Trong thời gian qua nền kinh tế Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng kể .
Đây là kết quả việc triển khai thực hiện đường lối đổi mới do Đảng khởi xướng và
lãnh đạo , sự nổ lực của toàn dân và trong đó có sự hỗ trợ đáng kể của cộng đồng các
nhà tài trợ dành cho Việt Nam .Nhận thức được tầm quan trọng của nguồn vốn tài trợ
(ODA) ,Chính phủ Việt Nam đã tích cực nắm bắt các cơ hội nhằm thu hút nguồn vốn
này cũng như đề ra nhiều biện pháp nhằm nâng cao hiệu qủa sử dụng .
Kể từ khi Việt Nam chính thức nối lại quan hệ với cộng đồng tài chính quốc tế ,
hàng năm nguồn vốn cam kết tài trợ cho Việt Nam ngày càng gia tăng . Nguồn vốn
này được thực hiện dưới hai hình thức đó là viện trợ không hoàn lại và cho vay ưu
đãi.Nó bổ sung cho nguồn vốn trong nước ,giúp giải quyết tình trạnh cơ sơ hạ tâng lạc
hậu ,nhỏ bé và phận bổ không đều ở nước ta,ODA tác động tích cực rất lớn đến quá
trình phát triển kinh tế xã hội của địa ph ương và các vùng lãnh thổ ,thu hút đầu tư
trực tiếp nước ngoài FDI , cải thiện điều kiện sinh hoạt và chênh lệch trong phân phối
lợi tức ngày càng tăng giữa các vùng đô thị và nông thôn,vùng núi,các vùng sâu, vùng
xa,giúp xoá đối giảm nghèo.Tuy nhiên,hiện nay chúng ta còn gặp phải một số khó
khăn trong vấn đề thu hút và sử dụng sao cho có hiệ quả nguồn vốn này.
Chính vì vai trò quan trọng của nguồn vốn ODA , mà việc nghiên cứu về nó trong
điều kiện Việt Nam hiện nay là cần thiết và quan trọng. Vì vậy em chọn đề tài “ Thực
trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn ODA”.
Nội dung của đề tài gồm 3 chương :
Chương I: Những vấn đề lý luận chung.
Chương II: Thực trạng sử dụng nguồn vốn ODA ở Việt Nam
Chương III: Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn ODA
44 trang |
Chia sẻ: lvbuiluyen | Lượt xem: 1952 | Lượt tải: 2
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận văn Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn ODA, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
TIỂU LUẬN:
Thực trạng và một số giải pháp
nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng
nguồn vốn ODA
lời nói đầu
Trong thời gian qua nền kinh tế Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng kể .
Đây là kết quả việc triển khai thực hiện đường lối đổi mới do Đảng khởi xướng và
lãnh đạo , sự nổ lực của toàn dân và trong đó có sự hỗ trợ đáng kể của cộng đồng các
nhà tài trợ dành cho Việt Nam .Nhận thức được tầm quan trọng của nguồn vốn tài trợ
(ODA) ,Chính phủ Việt Nam đã tích cực nắm bắt các cơ hội nhằm thu hút nguồn vốn
này cũng như đề ra nhiều biện pháp nhằm nâng cao hiệu qủa sử dụng .
Kể từ khi Việt Nam chính thức nối lại quan hệ với cộng đồng tài chính quốc tế ,
hàng năm nguồn vốn cam kết tài trợ cho Việt Nam ngày càng gia tăng . Nguồn vốn
này được thực hiện dưới hai hình thức đó là viện trợ không hoàn lại và cho vay ưu
đãi.Nó bổ sung cho nguồn vốn trong nước ,giúp giải quyết tình trạnh cơ sơ hạ tâng lạc
hậu ,nhỏ bé và phận bổ không đều ở nước ta,ODA tác động tích cực rất lớn đến quá
trình phát triển kinh tế xã hội của địa phương và các vùng lãnh thổ ,thu hút đầu tư
trực tiếp nước ngoài FDI , cải thiện điều kiện sinh hoạt và chênh lệch trong phân phối
lợi tức ngày càng tăng giữa các vùng đô thị và nông thôn,vùng núi,các vùng sâu, vùng
xa,giúp xoá đối giảm nghèo...Tuy nhiên,hiện nay chúng ta còn gặp phải một số khó
khăn trong vấn đề thu hút và sử dụng sao cho có hiệ quả nguồn vốn này.
Chính vì vai trò quan trọng của nguồn vốn ODA , mà việc nghiên cứu về nó trong
điều kiện Việt Nam hiện nay là cần thiết và quan trọng. Vì vậy em chọn đề tài “ Thực
trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn ODA”.
Nội dung của đề tài gồm 3 chương :
Chương I: Những vấn đề lý luận chung.
Chương II: Thực trạng sử dụng nguồn vốn ODA ở Việt Nam
Chương III: Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn ODA
chương I
những vấn đề lý luận chung
i. cơ sở khoa học của nhận thức về hoạt động
đầu tư – vốn đầu tư
1. Một số khái niệm .
Đầu tư.
Lĩnh vực hoạt động đầug tư rất rộng lớn ,đa dạng và phức tạp. Tuỳ theo góc độ khía
cạnh nghiên cứu khác nhau ta có những khái niệm khác nhau:
- Đầu tư của hiện tại là phần tăng thêm giá trị tư bản, trang bị hàng hoá mới do
kết quả sản xuất kinh doanh trong thời kỳ đó mang lại.
- đầu tư là sự bỏ ra , sự hy sinh những nguồn lực hiện tại(tiền , sức lao động,của
cải vật chất , trí tuệ...) nhằm đạt được kết quả có lợi cho nhà đầu tư trong
tương lai.
- Theo nghĩa chung nhất , đầu tư la quá trình sử dụng vốn đầu tư nhằm tái sản
xuất giản đơn và tái sản xuất mở rộng các cơ sở vật chất kỹ thuật của nền kinh
tế nói chung , của địa phương , của nghành ,của các cơ sở sản xuất kinh doanh
dịch vụ nói riêng.
Vốn đầu tư.
Số tiền cần thiết để tiến hành các hoạt động sản xuất kinh doanh dịch vụ là lớn.
Riêng đối với hoạt động đầu tư xây dựng thì không những vốn lớn mà còn nằm khê
đọng lâu dài ,đặc biệt là những công trình có tính chất quan trọng thì thời gian thu hồi
vốn một cách gián tiếp qua các hoạt động khác,thậm chí có những công trình không
thể thu hồi vốn như xây dựng hệ thống đường bộ...lợi ích của công trình này được thể
hiện qua tác dụng của chúng đối với hoạt động sản xuất kinh doanh của nền kinh tế.
Vởy nguồn vốn sẽ được tích luỹ từ đâu ? tiền được sử dụng cho các hoạt động trên
chỉ có thể là tiềng tích luỹ của xã hội , của các cơ sở sản xuất kinh doanh dịch vụ , là
tiền tiết kiệm của dân cư và vốn huy động từ nước ngoài .
Từ đây ta có thể rút ra định nghĩa về vốn đầu tư và nguồn gốc của vốn đầu tư như
sau :
- Vốn đầu tư là tiền tích luỹ của xã hội , của các cơ sở sản xuất kinh doanh dịch
vụ , là tiền tiết kiệm của dân cư và vốn huy động từ các nguồn khác (liên doanh , liên
kết hoặc tài trợ từ nước ngoài ) được đưa vào sử dụng trong quá trình tái sản xuất xã
hội nhằm duy trì tiềm lực lớn trên cho sản xuất kinh doanh , dịch vụ , sinh hoạt xã hội
và sinh hoạt trong mổi gia đình .
Tuỳ theo góc độ nghiên cứu ta có thể phân loại vốn đầu tư như sau :
+ Vốn trong nước :Đây là nguồn vốn đóng vai trò chủ chốt quyết định tới sự phát
triển vững mạnh lâu dài ,sự tăng trưởng kinh tế một cách liên tục ,ổn định...nó không
những có ý nghĩa to lớn đối với sản xuất kinh doanh trong nội bộ nền kinh tế mà còn
ảnh hưởng đến thu hút vốn từ nước ngoài. Vốn tích luỹ trong nước có đủ lớn mới có
điều kiện xây dựng các cơ sở hạ tầng , tạo đầu tư thuận lợi để thu hút nguồn vốn và
tiệp nhận đầu tư từ nước ngoài đồng thời mới giữ được thế tự chủ , chủ động không
phụ thuộc vào nước ngoài .
Vốn trong nước có thể huy động từ các nguồn : vốn ngân sách nhà nước , vốn của
doanh nghiệp , vốn trong dân .
+ Vốn huy động từ nước ngoài : bao gồm vốn đầu tư trực tiếp và vốn đầu tư gián
tiếp .
*Vốn đầu tư trực tiếp : là vốn của các doanh nghiệp hoặc của cá nhân nước ngoài
đầu tư sang nước khác và trực tiếp quản lý hoặc tham gia quá quản lý quá trình sử
dụng và thu hồi vốn đã bỏ ra .
*Vốn đầu tư gián tiếp :Là vốn của các chính phủ , các tổ chức quốc tế ,các tổ chức
phi chính phủ được thực hiện dưới các hình thức khác nhau như: Viện trợ hoàn lại
,viện trợ không hoàn lại ,cho vay ưu đãi với thời gian dài và lãi suất thấp. Thành phần
cơ bản của nguồn vốn này là nguồn vốn hỗ trờ phát triển chính thức (ODA).
Hoạt động đầu tư.
Đó là quá trình sử dụng vốn đầu tư váo quá trình tái sản xuất xã hội , hoạt động
này chủ yếu xảy ra ở mọi cơ sở sản xuất kinh doanh dịch vụ trong một thời gian dài
và chịu nhứng ảnh hưởng của yếu tố ngẫu nhiên . Do đó để đảm bảo số vốn đầu tư có
thể đem lại hiệu quả cao ,đòi hỏi các nhà đầu tư phải biết phương pháp và nghệ thuật
tiến hành đầu tư đó là việc xây dựng và quản lý quá trình hoạt động này theo dự án .
Như vậy , hoạt động đầu tư là quá trình sử dụng vốn đầu tư nhằm duy trì tiềm lực
sẵn có hoặc tạo ra tiềm lực mới lớn hơn cho sản xuất , kinh doanh ,dịch vụ và sinh
hoạt đời. Hoạt động đầu tư là đòi hỏi khách quan của sự tồn tại và phát triển xã hội
trong nền sản xuất khác nhau .
2.Những lý luận chung về nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA).
21.Nguồn gốc của nguồn vốn ODA.
Sau đại chiến thế giới thứ II, các nước công nghiệp phát triển đã thoã thuận về sự
trợ giúp dưới dạng viện trợ không hoàn lại hoặc cho vay với điều kiện ưu đãi cho các
nước đang phát triển. Ngày 14-2-1960 tại Pa-ri đã ký thoã thuận thành lập tổ chức
hợp tác kinh tế và phát triển (organsation for economic cooperation an development-
OECD). Tổ chức này bao gồm 20 nước thành viên ,ban đầu đã đóng góp phần quan
trọng nhất trong việc cung cấp ODA song phương và đa phương.
Trong khuôn khổ hợp tác phát triển ,các nước OECD đã lập ra những uỷ ban
chuyên môn trong đó uỷ ban hỗ trợ phát triển (Development assistance commitee-
DAC), nhằm giúp các nước đang phát triển phát triển kinh tế và nâng cao hiệu quả
đầu tư. Thành viên ban đầu của DACgồm 18 nước. Thường kỳ các nước thành viên
DAC thông báo cho uỷ ban các khoản đóng góp của họ cho các chương trình viện trợ
phát triển và trao đổi với nhau các vấn đề liên quan tới tư cách viện trợ phát triển.
Năm 1996 ,DAC đã cho ra đời bản báo cáo “ kiến tạo thế kỷ XXI- Vai trò của hợp tác
phát triển “.Báo cáo này đã nói tới một vai trò khác của viện trợ ngoài vai trò cung
cấp vốn. Viện trợ phát triển phải chú trọng vào việc hỗ trợ cho các nước nhận có được
thể chế và những chính sách phù hợp chứ không phải chỉ cấp vốn. Dĩ nhiên tiến cũng
là vấn đề quan trọng nhưng viện trợ có hiệu quả phải mang lại cả tài chính lẫn tư
tưởng , và sự kết hợp hai yếu tố đó có ý nghĩa thực sự quan trọng.
Thành viên của DAC hiện nay gốm có :áo, Bỉ ,Canada,Đan mạch
,Pháp,Đức,Ailen,Italia,Hà lan,Nauy,Bồ Đào Nha,Thuỵ Điển,Vương Quốc
Anh,Mỹ,Niudilân, ôtxtraylia,Nhật Bản,Phần lan, Luxembua,Tây Ban Nha,va Uỷ ban
của cộng đồng châu Âu.
22.Khái niệm về hỗ trợ phát triển chính thức.
Hỗ trợ phát triển chính thức (official Development assistance-ODA)bao gồm các
khoản viện trợ không hoàn lại,viện trợ có hoàn lại , hoặc tín dụng ưu đãi của các
chính phủ,các tổ chưc phi chính phủ,các tổ chức thuộc hệ thống liên hợp quốc,các tổ
chức tài chính quốc tế dành cho các nước đang và chậm phát triển .
Nguồn vốn từ bên ngoài đưa vào các nước đang và phát triển được thực hiện qua
nhiều hình thức:
+ Tài trợ phát triển chình thức (official Development Finance-ODF) là nguôn tài trợ
chính thức của chính phủ cho mục tiêu phát triển . Nguồn vốn này bao gồm :ODA và
các hình thức ODF khác;ODA chiếm tỷ trọng chủ yếu trong ODF.
+tín dụng thương mại từ các ngân hàng.
+Đầu tư trực tiếp nước ngoài (Foreign Direct Investment-FDI).
+Viện trợ cho không của các tổ chức phi chính phủ(NGO).
+Tín dụng tư nhân .
Các dòng vốn quốc tế này có mối quan hệ rất chặt chẽ với nhau. Nếu một nước
kém phát triển không nhận được vốn ODA đủ mức cần thiết để hiện đại hoá các cơ sở
hạ tầng kinh tế xã hội ,thì cũng khó có thể thu hút được các nguồn vốn FDI,cũng như
vay vốn tín dụng khác để mở rộng kinh doanh. Nhưng nếu chỉ tìm kiếm nguồn
ODA,mà không tìm cách thu hút các nguồn vốn FDI và các nguồn tín dụng khác thì
chính phủ sẽ không thể đủ thu nhập để trả nợ cho các loại vốn ODA.
23.Phân loại nguồn vốn ODA.
231.theo tính chất:
-Viện trợ không hoàn lại: các khoản cho không,không phải trả lại.
-Viện trợ có hoàn lại :các khoản cho vay ưu đãi(vay tín dụng vơí điều kiện “mềm”).
-Viện trợ hỗn hợp:Gồm một phần cho không , một phần còn lại thực hiện theo hình
thức vay tín dụng(có thể ưu đãi hoặc thương mại).
232.theo mục đích:
-Hỗ trợ cơ bản :Là những nguồn lực được cung cấp để xây dựng cơ sở hạ tầng kinh tế
xã hội và môi trường .đây thường là khoản vay ưu đãi.
-Hỗ trợ kỹ thuật : là những nguồn lực dành cho chuyển giao tri thức ,công nghệ ,xây
dựng năng lực ,tiến hành nghiên cứu cơ bản hay nghiên cứu tiền đầu tư phát triển thể
chế và nguồn nhân lực v.v... loại hỗ trợ này chủ yếu là viện trợ không hoàn lại.
233.Theo điều kiện:
- ODA không ràng buộc : việc sử dụng nguồn tài trợ không bị ràng buộc bởi nguồn sử
dụng hay mục đích sử dụng.
- ODA có ràng buộc :
+bởi nguồn sử dụng : có nghĩa là việc mua sắm hàng hoá , trang thiết bị hay dịch vụ
bằng nguồn ODA chỉ giới hạn cho một số công ty do nước ngoài tài trợ sở hữu hoặc
kiểm soát (đối với viện trợ song phương),hoặc của công ty của các nước thành viên
(đối vời viện trợ đa phương).
- ODA có thể ràng buộc một phần :một phần chi ở nước viện trợ , phần còn lại chi ở
bất cứ nơi nào .
234.Theo hình thức:
- Hỗ trợ dự án : là hình thức chủ yếu của ODA để thực hiện các dự án cụ thể. Nó có
thể là hỗ trợ cơ bản hoặc hỗ trợ kỹ thuật ,có thể là cho không hoặc cho ưu đãi.
- Hỗ trợ phi dự án bao gồm các loại hình sau:
+Hỗ trợ cán cân thanh toán thường là hỗ trợ tài chính trực tiếp (chuyển giao tiền
tệ )hoặc hỗ trợ hành hoá ,hoặc hỗ trợ nhập khẩu . Ngoại tệ hoặc hành hoá được
chuyển giao qua hình thức này có thể được sử dụng để hỗ trợ cho ngân sách.
+Hỗ trợ trả nợ .
+Viện trợ chương trình: là khoản ODA dành cho một mục đích tổng quát với thời
gian nhất định mà không phải xác định một cách chính xác nó sẽ được sử dụng như
thế nào.
24.Tình hình hoạt động nguồn vốn ODA trên thế giới.
Cho đến nay , trên thế giới có bốn nguồn cung cấp ODA chủ yếu:
- các thành viên của uỷ ban hỗ trợ phát triển (DAC).
- Liên Xô (cũ ) và các nước Đông Âu .
- Một số nước ả Rập.
- Một số nước đang phát triển .
Trong các nguồn trên ,ODAtừ các nước thành viên DAC là lớn nhất . Năm 1992
,DAC cung cấp62,711tỷ USD chiếm 0,34% tổng GDP của các nước này .Năm 1997
,DAC cung cấp 48,342 tỷ USD bằng 0,22% tổng GNP.
Bên cạnh việc cung cấp ODA trực tiếp ( đóng vai trò nhà tài trợ song phương ),các
nước cung cấp ODA còn chuyển giao ODA cho các nước đang phát triển thông qua
các tổ chức viện trợ đa phương . Các tổ chức đó là:
- Các tổ chức thuộc hệ thống liên hợp quốc (như UNDP, UNICEF, WFP,
UNFPA, WHO, FAO...).
- Liên minh châu Âu (EU).
- Các tổ chức phi chính phủ (NGO).
- Các tổ chức tài chính quốc tế gồm:quỹ tiền tệ quốc tế(IMF), Ngân hàng thế
giới(WB), Ngân hàng phát triển châu á(ADB), quỹ viện trợ của tổ chức OPEC,
Quỹ Cô-Oét, ngân hàng phát triển châu phi .
Trong giai đoạn từ năm 1991 đến năm 1997 , tất cả các nhà tài trợ đều giảm tỷ
lệ ODA/GDP. Mỹ là nước giảm viện trợ mạnh nhất ,vào năm 1997 viện trợ của
nước này chỉ còn chiếm 0.08% GNP. Thuỵ điển và các nước Bắc Âu khác vẫn
được coi là hào phóng cũng chỉ dành viện trợ 1%GNP của mình. Nhưng trong số
các nước lớn thì pháp là nước duy nhất đóng góp hơn 0,45%GNP. Tóm lại ,năm
1997 các nước OECD chỉ đóng góp được 0,22%GNP. Tuy vậy ,phải ghi nhận
rằng xu thế chung của DAC là liên tục tăng khối lượng ODA của các nước thành
viên trong suốt 30 năm qua.
Nỗ lực viện trợ không đồng đều cũng làm cho tổng khối lượng ODA nhìn
chung tăng lên chậm chạp. Trong khi một số nước tăng viện trợ thì một số nước
lại giảm ,vì vậy mà giảm tới hiệu quả chung.
Bảng nỗ lực viện trợ không đều của một số nước:
Kể từ năm 1970, ODA chủ yếu hướng vào vùng Shahara, riêng Nhật Bản lại ưu
tiên cho châu á. Viện trợ từ các nước DAC tập trung rót vào các nước có thu nhấp
thấp (Lics). Các nước chậm phát triển nhất (LDCs)cũng được viện trợ ngày càng tăng
kể từ năm 70. Nhật Bản ,Anh ,Thuỵ sĩ và các nước Bắc Âu tập trung viện trợ chủ yếu
cho các nước Lics,trong đó các nước Bắc Âu tập trung vào các nước LDCs.
Nước tài trợ Anh Bỉ Cana
da
đan
mạc
h
Hà
lan
Mỹ Itali
a
Nau
y
Nhật
bản
ôxtrây
lia
Phá
p
Thỵ
u
điển
Năm1996
triệu(USD)
318
5
937 1782 177
3
330
3
905
8
249
7
131
1
943
7
1093 743
0
196
8
Tăngso với
Năm1995(triệ
uUSD)
-2 -97 -285 150 77 169
1
774 67 -
505
2
-101 -
101
3
264
Thực tế tâng
so với
năm1995(%)
-0.6 -6,4 -15,4 10,5 6,2 20,
6
33,9 3,1 -
24,7
-15,1 -
11,3
7,8
Bảng viện trợ của 10 nhà tài trợ lớn phân bổ theo nhóm nước .
Các nước nhận Nhật Mỹ Đức Pháp Hà
lan
Anh Italia Thuỵ
Điển
Canada Đan
mạch
Chậm phát triển 15,5 29,0 22,1 22,7 35,4 41,3 29,7 41,5 32,2 47,3
Có thu nhập
thấp(<269USD/người)
47,7 21,33 38,8 17,6 25,4 33,9 40,9 25,5 36,2 40,4
Các nước có thu nhập
trung bình(676-
2695USD/người)
28,0 33,8 32,1 38,6 27,0 21,0 21,7 31,0 27,7 11,8
Các nước có thu nhập
trung bình khá(2696-
8395USD/người)
8,6 1,3 4,1 14,0 11,5 3,6 7,7 1,9 3,7 0,5
Các nước có thu nhập
cao(>8395USD/người)
0,3 14,6 2,9 7,1 0,7 0,1 0,1
Các nước tài trợ khác nhau có cơ cầu ODA theo nghành và lĩnh vực khác nhau
,song nhìn chung các nhà tài trợ đều quan tâm tới một số lĩnh vực như : giáo dục ,y tế,
vận tải ,viển thông ,hỗ trợ chương trình...Các nhà tài trợ cũng không quên dành một
phần ODA để xoá nợ .
Bảng có cấu ODA theo nghành và lĩnh vực của 10 nhà tài trợ lớn.
Nghành và
lĩnh vực
Nhật Mỹ Đức Pháp Hà
Lan
Anh Italia Thuỵ
Điển
Canada Đan
mạch
Giáo dục
,ytế và dân
số
10,7 17,4 20,9 24,4 9,9 15,9 4,4 15,3 13,9 8,8
Nước và vệ
sinh
0,7 1,0 7,5 3,2 2,7 2,4 0,7 4,4 0,9 2,2
Vận tải
thông tin và
năng lượng
41,1 3,9 20,1 5,3 4,1 9,3 8,4 10,9 9,3 25,5
Nông nghiệp 9,8 5,7 5,8 5,1 12,5 8,0 1,6 10,5 3,6 8,4
Viện trợ
chương trình
4,4 2,4 2,4 9,3 1,8 11,9 9,4 6,2 1,5 0,3
Giảm nợ 4,3 12,1 30,7 6,4 4,3 56,0 1,3 0,4 2,5
Cứu khẩn
cấp và viện
trợ lương
thực
0,6 16,9 8,1 0,8 8,4 19,3 11,1 24,6 24,5 8,6
Các lĩnh vực
khác
28,4 52,7 23,1 21,6 54,2 28,9 8,4 26,8 45,9 43,7
Hỗ trợ phát triển chính thức có thể có ràng buộc(phải chi tiêu ở nước cung cấp
viện trợ) hoặc không ràng buộc(có thể chi tiêu ở bất cứ nơi nào) hoặc có thể ràng
buộc một phần (một phần chi tiêu ở nước cấp viện trợ ,phần còn lại chi tiêu ở bất ký
nơi nào),ngoài ra mổi nước cung cấp viện trợ cũng đều có những ràng buộc khác
nhau đối với nước nhận và nhiều khi các ràng buộc này rất chặt chẽ. Ví dụ Nhật Bản
quy định vốn ODA của họ (hoàn lại và không hoàn lại)đều thực hiện bằng đồng yên
Nhật.
Các nước viện trợ nói chung đều không quên mưu cầu lợi ích cho mình,vừa gây
ảnh hưởng chính trị ,vừa đem lại lợi nhuận hàng hoá ,dịch vụ và tư vấn trong nước
.Bỉ,Đức,Đan mạch yêu cầu khoản 50%viện trợ phải mua hàng hoá và dịch vụ của
nước mình ,Canada yêu cầu cao nhất tới 65%,Thuỵ sĩ chỉ yêu cầu 1,7%,Hà Lan
2,2%,hai nước này được coi là những nước có tỷ lệ ODA yêu cầu phải mua hàng hoá
và dịch vụ của nhà tài trợ thấp .Thấp hơn cả là Niudilân với 0%. Nhìn chung
,22%viện trợ của DAC phải được sử dụng để mau hàng hoá và dịch vụ của các quốc
gia viện trợ .
Nói chung,mục tiêu của các nước viện trợ đó là: thứ nhất là nhằm thúc đẩy tăng
trưởng bền vững và giảm nghèo ở các nước đang phát triển. thực hiện mục tiêu này
thì lợi ích mà các nước tài trợ có được đó là mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm và
thị trường đầu tư. Thứ hai là tăng cường lợi ích chính trị của các nước tài trợ. Các
nước phát triển sử dụng ODA như một công cụ chính trị ,xác định vị trí và ảnh hưởng
của mình tại các nước và khu vực tiếp nhận ODA.
2.5.tầm quan trọng của nguồn vốn ODA đối với các nước đang phát triển .
Đối với tất cả các quốc gia tiến hành công nghiệp hoá đất nước , thì vốn là một
yếu tố ,một tiền đề không thể thiếu. Nhất là trong điều kiện hiện nay ,với những thành
tựu mới của khoa học và công nghệ cho phép các nước tiến hành công nghiệp hoá có
thể rút ngắn “lịch sử” phát triển kinh tế ,khắc phục tình trạng tụt hậu và vận dụng tối
đa lợi thế của nước đi sau. Nhưng để làm được điều đó thì nhu cầu về vốn là vô cùng
lớn, trong khi đó ở giai đoạn đầu của thời kỳ công nghiệp hoá thì tất cả các nước đều
phải dựa vào nguồn vốn bên ngoài –mà chủ yếu là ODAvà FDI.
Vì nguồn vốn ODA là nguồn vốn của các chính phủ ,các quốc gia phát triển ,các
tổ chức quốc tế và các tổ chức phi chính phủ hoạt động với mục tiêu trợ giúp cho
chiến lược phát triển của các nước đang và chậm phát triển ,do vậy nguồn vốn này có
những ưu đãi nhất định – do những ưu đãi này mà các nước đang và chậm phát triển
trong giai đoạn đầu của quá trình công nghiệp hoá đất nước thường coi ODA như một
“giải pháp cứu cánh” để vừa khắc phục tình trạng thiếu vốn đầu tư trong nước ,vừa
tạo cơ sở vật chất ban đầu nhằm tạo dựng một môi trường đầu tư thuận lợi để kêu gọi
nguồn vốn đầu tư trực tiếp FDI ,đồng thời tạo điều kiện thúc đẩy đầu tư trong nước
phát triển. Như vậy có thể nói nguồn vốn ODA có vai trò quan trọng trong chiến lược
phát triển kinh tế của các nước đang và châm phát triển , điều đó thể hiện rõ nét ở các
khía cạnh sau:
Thứ nhất ODA có vai trò bổ sung cho nguồn vốn tròng nước.
Đối với các nước đang phát triển ,các khoản viện trợ và cho vay theo điều kiện
ODA là nguồn tài chính quan trọng giữ vai trò bổ sung cho quá trình phát triển.
Chẳng hạn trong thời kỳ đầu của quá trình công nghiệp hoá ở các nước Nics và
ASEAN viện trợ nước ngoài đã có một tầm quan trọng đáng kể.
Đài loan trong thời kỳ đầu của quá trình công nghiệp hoá đã dùng viện trợ và
nguồn vốn nước ngoài để thoả mãn gần 50% tổng khối lượng vốn đầu tư trong nước.
Sau khi nguồn tiết kiệm trong nước tăng lên ,Đài Loan mới giảm dần sự lệ thuộc vào
viện trợ .
Hàn Quốc nhờ có mối liên hệ đặc biệt với Mỹ nên có được nguồn viện trợ rất lớn ,
chiếm 81,2% tổng số viện trợ của nước này trong những năm1970-1972. Nhờ đó mà
giảm được căng thẳng về nhu cầu đầu tư và có điều kiện thuận lợi để thực hiện được
các mục tiêu kinh tế
Còn hầu hết các nước Đông Nam á ,sua khi dành được độc lập đất nước ở trong
tình trạng nghèo nàn lạc hậu .Để phát triển cơ sở hạ tầng – một lĩnh vực đảm bảo tiền
đề vật chất ban đầu cho phát triển kinh tế song đòi hỏi phải có nhiều vốn và khả năng
thu hồi vốn chậm . Giải quyết vấn đề này các nước đang phát triển nói chung và các
nước Đông Nam á nói riêng đã sử dụng nguồn vốn ODA . Theo báo cáo của ngân
hàng t