Luận văn Thẩm định hồ sơ vay vốn tín dụng xuất khẩu của công ty cổ phần chế biến thuỷ sản Việt Á tại chi nhánh ngân hàng phát triển Sóc Trăng

Luận văn tốt nghiệp GVHD: Võ Thị Lang SVTH: Phạm Thị Phương Huyền I TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH ******* LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP Đề tài: THẨM ĐỊNH HỒ SƠ VAY VỐN TÍN DỤNG XUẤT KHẨU CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN CHẾ BIẾN THUỶ SẢN VIỆT Á TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG PHÁT TRIỂN SÓC TRĂNG Giáo viên hướng dẫn: Sinh viên thực hiện: VÕ THỊ LANG PHẠM THỊ PHƯƠNG HUYỀN MSSV: 4053750 Lớp: Tài chính – Ngân hàng Khoá: 31 Cần Thơ - 2009 Luận văn tốt nghiệp GVHD: Võ Thị Lang SVTH: Phạm Thị Phương Huyền II MỤC LỤC Trang Chương 1: GIỚI THIỆU ........................................................................................1 1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI ..................................................................................1 1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ...........................................................................2 1.2.1. Mục tiêu chung..........................................................................................2 1.2.2. Mục tiêu cụ thể..........................................................................................2 1.3. PHẠM VI NGHIÊN CỨU..............................................................................2 1.3.1. Phạm vi về không gian nghiên cứu ...........................................................2 1.3.2. Phạm vi về thời gian nghiên cứu...............................................................2 1.3.3. Phạm vi về nội dung nghiên cứu...............................................................2 Chương 2: PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .......3 2.1. PHƯƠNG PHÁP LUẬN ................................................................................3 2.1.1. Khái niệm về tín dụng xuất khẩu ..............................................................3 2.1.2. Các hình thức cho vay xuất khẩu ..............................................................3 2.1.3. Phương thức cho vay ................................................................................3 2.1.4. Mức vốn cho vay.......................................................................................5 2.1.5. Thời hạn cho vay.......................................................................................5 2.1.6. Một số chỉ tiêu đánh giá tình hình kinh doanh của doanh nghiệp ............5 2.1.7. Phương pháp xác định mức vốn cho vay..................................................9 2.1.8. Phương pháp kiểm tra một hợp đồng xuất khẩu .....................................10 2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................................................12 2.2.1. Phương pháp thu thập số liệu.................................................................12 2.2.2. Phương pháp phân tích số liệu................................................................12 2.2.3. Phương pháp thẩm định ..........................................................................13 Chương 3: KHÁI QUÁT CHI NHÁNH NGÂN HÀNG PHÁT TRIỂN SÓC TRĂNG................................................................................................................14 3.1. GIỚI THIỆU VỀ CHI NHÁNH NGÂN HÀNG PHÁT TRIỂN SÓC TRĂNG................................................................................................................14 3.1.1. Lịch sử hình thành...................................................................................14 3.1.2. Hoạt động của ngân hàng........................................................................14 3.1.3. Nguồn vốn hoạt động..............................................................................14 Luận văn tốt nghiệp GVHD: Võ Thị Lang SVTH: Phạm Thị Phương Huyền III 3.1.4. Chức năng, nhiệm vụ của Ngân hàng Phát triển Sóc Trăng ...................15 3.1.5. Cơ cấu tổ chức ........................................................................................16 3.1.6. Chức năng và nhiệm vụ của các phòng ban............................................16 3.2. GIỚI THIỆU QUY TRÌNH THẨM ĐỊNH HỒ SƠ VAY VỐN TÍN DỤNG XUẤT KHẨU TẠI NGÂN HÀNG .....................................................................19 3.2.1. Tiếp nhận hồ sơ vay vốn .........................................................................19 3.2.2. Kiểm tra hồ sơ vay ..................................................................................22 3.2.3. Thẩm định phương án sản xuất kinh doanh ............................................24 3.2.4. Phân tích rủi ro ........................................................................................25 3.2.5. Xác định mức vốn cho vay, thời hạn cho vay, nguồn trả nợ ..................25 Chương 4: THẨM ĐỊNH HỒ SƠ VAY VỐN TÍN DỤNG XUẤT KHẨU TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN CHẾ BIẾN THUỶ SẢN VIỆT Á...................................27 4.1. GIỚI THIỆU VỀ CÔNG TY ........................................................................27 4.1.1. Quá trình hình thành và phát triển...........................................................27 4.1.2. Khái quát về công ty ...............................................................................28 4.1.3. Cơ cấu tổ chức và nhiệm vụ của các phòng ban .....................................30 4.1.4. Hệ thống kiểm soát chất lượng sản phẩm của Công ty...........................32 4.2. THUẬN LỢI VÀ KHÓ KHĂN CỦA NGÀNH THUỶ SẢN......................32 4.2.1. Thuận lợi .................................................................................................32 4.2.2. Khó khăn .................................................................................................33 4.3. TIẾP NHẬN HỒ SƠ VAY VỐN .................................................................34 4.4. PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN CHẾ BIẾN THUỶ SẢN VIỆT Á .................................................................................35 4.4.1. Kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty ............................................35 4.4.2. Tình hình bố trí về cơ cấu tài chính của công ty.....................................37 4.4.3. Tình hình chỉ tiêu sinh lời của công ty....................................................41 4.4.4. Tình hình chỉ tiêu sử dụng vốn lưu động ................................................43 4.4.5. Tình hình chỉ tiêu về khả năng thanh toán ..............................................47 4.5. QUAN HỆ TÍN DỤNG CỦA CÔNG TY VIỆT Á VỚI CÁC TỔ CHỨC TÍN DỤNG KHÁC ..............................................................................................50 4.6. PHƯƠNG ÁN SẢN XUẤT KINH DOANH ...............................................50 4.6.1. Nội dung của hợp đồng xuất khẩu ..........................................................50 Luận văn tốt nghiệp GVHD: Võ Thị Lang SVTH: Phạm Thị Phương Huyền IV 4.6.2. Tính khả thi của phương án sản xuất kinh doanh ...................................51 4.6.3. Tài sản đảm bảo tiền vay.........................................................................56 4.6.4. Xác định mức vốn cho vay, thời hạn cho vay.........................................56 4.6.5. Ý kiến đánh giá về phương án ................................................................58 4.7. NHẬN XÉT VÀ ĐƯA RA GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CỦA CÔNG TÁC THẨM ĐỊNH HỒ SƠ VAY VỐN .......................58 4.7.1. Nhận xét ..................................................................................................58 4.7.2. Giải pháp nhằm nâng cao chất lượng của công tác thẩm định hồ sơ vay vốn........................................................................................................................59 Chương 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...........................................................61 5.1. KẾT LUẬN...................................................................................................61 5.2. KIẾN NGHỊ ..................................................................................................62 PHỤ LỤC.............................................................................................................63 TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................74 Luận văn tốt nghiệp GVHD: Võ Thị Lang SVTH: Phạm Thị Phương Huyền V DANH MỤC SƠ ĐỒ Trang Sơ đồ 1: Sơ đồ Cơ cấu tổ chức của Chinh nhánh NHPT Sóc Trăng ...................16 Sơ đồ 2: Sơ đồ Cơ cấu tổ chức của Công ty cổ phần chế biến thuỷ sản Việt Á..30 Luận văn tốt nghiệp GVHD: Võ Thị Lang SVTH: Phạm Thị Phương Huyền VI DANH MỤC BIỂU BẢNG Trang Bảng 1: Kết quả hoạt động kinh doanh của công ty năm 2006 – 2008 ...............36 Bảng 2: Chỉ tiêu về bố trí cơ cấu tài chính của công ty năm 2006 – 2008 ..........38 Bảng 3: Chỉ tiêu sinh lời của công ty 2006 – 2008..............................................41 Bảng 4: Chỉ tiêu sử dụng vốn lưu động của công ty 2006 – 2008.......................44 Bảng 5: Chỉ tiêu về khả năng thanh toán của Công ty 2006 – 2008....................47 Bảng 6: Chi phí nguyên liệu chính của phương án kinh doanh...........................52 Bảng 7: Tổng chi phí sản xuất của phương án.....................................................53 Bảng 8: Doanh thu của phương án sản xuất kinh doanh .....................................54 Bảng 9: Khấu hao tài sản cố định của phương án................................................55 Bảng 10: Lợi nhuận của phương án kinh doanh ..................................................55 Bảng 11: Vốn tự có tham gia phương án kinh doanh ..........................................56 Bảng 12: Thời hạn vay vốn, thời điểm trả nợ, mức trả nợ của phương án kinh doanh....................................................................................................................57 Luận văn tốt nghiệp GVHD: Võ Thị Lang SVTH: Phạm Thị Phương Huyền VII DANH MỤC BIỂU ĐỒ Trang Biểu đồ 1: Tỷ suất đầu tư vào TSCĐ của Công Ty qua 3 năm (2006-2008) ......38 Biểu đồ 2: Tỷ suất đầu tư vào TSLĐ của Công Ty qua 3 năm (2006-2008).......39 Biểu đồ 3: Hệ số nợ của Công ty qua 3 năm ( 2006-2008 ) ................................40 Biểu đồ 4: Hệ số vốn chủ sở hữu của Công ty qua 3 năm ( 2006-2008 )............40 Biểu đồ 5: Tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu của Công ty qua 3 năm ( 2006 - 2008 )......................................................................................................42 Biểu đồ 6: Tỷ suất sinh lời trên tổng tài sản của Công ty từ năm 2006 – 2008...42 Biểu đồ 7: Tỷ suất sinh lời của vốn chủ sở hữu của Công ty từ năm 2006 – 2008.........................................................................................................43 Biểu đồ 8: Vòng quay vốn lưu động Của Công ty năm 2006 – 2008..................45 Biểu đồ 9: Vòng quay hàng tồn kho của Công ty năm 2006 – 2008 ...................46 Biểu đồ 10: Kỳ thu tiền bình quân của Công ty năm 2006-2008 ........................46 Biểu đồ 11: Khả năng thanh toán tổng quát của Công ty năm 2006-2008..........47 Biểu đồ 12: Khả năng thanh toán nợ ngắn hạn của Công ty 2006-2008 .............48 Biểu đồ 13: Khả năng thanh toán nhanh của Công ty 2006-2008 .......................49 Luận văn tốt nghiệp GVHD: Võ Thị Lang SVTH: Phạm Thị Phương Huyền VIII DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT CIC Trung tâm thông tin tín dụng L /C Tín dụng chứng từ NHPT Ngân hàng Phát triển NHNN & PTNT Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn TSCĐ Tài sản cố định năm TSLĐ Tài sản lưu động ROA Tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản có ROE Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu ROS Tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu WTO Tổ chức thương mại thế giới Luận văn tốt nghiệp GVHD: Võ Thị Lang SVTH: Phạm Thị Phương Huyền 1 Chương 1 GIỚI THIỆU 1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Đất nước ta đang trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, đổi mới và phát triển, nền kinh tế Việt Nam đã có nhiều chuyển biến tích cực, đời sống kinh tế ngày một nâng cao. Để đạt được những thành tựu đó ngoài sự đóng góp của tất cả các ngành nghề trong mọi lĩnh vực thì có sự đóng góp không nhỏ của ngành ngân hàng. Ngành ngân hàng với vai trò là “người đi vay” và “người cho vay” đã có những chính sách đổi mới tích cực phù hợp với tình hình thực tiễn, huy động tối đa các nguồn tiền nhàn rỗi đưa vào lưu thông để phát triển sản xuất. Việc tạo lập nguồn vốn không những giúp cho Ngân hàng tổ chức được mọi hoạt động kinh doanh mà còn góp phần quan trọng trong việc đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh của mọi doanh nghiệp nói riêng cũng như sự phát triển của toàn bộ nền kinh tế nói chung. Bên cạnh đó, với vai trò là nhà cung cấp vốn tín dụng, điều mà các Ngân hàng quan tâm nhất là khả năng bảo tồn vốn để tái đầu tư. Do đó, vấn đề làm cách nào để hạn chế rủi ro trong hoạt động tín dụng là vấn đề được các ngân hàng quan tâm hàng đầu. Nhưng làm cách nào để ngân hàng biết được các doanh nghiệp thực sự đang cần vốn, đó là đối tác tin cậy để cho vay, việc vay vốn được dùng vào đúng mục đích hay không và việc cho vay có khả năng thu hồi được trong tương lai theo đúng cam kết giữa ngân hàng và khách hàng hay không?. Đó chính là vai trò của công tác thẩm định hồ sơ vay của khách hàng để từ đó đưa ra những ý kiến, những nhận định ban đầu giúp ban lãnh đạo ngân hàng có quyết định chính xác. Xuất phát từ những nguyên nhân trên tôi đã chọn đề tài “Thẩm định hồ sơ vay vốn tín dụng xuất khẩu của Công ty Cổ phần chế biến thuỷ sản Việt Á tại Chi nhánh Ngân hàng phát triển Sóc Trăng” để làm đề tài nghiên cứu cho luận văn tốt nghiệp của mình với mong muốn góp một phần nhỏ để từng bước phát triển hoạt động cho vay tín dụng xuất khẩu, đáp ứng nhu cầu vay vốn của khách hàng và mang lại hiệu quả ngày càng cao cho Ngân hàng. Luận văn tốt nghiệp GVHD: Võ Thị Lang SVTH: Phạm Thị Phương Huyền 2 1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 1.2.1. Mục tiêu chung: Thực hiện thẩm định hồ sơ vay vốn tín dụng xuất khẩu của Công ty Cổ phần chế biến thuỷ sản Việt Á tại Chi nhánh Ngân hàng phát triển Sóc Trăng để có cái nhìn thực tế về công việc thẩm định hồ sơ vay vốn của nhân viên làm công tác tín dụng. Từ đó đề ra các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng của công tác thực hiện thẩm định hồ sơ vay vốn. 1.2.2. Mục tiêu cụ thể + Thẩm định tính hợp pháp, hợp lệ của hồ sơ xin vay vốn. + Kiểm tra năng lực pháp lý của đơn vị xin vay. + Đánh giá năng lực sản xuất kinh doanh, năng lực kinh doanh xuất nhập khẩu. + Đánh giá tình hình tài chính của đơn vị xin vay vốn. + Phương án kinh doanh, mức vốn cho vay, thời hạn vay, nguồn trả nợ. + Uy tín đối với các tổ chức tín dụng. + Nhận xét về công tác thẩm định hồ sơ vay vốn. + Đề ra các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng của công tác thực hiện thẩm định hồ sơ vay vốn. 1.3. PHẠM VI NGHIÊN CỨU 1.3.1. Phạm vi về không gian nghiên cứu Thực hiện thẩm định tín dụng xuất khẩu của Công ty Cổ phần chế biến thuỷ sản Việt Á tại Chi nhánh Ngân hàng Phát Triển Sóc Trăng. 1.3.2. Phạm vi về thời gian nghiên cứu - Thời gian thực hiện luận văn từ ngày 02/02/2009 đến ngày 25/04/2009. - Luận văn trình bày dựa trên số liệu thu thập trong 3 năm 2006 - 2008. 1.3.3. Phạm vi về nội dung nghiên cứu Đề tài chỉ tập trung nghiên cứu chủ yếu về công tác thẩm định tín dụng ngắn hạn hỗ trợ xuất khẩu đối với trường hợp cho vay trước khi giao hàng. Luận văn tốt nghiệp GVHD: Võ Thị Lang SVTH: Phạm Thị Phương Huyền 3 Chương 2 PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. PHƯƠNG PHÁP LUẬN 2.1.1. Khái niệm về tín dụng xuất khẩu Tín dụng xuất khẩu (hay tài trợ xuất khẩu): là các khoản ngân hàng cho người xuất khẩu vay với mục đích bổ sung vốn lưu động cho doanh nghiệp để họ có khả năng thực hiện hợp đồng ngoại thương đã ký và giúp cho doanh nghiệp liên tục sản xuất kinh doanh, không bị hụt vốn trong thời gian chờ tiền thanh toán hàng hóa của đối tác nước ngoài. 2.1.2. Các hình thức cho vay xuất khẩu
Cho nhà xuất khẩu vay, bao gồm cho vay trước hoặc sau khi giao hàng. - Cho vay trước khi giao hàng: là việc ngân hàng cho vay để đơn vị mua nguyên, vật liệu và chi phí cho các yếu tố sản xuất khác để thực hiện hợp đồng xuất khẩu hay hợp đồng xuất khẩu uỷ thác. - Cho vay sau khi giao hàng: là việc ngân hàng cho vay sau khi đơn vị đã xuất hàng và có bộ chứng từ hàng xuất hoàn hảo.
Cho nhà nhập khẩu nước ngoài vay. 2.1.3. Phương thức cho vay
Cho vay từng lần: Cho vay từng lần là việc ngân hàng và đơn vị vay vốn ký kết các điều khoản trong hợp đồng tín dụng cho mỗi lần vay vốn. − Đối tượng cho vay: Áp dụng cho khách hàng có nhu cầu vay vốn bổ sung vốn lưu động thường xuyên, ngoài kế hoạch tài chính trong năm của doanh nghiệp hoặc khách hàng có vòng quay vốn kinh doanh dài. − Đặc điểm: + Mỗi khi có nhu cầu vay, khách hàng gởi hồ sơ vay cho ngân hàng, thời hạn thẩm định của ngân hàng lâu có thể ảnh hưởng giá cả và hiệu quả thương vụ của doanh nghiệp. + Mỗi lần vay vốn khách hàng và ngân hàng ký hợp đồng tín dụng từng lần. Luận văn tốt nghiệp GVHD: Võ Thị Lang SVTH: Phạm Thị Phương Huyền 4 + Việc rút vốn vay có thể được thực hiện một lần hoặc nhiều lần phù hợp với tiến độ sử dụng vốn vay thực tế của khách hàng nhưng tổng số tiền của các lần rút vốn không được vượt quá số tiền ghi trên hợp đồng tín dụng. + Việc trả bớt nợ không làm tăng số tiền chưa giải ngân. + Mỗi lần nhận nợ, khách hàng phải ký giấy nhận nợ. Mục đích sử dụng vốn của mỗi lần nhận nợ phải phù hợp với mục đích sử dụng vốn trong hợp đồng tín dụng đã ký. + Vốn vay có thể được rút bằng tiền mặt hoặc chuyển khoản. + Nếu khách hàng có nhu cầu vay thêm thì phải nộp hồ sơ vay mới. + Phải tất toán nợ vay cũ, mới có thể vay lại món vay mới (nếu không thế chấp hay cầm cố tài sản). + Việc cấp khoản vay mới không bao gồm dư nợ của các khoản vay trước đó.
Cho vay theo hạn mức: Là việc ngân hàng và đơn vị vay vốn xác định và thoả thuận một hạn mức cho vay duy trì trong một khoảng thời gian nhất định, với tổng mức dư nợ vay tối đa không vượt hạn mức cho vay đã thoả thuận tại hợp đồng tín dụng cho vay theo hạn mức. − Đối tượng cho vay: Áp dụng cho khách hàng có nhu cầu vay vốn lưu động thường xuyên, có vòng quay vốn nhanh, việc vay trả diễn ra thường xuyên. − Đặc điểm: + Sau khi đã được cấp hạn mức tín dụng, việc giải ngân theo từng giấy nhận nợ rất nhanh chóng, giúp doanh nghiệp nắm bắt kịp thời các cơ hội vàng trong kinh doanh. + Khách hàng và ngân hàng ký hợp đồng tín dụng hạn mức. + Trong thời hạn rút vốn, khách hàng có thể rút vốn hoặc trả vốn nhiều lần nhưng mức dư nợ vay tại bất kỳ thời điểm nào cũng phải nhỏ hơn hoặc bằng hạn mức tín dụng đã được cấp. Luận văn tốt nghiệp GVHD: Võ Thị Lang SVTH: Phạm Thị Phương Huyền 5 + Khi khàch hàng trả bớt nợ thì hạn mức sẽ tăng, phục hồi tương ứng số tiền đã trả. + Mỗi lần rút vốn, khách hàng ký nhận nợ. Mục đích sử dụng vốn của mỗi lần nhận nợ có thể khác nhau (Thanh toán tiền hàng, mua nguyên liệu, thanh toán lương công nhân, thanh toán tiền điện nước …). + Vốn vay có thể được rút bằng tiền mặt hoặc chuyển khoản. + Nếu khàch hàng có nhu cầu, ngân hàng có thể xem xét điều chỉnh tăng hạn mức. + Để đảm bảo việc sản xuất và kinh doanh của doanh nghiệp được liên tục và ổn định, trước khi hết hạn rút vốn, căn cứ vào kế hoạch sản xuất kinh doanh, ngân hàng có thể tái cấp hạn mức mới cho kỳ tiếp theo. + Không cần tất toán nợ vay vẫn có thể tiếp tục được tái cấp hạn mức. + Hạn mức được tái cấp thường bao gồm cả dư nợ của hạn mức tín dụng trước đó. 2.1.4. Mức vốn cho vay Mức cho vay tối đa bằng 85% giá trị hợp đồng xuất khẩu, nhập khẩu đã ký hoặc giá trị L/C đối với cho vay trước khi giao hàng hoặc trị giá hối phiếu hợp lệ đối với cho vay sau khi giao hàng. 2.1.5. Thời hạn cho vay − Thời hạn cho vay xác định theo khả năng thu hồi vố