Thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước, trong những năm qua, nền kinh tế
nước ta đã từng bước chuyển đổi từ nền kinh tế tập trung quan liêu bao cấp sang nền
kinh tế thị trường có sự quản lý vĩ mô của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ
nghĩa.
Trong nền kinh tế thị trường, sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp là rất khốc
liệt. Một doanh nghiệp muốn có chỗ đứng vững chắc trên thị trường thì mục tiêu
hàng đầu của họ là hoạt động sản xuất kinh doanh phải mang lại hiệu quả, có lợi
nhuận và có tích luỹ.
Hiện nay, xu hướng chung của các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh là phải
không ngừng phấn đấu tiết kiệm chi phí, hạ giá thành sản phẩm nhưng chất lượng
vẫn đảm bảo, để từ đó gia tăng lợi nhuận. Để quản lý có hiệu quả và tốt nhất các hoạt
động sản xuất kinh doanh thì doanh nghiệp cần phải quản lý chi phí sản xuất và tính
giá thành sản phẩm một cách hiệu quả, đồng thời phản ánh trung thực kịp thời các
thông tin về chi phí sản xuất phát sinh trong kỳ, tính đúng và tính đủ của chi phí sản
xuất vào giá thành. Điều này sẽ giúp các nhà quản trị đưa ra các phương án, biện pháp
sử dụng tiết kiệm hiệu quả chi phí sản xuất nhằm hạ giá thành sản phẩm, nâng cao
năng suất, nâng cao lợi nhuận.
Nội dung của bài tiểu luận ngoài lời mở đầu và kết luận gồm 3 phần chính:
Phần I: Lý luận chung về chi phí sản xuất – giá thành sản phẩm và lợi nhuận
trong các doanh nghiệp sản xuất.
Phần II: Phân tích chi phí sản xuất – giá thành sản phẩm và tình hình lợi nhuận
của Công ty bánh kẹo Hải Hà.
Phần III: Các kiến nghị đề xuất để hoàn thiện công tác quản lý chi phí sản xuất
– giá thành sản xuất và lợi nhuận của Công ty bánh kẹo Hải Hà.
xuất- giá thành sản phẩm và lợi nhuận trong các
doanh nghiệp sản xuất.
I- Chi phí sản xuất- giá thành sản phẩm
1. Chi phí sản xuất
1.1. Khái niệm:
Chi phí sản xuất là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ các hao phí về lao động sống
và lao động vật hoá mà doanh nghiệp đã bỏ ra có liên quan đến hoạt động sản xuất
kinh doanh trong một thời kỳ nhất định (tháng, quý, năm).
1.2. Bản chất và nội dung kinh tế của chi phí:
Quá trình sản xuất hàng hoá là quá trình kết hợp của 3 yếu tố: Tư liệu lao động, đối
tượng lao động và sức lao động hay cũng chính là sự tiêu hao của chính bản thân các yếu
tố trên. Do đó để tiến hành sản xuất hàng hoá, người sản xuất phải bỏ ra chi phí về thù lao
lao động, về tư liệu lao động và đối tượng lao động. Vì vậy mà sự hình thành nên các chi
phí sản xuất để tạo ra giá trị sản phẩm sản xuất là tất yếu khách quan.
Trong doanh nghiệp sản xuất, chi phí và chi tiêu là 2 phạm vi khác nhau: Chi phí
là những hao phí lao động sống, lao động vật hoá được biểu hiện bằng tiền và phát
sinh trong quá trình kinh doanh. Đây thực chất chỉ là một khoản chi của doanh nghiệp
trong một kỳ kinh doanh cụ thể và nó liên quan chặt chẽ tới việc tính doanh thu, lợi
nhuận của kỳ kinh doanh đó; chi tiêu cũng là một khoản chi của doanh nghiệp trong
một kỳ kinh doanh cụ thể nhưng nó không nhất thiết liên quan đến doanh thu, lợi
nhuận và nó cũng có thể liên quan đến nhiều kỳ.
Mặc dù chi phí và chi tiêu là 2 khái niệm khác nhau nhưng giữa chúng lại có
quan hệ mật thiết với nhau. Chi tiêu là cơ sở phát sinh chi phí, không có chi tiêu thì
không có chi phí. Sở dĩ có sự khác biệt giữa chi phí và chi tiêu là do đặc điểm, tính
chất vận động và phương thức chuyển dịch giá trị của từng loại tài sản vào quá trình
sản xuất.
39 trang |
Chia sẻ: dansaran | Lượt xem: 5199 | Lượt tải: 2
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Một số chỉ tiêu phân tích hoạt động kinh doanh của Công ty bánh kẹo Hải Hà, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
1
Lời nói đầu
Thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước, trong những năm qua, nền kinh tế
nước ta đã từng bước chuyển đổi từ nền kinh tế tập trung quan liêu bao cấp sang nền
kinh tế thị trường có sự quản lý vĩ mô của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ
nghĩa.
Trong nền kinh tế thị trường, sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp là rất khốc
liệt. Một doanh nghiệp muốn có chỗ đứng vững chắc trên thị trường thì mục tiêu
hàng đầu của họ là hoạt động sản xuất kinh doanh phải mang lại hiệu quả, có lợi
nhuận và có tích luỹ.
Hiện nay, xu hướng chung của các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh là phải
không ngừng phấn đấu tiết kiệm chi phí, hạ giá thành sản phẩm nhưng chất lượng
vẫn đảm bảo, để từ đó gia tăng lợi nhuận. Để quản lý có hiệu quả và tốt nhất các hoạt
động sản xuất kinh doanh thì doanh nghiệp cần phải quản lý chi phí sản xuất và tính
giá thành sản phẩm một cách hiệu quả, đồng thời phản ánh trung thực kịp thời các
thông tin về chi phí sản xuất phát sinh trong kỳ, tính đúng và tính đủ của chi phí sản
xuất vào giá thành. Điều này sẽ giúp các nhà quản trị đưa ra các phương án, biện pháp
sử dụng tiết kiệm hiệu quả chi phí sản xuất nhằm hạ giá thành sản phẩm, nâng cao
năng suất, nâng cao lợi nhuận.
Xuất phát từ nhận thức đó em xin lựa chọn đề tài: “Một số chỉ tiêu phân tích
hoạt động kinh doanh của Công ty bánh kẹo Hải Hà”. Cụ thể em xin phân tích
“chi phí sản xuất- giá thành sản phẩm và lợi nhuận của Công ty bánh kẹo Hải
Hà”.
Nội dung của bài tiểu luận ngoài lời mở đầu và kết luận gồm 3 phần chính:
Phần I: Lý luận chung về chi phí sản xuất – giá thành sản phẩm và lợi nhuận
trong các doanh nghiệp sản xuất.
Phần II: Phân tích chi phí sản xuất – giá thành sản phẩm và tình hình lợi nhuận
của Công ty bánh kẹo Hải Hà.
Phần III: Các kiến nghị đề xuất để hoàn thiện công tác quản lý chi phí sản xuất
– giá thành sản xuất và lợi nhuận của Công ty bánh kẹo Hải Hà.
2
Phần I
Lý luận chung về chi phí sản xuất- giá thành sản phẩm và lợi nhuận trong các
doanh nghiệp sản xuất.
I- Chi phí sản xuất- giá thành sản phẩm
1. Chi phí sản xuất
1.1. Khái niệm:
Chi phí sản xuất là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ các hao phí về lao động sống
và lao động vật hoá mà doanh nghiệp đã bỏ ra có liên quan đến hoạt động sản xuất
kinh doanh trong một thời kỳ nhất định (tháng, quý, năm).
1.2. Bản chất và nội dung kinh tế của chi phí:
Quá trình sản xuất hàng hoá là quá trình kết hợp của 3 yếu tố: Tư liệu lao động, đối
tượng lao động và sức lao động hay cũng chính là sự tiêu hao của chính bản thân các yếu
tố trên. Do đó để tiến hành sản xuất hàng hoá, người sản xuất phải bỏ ra chi phí về thù lao
lao động, về tư liệu lao động và đối tượng lao động. Vì vậy mà sự hình thành nên các chi
phí sản xuất để tạo ra giá trị sản phẩm sản xuất là tất yếu khách quan.
Trong doanh nghiệp sản xuất, chi phí và chi tiêu là 2 phạm vi khác nhau: Chi phí
là những hao phí lao động sống, lao động vật hoá được biểu hiện bằng tiền và phát
sinh trong quá trình kinh doanh. Đây thực chất chỉ là một khoản chi của doanh nghiệp
trong một kỳ kinh doanh cụ thể và nó liên quan chặt chẽ tới việc tính doanh thu, lợi
nhuận của kỳ kinh doanh đó; chi tiêu cũng là một khoản chi của doanh nghiệp trong
một kỳ kinh doanh cụ thể nhưng nó không nhất thiết liên quan đến doanh thu, lợi
nhuận và nó cũng có thể liên quan đến nhiều kỳ.
Mặc dù chi phí và chi tiêu là 2 khái niệm khác nhau nhưng giữa chúng lại có
quan hệ mật thiết với nhau. Chi tiêu là cơ sở phát sinh chi phí, không có chi tiêu thì
không có chi phí. Sở dĩ có sự khác biệt giữa chi phí và chi tiêu là do đặc điểm, tính
chất vận động và phương thức chuyển dịch giá trị của từng loại tài sản vào quá trình
sản xuất.
1.3- Phân loại chi phí sản xuất kinh doanh
Phân loại chi phí sản xuất kinh doanh là việc sắp xếp chi phí sản xuất vào từng
nhóm khác nhau theo những đặc trưng nhất định:
a. Phân loại chi phí sản xuất theo yếu tố chi phí:
- Chi phí tiền lương: là khoản tiền mà doanh nghiệp phải trả cho người lao động
theo số lượng và chất lượng mà họ đóng góp cho doanh nghiệp.
- Chi phí khấu hao tài sản cố định: là những chi phí chủ quan mà doanh nghiệp
phải bỏ ra trong quá trình quản lý nhằm thu hồi lại bộ phận giá trị đã hao mòn của tài
sản cố định.
3
- Chi phí trả lãi vay: là những khoản chi phí lãi vay mà doanh nghiệp phải trả
cho các đối tác trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh.
- Chi phí vận chuyển: là những khoản chi phí phải bỏ ra để đưa hàng hoá từ nơi
mua về nơi sản xuất của mình (gồm cước phí, chi phí bốc dỡ, chi phí cho vật liệu
chèn lót, các tạp phí liên quan tới thuê phương tiện để kéo, kê, kích khi có sự cố, chi
phí cầu phà...)
- Chi phí mua trang thiết bị văn phòng: là những khoản phí mà doanh nghiệp
phải bỏ ra để mua các thiết bị văn phòng.
Phân loại theo tiêu thức này có tác dụng thiết thực trong quản lý chi phí sản
xuất, nó cho biết tỷ trọng của từng yếu tố chi phí sản xuất làm tài liệu tham khảo để
lập kế hoạch chi phí sản xuất và cung ứng vật tư.
b. Phân loại chi phí sản xuất theo tính chất biến động của chi phí:
- Chí phí biến đổi (biến phí): Là những khoản chi phí thay đổi theo mức sản
lượng. Chi phí biến đổi khi tính cho một đơn vị thì nó ổn định, không thay đổi.
- Chi phí cố định (định phí): là những khoản chi phí không biến đổi khi mức độ
hoạt động thay đổi nhưng khi tính cho một đơn vị hoạt động căn cứ thì định phí thay
đổi.
Việc phân loại này có tác dụng thiết kế, xây dựng các mô hình chi phí trong
mối quan hệ với sản lượng và lợi nhuận, xác định điểm hoà vốn và phục vụ các quyết
định khác trong quá trình sản xuất kinh doanh.
c. Phân loại chi phí sản xuất theo các khâu trong quá trình kinh doanh:
- Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: phản ánh toàn bộ chi phí về nguyên vật liệu
chính, phụ, nhiên liệu.... tham gia trực tiếp vào quá trình sản xuất.
- Chi phí nhân công trực tiếp: là chi phí trả cho người lao động tham gia trực
tiếp sản xuất sản phẩm gồm: tiền lương, phụ cấp lương và các khoản trích theo lương
theo tỷ lệ với tiền lương phát sinh.
- Chi phí sản xuất chung: là những chi phí phát sinh trong phạm vi phân xưởng
sản xuất (trừ chi phí vật liệu và nhân công trực tiếp).
- Chi phí bán hàng: là toàn bộ các khoản chi liên quan đến việc tiêu thụ sản
phẩm, hàng hoá, dịch vụ như tiền lương nhân viên bán hàng, chi vật liệu bao gói, chi
dụng cụ bán hàng, chi quảng cáo, chi vận chuyển, bốc dỡ, hoa hồng...
-Chi phí quản lý: là những khoản chi phí liên quan tới việc tổ chức hành
chính và các hoạt động văn phòng của doanh nghiệp như lương cán bộ quản lý, lương
nhân viên văn phòng, chi phí khấu hao văn phòng và thiết bị làm việc văn phòng, chi
phí văn phòng phẩm...Tất cả các loại hình tổ chức dù là tổ chức kinh doanh hoặc
không kinh doanh đều có các khoản chi phí quản lý hành chính này.
4
Việc phân loại chi phí theo tiêu thức này giúp cho doanh nghiệp đánh giá được
hoạt động chi phí từng khâu đồng thời xác định được mức độ ảnh hưởng của chi phí
từng khâu tới toàn bộ hoạt động sản xuất kinh doanh.
Ngoài các tiêu thức trên có thểphân loại chi phí theo các tiêu thức sau:
- Theo đối tượng chịu chi phí: gồm chi phí trực tiếp và chi phí gián tiếp.
- Theo nghiệp vụ kinh doanh: gồm chi phí mua hàng nhập khẩu, chi phí xuất
khẩu, chi phí bán hàng nhập khẩu và chi phí bán hàng nội địa.
- Theo phạm vi kinh doanh: gồm chi phí trong nước và chi phí ngoài nước.
2. Giá thành sản phẩm:
2.1. Khái niệm:
Giá thành sản phẩm là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ các khoản hao phí về lao
động sống và lao động vật hoá có liên quan đến khối lượng công tác, sản phẩm, lao vụ,
dịch vụ hoàn thành.
2.2. Bản chất và nội dung kinh tế của giá thành:
Sự vận động của quá trình sản xuâts bao gồm hai mặt đối lập nhau nhưng có
quan hệ mật thiết với nhau: một mặt là các chi phí mà doanh nghiệp đã chi ra, mặt
khác là kết quả sản xuất thu được.
Giá thành sản phẩm là một phạm trù của sản xuất hàng hóa, phản ánh lượng giá
trị của những hao phí lao động sống và lao động vật hoá đã chi ra cho sản xuất và tiêu
thụ sản phẩm. Những chi phí đưa vào giá thành sản phẩm phải phán ánh được giá trị
thực của các tư liệu tiêu dùng cho sản xuất, tiêu thụ và các khoản chi tiêu khác có liên
quan đến việc bù đắp giản đơn hao phí lao động sống.
Có thể nói giá thành sản phẩm là một chỉ tiêu chất lượng phản ánh và đo lường
hiệu quả kinh doanh; đồng thời giữ chức năng thông tin và kiểm tra chi phí giúp cho
người quản lý có cơ sở để đề ra quyết định.
2.3. Phân loại giá thành
a. Phân loại theo thời điểm tính và nguồn số liệu để tính giá thành:
- Giá thành kế hoạch: được xác định trước khi bước vào kỳ kinh doanh trên cơ
sở giá thành thực tế kỳ trước và các định mức chi phí của kỳ kế hoạch.
Giá thành kế hoạch là căn cứ để so sánh, phân tích tình hình thực hiện kế hoạch
giá thành và kế hoạch hạ giá thành sản phẩm của doanh nghiệp.
- Giá thành định mức: cũng được xác định trước khi bắt đầu sản xuất sản phẩm
trên cơ sở các chi phí hiện hành tại từng thời điểm nhất định trong kỳ kế hoạch
(thường là ngày đầu tháng).
Giá thành định mức là công cụ để doanh nghiệp có thể quản lý được các định
mức chi phí, đánh giá đúng những giải pháp kinh tế kỹ thuật mà doanh nghiệp đã thực
hiện.
5
- Giá thành thực tế: Được xác định sau khi kết thúc quá trình sản xuất sản phẩm
trên cơ sở các chi phí phát sinh trong quá trình sản xuất.
Giá thành thực tế phản ánh kết quả phấn đấu, là cơ sở để xác định kết quả hoạt
động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
b. Phân loại theo phạm vi phát sinh chi phí:
- Giá thành sản xuất (giá thành công xưởng): phản ánh tất cả những chi phí
phát sinh liên quan đến việc sản xuất, chế tạo sản phẩm trong phạm vi phân xưởng, bộ
phận sản xuất bao gồm chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp
và chi phí sản xuất chung.
- Giá thành tiêu thụ (giá thành toàn bộ): phản ánh toàn bộ các khoản chi phí
phát sinh liên quan đến việc sản xuất, tiêu thụ sản phẩm.
Giá thành toàn
bộ của SP =
Giá thành sản
xuất của SP +
Chi phí quản
lý doanh nghiệp +
Chi phí tiêu
thụ SP
Cách phân loại này giúp cho nhà quản lý biết được kết quả kinh doanh (lỗ, lãi)
của từng mặt hàng, dịch vụ mà doanh nghiệp kinh doanh.
3. Mối liên hệ giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm:
Chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm là hai mặt biểu hiện của quá trình sản
xuất. Chi phí phản ánh mặt hao phí; còn giá thành phản ánh mặt kết quả. Giữa chúng
có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, giống nhau về chất - đều là những hao phí về lao
động sống và lao động vật hoá mà doanh nghiệp đã chi ra trong quá trình sản xuất và
chế tạo sản phẩm. Chi phí sản xuất trong kỳ là cơ sở, căn cứ để tính giá thành sản
phẩm, công việc, lao vụ đã hoàn thành. Sự tiết kiệm hay lãng phí chi phí sản xuất có
ảnh hưởng trực tiếp tới giá thành cao hay thấp. Việc quản lý giá thành phải gắn liền
với việc quản lý chi phí sản xuất. Tuy nhiên giữa chi phí sản xuất và giá thành lại khác
nhau về mặt lượng, thể hiện:
- Chi phí sản xuất luôn gắn liền với một thời kỳ nhất định; còn giá thành sản
phẩm gắn liền với một loại sản phẩm, công việc, lao vụ nhất định.
- Trong giá thành sản xuất chỉ bao gồm một phần chi phí thực tế đã phát sinh
hoặc sẽ phát sinh của kỳ sau nhưng đã ghi nhận là chi phí của kỳ này; đồng thời giá
thành sản phẩm còn chứa đựng cả một phần chi phí của kỳ trước chuyển sang (chi phí
sản xuất dở dang đầu kỳ, nếu có). Tổng giá thành sản phẩm thường không trùng với
tổng chi phí sản xuất phát sinh trong kỳ.
Tổng giá
thành SP =
CPSX dở
dang đầu kỳ +
CPSX phát
sinh trong kỳ -
CPSX dở
dang cuối kỳ
4- Phân tích chi phí và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất.
Việc phân tích, xử lý thông tin về chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm sẽ
giúp doanh nghiệp tìm ra các nguyên nhân, nhân tố ảnh hưởng tới biến động chi phí và
6
giá thành để từ đó tìm ra các biện pháp tiết kiệm chi phí, hạ giá thành sản phẩm mà
chất lượng sản phẩm vẫn đảm bảo. Nội dung của phần này bao gồm:
4.1. Phân tích tình hình thực hiện kế hoạch chí phí sản xuất và ảnh hưởng của
chi phí tới giá thành:
a. Phân tích chung thực hiện kế hoạch chi phí sản xuất kinh doanh:
Trên cơ sở xác định chính xác chi phí sản xuất của doanh nghiệp, nhà quản trị thực
hiện so sánh các kỳ theo tiêu thức sau:
+ Mức chênh lệch tuyệt đối của chi phí (CP)
CP = CP1 – CP0 Trong đó: CP1 là chi phí kỳ thực hiện
CP0 là chi phí kỳ kế hoạch
+ Tỷ suất phí từng thời kỳ (Tsf)
Tsf =
CP
DT x 100 Trong đó: CP là chi phí sản xuất của doanh nghiệp
DT là doanh thu bán hàng của doanh nghiệp.
+ Chênh lệch tỷ suất phí (Tsf)
Tsf = Tsf1 – Tsf0 Trong đó: Tsf1 là tỷ suất phí kỳ thực hiện
Tsf0 là tỷ suất phí kỳ kế hoạch
+ Mức tăng giảm tỷ suất phí (tsf)
Tsf =
Tsf
X 100% Tsf0
+ Mức tiết kiệm hoặc bội chi (U):
U=Tsf x DT1 Trong đó: DT1 là doanh thu kỳ nghiên cứu
Bảng 1: Bảng phân tích chung chi phí kinh doanh
Chỉ tiêu Kỳ kế hoạch Kỳ thực hiện
Biến đổi kỳ TH/KH
Biến đổi
tương đối (%)
Biến đổi tuyệt
đối (+/_)
....
Việc phân tích chung chi phí kinh doanh của doanh nghiệp giúp doanh nghiệp
đánh giá khái quát tình hình chung đối với sự biến động chi phí kinh doanh và chất
lượng quản lý chi phí kinh doanh; đồng thời nó cũng làm cơ sở và định hướng để phân
tích cụ thể và chi tiết ở các bước tiếp theo.
b. Phân tích tình hình thực hiện kế hoạch giá thành sản phẩm và ảnh hưởng của chi
phí tới giá thành:
* Phân tích chung giá thành sản phẩm:
- Mức hạ giá thành tuyệt đối: Z = Z1 – Z0
- So sánh tương đối:
7
%Z =
Z
Z0
X 100%
Trong đó Z1 là giá thành thực tế; Z0 là giá thành kế hoạch.
+ Nếu Z < 0: Doanh nghiệp đã tiết kiệm được chi phí và hạ giá thành sản
phẩm. Nếu chất lượng sản phẩm vẫn đảm bảo thì là rất tốt.
+ Nếu Z > 0: Doanh nghiệp đã không thực hiện được kế hoạch hạ giá thành
sản phẩm.
Tuy nhiên trong cả 2 trường hợp cần tìm hiểu rõ nguyên nhân phát sinh chênh
lệch giá thành nhằm đưa ra biện pháp tối ưu để tiết kiệm chi phí.
* Phân tích ảnh hưởng của chi phí tới giá thành
Phải tiến hành tính toán và so sánh tỷ trọng thực tế với tỷ trọng kế hoạch của
từng khoản mục chi phí trong giá thành sản phẩm nhằm xem xét sự thay đổi trong cơ
cấu chi phí theo khoản mục thực tế có hợp lý không, từ đó đưa ra giải pháp phù hợp.
Tỷ trọng thực tế khoản mục
CP i trong giá thành SP =
CP thực tế khoản mục CP i
Giá thành sản phẩm thực tế X 100%
Tỷ trọng thực tế khoản mục
CP i trong giá thành SP =
CP kế hoạch khoản mục CP i
Giá thành sản phẩm kế hoạch X 100%
Bên cạnh đó còn phải tiến hành so sánh, xác định mức biến động của chi phí
thực tế so với chi phí kế hoạch của từng khoản mục.
Mức biến động tuyệt đối
của khoản mục CP i =
Tổng CP thực tế
khoản mục CP i -
Tổng CP kế hoạch
khoản mục CP i
Mức biến động tương đối
của khoản mục CP i =
Mức biến động tuyệt đối
khoản mục CP i
Tổng CP kế hoạch khoản mục CP
i
X 100%
Nếu mức biến động tuyệt đối <0 thì chi phí thực tế của khoản mục i thấp hơn
so với kế hoạch và ngược lại là vượt kế hoạch.Khi phân tích cần kết hợp phân tích cả
mức biến động tương đối và mức biến động tuyệt đối.
4.2. Phân tích tình hình thực hiện kế hoạch hạ thấp giá thành sản phẩm của những
sản phẩm so sánh được.
Sản phẩm so sánh được là những sản phẩm được tiến hành sản xuất qua nhiều
kỳ liên tiếp. Đây là những sản phẩm mang tính chất truyền thống của doanh nghiệp.
Nội dung phân tích được thể hiện qua 2 chỉ tiêu: mức hạ và tỷ lệ hạ. Nếu cả 2 chỉ tiêu
này đều hoàn thành thì kết luận đơn vị hoàn thành một cách toàn diện kế hoạch hạ
8
thấp giá thành sản phẩm và ngược lại, nếu hoàn thành một chỉ tiêu thì kết luận không
toàn diện.
Kí hiệu: Q0,Q1 lần lượt là số sản phẩm sản xuất trong kỳ kế hoạch và thực tế
Znt, Z0, Z1 lần lượt là giá thành công xưởng đơn vị sản phẩm i thực tế kỳ
trước,kế hoạch kỳ này và thực tế kỳ này.
- Mức hạ :
+ Mức hạ giá thành kế hoạch
(so với năm trước)
= QoZo
_ QoZnt = H0
+ Mức hạ giá thành thực
hiện (so với năm trước)
= 11ZQ _ ZntQ1 = H1
+ Mức hạ giá thành của thực tế năm nay
so với kế hoạch năm trước = H1 - H0
Mức hạ giá thành càng nhỏ càng tốt, thể hiện quy mô giá thành sản lượng hàng
hóa nhỏ hơn năm trước và ngược lại.
-Tỷ lệ hạ:
+ Tỷ lệ hạ Z kế hoạch (so với
năm trước) =
H0
QoZnt
X 100% = H0
+ Tỷ lệ hạ Z thực tế (so với
năm trước) =
H1
ZntQ1
X 100% = H1
+ Tỷ lệ hạ = H1 – H0
Như vậy là có 3 nhân ảnh hưởng: Sản lượng, cơ cấu sản lượng và giá thành đơn vị.
II. Lợi nhuận
1. Khái niệm và ý nghĩa của lợi nhuận:
a. Khái niệm:
Lợi nhuận của doanh nghiệp là biểu hiện bằng tiền của bộ phận sản phẩm thặng dư
do kết quả lao động của người lao động mang lại.
b. ý nghĩa của lợi nhuận.
- Lợi nhuận là chỉ tiêu chất lượng tổng hợp biểu hiện kết quả của quá trình sản
xuất kinh doanh. Nó phản ánh đầy đủ các mặt số lượng, chất lượng hoạt động của
doanh nghiệp, phản ánh kết quả việc sử dụng các yếu tố cơ bản của sản xuất như lao
động, vật tư, tài sản cố định,...
9
- Lợi nhuận là nguồn vốn quan trọng để tái sản xuất mở rộng toàn bộ nền kinh
tế quốc dân và doanh nghiệp. Bởi vì lợi nhuận là nguồn hình thành nên thu nhập của
ngân sách nhà nước thông qua việc thu thuế lợi tức, trên cơ sở đó giúp cho nhà nước
phát triển nền kinh tế – xã hội. Một bộ phận lợi nhuận khác được để lại doanh nghiệp
thành lập các quỹ, tạo điều kiện mở rộng quy mô sản xuất, nâng cao đời sống cán bộ
công nhân viên.
- Lợi nhuận là một đòn bẩy kinh tế quan trọng có tác dụng khuyến khích người
lao động và các đơn vị gia sức phát triển sản xuất, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh
doanh của doanh nghiệp trên cơ sở của chính sách phân phối đúng đắn.
Từ những nội dung trên, việc phân tích tình hình lợi nhuận có ý nghĩa rất quan
trọng, chỉ có qua phân tích mới đề ra các biện pháp nhằm không ngừng nâng cao lợi
nhuận của doanh nghiệp.
2. Các bộ phận cấu thành lợi nhuận.
Do đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp phong phú và đa
dạng nên lợi nhuận được hình thành từ nhiều bộ phận. Hiểu rõ nội dung, đặc điểm của
từng bộ phận là cơ sở để thực hiện tốt công tác phân tích lợi nhuận. Nếu xét theo
nguồn hình thành, lợi nhuận của doanh nghiệp bao gồm các bộ phận sau:
a. Lợi nhuận từ hoạt động sản xuất kinh doanh:
Lợi nhuận từ hoạt động sản xuất kinh doanh là lợi nhuận thu được do tiêu thụ
sản phẩm, lao vụ, dịch vụ của hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Đây là
bộ phận lợi nhuận chiếm tỷ trọng lớn trong toàn bộ lợi nhuận. Bộ phận lợi nhuận này
được xác định bằng công thức sau:
LN thuần từ
hoạt động kinh
doanh
= LN gộp về bán
hàng và cung
cấp dịch vụ
+ Doanh thu
hoạt động
tài chính
- Chi phí tài
chính
- Chi phí
quản lý
-
Chi phí
bán hàng
Trong đó:
+ LN gộp về doanh thu bán
hàng và cung cấp dịch vụ
= Doanh thu
thuần
- Giá vốn
hàng bán
+ Doanh thu hoạt động tài chính bao gồm:
Tiền lãi: Lãi cho vay, lãi tiền gửi, lãi đầu tư trái phiếu, chiết khấu thanh toán
được hưởng.
Thu nhập từ hoạt động cho thuê tài sản, cho người khác sử dụng tài sản (bằng
sáng chế, nhãn hiệu thương mại...)
Chênh lệch giá bán và giá mua từ hoạt động mua bán chứng khoán ngắn hạn,
dài hạn, mua bán ngoại tệ.
Cổ tức, lợi nhuận được chia từ đầu tư cổ phiếu, trái phiếu, góp vốn liên doanh.
10
Thu từ hoạt động kinh doanh bất động sản.
Thu nhập từ các hoạt động đầu tư khác.
+ Chi phí tài chính: Gồm tất cả các khoản chi phí hoặc các khoản lỗ liên quan đến
hoạt động đầu tư tài chính:
Lỗ do chuyển nhượng các khoản đầu tư ngắn hạn
Lỗ do chênh lệch tỷ giá ngoại tệ khi đánh giá lại số dư cuối kỳ các khoản phải
thu, phải trả dài hạn có nguồn gốc ngoại tê.
Chi phí cho vay và đi vay vốn, mua bán ng