.
- Ngân hàng thực hiện cấp tín dụng dưới hai hình thức chủ yếu là cho vay và cho
thuê. Trong những năm gần đây hoạt động tín dụng của ngân hàng còn bao gồm : chiết
khấu giây tờ có giá, bảo lãnh ( tái bảo lãnh)…
- Tín dụng ngân hàng tuân theo nguyên tắc hoàn trả: Người đi vay phải cam kết hoàn
trả vốn và lãi trong thời gian xác định. Các khoản tín dụng của Ngân hàng đều sử dụng
chủ yếu các khoản tiền gửi của khách hàng và các khoản ngân hàng vay mượn, Ngân hàng
luôn phải hoàn trả các khoản vay này đúng hạn vì vậy ngân hàng luôn yêu cầu người sử
dụng tín dụng phải hoàn trả khoản vay đúng hạn.
- Giá trị hoàn trả thông thường phải lớn hơn giá trị khoản vay: ( tính đến giá trị thời
gian của tiền). Để thực hiện được nguyên tắc này, ngân hàng cần tính đến nhiều yếu tố
như: tỷ lệ lạm phát, các thay đổi lãi suất.
1.1.4. Phân loại tín dụng NHTM
Tín dụng là loại tài sản chiếm tỉ trọng lớn nhất trong bảng mục tài sản tại các NHTM,
phản ánh hoạt dộng đặc trưng của Ngân hàng. Tín dụng cũng được chia theo nhiều tiêu
thức khác nhau:
1.1.4.1. Phân chia theo thời gian : Tín dụng ngắn hạn, trung hạn, dài hạn
Việc phân chia này cũng ảnh hưởng lớn và có ý nghĩa quan trọng với ngân hàng
Tín dụng ngắn hạn: Từ 12 tháng trở xuống , và tín dụng ngắn hạn nhàm tài trợ cho tài sản
lưu động, nhu cầu sử dụng vốn ngắn hạn của nhà nước, doanh nghiệp hoặc cá nhân
Tín dụng trung hạn: Từ 1 năm đén 5 năm và tài trợ cho phương tiện vận tài, một số giống
cây trồng vật nuôi, trang thiết bị chóng bị hao mòn…
Tín dụng dài hạn: Trên 5 năm và tài trợ cho các công trình xây dựng như nhà cửa, sân
bay, cầu đường, các công trình có giá trị lớn, có thời gian sử dụng lâu dài…
Tín dụng trung và dài hạn thường có tỷ trọng thấp hơn do rủi ro cao hơn, nguồn vốn đắt
và khan hiếm hơn.
1.1.4.2. Cho vay theo hình thức tài trợ: Bao gồm cho vay, bảo lãnh, cho thuê, chiết
khấu…
Cho vay là tài sản lớn nhất trong khoản mục tín dụng. Đây là việc ngân hàng đưa tiền cho
khách hàng với cam kết khách hàng phải trả cả gốc và lãi trong khoảng thời gian đã cam
kết.
Chiết khấu là việc ngân hàng ứng trước cho khách hàng một khoản tiền tương ứng với giá
trị của thương phiếu mà khách hàng mang đến trừ đi phần thu nhập của ngân hàng để sở
hữu thương phiếu chưa đến hạn.
Cho thuê là việc ngân hàng bỏ tiền của mình ra mua tài sản theo yêu cầu của khách hàng
và cho khách hàng thuê lại theo thỏa thuận, sau 1 thời gian thì khách hàng vẫn phải trả lại
cho ngân hàng cả gốc và lãi
Bảo lãnh ( tái bảo lãnh) là việc ngân hàng đứng lên cam kết sẽ thực hiện nghĩa vụ tài
chính thay cho khách hàng của mình khi khách hàng của mình không thực hiện được đúng
nghĩa vụ như cam kết.
1.1.4.3. Tín dụng theo hình thức đảm bảo
Thông thường, về mặt nguyên tắc, thì mọi khoản tín dụng của ngân hàng đều có tài sản
đảm bảo. Đây là một cam kết đảm bảo của người nhận tín dụng về việc dùng tài sản của
mình đang sở hữu hoặc sử dụng để trả nợ cho ngân hàng. Ngoài ra thì có trường hợp các
khoản tín dụng của ngân hàng không có tài sản đảm bảo, trường hợp này chỉ áp dụng đối
với các khoản cho vay đối với chính phủ hoặc các tổ chức tài chính lớn, các công ty mà
ngân hàng có khả năng giám sát việc bán hàng...
1.1.4.4. Tín dụng phân loại theo rủi ro:
Đây là những khoản tín dụng gồm các khoản có mức độ an toàn cao, khá trung bình và
thấp. Phân loại các khoản tín dụng này bao gồm: tín dụng lành mạnh, tín dụng có vấn đề,
Tín dụng lành mạnh : Các khoản tín dụng có khả năng thu hồi cao
Tín dụng có vấn đề : bao gồm các khoản nợ qúa hạn khó đòi hoặc các khoản nợ không có
khả năng thu hồi vốn. Các khoản tín dụng có dấu hiệu không lành mạnh như : khách hàng
chậm trả lãi và gốc do tiêu thụ châm hàng hóa, tiến độ thực hiện kế hoạch bị chậm, khách
hàng bị gặp thiên tai
1.1.4.5. Phân loại khác
Xét theo các ngành kinh tế : có ngành công nghiệp, nông nghiệp, thương mại, dịch vụ…
Xét theo đối tượng tín dụng có : Tài trợ cho tài sản cố định hay tài sản lưu động
Xét theo mục đích vay vốn có: Vay vốn cho sản xuất, tiêu dùng…
Như vậy, việc phân loại tín dụng theo nhiều tiêu chí khác nhau sẽ cho thấy tính đa dạng
hoặc chuyên môn hóa trong các cấp tín dụng của các ngân hàng và đây sẽ là căn cứ để
ngân hàng mở rộng phạm vi tài trợ và duy trì thế mạnh sẵn có của mình.
1.1.5. Rủi ro tín dụng trong hoạt động kinh doanh của Ngân hàng
1.1.5.1. Khái niệm rủi ro:
Trong cuộc sống ta thường xuyên nghe tháy thuật ngữ “rủi ro” và cũng thường xuyên phải
đối mặt với “rủi ro”. Vậy rủi ro là gì? Rủi ro là khả năng xảy ra tổn thất ngoài dự kiến.,
đây là sự bất trắc cụ thể lien quan đến việc xuất hiện một biến cố ngoài dự kiến và không
mong đơi của con người. Rủi ro luôn xuất hiện trong bất cứ lúc nào và bất cứ lĩnh vực nào
đặc biệt là lĩnh vực kinh tế. Kinh doanh tiền tệ - tín dụng cũng phải cháp nhận điều đó, và
thực tế thì không một ngành kinh doanh nào mà rủi ro lại lớn như kinh doanh tiền tệ
1.1.5.2. Các loại rủi ro phổ biến trong hoạt động kinh doanh của NHTM
Rủi ro luôn gắn liền với hoạt động của NHTM, phản ánh các tình huống có thể xảy ra có
thể gây tổn thất cho ngân hàng. Rủi ro làm tăng nguy cơ gây phá sản ở các ngân hàng, có
thể phân các loại rủi ro trong hoạt động ngân hàng thành:
- Rủi ro tín dụng:
Rủi ro tín dụng là khả năng xảy ra những tổn thất cho ngân hàng do khách hàng vay trả
không đúng hạn, không trả, hoặc không trả đầy đủ cả vốn cả lãi. Khi thực hiện khoản vay
cho một khách hàng, ngân hàng thường không dự kiến khoản cho vay đó sẽ bị tổn thất.
Tuy nhiên hầu hết những khoản cho vay đều hàm chứa rủi ro.Vì vậy tỉ lệ tổn thất dự kiến
đối với hoạt động tín dụng của ngân hàng luôn được xác định trong chiến lược hoạt động,
thành công trong quản lí, rủi ro tín dụng, chính là khi tổn thất dưới mức tỉ kệ tổn thất dự
kiến.
- Rủi ro thanh khoản:
Rủi ro thanh khoản là khả năng xảy ra tổn thất cho ngân hàng khi nhu cầu thanh khoản
vượt quá khả năng thanh khoản dự kiến làm cho ngân hàng mất khả năng thanh toán và
dẫn đến phá sản.
- Rủi ro hối đoái
Rủi ro hối đoái là khả năng xảy ra những tổn thất cho ngân hàng khi tí giá hối đoái thay
đổi so với dự tính. Trong cơ thế thị trường hiện nay thì tỉ giá thường xuyên dao động.
Điều này sẽ tạo ra thu nhập thặng dư hoặc thâm hụt tạm thời. Tuy nhiên vẫn có những
thay đổi tỉ giá ngoài dự kiến gây tổn thất cho ngân hàng.
- Rủi ro lãi suât
Rủi ro lãi suất là khả năng xảy ra tổn thất cho ngân hàng khi lãi xuất thay đổi ngoài dự
tính. Lãi suất của ngân hàng thường xuyên biến đổi với các mức độ khác nhau dưới tác động
của nhiều yếu tố khác nhau và có thể dẫn đến tổn thất.
- Rủi ro do thay đổi của yếu tố lạm phát và sự thay đổi của chính sách và rủi ro khác như
các khả năng xảy ra cướp ngân hàng, nhầm lẫn trong thanh toán, hoả hoạn và các trường
hợp khác.
1.1.6 Rủi ro tín dụng trong hoạt động kinh doanh của NHTM
1.1.6.1. Khái niệm và bản chất của rủi ro tín dụng
Theo xu hướng phát triển của các ngân hàng thì các NHTM không chỉ muốn mở rộng hoạt
động tín dụng mà còn muốn nâng cao chất lượng, nâng cao hiệu quả hoạt động của các
khoản tín dụng. Để có thể cấp 1 khoản tín dụng cho hách hàng, ngân hàng luôn phải xét
đến các yếu tố rủi ro, đặc biệt là rủi ro tín dụng và xét các biện pháp mà khách hàng đảm
bảo cho khoản vay đó. Tuy nhiên thì chưa có một nhà kinh doanh ngân hàng nào có thể
dự đoán chính xác có thể xảy ra cũng như ngăn chặn được hoàn toàn những rủi ro đó. Do
vậy có thể nói rủi ro tín dụng là không thể tránh khỏi, là khách quan, là bạn đường trong
kinh doanh, chỉ có thể đề phòng, hạn chế chứ không thể loại trừ.Vì vậy việc xác định rủi
ro dự kiến luôn được xác định trước trong chiến lược hoạt động chung của các ngân hàng.
Rủi ro tín dụng là khả năng xảy ra những tổn thất ngoài dự kiến mà ngân hàng buộc phải
chịu do khách hàng vay không trả nợ đúng hạn, không trả hoặc trả không đầy đủ vốn và
lãi vay
Theo qui định của NHNNVN “ Rủi ro tín dụng trong hoạt động ngân hàng của tổ chức tín
dụng là khả năng xảy ra tổn thất trong hoạt động ngân hàng của tổ chức tín dụng do khách
hàng không thực hiện hoặc không có khả năng thực hiện nghĩa vụ của mình theo cam
kết.”
1.1.6.2. Nguyên nhân của rủi ro tín dụng
- Nguyên nhân bất khả kháng:
Trong những hoạt động sản xuất kinh doanh hàng ngày, các nhà đầu tư, kinh doanh luôn
phải đối mặt với các biến cố không mong muốn như : thiên tai, chiến tranh hoặc những
thay đổi tầm vĩ mô của chính phủ, chính sách kinh tế, chính sách thuế… và đều vượt quá
tầm kiểm soát của người vay lẫn người cho vay.
- Nguyên nhân từ phía khách hàng:
Thông thường, khách hàng vay luôn có ý định trả nợ đúng hạn cho ngân hàng tuy nhiên
họ laị không thể trả vì nhiều lý do, điều kiện sản suất kinh doanh không thuận lợi, trình độ
quản lý còn hạn chế về tổ chức, về khả năng nắm bắt thông tin, dự báo các biến động của
nên kinh tế thế giới… do vậy họ làm ăn thua lỗ và không thể thực hiện được nghĩa vụ trả
nợ của mình đối với ngân hàng
+ Nguyên nhân khách quan
Thị trường đầu vào không ổn định: Giá cả của các yếu tố đầu vào chịu tác động
của nhiều yếu tố khách quan như giá xăng dầu, tỷ giá, giá nguyên vật liệu nhập khẩu. Khi
giá của các yếu tố này tăng bất lợi sẽ làm giảm lợi nhuận và ảnh hưởng đến khả năng trả
nợ của doanh nghiệp.
Thị trường đầu ra biến động: Thị trường đầu ra bị thu hẹp dẫn tới việc không
tiêu thụ được sản phẩm hoặc giá cả thị trường của sản phẩm giảm thấp cũng làm nguồn
thu của khách hàng bị giám sút.
+ Nguyên nhân chủ quan;
Khách hàng sử dụng vốn sai mục đích: Đó là việc khách hàng sử dụng vốn vay
không đúng với mục đích đã ghi trong đơn xin vay vốn. Khách hàng có thể sử dụng vốn
vào kinh doanh không dung đối tượng, sử dụng vốn ngắn hạn để đầu tư trung và dài hạn
hay vào các mục đích kinh doanh mà bị cấm không được kinh doanh, vào những lĩnh vực
có nhiều rủi ro
Khả năng quản lý kinh doanh của khách hàng gặp nhiều yếu kém; Do trình độ
tổ chức, quản lý của người quản lý còn yêu kém, thiếu kinh nghiệm trong quản lý và kinh
doanh , không nhanh nhạy trước những diến biến của thị trường do đó sẽ bị rơi vào thế bị
động. Kết quả là doanh nghiệp không phát triển được, dự án thất bại và không có khả
năng trả nợ ngân hàng.
Khách hàng cố tình lừa đảo ngân hàng: Khách hàng cung cấp những thông tin
sai lệch để được vay vốn, sau khi vay xong có thể sẽ cố tình không trả nợ ngân hàng mà
chạy trốn,
Ngoài ra còn 1 số nguyên nhân khác như: người vay không thực hiện được
nghĩa vụ vì chết, mất tích hoặc các tài sản đảm bảo bị mất, bị giảm giá….
- Nguyên nhân thuộc về phía ngân hàng:
Ngân hàng có thể đưa ra quyết định sai lầm do không nắm bắt được đầy đủ hoặc chuẩn
xác các thông tin về khách hàng, khả năng tài chính, quản trị, kết quả hoạt động kinh
doanh, hiệu quả dự án,…
Ngoài ra còn do chính sách cho vay của ngân hàng không phủ hợp, quy trình thẩm định
thiếu chặt chẽ. Nếu chính sách tín dụng không rõ ràng, đầy đủ và hợp lý và thống nhất thì
dễ dẫn đến việc những khoản cấp tín dụng thấp, thiếu hiệu quả hay như việc mở rộng tín
dụng mà không quan tâm đến chất lượng tín dụng.
Trình độ năng lực của cán bộ thẩm định còn yếu kém dẫn đến những nhận định sai lầm
và cho vay không đạt hiệu quả. Cán bộ tín dụng không am hiểu vể lĩnh vực mình sẽ cho
vay nên sẽ xác định sai hiệu quả và dự án và khả năng trả nợ của khách hàng. Trình độ
đạo đức và nghề ngiệp của cán bộ tín dụng không tốt cũng là nguyên nhân lớn dẫn đến rủi
ro tín dụng. Trong tình hình kinh tế thị trường hiện nay, nhiều cán bộ ngân hàng phẩm chất
yếu kém đã chạy theo đồng tiền, tham ô, tiếp tay cho khách hàng rút vốn của ngân hàng gây
nên rủi ro tín dụng.
- Nguyên nhân khác:
+ Thông tin không cân xứng:
Đó là tình trạng mà khi có một giao dịch mà một bên không biết rõ ràng, đầy đủ những
thông tin mà họ cần biết về bên kia thì được gọi là thông tin không cân xứng
+ Lựa chọn đối nghịch: Xảy ra khi người đi vay có khả năng không trả được nợ, gây rủi
ro cho ngân hàng nhưng lại luôn tìm mọi cách để có thể được vay vốn tại ngân hàng. Do
vậy khoản vay được cung cấp cho khách hàng sẽ bị rủi ro.
+ Rủi ro đạo đức:
Đó là việc khách hàng sau khi đã vay được tiền của ngân hàng thì sử dụng sai mục đích,
hoặc cố tình không trả nợ ngân hàng gây nên tình trạng không trả được tiền cho ngân
hàng.
Như vậy, có rất nhiều nguyên nhân gây nên tình trạng rủi ro tín dụng cho ngân hàng bao
gồm cả những nguyên nhân khách quan và nguyên nhân chủ quan và khó có thể kiểm soát
được. Vì vậy các ngân hàng cần phải có những biện pháp phòng ngừa và hạn chế rủi ro ở
mức thấp nhất.
1.1.6.3 Các chỉ tiêu phản ánh và đo lường rủi ro tín dụng
Bản chất của rủi ro tín dụng là khách quan và ngân hàng không thể loại trừ song ngân
hàng phải quản lý tín dụng nhằm hạn chế đến mức thấp nhất các tổn thất có thể xảy ra
được mà chỉ có thể hạn chế. Vì vậy trong hoạt động quản lý ngân hàng cần đặt ra các chỉ
tiêu phản ánh rủi ro tín dụng để thông qua đó có thể quản lý rủi ro hiệu quả hơn. Các ngân
hàng khác nhau thì có thể sử dụng các chỉ tiêu khác nhau để phù hợp với ngân hàng mình
, tuy nhiên có các chỉ tiêu cơ bản sau:
- Nợ quá hạn / Nợ xấu và tỷ lệ nợ quá hạn / Nợ xấu trên tổng dư nợ
Tỷ lệ nợ xấu trên vốn chủ sở hữu
Tỷ lệ nợ xấu trên quỹ dự phòng tổn thất
Nợ quá hạn và tỷ lệ nợ quá hạn trên tổng dư nợ. Nợ quá hạn là khoản nợ mà khách hàng
không trả được khi đến hạn thỏa thuận đã được ghi trên hợp đồng tín dụng cho ngân hàng.
Nợ quá hạn là biểu hiện đặc trưng của rủi ro tín dụng. Việc phát sinh nợ quá hạn là điều
khó tránh khỏi nhưng nếu nợ quá hạn phát sinh quá tỷ lệ cho phép sẽ dẫn đến tình trạng mất
khả năng thanh toán của ngân hàng
Ngoài ra có thể hiểu nợ quá hạn là một phần hoặc toàn bộ nợ gốc hoặc/và lãi không được
khách hàng trả như trên hợp đồng. Nếu không được điều chỉnh kỳ hạn nợ, hoặc gia hạn nợ
thì số nợ đến hạn phải chuyển sang nợ quá hạn khi đó khách hàng phải chịu lãi suất nợ
quá hạn.
Công thức xác định nợ quá hạn
Tỷ lệ nợ quá han = Nợ quá hạn / Tổng dư nợ
Đây là chỉ tiêu rất cần thiết, và theo tiêu chuẩn hiện nay thì nợ quá hạn ở dưới mức 5% là
có thể chấp nhận được
Nợ quá hạn có thể phân chia thành nhiều tiêu thức khác nhau:
Căn cứ và khả năng thu hồi
+ Nợ quá hạn có khả năng thu hồi: là những khoản nợ tuy đã quá hạn nhưng khách hàng
có thiện chí muốn trả nợ và xét về tiềm lực tài chính của khách hàng thì có thể trả nợ
được. Bao gồm
. Nợ quá hạn có khả năng thu hồi 100%
. Nợ quá hạn có khả năng thu hồi 1 phần
+ Nợ quá hạn không có khả năng thu hồi: Mặc dù ngân hàng đã tìm mọi cách thu hồi
nhưng không thể thu hồi được vốn cho vay. Đối vói loại này , khả năng thu hồi vốn của
ngân hàng là cao vì vậy cần phải có biện pháp để đề phòng rủi ro.
Căn cứ vào nguyên nhân gây ra nợ quá hạn
+ Nguyên nhân từ phía khách hàng
Do khách hàng cố tình lừa đảo để chiếm dụng vốn của ngân hàng hoặc do trình độ quản lý
của khách hàng còn quá nhiều yếu kém dẫn đến làm ăn thua lỗ, kinh doanh kém hiệu quả
mất khả năng hoàn trả vốn cho ngân hàng
+ Nguyên nhân từ phía ngân hàng:
Do nhiều cán bộ ngân hàng trình độ còn nhiều yếu kém, không phân tích đúng khả năng
tài chính của khách hàng. Hoặc có thể do những cán bộ ngân hàng bị đồng tiền cám dỗ bị
mua chuộc để chiếm đoạt vốn của ngân hàng.
+ Nguyên nhân khách quan:
Do nhiều nguyên nhân như: Thiên tai, hỏa hoạn… những thay đổi từ môi trường khách
quan.
Căn cứ vào thành phần kinh tế:
+ Nợ quá hạn thuộc thành phần kinh tế quốc doanh
+ Nợ quá hạn thuộc thành phần kinh tế