Một số biện pháp chủ yếu nhằm góp phần hoàn thiện quá trình xây dựng chiến lược kinh doanh ở Công ty Xây lắp - Vật tư - Vận tải Sông Đà 12

Lêi më ®Çu HiÖn nay, kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ tr­êng phÇn lín c¸c doanh nghiÖp ph¶i trùc diÖn víi m«i tr­êng kinh doanh ngµy cµng biÕn ®éng, phøc t¹p vµ nhiÒu rñi ro. NÕu nh­ tr­íc ®©y (trong thêi kú bao cÊp) chóng ta kh«ng chÊp nhËn c¸c quy luËt cung - cÇu, quy luËt gi¸ trÞ, quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ, quy luËt c¹nh tranh,... th× ngµy nay, khi chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr­êng chóng ta ®· ph¶i chÊp nhËn nh÷ng quy luËt ®ã nh­ mét sù tÊt yÕu kh¸ch quan. ChÝnh ®iÒu nµy lµm cho m«i tr­êng kinh doanh rÊt s«i ®éng vµ phøc t¹p, ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i n¾m b¾t vµ ph©n tÝch ®­îc ®Çy ®ñ vÒ m«i tr­êng kinh doanh míi cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®­îc. Mét sù nhËn biÕt ®Çy ®ñ vÒ ®èi thñ c¹nh tranh, nh÷ng c¬ héi, nh÷ng nguy c¬ vÒ phÝa m«i tr­êng còng nh­ ®iÓm m¹nh vµ ®iÓm yÕu cña c¸c ®èi t¸c vµ cña chÝnh b¶n th©n m×nh sÏ gióp doanh nghiÖp ®¹t ®­îc môc tiªu ®Ò ra. Qu¶n trÞ chiÕn l­îc hiÖn ®¹i gióp doanh nghiÖp lµm râ tÇm quan träng cña viÖc chó träng nhiÒu h¬n ®Õn viÖc ph©n tÝch m«i tr­êng vµ ho¹ch ®Þnh c¸c chiÕn l­îc liªn quan trùc tiÕp ®Õn ®iÒu kiÖn m«i tr­êng. XÐt trªn gi¸c ®é vÜ m« cña mét quèc gia ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu tæng hîp vÒ kinh tÕ - chÝnh trÞ - v¨n ho¸.... th× cÇn ph¶i cã môc tiªu chiÕn l­îc phï hîp míi cã thÓ ®¹t ®­îc môc ®Ých mong muèn, ng­îc l¹i ho¹ch ®Þnh mét chiÕn l­îc kh«ng ®óng sÏ ®­a ®Êt n­íc vµo t×nh tr¹ng khñng ho¶ng vµ kinh tÕ rèi ren vÒ chÝnh trÞ sÏ tôt hËu l¹i so víi thÕ giíi xung quanh. XÐt trªn gi¸c ®é vi m« doanh nghiÖp còng ph¶i cã mét chiÕn l­îc kinh doanh thÝch øng víi nÒn kinh tÕ vµ sù c¹nh tranh gay g¾t cña c¸c ®æi thñ c¹nh tranh kh¸c. Cã nh­ thÕ c¸c môc tiªu ®Ò ra míi cã c¬ së khoa häc ®Ó thùc hiÖn. Lµ mét sinh viªn thùc tËp ë C«ng ty X©y l¾p - VËt t­ - VËn t¶i S«ng §µ 12 thuéc Tæng c«ng ty x©y dùng thuû ®iÖn S«ng §µ, qua qu¸ tr×nh kh¶o s¸t vµ t×m hiÓu em thÊy r»ng ®iÒu quan t©m lín nhÊt cña C«ng ty lµ cã mét ®­êng ®i ®óng ®¾n trong s¶n xuÊt kinh doanh, ®Ó cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong m«i tr­êng c¹nh tranh ngµy cµng khèc liÖt vµ sù ph¸t triÓn nh­ vò b·o cña khoa häc kü thuËt. ChÝnh ®iÒu nµy ®· th«i thóc em nghiªn cøu vµ m¹nh d¹n chän luËn v¨n tèt nghiÖp " Mét sè biÖn ph¸p chñ yÕu nh»m gãp phÇn hoµn thiÖn qu¸ tr×nh x©y dùng chiÕn l­îc kinh doanh ë C«ng ty X©y l¾p - VËt t­ - VËn t¶i S«ng §µ 12", nh»m gãp thªm ý kiÕn cña m×nh vµo qu¸ tr×nh x©y dùng chiÕn l­îc kinh doanh ë C«ng ty. LuËn v¨n cã kÕt cÊu gåm ba phÇn: PhÇn I: Lý luËn c¬ b¶n vÒ x©y dùng chiÕn l­îc kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. PhÇn II: Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng x©y dùng chiÕn l­îc kinh doanh cña C«ng ty X©y l¾p - VËt t­ - VËn t¶i S«ng §µ 12. PhÇn III: Mét sè biÖn ph¸p chñ yÕu nh»m x©y dùng chiÕn l­îc kinh doanh cña C«ng ty X©y l¾p - VËt t­ - VËn t¶i S«ng §µ 12. Do kh¶ n¨ng cã h¹n vµ lÇn ®Çu nghiªn cøu mét vÊn ®Ò cßn hÕt søc míi mÎ nªn ch¾c ch¾n cßn nhiÒu thiÕu sãt. KÝnh mong sù ®ãng gãp ý kiÕn quý b¸u cña thÇy, c« ®Ó luËn v¨n tèt nghiÖp ®­îc hoµn chØnh h¬n. Cuèi cïng, em xin c¶m ¬n c¸c thÇy c« trong khoa, c¸c phßng ban chøc n¨ng ®· t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó nghiªn cøu trao ®æi vµ ®Æc biÖt lµ thÇy gi¸o h­íng dÉn NguyÔn Thµnh §é ®· tËn t×nh h­íng dÉn ®Ó em hoµn thµnh chuyªn ®Ò thùc tËp. Sinh viªn thùc hiÖn Lª Kiªn PhÇn thø nhÊt Lý luËn c¬ b¶n vÒ x©y dùng chiÕn l­îc kinh doanh cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng I. Kh¸i niÖm chiÕn l­îc kinh doanh. 1. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ph¶i x©y dùng chiÕn l­îc kinh doanh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta. Trong thêi kú bao cÊp, kh¸i niÖm chiÕn l­îc kinh doanh cña doanh nghiÖp Ýt ®­îc sö dông bëi v× c¸c doanh nghiÖp kh«ng cã tr¸ch nhiÖm x©y dùng chiÕn l­îc kinh doanh. Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ trong thêi kú nµy c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng s¶n xuÊt theo chØ tiªu ph¸p lÖnh mµ cÊp trªn ®­a xuèng. ChiÕn l­îc kinh doanh trong thêi kú nµy chØ lµ mét m¾t xÝch kÕ ho¹ch ho¸ cho r»ng nhµ n­íc cã tr¸ch nhiÖm hµng ®Çu trong viÖc ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc ph¸t triÓn toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc: x· héi, s¶n xuÊt... ChÝnh phñ qu¶n lý vµ vËn hµnh toµn bé qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc. Do ®ã hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ®Òu x©y dùng chiÕn l­îc theo mét khu«n mÉu cøng nh¾c: · §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng. · Dù b¸o nhu cÇu. · ¦íc tÝnh chi phÝ b×nh qu©n. · TËp hîp chi phÝ ®Çu t­ cïng lo¹i cña c¸c n­íc trong khu vùc còng nh­ trªn thÕ giíi. Tõ ®ã dÉn ®Õn kÕt qu¶ lµ: · Ph¶i thùc hiÖn c¸c khèi l­îng c«ng viÖc ®å sé ®Ó cung cÊp kÞp thêi c¸c dÞch vô h¹ tÇng. · Tèc ®é ®Çu t­ vµ më réng c¬ së h¹ tÇng thÊp. · Nguån lùc bÞ thiÕu hôt, mÊt c©n ®èi bé trong viÖc ph¸t triÓn. · C¸c chiÕn l­îc ®­a ra th­êng kh«ng mang tÝnh thùc tÕ bëi v× nã th­êng cao h¬n thùc tÕ ®¹t ®­îc. · C¸c chiÕn l­îc ®­a ra rÊt chung chung, kh«ng mang tÝnh cô thÓ. · C¸c ph­¬ng ph¸p sö dông ®Ó x©y dùng chiÕn l­îc cßn ®¬n gi¶n, hÇu hÕt chØ dùa vµo kinh nghiÖm vµ ¸p dông mét c¸ch m¸y mãc theo m« h×nh cña c¸c n­íc x· héi. Qua thùc tÕ, trong thêi kú bao cÊp ®· lµm h¹n chÕ sù ph¸t huy tÝnh ­u viÖt cña chiÕn l­îc kinh doanh. Do ®ã, ®· ch­a thÊy ®­îc tÇm quan träng vµ sù cÇn thiÕt ph¶i x©y dùng chiÕn l­îc kinh doanh. NghÞ quyÕt §¹i héi VI, víi c¸c néi dung ®æi míi s©u s¾c trong ®­êng lèi chÝnh trÞ, ®­êng lèi kinh tÕ víi quan ®iÓm xo¸ bá c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp, ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn chuyÓn sang h¹ch to¸n kinh doanh theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. C¸c doanh nghiÖp ®· giµnh ®­îc quyÒn tù chñ trong kinh doanh, tù ph¶i t×m ra con ®­êng ®i riªng cho phï hîp ®Ó cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong c¬ chÕ míi. Do ®ã, chiÕn l­îc kinh doanh lµ kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong giai ®o¹n hiÖn nay. HiÖn nay, khi chuyÓn sang kinh doanh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ®a sè c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh doanh ngµy cµng khã kh¨n, phøc t¹p mang tÝnh biÕn ®éng vµ rñi ro cao, song viÖc lµm cho doanh nghiÖp thÝch nghi víi sù thay ®æi m«i tr­êng lµ hÕt søc cÇn thiÕt, quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña doanh nghiÖp. Thùc tÕ, nh÷ng bµi häc thµnh c«ng hay thÊt b¹i trong kinh doanh ®· chØ ra cã nh÷ng nhµ tû phó xuÊt th©n tõ hai bµn tay tr»ng nhê cã ®­îc chiÕn l­îc kinh doanh tèi ­u vµ ng­îc l¹i còng cã nh÷ng nhµ tû phó, do sai lÇm trong ®­êng lèi kinh doanh cña m×nh ®· trao c¬ ng¬i kinh doanh cña m×nh cho ®Þch thñ trong mét thêi gian ng¾n. Sù ®ãng cöa nh÷ng C«ng ty lµm ¨n thua lç vµ sù ph¸t triÓn cña nh÷ng doanh nghiÖp cã hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt kinh doanh cao, thùc sù phô thuèc mét phÇn ®¸ng kÓ vµo chiÕn l­îc kinh doanh cña doanh nghiÖp ®ã, ®Æc biÖt trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Sù t¨ng tèc cña c¸c biÕn ®æi trong m«i tr­êng, sù c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t cïng víi viÖc ngµy cµng khan hiÕm c¸c nguån tµi nguyªn dÉn ®Õn sù gia t¨ng nhu cÇu vÒ phÝa x· héi, tõ néi bé cña doanh nghiÖp vµ c¸ nh©n kh¸c nhau ®· lµm cho chiÕn l­îc kinh doanh ngµy cµng cã mét tÇm quan träng víi mét doanh nghiÖp. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ph¶i x©y dùng chiÕn l­îc kinh doanh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ®­îc thÓ hiÑen trªn mét sè mÆt sau: · ChiÕn l­îc kinh doanh gióp c¸c doanh nghiÖp thÊt râ môc ®Ých vµ h­íng ®i cña m×nh. · §iÒu kiÖn m«i tr­êng mµ c¸c doanh nghiÖp gÆp ph¶i lu«n biÕn ®æi nhanh. Nh÷ng biÕn ®æi nhanh th­êng t¹o ra nh÷ng c¬ héi vµ nguy c¬ bÊt ngê. ViÖc x©y dùng c¸c chiÕn l­îc kinh doanh gióp c¸c doanh nghiÖp tËn dông tèi ®a c¸c c¬ héi vµ h¹n chÕ ë møc thÊp nhÊt c¸c nguy c¬, tõ ®ã t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. · ChiÕn l­îc kinh doanh sÏ gióp cho doanh nghiÖp g¾n liÒn c¸c quyÕt ®Þnh ®Ò ra víi ®iÒu kiÖn m«i tr­êng liªn quan, hay nãi c¸ch kh¸c lµ gióp c¸c daonh nghiÖp ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh chñ ®éng. · X©y dùng chiÕn l­îc sÏ gióp cho c¸c doanh nghiÖp t¹o ra chiÕn l­îc kinh doanh tèt h¬n th«ng qua viÖc sö dông ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn hÖ thèng, t¹o c¬ së t¨ng sù liªn kÕt, t¨ng sù liªn kÕt cña c¸c nh©n viªn víi c¸c qu¶n trÞ viªn trong viÖc thùc hiÖn môc tiªu cña doanh nghiÖp. · ChiÕn l­îc kinh doanh gióp cho c¸c doanh nghiÖp sö dông nguån lùc mét c¸ch hîp lý nhÊt. Víi toµn bé nh÷ng lý do trªn cã thÓ kh¼ng ®Þnh viÖc x©y dùng chiÕn l­îc kinh doanh tèt c¸c doanh nghiÖp lµ v« cïng quan träng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp trong n­íc còng nh­ trªn thÕ giíi, cã thÓ coi "ChiÕn l­îc kinh doanh nh­ lµ c¸i b¸nh l¸i cña con tµu, ®­a con tµu v­ît trïng d­¬ng ®Õn bê th¾ng lîi". 2. C¸c quan ®iÓm tiÕp cËn chiÕn l­îc kinh doanh cña doanh nghiÖp. 2.1. Sù du nhËp vµo lÜnh vùc kinh doanh cña thuËt ng÷ chiÕn l­îc. ThuËt ng÷ chiÕn l­îc cã nguån gèc tõ rÊt l©u, tr­íc ®©y thuËt ng÷ nµy ®­îc sö dông trong qu©n sù. Ngµy nay, thuËt ng÷ nµy ®· lan to¶ vµ du nhËp vµo hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc kinh tÕ, chÝnh trÞ vµ v¨n ho¸ x· héi. Sù giao thao vÒ ng«n ng÷ gi÷a thuËt ng÷ chiÕn l­îc víi c¸c kh¸i niÖm vµ ph¹m trï cña c¸c lÜnh vùc nµy ®· t¹o ra nh÷ng míi trong nh÷ng ng«n ng÷ khoa häc cña c¸c lÜnh vù ®ã. Ngµy nay, chóng ta cã thÓ gÆp ë mäi níi c¸c kh¸i niÖm: "ChiÕn l­îc kinh tÕ x· héi", "ChiÕn l­îc ngo¹i giao", "ChiÕn l­îc d©n sè", "ChiÕn l­îc khoa häc c«ng nghÖ"… §Æc biÖt trong lÜnh vùc kinh tÕ chóng ta cã thÓ gÆp rÊt nhiÒu kh¸i niÖm còng ®­îc h×nh thµnh tõ sù kÕt hîp trªn. ë ph¹m vi vÜ m« cã thÓ gÆp c¸c kh¸i niÖm "ChiÕn l­îc ph¸t triÓn ngµnh", "ChiÕn l­îc c«ng nghiÖp ho¸ h­íng vÒ xuÊt khÈu", ë ph¹m vi vi m« thuËt ng÷ chiÕn l­îc còng cã sù kÕt hîp víi c¸c kh¸i niÖm, ph¹m trï qu¶n lý doanh nghiÖp h×nh thµnh c¸c thuËt ng÷ "chiÕn l­îc marketing", " ChiÕn l­îc kinh doanh". Sù xuÊt hiÖn c¸c thuËt ng÷ nãi trªn kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ vay m­în kh¸i niÖm mµ b¾t nguån tõ sù cÇn thiÕt ph¶n ¸nh thùc tiÔn kh¸ch quan cña qu¶n lý doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ tr­êng. 2.2. Mét sè c¸ch tiÕp cËn chiÕn l­îc kinh doanh cña doanh nghiÖp. a. Quan ®iÓm cæ ®iÓn (Classic approach). Quan ®iÓm nµy xuÊt hiÖn tõ tr­íc n¨m 1960, theo quan ®iÓm nµy th× doanh nghiÖp cã thÓ kÕ ho¹ch ho¸, tèi ­u ho¸ tÊt c¶ c¸c yÕu tè ®Çu vµo ®Ó tõ ®ã t¹o ra ®­îc lîi thÕ c¹nh tranh dµi h¹n nh»m ®¹t ®­îc môc tiªu hiÖu qu¶ vµ tèi ­u ho¸ lîi nhuËn. V× vËy, trong thêi kú nµy sö dông nhiÒu hµm s¶n xuÊt vµ m¸y tÝnh nh»m tèi ­u ho¸ lîi nhuËn. Thùc tÕ, ®Õn m¨n 1970 c¸ch tiÕp cËn nµy mÊt ý nghÜa, v× toµn bé ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ®Òu do kÕ to¸n tr­ëng vµ gi¸m ®èc chØ ®¹o, kh«ng ®Ò cËp ®Õn bªn ngoµi. MÆt kh¸c, lóc nµy ®· h×nh thµnh c¸c khu vù nh­ B¾c Mü, Nam Mü, T©y ¢u, §«ng ¢u… ®· chi phèi toµn bé ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, c¹nh tranh gi÷a c¸c khu vùc ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã tiÕng nãi chung phèi hîp lÉn nhau. b. Quan ®iÓm tiÕn ho¸ (Evolution approach) Quan ®iÓm nµy coi "Doanh nghiÖp lµ mét c¬ thÓ sèng vµ nã chÞu t¸c ®éng cña m«i tr­êng bªn ngoµi, ®ång thêi c¬ thÓ sèng tù ®iÒu chØnh chÝnh m×nh ®Ó thÝch nghi víi m«i tr­êng kinh doanh". Nh­ vËy, quan ®iÓm nµy kh«ng thõa nhËn doanh nghiÖp nh­ lµ mét hép ®en, mµ tr¸i l¹i doanh nghiÖp nh­ lµ mét hÖ thèng më chÞu t¸c ®éng cña m«i tr­êng bªn ngoµi, "Doanh nghiÖp kh«ng thÓ ngåi bªn trong bèn bøc t­êng mµ ph¶i më cöu sæ ®Ó quan s¸t bÇu trêi ®Çy sao", nh»m tÝm kiÕm c¬ héi kinh doanh vµ ph¸t hiÖn nguy c¬ cã thÓ ®e do¹ doanh nghiÖp. c. Quan ®iÓm theo qu¸ tr×nh (Processing approach) Theo quan ®iÓm nµy doanh nghiÖp muèn thµnh c«ng trªn thÞ tr­êng th× cÇn ph¶i cã mét qu¸ tr×nh tÝch luü kinh nghiÖm, n©ng lªn thµnh m­u kÕ trong kinh doanh.Theo tÝnh to¸n cña Tr­êng §¹i häc Havard Mü th×: Tõ mét ®Õn ba n¨m míi b­íc vµo thÞ tr­êng, tõ ba ®Õn n¨m n¨m míi gi÷ v÷ng trªn thÞ tr­êng vµ lín h¬n t¸m n¨m míi thµnh c«ng. d. Quan ®iÓm hÖ thèng. Quan ®iÓm nµy cho r»ng c¸c doanh nghiÖp kinh doanh ®Òu n»m trong hÖ thèng vµ chÞu t¸c ®éng cña c¸c hÖ thèng ®ã. VÝ dô nh­ hÖ thèng kinh doanh cña NhËt, hÖ thèng kinh doanh m¹ng cña ng­êi Hoa, hÖ thèng kinh doanh cña Mü, T©y ¢u… Tãm l¹i, cho dï c¸c quan ®iÓm trªn cã tiÕp cËn ph¹m trï chiÕn l­îc d­íi gãc ®é nµo, th× chóng nh»m mét môc ®Ých chung cña m×nh lµ t¨ng tr­ëng nhanh, bÒn v÷ng vµ tèi ­u ho¸ lîi nhuËn. 3. C¸c quan ®iÓm vÒ chiÕn l­îc kinh doanh cña doanh nghiÖp. Do ®ã c¸c c¸ch tiÕp cËn kh¸c nhau vÒ chiÕn l­îc mµ c¸c quan niÖm vÒ chiÕn l­îc ®­îc ®­a ra còng kh¸c nhau, cho ®Õn nay vÉn ch­a cã mét kh¸i niÖm chung, thèng nhÊt vÒ ph¹m trï nµy. Cã thÓ nªu cã mét sè quan niÖm nh­ sau: - M. Porter cho r»ng "ChiÕn l­îc lµ nghÖ thuËt t¹o lËp c¸c lîi thÕ c¹nh tranh". - Alain Threatart trong cuèn "ChiÕn l­îc cña C«ng ty" cho r»ng: "ChiÕn l­îc lµ nghÖ thuËt mµ doanh nghiÖp dïng ®Ó chèng c¹nh tranh vµ giµnh th¾ng lîi". - K.Ohamac cho r»ng: "Môc ®Ých cña chiÕn l­îc kinh doanh lµ mang l¹i nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt cho mét phÝa, ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c thêi ®iÓm tÊn c«ng hay rót lui, x¸c ®Þnh ®óng ®¾n gianh giíi cña sù tho¶ hiÖp". - "ChiÕn l­îc lµ nh»m ph¸c ho¹ nh÷ng quü ®¹o tiÕn triÓn ®ñ v÷ng ch¾c vµ l©u dµi, xung quanh quü ®¹o ®ã cã thÓ s¾p ®Æt nh÷ng quyÕt ®Þnh vµ nh÷ng hµnh ®éng chÝnh x¸c cña doanh nghiÖp". §ã lµ quan niÖm cña Alain Charles Martinet, t¸c gi¶ cuèn s¸ch "ChiÕn l­îc", ng­êi ®· ®­îc nh©n gi¶i th­ëng cña Havard L'exphandsion n¨m 1983. - Nhãm t¸c gi¶ Garry D.Smith, Danny Rarnokd, Bopby D.Bizrell trong cuèn "ChiÕn l­îc vµ s¸ch l­îc kinh doanh" cho r»ng "ChiÕn l­îc ®­îc ®Þnh ra nh­ lµ kÕ ho¹ch tæng qu¸t dÉn d¾t hoÆc h­íng cña C«ng ty ®i ®Õn môc tiªu mong muèn. KÕ ho¹ch t¸c nghiÖp nµy t¹o c¬ së cho c¸c chÝnh s¸ch vµ c¸c thñ ph¸p t¸c nghiÖp". Nh×n chung c¸c quan niÖm trªn vÒ thuËt ng÷ chiÕn l­îc ®Òu bao hµm vµ ph¶n ¸nh c¸c vÊn ®Ò sau: + Môc tiªu cña chiÕn l­îc. + Trong thêi gian dµi h¹n (3, 5, 10 n¨m). + Qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh chiÕn l­îc. + Nh©n tè m«i tr­êng c¹nh tranh. + Lîi thÕ vµ yÕu ®iÓm cña doanh nghiÖp nãi chung vµ theo tõng ho¹t ®éng nãi riªng. Nh­ vËy, ta thÊy chiÕn l­îc cña doanh nghiÖp lµ mét "S¶n phÈm" kÕt hîp ®­îc nh÷ng g× m«i tr­êng cã? Nh÷ng g× doanh nghiÖp cã thÓ? Vµ nh÷ng g× doanh nghiÖp mong muèn? Tãm l¹i, trong ®êi sèng cña doanh nghiÖp, chiÕn l­îc lµ: "Mét nghÖ thuËt thiÕt kÕ, tæ chøc c¸c ph­¬ng tiÖn nh»m ®¹t tíi c¸c môc tiªu dµi h¹n vµ cã mèi quan hÖ víi mét m«i tr­êng biÕn ®æi c¹nh tranh". 4. §Æc tr­ng cña chiÕn l­îc kinh doanh. §Ó hiÓu râ h¬n vÒ ph¹m trï chiÕn l­îc kinh doanh chóng ta cÇn xem xÐt nh÷ng ®Æc tr­ng cña nã ®Ó tõ ®ã ph©n biÖt nã víi c¸c kh¸i niÖm, pham trï cã liªn quan. ChiÕn l­îc kinh doanh cã nh÷ng ®Æc tr­ng c¬ b¶n sau: - ChiÕn l­îc kinh doanh th­êng x¸c ®Þnh râ nh÷ng môc tiªu c¬ b¶n, nh÷ng ph­¬ng h­íng kinh doanh cña tõng doanh nghiÖp trong tõng thêi kú vµ ®­îc qu¸n triÖt mét c¸ch ®Çy ®ñ trong tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nh»m ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp ph¸t triÓn liªn tôc vµ bÒn v÷ng (lín h¬n 1 n¨m). - ChiÕn l­îc kinh doanh ®¶m b¶o huy ®én tèi ®a vµ kÕt hîp tèi ®a viÖc khai th¸c vµ sö dông nguån lùc cña doanh nghiÖp trong hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai, ph¸t huy nh÷ng lîi thÕ vµ n¾m b¾t c¬ héi ®Ó giµnh ­u thÕ trªn th­¬ng tr­êng kinh doanh. - ChiÕn l­îc kinh doanh ph¶i ®­îc ph¶n ¸nh trong suèt mét qu¸ tr×nh liªn tôc tõ viÖc x©y dùng chiÕn l­îc, tæ chøc thùc hiÖn, kiÓm tra, ®¸nh gi¸ vµ ®iÒu chØnh chiÕn l­îc. - ChiÕn l­îc kinh doanh ph¶i cã t­ t­ëng tiÕn c«ng giµnh th¾ng lîi trªn th­¬ng tr­êng kinh doanh (ph¶i tËn dông triÖt ®Ó lîi thÕ cña m×nh ®Ó giµnh th¾ng lîi). - ChiÕn l­îc kinh doanh th­êng ®­îc x©y dùng cho mét thêi kú t­¬ng ®èi dµi (3 n¨m ®Õn 5 n¨m), xu h­íng rót ng¾n xuèng tïy thuéc vµo ®Æc thï cña tõng ngµnh hµng. Tõ nh÷ng ®Æc tr­ng nªu trªn ta dÔ dang ph©n biÖt ph¹m trï chiÕn l­îc víi nh÷ng kh¸i niÖm ph¹m trï liªn quan. Kh¸i niÖm gÇn gòi nhÊt víi chiÕn l­îc lµ "kÕ ho¹ch", trong thùc tÕ nhiÒu khi ng­êi ta nhÇm lÉn hai kh¸i niÖm nµy víi nhau. XÐt theo tr×nh tù th× chiÕn l­îc kinh doanh ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së ph©n tÝch, chuÈn ®o¸n m«i tr­êng, ®Õn l­ît nã chiÕn l­îc l¹i lµm c¬ së cho c¸c kÕ ho¹ch triÓn khai thùc hiÖn chiÕn l­îc. §Æc tr­ng næi bËt cña chiÕn l­îc lµ tÝnh ®Þnh h­íng vµ x¸c ®Þnh nh÷ng gi¶i ph¸p, chÝnh s¸ch lín ë nh÷ng môc tiªu chñ yÕu, cßn ë c¸c kÕ ho¹ch tÝnh c©n ®èi ®Þnh h­íng lµ chñ ®¹o, tÊt c¶ c¸c môc tiªu ®Òu ®­îc l­îng ho¸, liªn kÕt víi nhau thµnh mét hÖ thèng chØ tiªu ph¶n ¸nh toµn diÖn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. ë ®©y còng cÇn ph©n biÖt chiÕn l­îc víi kÕ ho¹ch dµi h¹n (5 n¨m, 10 n¨m). Theo c¸c t¸c gi¶ D.Smith, R.arnild, D.Bizrell th× sù kh¸c nhau gi÷a chóng lµ ph­¬ng ph¸p x©y dùng. Trong khi c¸c kÕ ho¹ch dµi h¹n dùa chñ yÕu trªn c¬ së ph©n tÝch c¸c nguån lùc "cã dù ®o¸n t­¬ng lai" ®Ó ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p sö dông c¸c nguån lùc ®ã nh»m ®¹t tíi c¸c môc tiªu x¸c ®Þnh thoe c¸ch: Doanh nghiÖp cã n¨ng lùc vµ tr×nh ®é s¶n xuÊt s¶n phÈm A, vËy h·y lËp c¸c kÕ ho¹ch ®Ó s¶n xuÊt vµ ph¸t triÓn nã, th× ng­îc l¹i chiÕn l­îc chó träng tíi viÖc x¸c ®Þnh môc tiªu mong muèn sau ®ã tiÕn hµnh sö dông c¸c nguån lùc cÇn thiÕt ®Ó ®¹t môc tiªu ®ã ( nÕu môc tiªu mong muèn cã thÓ ®¹t ®­îc b»ng c¸ch s¶n xuÊt s¶n phÈm A th× h·y tiÕn hµnh s¶n xuÊt nã, nÕu kh«ng ®¹t ®­îc b»ng c¸ch s¶n xuÊt s¶n phÈm A th× h·y t×m con ®­êng kh¸c ®Ó ®¹t môc tiªu ®· x¸c ®Þnh). 5. Néi dung chñ yÕu cña chiÕn l­îc kinh doanh. 5.1. C¸c quan niÖm vÒ néi dung chiÕn l­îc kinh doanh. Nh­ chóng ta ®· biÕt ë d­íi c¸c c¸ch tiÕp cËn kh¸c nhau vÒ chiÕn l­îc kinh doanh sÏ cã nh÷ng quan niÖm kh¸c nhau vÒ ph¹m trï nµy, vµ do ®ã còng cã nh÷ng quan niÖm kh¸c nhau vÒ néi dung cña chiÕn l­îc kinh doanh. C¸c nhµ qu¶n lý Ph¸p ®· c¨n cø vµo néi dung qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh cho r»ng chiÕn l­îc s¶n xuÊt kinh doanh bao gåm c¸c bé phËn sau: - ChiÕn l­îc th­¬ng m¹i: Bao gåm nh÷ng thñ ph¸p, nh÷ng ®Þnh h­íng b¶o ®¶m c¸c yÕu tè ®Çu vµo, tæ chøc tiÕp thÞ, ph©n phèi vµ tiªu thô s¶n phÈm. - ChiÕn l­îc c«ng nghÖ kü thuËt: Bao gåm c¸c ®Þnh h­íng nghiªn cøu ph¸t triÓn hoÆc ®Çu t­ hoÆc ®æi míi phÇn cøng, phÇn mÒm c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm. - ChiÕn l­îc tµi chÝnh: Bao gåm ®Þnh h­íng vÒ quy m«, nguån h×nh thµnh vèn ®Çu t­ vµ sö dông hiÖu qu¶ c¸c ch­¬ng tr×nh dù ¸n kinh doanh. - ChiÕn l­îc con ng­êi: Bao gåm c¸c ph­¬ng thøc nh»m ph¸t huy tÝnh n¨ng ®éng tÝch cùc cña con ng­êi víi t­ c¸ch lµ chñ thÓ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, t¹o nªn sù thèng nhÊt vÒ ý chÝ, hµnh ®éng cña tËp thÓ ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp. C¸c chuyªn gia kinh tÕ BCG (Boston Consulting Group) c¨n cø vµo hÖ thèng qu¶n lý cña C«ng ty l¹i coi chiÕn l­îc kinh doanh cña C«ng ty bao gåm: - ChiÕn l­îc ph¸t triÓn toµn diÖn doanh nghiÖp: Lµ nh÷ng ®Þnh h­íng lín vÒ chøc n¨ng, nhiÖm vô, nh÷ng chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu chiÕn l­îc cña toµn doanh nghiÖp. - ChiÕn l­îcph¸t triÓn c¸c bé phËn kinh doanh: Bao gåm ph­¬ng ph¸p, thñ ®o¹n, môc tiªu cô thÓ cña c¸c thµnh viªn, bé ph©n s¶n xuÊt kinh doanh trùc thuéc cña doanh nghiÖp c¹nh tranh trªn khu vùc thÞ tr­êng s¶n phÈm ®­îc giao. - C¸c chiÕn l­îc chøc n¨ng: Lµ ph­¬ng thøc hµnh ®éng cña c¸c bé phËn chøc n¨ng thuéc bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp ®Ó thøc hiÖn vµ hç trî chiÕn l­îc cña toµn doanh nghiÖp trong ph¹m vi nhiÖm vô ®­îc giao. 5.2. Néi dung chñ yÕu cña chiÕn l­îc kinh doanh. Tæng hîp nh÷ng quan niÖm trªn, cã thÓ nhËn ®Þnh r»ng: ChiÕn l­îc kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ chiÕn l­îc tæng qu¸ cña doanh nghiÖp trong lÜnh vùc kinh doanh. Nã ®Ò cËp ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò quan träng nhÊt, cã ý nghÜa l©u dµi, quyÕt ®Þnh sù sèng cßn cña doanh nghiÖp. ChiÕn l­îc kinh doanh bao gåm c¸c chiÕn l­îc chung vµ chiÕn l­îc bé ph©n cã liªn kÕt h÷u c¬ víi nhau t¹o thµnh chiÕn l­îc kinh doanh hoµn chØnh bao trïm mäi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. C¸c chiÕn l­îc bé phËn chñ yÕu th­êng ®­îc ®Ò cËp ®Õn gåm: + ChiÕn l­îc thÞ tr­êng. + ChiÕn l­îc tµi chÝnh. + ChiÕn l­îc s¶n phÈm. + ChiÕn l­îc c«ng nghÖ. + ChiÕn l­îc tæ chøc s¶n xuÊt Tuy nhiªn, viÖc x¸c ®Þnh c¸c chiÕn l­îc bé phËn ®èi víi mét doanh nghiÖp cã tÝnh bøc xøc vµ tÇm quan träng cña vÊn ®Ò ®Æt ra. ë mét doanh nghiÖp vÊn ®Ò tµi chÝnh, c«ng nghÖ ®­îc x¸c ®Þnh lµ cã tÇm quan chiÕn l­îc th× ë mét doanh nghiÖp kh¸c nã ®­îc coi lµ nh÷ng gi¶i ph¸p, chÝnh s¸ch hç trî. II. Néi dung quy tr×nh x©y dùng chiÕn l­îc kinh doanh ë mét doanh nghiÖp. 1. Nh÷ng yªu cÇu vµ c¨n cø x©y dùng chiÕn l­îc kinh doanh. 1.1. Nh÷ng yªu cÇu. Khi x©y dùng chiÕn l­îc kinh doanh c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu sau: - Ph¶i b¶o ®¶m t¨ng thÕ m¹nh cña doanh nghiÖp vµ giµnh ®­îc ­u thÕ c¹nh tranh trong th­¬ng tr­êng kinh doanh. - Ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc vïn an toµn kinh doanh vµ x¸c ®Þnh râ ®­îc ph¹m vu kinh doanh, x¸c ®Þnh râ møc ®é rñi ro cho phÐp. - Ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc râ môc