Luận văn Thein sein và công cuộc cải cách ở Myanma

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH Phạm Thị Hương Lan THEIN SEIN VÀ CÔNG CUỘC CẢI CÁCH Ở MYANMAR LUẬN VĂN THẠC SĨ LỊCH SỬ Thành phố Hồ Chí Minh – 2014 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH Phạm Thị Hương Lan THEIN SEIN VÀ CÔNG CUỘC CẢI CÁCH Ở MYANMAR Chuyên ngành : Lịch sử thế giới Mã số : 60 22 03 11 LUẬN VĂN THẠC SĨ LỊCH SỬ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. HÀ BÍCH LIÊN Thành phố Hồ Chí Minh – 2014 LỜI CẢM ƠN Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh, Phòng Khoa học Công nghệ - Sau Đại học, các thầy cô Khoa Sử cùng tất cả các bạn trong khóa học đã nhiệt tình giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn. Tôi xin đặc biệt tỏ lòng kính trọng, biết ơn Tiến sĩ Hà Bích Liên, Cô đã tận tình chỉ bảo và hướng dẫn cho tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu và thực hiện luận văn này. Tôi cũng xin tỏ lòng kính trọng, biết ơn Thông tấn xã Việt Nam, cơ quan thường trực tại Thành phố Hồ Chí Minh, Thư viện Khoa học Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh đã tận tình giúp đỡ tôi về nguồn tư liệu. Tuy chỉ được nghiên cứu trong thời gian ngắn, nhưng với sự giúp đỡ tận tình của quý thầy cô, sự hỗ trợ của bạn bè, đồng nghiệp, sự cố gắng hết sức mình, tôi đã có điều kiện tiếp thu được kiến thức và phương pháp nghiên cứu vô cùng quý báu. Một lần nữa xin chân thành cảm ơn! Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 31 tháng 08 năm 2014 Phạm Thị Hương Lan MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cảm ơn Mục lục DẪN LUẬN .......................................................................................................... 1 Chương 1. THEINSEIN VÀ ĐẤT NƯỚC MYANMAR ............................... 12 1.1. Khái quát về đất nướcMyanmar ............................................................ 12 1.2. U Thein Sein – những năm tháng trước cải cách................................... 20 Chương 2. MYANMAR NHỮNG NĂM ĐẦU THẾ KỶ XXIVÀ CÔNG CUỘC CẢI CÁCH ........................................................................ 28 2.1. Hoàn cảnh lịch sử dẫn đến những cải cách của Thein Sein ................... 28 2.1.1. Những bất ổn về kinh tế, chính trị, xã hội ....................................... 28 2.1.2. Trận bão Nargis: bước ngoặt chuyển hóa dân chủ tại Myanmar .... 39 2.2. Những khó khăn, thách thức của công cuộc cải cách ............................ 45 2.2.1. Tham nhũng – cuộc khủng hoảng lòng tin ở Myanmar .................. 45 2.2.2. Bạo lực sắc tộc đe dọa cải cách tại Myanmar.................................. 51 2.2.3. Nhân tố Trung Quốc và ASEAN trong cải cách ở Myanmar.......... 58 Chương 3. VAI TRÒ CỦA THEIN SEINTRONG CÔNG CUỘC CẢI CÁCH .................................................................................... 74 3.1. Những bước đi đầu tiên của công cuộc cải cách .................................... 74 3.2. Những cải cách quan trọng .................................................................... 82 3.3. Sự ủng hộ của thế giới với cải cách của Thein Sein .............................. 86 3.4. Thein Sein – con người làm thay đổi lịch sử Myanmar ...................... 101 TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................. 117 PHỤ LỤC 1 DẪN LUẬN 1. Lý do chọn đề tài Đông Nam Á từ lâu đã được coi là khu vực có ý nghĩa quan trọng bởi đây là khu vực có tầm chiến lược và nguồn tài nguyên vô cùng phong phú, nguồn nhân lực dồi dào. Trong khu vực Đông Nam Á thì Myanmar là một quốc gia lớn thứ hai về diện tích với tiềm năng thiên nhiên đa dạng và phong phú, từng có thời nổi danh là “bát gạo châu Á”, “nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới”. Hơn thế nữa, đất nước Myanmar còn có lịch sử văn hóa lâu đời, được các nước trong khu vực và thế giới biết đến với cái tên đậm màu sắc Phật giáo Phương Đông – Đất nước chùa vàng. Tuy nhiên, cũng giống như nhiều vương quốc khác trong khu vực vào cuối thời trung kỳ, vương quốc Myanmar lâm vào khủng hoảng, suy vong, tạo điều kiện thuận lợi cho thực dân Anh dòm ngó và hoàn thành quá trình xâm lược vào cuối thế kỷ XIX. Nhân dân Myanmar đã kiên trì tiến hành phong trào đấu tranh chống thực Anh, kết quả là ngày 4/1/1948 Myanmar được trao trả độc lập, chính phủ Thakin Nu (1948 – 1962) tuyên bố xây dựng chủ nghĩa xã hội. Con đường phát triển đó tiếp tục được thể hiện trong Cương lĩnh đi lên chủ nghĩa xã hội dưới tướng Ne Win (1962 – 1988). Những kế hoạch kinh tế thất bại do đề ra mục tiêu quá lớn so với cơ sở vật chất kỹ thuật thấp kém cộng với đường lối “tự lực cánh sinh” đã làm cho đất nước bị tụt hậu nghiêm trọng, Myanmar là nước duy nhất trong khu vực trở thành một trong ba mươi nước kém phát triển nhất thế giới theo danh sách công bố của Liên hợp quốc. Từ năm 1962 đến 2011, chế độ độc tài quân sự đã cai trị đất nước này. Ngành tư pháp không độc lập, chính quyền hạn chế truy cập internet thông qua kiểm duyệt và ngăn chặn truy cập.Lao động cưỡng bức, nạn buôn người, nhất là trẻ em diễn ra khá phổ biến. Các ngành công nghiệp then chốt bị quân đội kiểm soát và tham nhũng lan tràn. Quân đội bị cáo buộc đã biến Myanmar thành nơi xuất khẩu chính trong đường dây buôn ma túy quy mô lớn.Liên minh châu Âu (EU), 2 Mỹ và Canađa đã áp dụng cấm vận kinh tế đối với Myanmar, và trong số các nền kinh tế chính chỉ có Trung Quốc, Ấn Độ và Nam Triều Tiên có đầu tư vào đất nước này. Đất nước nghèo đói cũng là nguyên nhân xảy ra tình trạng bạo lực sắc tộc ngày càng leo thang. Những sự căng thẳng liên tục và kéo dài trên đây đã làm cho tình hình chính trị và các sinh hoạt xã hội của Myanmar luôn luôn không ổn định. Hàng ngàn sinh viên chạy sang Thái Lan hoặc lên biên giới liên kết với những người khởi nghĩa, một bộ phận các nghị sĩ được bầu năm 1990 chạy lên vùng rừng núi lập chính phủ tồn tại song song. Các sự kiện đó đã làm cho tình hình nội chiến kéo dài hơn năm mươi năm nay trở nên phức tạp khiến cho đất nước bị kìm hãm, bị cô lập. Việc một đất nước với 85% dân số theo đạo Phật – tôn giáo của hòa bình – nổi tiếng với các cuộc xung đột sắc tộc, quyền con người bị tước đoạt là một sự mỉa mai đầy cay nghiệt của lịch sử. Myanmar rất cần một “làn gió mới” quét sạch những yếu kém của chế độ quân sự bằng một cuộc cải cách đưa đất nước tiến lên hòa vào sự phát triển trong khu vực và thế giới. Tháng 03 năm 2011, chính phủ mới nhậm chức, Thein Sein lên làm Tổng thống, và sau đó, một chuỗi những cải cách diễn ra đã đem đến hi vọng cho Myanmar. Những thập kỷ bị thế giới cô lập đã sắp đến hồi kết. Trong bối cảnh lịch sử đó nổi lên một nhân vật có ảnh hưởng lớn trên chính trường Myanmar: Tổng thống Thein Sein. Tìm hiểu về nhân vật này trong bối cảnh lịch sử đặc biệt của Myanmar không chỉ là khắc hoạ một nhân vật lịch sử mà còn để hiểu rõ hơn lịch sử, đất nước và con người Myanmar. Những đóng góp của Thein Sein thể hiện vai trò của cá nhân trong việc tạo ra những “bước ngoặt” cho vận mệnh dân tộc.Cuộc cải cách mà chính phủ đang tiến hành đã cải thiện đáng kể hình ảnh Myanmar trong mắt cộng đồng khu vực và trên thế giới.Điều đó chi phối chính sách của mỗi quốc gia cũng như ảnh hưởng đến các mối quan hệ quốc tế hiện nay. Mặc dù chỉ mới bắt đầu, vẫn còn nhiều khó khăn và thử thách phía trước nhưng tiến trình cải cách đã và đang thay đổi vận mệnh 3 dân tộc Myanmar, tạo ra sự thay đổi lớn tình hình chính trị, xã hội, mở cửa đất nước sau một thời gian dài đóng cửa và hướng nội song hành với vai trò to lớn của Thein Sein. Sức hấp dẫn và tính thời sự của tình hình chính trị Myanmar những năm gần đây đã lôi cuốn người viết lựa chọn nghiên cứu đề tài: “Thein Sein và công cuộc cải cách ở Myanmar” làm luận văn kết thúc khóa học. 2. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu về nhân vật Thein Sein và công cuộc cải cách ở Myanmar những năm đầu thế kỷ XXI nhằm làm rõ: + Những sự kiện lịch sử sôi động diễn ra ở Mianmar những năm đầu thế kỷ XXI. + Tiểu sử, sự nghiệp chính trị, những cải cách của chính quyền dân sự do Tổng thống Thein Sein đứng đầu. + Vai trò to lớn của Tổng thống Thein Sein trong tiến trình cải cách. 3. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu Myanmar được thế giới biết đến như là một quốc gia có lịch sử lâu đời với nền văn hóa Phật giáo đậm nét, có nguồn tài nguyên phong phú và đa dạng với những con người cần cù và chịu khó và kiên cường trong cuộc đấu tranh dựng nước và giữ nước.Chính sách đóng cửa cùng với tình trạng bị Mỹ và phương Tây cấm vận, trừng phạt trong một thời gian dài khiến Myanmar ít được thế giới biết đến, kể cả khi Myanmar được công nhận là thành viên của ASEAN năm 1997. Tuy nhiên, tình hình đã thay đổi khi Myanmar tiến hành cải cách mở cửa vào năm 2003và đến nay tiến trình này vẫn đang tiếp diễn, bước đầu đạt được những kết quả khả quan. Cuộc sống của người dân Myanmar đã có sự thay đổi và hứa hẹn một tương lai tốt đẹp hơn. Cộng đồng quốc tế đã bắt đầu chuyển sang ủng hộ Myanmar, nhất là Mỹ và các nước phương Tây, đây là tín hiệu tốt lành đối với Myanmar và ASEAN trong lúc Hiệp hội đang nỗ lực hiện thực hóa Cộng đồng ASEAN (AC) vào năm 2015. Dù vậy, những thông tin về Myanmar hiện nay vẫn chưa nhiều nhất là về cuộc cải cách mà quốc gia này đang tiến 4 hành.Vì đây là một đề tài tương đối mới nên sách tham khảo liên quan đến đề tài hầu như rất ít. Để có cơ sở đánh giá khách quan về một nhân vật có vai trò quan của lịch sử Myanmar gần đây, người viết đã tìm đọc một số tài liệu nước ngoài viết khái quát đất nước này. Trong cuốn sách in màu Burmacủa Saw Myat Yin xuất bản năm 1990, tác giả đề cập đến hầu hết tất cả những thông tin cần thiết về “vùng đất của những ngôi chùa”, “vùng đất nơi thời gian ngừng lại” như: Địa lý, Lịch sử, Chính phủ, Kinh tế, Tôn giáo, Con người Myanmar. Tác giả ghi chép rõ ràng biên niên sử Myanmar từ năm 849 khi vương quốc Pagan ra đời đến 1989 khi Miến Điện đổi tên thành Myanmar cho người viết cái nhìn đầu tiên về Myanmar. Theo quan điểm của tác giả, đây là một đất nước xinh đẹp, yên bình, giàu tài nguyên với đồng bằng Irrawaddy trù phú, đồng thời đây là vùng đất của sự đa dạng về sắc tộc với nhiều phong tục độc đáo. Tuy nhiên, tác giả dừng lại lịch sử Myanmar ở giai đoạn chế độ quân sự lên cầm quyền từ năm 1962 và những hạn chế của chế độ đó. Một tài liệu quý báu khác khi tìm hiểu về lịch sử, văn hóa Myanmar là cuốn sách Burma: literature, historiography, scholarship, language, life and Buddhism, được Viện nghiên cứu Đông Nam Á xuất bản năm 1985 của giáo sư Hla Pe.Giáo sư Hla Pe trải qua năm tháng tuổi thơ trong một ngôi làng nông thôn gần Moulmein ở miền Nam Miến Điện. Ông đã học tập tại trường trung học ở Moulmein rồi theo học Đại học tại Rangoon, nơi ông nghiên cứu văn học Miến Điện. Sau đó, ông giành được học bổng sang Anh, nơi ông đã nhận được một Văn bằng giáo dục tại Đại học London, đã làm phát thanh viên tiếng Miến cho đài BBC trong những năm chiến tranh, và đã viết một luận án về văn học Miến Điện tại Trường Nghiên cứu Phương Đông và Châu Phi. Cũng tại Đại học London, ông đã được trao bằng tiến sĩ. Năm 1948, ông tham gia vào đội ngũ giảng viên dạy văn học Miến Điện của trường. Ông đã làm giáo sư tại Miến Điện vào năm 1966, và về hưu vào năm 1980, nhiều bài báo và sách về cuộc 5 sống, văn học và ngôn ngữ Miến Điện của ông đã được xuất bản.Cuốn sách là tập hợp các bài giảng của giáo sư, được chia thành sáu phần: Văn học, Lịch sử, Học giả, Ngôn ngữ, Cuộc sống, và Phật giáo cung cấp một cái nhìn sâu sắc về nền văn học, văn hóa, tín ngưỡng và lối sống của người Miến. Burma’s lost kingdoms: splendours of Arakan của Pamela Gutman xuất bản năm 2001 là một nghiên cứu toàn diện về lịch sử và nền văn minh của người Arakan, hiện nay gọi là dân tộc Rakhine, một dân tộc định cư lâu đời ở Myanmar. Trong quá khứ, người Arakan có quốc gia riêng ở phần phía Tây của lãnh thổ Myanmar ngày nay.Cuốn sách giới thiệu trường phái của tác phẩm điêu khắc và kiến trúc, và cung cấp chi tiết về lịch sử, tôn giáo, nghệ thuật và đời sống kinh tế và xã hội của người Arakan và khẳng định Arakan là một nhà nước có tính quốc tế với một nền văn hóa mạnh mẽ và phức tạp. Để cập nhật tình hình chính trị của Myanmar những năm gần đây, người viết cũng đã tìm đọc những bài báo của các học giả nước ngoài, quan điểm của những hãng truyền thông nổi tiếng về những thay đổi đang diễn ra ở Myanmar. Bài viết của tác giả Thomas Fuller đăng trên Thời báo New York (New York Times) xuất bản ngày 3/4/2012 phân tích khá đầy đủ về công cuộc cải cách mà Myanmar đang tiến hành, nhưng đi sâu vào giải thích tại sao phe quân đội lại đồng ý chuyển giao quyền lực cho Thein Sein đồng thời có đánh giá về tính cách ôn hòa, mềm mỏng của vị cựu đại tướng này. Tác giả gọi Thein Sein là Mikhail Gorbachev của Myanmar bởi những nỗ lực cải cách mà ông tiến hành đã và đang làm thay đổi vận mệnh đất nước này. Theo hãng tin Bloomberg, bài viết của Flavia Krause-Jackson và Daniel Ten Kate đăng ngày 27/9/2012 cho rằng Thein Sein là người đã đem lại một diện mạo mới cho Myanmar, rằng ông là nguời khiêm tốn nhưng có quyết tâm thầm lặng để thực hiện chương trình cải cách của mình. Đồng thời bài viết cũng đề cập đến mối quan hệ Thein Sein – Aung San Suu Kyi sẵn sàng hợp tác với nhau đển đem lại nền dân chủ hoàn toàn cho Myanmar. Cùng ngày đài phát thanh 6 Radio Free Asiađăng tin về câu trả lời của Thein Sein về tương lai chính trị của mình vào năm 2015, tán dương ông vì những cải cách kinh tế, chính trị và cho rằng “Tổng Thống Myanmar đã dẫn dắt cuộc thiết lập cải cách chính trị và ông cũng là người đã tạo ra sự chuyển biến này” dẫn theo lời Ko Ko Hlaing, cố vấn cấp cao của ông, đã phát biểu trong một cuộc phỏng vấn vào ngày 2/5/2012 ở Rangoon với cơ quan thông tấn Bloomberg. Hãng Thông tấn Anh (Reuters)thìcho rằng mặc dù Thein Sein có quá khứ mờ nhạt nhưng ông là người đã dẫn dắt Myanmar đến một kỷ nguyên mới của ánh sáng, sau gần 50 năm độc tài cai trịĐó là những quan điểm của truyền thông nước ngoài về Thein Sein cũng như về công cuộc cải cách mà ông đang tiến hành. Về lịch sử, văn hóa Myanmar, tài liệu trong nước có thể kể đến như: Nguyễn Bích Liên với cuốn địa phương chí Miến Điện được cơ sở xuất bản Phạm Quang Khải in năm 1968.Đây là tài liệu khá đầy đủ về lịch sử, văn hóa Miến Điện vào thời điểm đó. Cuốn sách cho ta biết gốc tích của người Miến, là tộc người chủ thể ở Myanmar, và lịch sử Miến Điện từ triều đại Pagan đến thời kỳ theo đường lối xã hội chủ nghĩa dưới thời chính phủ Ne Win. Theo quan điểm của tác giả, Miến Điện thực hiện chính sách ngoại giao trung lập dưới thời Ne Win nhưng không hoàn toàn và có xu hướng thân Cộng vì dù sao Miến Điện cũng là một nước nhỏ, nghèo nàn, dù có thiện chí cũng khó hoàn toàn trung lập. Miến Điện thất bại với chính sách đó vì cuối cùng không thoát khỏi sự lệ thuộc vào cường quốc láng giềng Trung Quốc. Từ đó, có thể liên hệ với công cuộc cải cách ở thời điểm hiện tại, rút ra nguyên nhân của sự thay đổi hiện nay một phần cũng là do Myanmar muốn thoát khỏi “cái bóng quá lớn” là Trung Quốc, xích lại gần hơn với các nước phương Tây, tìm kiếm sự hợp tác mới thúc đẩy sự phát triển của đất nước. Ngoài ra, tác giả cũng dành phần cuối viết về văn hóa, tôn giáo, phong tục tập quán của người Miến giúp người đọc hình dung bức tranh tổng thể về đất nước và con người Myanmar. 7 Xứ chùa Vàng – Tìm hiểu văn hóa Miến Điện của tác giả Vũ Quang Thiện viết cùng Vũ Thị Oanh, Ngô Văn Doanh, Phạm Kim Hảo, xuất bản năm 1988, Quá trình phát triển của Myanmar xuất bản năm 1997, Lịch sử Myanmar xuất bản năm 2005đã giúp người viết có thêm những hiểu biết về lịch sử, văn hóa quốc gia này. Trong đó cuốn sách Quá trình phát triển của Myanmar gồm 4 chương phân chia các giai đoạn phát triển của Myanmar kể từ sau khi giành được độc lập vào năm 1948. Chương 1: Chặng đường đầu tiên (1948 – 1962) phân tích các tiền đề kinh tế, chính trị và đưa ra các giải pháp về phát triển, phân tích nguyên nhân thất bại của đường lối công nghiệp hóa với kế hoạch Pyidawtha, đồng thời chỉ ra một số vấn đề chính trị, tôn giáo ảnh hưởng đến quá trình phát triển. Chương 2: Theo cương lĩnh đi lên chủ nghĩa xã hội (1962 – 1988) với chiến lược “tự lực cánh sinh” bắt đầu thực hiện chính sách bài phương Tây và đóng cửa xuất phát từ nguyên tắc cơ bản của đường lối ngoại giao trung lập do chính phủ tiền nhiệm đề ra. Những hạn chế của chiến lược đó đã đưa đất nước lâm vào tình trạng trì trệ.Bắt đầu từ những năm 70, Myanmar cũng cải cách và vay vốn nước ngoài, thay đổi trật tự ưu tiên phát triển các ngành kinh tế làm cho đất nước có dấu hiệu phục hồi nhưng trong thời rất ngắn ngủi. Kể từ năm 1983, nền kinh tế bắt đầu đi xuống, khủng hoảng chính trị do các cuộc đấu tranh chống chính quyền của nhân dân đã làm cho đất nước trượt dài trên con đường phát triển khiến Myanmar trở thành một trong số những quốc gia kém phát triển nhất thế giới. Chương 3: Mở cửa, cải cách. Theo tác giả, kể từ khi SLORC0F1 lên nắm quyền, Myanmar đã bắt đầu mở cửa và cải cách. Chính quyền tự do, cởi mở về kinh tế nhưng cứng rắn và võ đoán trong đường lối chính trị đã không cải thiện được tình hình đi xuống trước đó. Chương 4: Một vài nhận xét. Sau khi xem xét toàn bộ quá trình phát triển của Myanmar tác giả đã chỉ ra năm nhân tố kìm hãm là nguyên nhân làm cho Myanmar chậm phát triển đó là: các 1State Law and Order Restoration Council – Hội đồng khôi phục Trật tự và Luật pháp Quốc gia lên cầm quyền vào năm 1988. Tháng 7/1997 SLORC đổi tên thành Hội đồng Hòa bình và Phát triển Liên bang – SPDC. 8 lãnh tụ không có định nghĩa rõ ràng và nhất quán về chủ nghĩa xã hội, đề ra các kế hoạch phát triển không dựa trên những tính toán thực tế, không phù hợp với khả năng yếu kém của một quốc gia lạc hậu vừa mới giành được độc lập, hạn chế của đường lối phát triển tự lực cánh sinh cực đoan, tình hình trong nước không ổn định, nhược điểm trong tổ chức điều hành các quá trình sản xuất và lưu thôngCuối cùng, tác giả rút ra một vài kinh nghiệm cho sự phát triển trong tương lai của đất nước này. Còn trong cuốn Lịch sử Myanmar, tác giả Vũ Quang Thiện đã cho rằng: Lịch sử Myanma đồng thời cũng là lịch sử của những quá trình vận động hòa hợp và thống nhất. Mỗi thế kỷ qua đi, khác biệt với các nền văn hóa của các dân tộc ngày càng thu hẹp, Phật giáo trở thành cốt lõi của văn hóa, kinh tế, xã hội và thể chế thống nhất. Mọi chuyện có thể khác đi nếu không có cuộc xâm lược và chính sách chia để trị của Anh.Từ khi giành được độc lập, người Myanmar luôn cố gắng tìm kiếm con đường phát triển và hình thức thể chế chính trị phù hợp, hướng tới mục tiêu ổn định, đoàn kết thống nhất. Tài liệu trong nước liên quan đến đề tài là công trình mới nhất của Viện nghiên cứu xã hội Việt Nam, Viện nghiên cứu Đông Nam Á Myanmar, cuộc cải cách vẫn đang tiếp diễndo PGS. TS Nguyễn Duy Dũng chủ biên được trình bày trong 3 chương.Chương 1: Khái quát về đất nước và con người Myanmar. Chương này tập trung phân tích các điều kiện tự nhiên, đất nước, con người Myanmar. Từ đó có sự đánh giá về các lợi thế, khó khăn, thuận lợi trong quá trình phát triển của Myanmar trước đây, hiện nay và trong tương lai. Các tác giả tập trung làm rõ những biến đổi qua các giai đoạn lịch sử của Myanmar: thời cổ đại đến trước khi thực dân Anh xâm lược (năm 1885), thời kỳ thuộc địa và phong trào dân tộc (1885- 1948), từ 1948 đến 1962 và giai đoạn từ năm 2003 đến nay.Trong chương 2: Tiến trình cải cách kinh tế, chính trị của Myanmar từ năm 2008 đến nay, các tác giả tập trung nghiên cứu những biến đổi chủ yếu về chính trị, kinh tế, xã hội của Myanmar từ năm 2008 đến nay và đi sâu làm rõ các 9 bước và các giải pháp tiến hành cải cách đã thực hiện ở Myanmar trong các lĩnh vực trên. Chương 3: Dự báo xu hướng và triển vọng phát triển của Myanmar đi