Một số giải pháp nâng cao hiệu quả vốn lưu động tại Tổng công ty chè Việt Nam

Môc lôc Lêi nãi ®Çu 3 Ch­¬ng 1 vèn l­u ®éng vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng trong doanh nghiÖp 4 I. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ vèn l­u ®éng . 4 1. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm vèn l­u ®éng . 4 1.1. Kh¸i niÖm. 4 1.2. §Æc ®iÓm vèn l­u ®éng. 4 1.3. Vai trß cña vèn l­u ®éng trong kinh doanh 6 2. C¬ cÊu vèn l­u ®éng . 7 2.1. C¨n cø vµo qu¸ tr×nh tuÇn hoµn vµ lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng . 7 2.2. C¨n cø vµo nguån tµi trî. 8 2.3. C¨n cø vµo h×nh th¸i biÓu hiÖn. 10 2.4. C¨n cø vµo ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh 12 II. HiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng . 12 1. Quan niÖm vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng 13 2. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng . 13 III. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng tíi hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng ë doanh nghiÖp 18 1. Nhãm nh©n tè chñ quan ë doanh nghiÖp 18 1.1. Qu¶n trÞ vèn tiÒn mÆt ë doanh nghiÖp 18 1.2. Qu¶n trÞ c¸c kho¶n ph¶i thu ë doanh nghiÖp . 20 1.3. Qu¶n trÞ vèn tån kho dù tr÷ ë doanh nghiÖp . 22 2. Nhãm c¸c nh©n tè kh¸ch quan ë doanh nghiÖp . 27 3. Sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng ë doanh nghiÖp.…………………………………………………………………...... 29 Ch­¬ng 2 Thùc tr¹ng hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng t¹i Tæng c«ng ty chÌ ViÖt Nam............................................................................................................31 I. Tæng quan vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña Tæng c«ng ty chÌ ViÖt Nam. 31 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty . 31 2. Vai trß cña Tæng c«ng ty chÌ ViÖt Nam trong sù nghiÖp ph¸t triÓn ngµnh chÌ . 32 3. C¬ cÊu tæ chøc vµ néi dung ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty chÌ ViÖt Nam.......................................................................................................34 4. §Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt cña Tæng c«ng ty ¶nh h­ëng tíi hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng……………………………………………………....39 5. T×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña Tæng c«ng ty trong 3 n¨m gÇn ®©y 44 II. Thùc tr¹ng hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng t¹i Tæng c«ng ty chÌ ViÖt Nam 51 1. T×nh h×nh huy ®éng vµ sö dông vèn l­u ®éng t¹i Tæng c«ng ty . 51 2. Ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng t¹i Tæng c«ng ty chÌ ViÖtNam……………………………………………………………………54 III. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng t¹i Tæng c«ng ty chÌ ViÖt Nam………………………………………………………………………...59 Ch­¬ng 3 Mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng t¹i Tæng c«ng ty chÌ ViÖt Nam 62 I. §Þnh h­íng ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty 62 II. Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ vèn l­u ®éng . 64 1. §Èy nhanh vßn quay vèn l­u ®éng . 64 2. T¨ng c­êng qu¶n lý c¸c kho¶n cña vèn l­u ®éng . 66 3. Qu¶n lý chÆt chÏ doanh thu, chi phÝ. 70 III. KiÕn nghÞ. 71 1. KiÕn nghÞ víi Nhµ N­íc. 72 2. KiÕn nghÞ víi c¬ quan chñ qu¶n 74 3. KiÕn nghÞ víi c¸c ngµnh cã liªn quan 75 KÕt luËn 77 Tµi liÖu tham kh¶o……………………………………………………78 Lêi më ®Çu §èi víi bÊt k× doanh nghiÖp nµo th× vèn lu«n lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, nh»m ®¹t ®­îc nh÷ng môc tiªu mong muèn. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh g¾n liÒn víi hiÖu qu¶ sö dông vèn nãi chung vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng nãi riªng bëi v× nÕu vèn ®­îc sö dông kh«ng ®óng môc ®Ých sÏ g©y l·ng phÝ vµ ¶nh h­ëng tíi tiÒm lùc tµi chÝnh còng nh­ tíi kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. ChÝnh v× vËy, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng lµ mét vÊn ®Ò bøc xóc, thiÕt thùc vµ còng lµ môc tiªu phÊn ®Êu l©u dµi cña mçi doanh nghiÖp. §Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh gay g¾t cïng víi sù biÕn ®éng kh«ng ngõng cña c¸c yÕu tè trªn thÞ tr­êng nh­ hiÖn nay th× viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cµng cã ý nghÜa quan träng h¬n. Tæng c«ng ty chÌ ViÖt Nam lµ mét doanh nghiÖp nhµ n­íc kinh doanh s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn chÌ lín nhÊt ë ViÖt Nam, tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh thùc tËp em thÊy viÖc sö dông vèn l­u ®éng cña Tæng c«ng ty cßn ch­a ®¹t hiÖu qu¶ cao. Do ®ã em ®· chän ®Ò tµi cho chuyªn ®Ò thùc tËp cña m×nh lµ “Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ vèn l­u ®éng t¹i Tæng c«ng ty chÌ ViÖt Nam” Do kiÕn thøc vµ thêi gian cã h¹n, ®Ò tµi khã tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ. Em rÊt mong ®­îc sù gãp ý cña thµy c« vµ c¸c b¹n ®Ó em hoµn thµnh ý t­ëng nµy tèt h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n TiÕn sÜ Vò Duy Hµo, gi¶ng viªn tr­êng §¹i häc KTQD cïng c¸c b¸c, c¸c c« c«ng t¸c t¹i Tæng c«ng ty chÌ ViÖt Nam ®· gióp em hoµn thµnh ®Ò tµi nµy. Ch­¬ng 1 Vèn l­u ®éng vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng trong doanh nghiÖp I. Kh¸i niÖm, hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng trong doanh nghiÖp. 1. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm vèn l­u ®éng. 1.1. Kh¸i niÖm. Mét doanh nghiÖp muèn s¶n xuÊt kinh doanh ngoµi t­ liÖu lao ®éng ph¶i cã ®èi t­îng lao ®éng. §èi t­îng lao ®éng trong doanh nghiÖp ®­îc thÓ hiÖn thµnh c¸c bé phËn. Mét bé phËn lµ vËt t­ dù tr÷ cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµm cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®­îc diÔn ra th­êng xuyªn liªn tôc (nh­ nguyªn, nhiªn, vËt liÖu...), mét bé phËn kh¸c lµ vËt t­ ®ang trong qu¸ tr×nh chÕ biÕn, s¶n phÈm dë dang, thµnh phÈm, hµng ho¸. MÆt kh¸c doanh nghiÖp nµo còng g¾n liÒn víi l­u th«ng, do ®ã trong l­u th«ng l¹i h×nh thµnh nªn mét sè kho¶n hµng ho¸, tiÒn tÖ vµ vèn trong thanh to¸n. Nh­ vËy, doanh nghiÖp nµo còng ph¶i cã vèn thÝch ®¸ng ®Ó ®Çu t­ mua s¾m c¸c tµi s¶n Êy, sè tiÒn øng tr­íc vÒ nh÷ng tµi s¶n ®ã gäi lµ vèn l­u ®éng trong doanh nghiÖp. Hay nãi mét c¸ch tæng qu¸t: Vèn l­u ®éng lµ mét bé phËn cña vèn s¶n xuÊt kinh doanh, ®­îc biÓu hiÖn b»ng gi¸ trÞ cña tµi s¶n l­u ®éng bao gåm tiÒn mÆt, ®Çu t­ chøng kho¸n ng¾n h¹n, c¸c kho¶n ph¶i thu, dù tr÷ tån kho vµ c¸c tµi s¶n cã kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi thµnh tiÒn trong vßng mét n¨m trë l¹i mµ kh«ng lµm gi¸n ®o¹n ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. 1.2. §Æc ®iÓm vèn l­u ®éng - Vèn l­u ®éng lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña phÇn tµi s¶n l­u ®éng nh»m ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®­îc thùc hiÖn th­êng xuyªn liªn tôc. Vèn l­u ®éng chuyÓn toµn bé gi¸ trÞ cña chóng vµo gi¸ trÞ hµng ho¸ vµ th«ng qua l­u th«ng toµn bé gi¸ trÞ cña chóng ®­îc hoµn l¹i mét lÇn sau mét chu k× s¶n xuÊt kinh doanh. - Vèn l­u ®éng khi ®­îc ®Çu t­ vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh sÏ lu©n chuyÓn kh«ng ngõng vµ mang nhiÒu h×nh th¸i kh¸c nhau. Vßng lu©n chuyÓn cña vèn l­u ®éng ®­îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å tæng qu¸t sau. S¬ ®å 1: Vßng lu©n chuyÓn cña vèn l­u ®éng + Vèn l­u ®éng b»ng tiÒn ban ®Çu, ë d¹ng tiÒn mÆt, tiÒn göi ng©n hµng, c¸c kho¶n t­¬ng ®­¬ng tiÒn... + Khi doanh nghiÖp sö dông tiÒn ®Ó mua s¾m nguyªn, vËt liÖu, phô tïng thay thÕ, b¸n thµnh phÈm ®Çu vµo...Vèn b»ng tiÒn chuyÓn sang vèn vËt chÊt. Vèn vËt chÊt nµy khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm sÏ biÓu hiÖn tiÕp tôc ë d¹ng vèn vËt chÊt d­íi h×nh thøc: s¶n phÈm ®ang chÕ t¹o, thµnh phÈm... + Khi thµnh phÈm ®­îc tiªu thô, vèn vËt chÊt trë vÒ h×nh th¸i vèn b»ng tiÒn ban ®Çu kÕt thóc mét vßng lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng vµ b¾t ®Çu vßng lu©n chuyÓn míi... Qu¸ tr×nh trªn ®­îc diÔn ra liªn tôc vµ th­êng xuyªn lËp l¹i theo chu k× vµ ®­îc gäi lµ qu¸ tr×nh tuÇn hoµn vµ chu chuyÓn cña vèn l­u ®éng. Trong thùc tÕ, qu¸ tr×nh vËn ®éng cña vèn l­u ®éng diÔn biÕn phøc t¹p h¬n nhiÒu bëi v× ngoµi c¸c giai ®o¹n c¬ b¶n nh­ trªn, vèn l­u ®éng cã khi cßn ph¶i chuyÓn ho¸ qua mét hoÆc nhiÒu giai ®o¹n trung gian nh­: c«ng nî ph¶i thu cña ng­êi mua vËt t­ hµng ho¸ ch­a tr¶ tiÒn, c«ng nî ph¶i tr¶ cña ng­êi b¸n ®· nhËn tiÒn nh­ng ch­a giao hµng, c¸c kho¶n tiÒn t¹m øng cho c«ng nh©n viªn ch­a ®­îc thanh to¸n, c¸c kho¶n vèn ph¶i thu kh¸c... - Trong qu¸ tr×nh vËn ®éng, c¸c gi¸ trÞ cña vèn l­u ®éng cã thÓ ®­îc biÓu hiÖn qua c¸c chØ tiªu kinh tÕ kh¸c nhau. + Khi vèn l­u ®éng ®­îc ®Çu t­ vµo chu k× s¶n xuÊt kinh doanh, gi¸ trÞ cña vèn l­u ®éng ®­îc biÓu hiÖn qua chi phÝ biÕn ®æi (nh­ chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ cho lao ®éng trùc tiÕp, chi phÝ thuª ngoµi chÕ biÕn, hoa hång b¸n hµng...) + Khi vèn l­u ®éng ®­îc hoµn l¹i, mét phÇn gi¸ trÞ vèn l­u ®éng ®­îc biÓu hiÖn qua doanh thu b¸n hµng sau mçi chu k× s¶n xuÊt kinh doanh. 1.3. Vai trß cña vèn l­u ®éng trong kinh doanh. Vèn nãi chung vµ ®Æc biÖt lµ vèn l­u ®éng gi÷ mét vai trß quyÕt ®Þnh trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Vèn l­u ®éng ®¶m b¶o cho sù th­êng xuyªn liªn tôc cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh tõ kh©u mua s¾m vËt t­ ®Õn tiÕn hµnh s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm. §©y còng chÝnh lµ vèn lu©n chuyÓn gióp cho doanh nghiÖp sö dông tèt m¸y mãc thiÕt bÞ vµ lao ®éng ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh nh»m thu lîi nhuËn. Vèn l­u ®éng víi ®Æc ®iÓm vÒ kh¶ n¨ng chu chuyÓn cña m×nh cã thÓ gióp doanh nghiÖp thay ®æi chiÕn l­îc s¶n xuÊt kinh doanh mét c¸ch dÔ dµng, ®¸p øng kÞp thêi nhu cÇu thÞ tr­êng còng nh­ c¸c nhu cÇu tµi chÝnh trong c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i cho doanh nghiÖp. Vèn l­u ®éng lu©n chuyÓn mét lÇn vµo gi¸ trÞ cña s¶n phÈm vµ lµ mét trong nh÷ng nh©n tè chÝnh t¹o nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm. Do vËy, qu¶n lý tèt vèn l­u ®éng sÏ gióp doanh nghiÖp gi¶m chi phÝ gi¸ thµnh, t¨ng søc c¹nh tranh cho doanh nghiÖp. Ngoµi ra, vßng tuÇn hoµn vµ chu chuyÓn cña vèn l­u ®éng diÔn ra trong toµn bé c¸c giai ®o¹n cña chu kú s¶n xuÊt kinh doanh nªn ®ång thêi trong qu¸ tr×nh theo râi sù vËn ®éng cña vèn l­u ®éng, doanh nghiÖp qu¶n lý ®­îc gÇn nh­ toµn bé c¸c ho¹t ®éng diÔn ra trong chu kú s¶n xuÊt kinh doanh. ChÝnh v× vËy, vèn l­u ®éng cã ¶nh h­ëng lín ®Õn viÖc thiÕt lËp chiÕn l­îc s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Quy m« cña vèn l­u ®éng ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn quy m« s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. §Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i, nã lµm t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cho doanh nghiÖp nhê c¬ chÕ dù tr÷, kh¶ n¨ng tµi chÝnh trong c¸c quan hÖ ®èi ngo¹i, tËn dông ®­îc c¸c c¬ héi trong kinh doanh vµ kh¶ n¨ng cung cÊp tÝn dông cho kh¸ch hµng. §ã lµ nh÷ng c«ng cô ®Æc biÖt hiÖu qu¶ trong c¬ chÕ c¹nh tranh hiÖn nay. 2. C¬ cÊu vèn l­u ®éng §Ó qu¶n lÝ vµ sö dông vèn l­u ®éng cã hiÖu qu¶ cÇn ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp theo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau. Th«ng th­êng cã c¸c c¸ch ph©n lo¹i sau ®©y: 2.1. C¨n cø vµo qu¸ tr×nh tuÇn hoµn vµ lu©n chuyÓn cña vèn l­u ®éng: Ng­êi ta chia vèn l­u ®éng thµnh 3 lo¹i: - Vèn l­u ®éng trong kh©u dù tr÷ s¶n xuÊt gåm gi¸ trÞ c¸c kho¶n: nguyªn vËt liÖu chÝnh, nguyªn vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, phô tïng thay thÕ, c«ng cô lao ®éng nhá. - Vèn l­u ®éng trong kh©u s¶n xuÊt gåm c¸c kho¶n: gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang, b¸n thµnh phÈm, c¸c kho¶n chi phÝ chê kÕt chuyÓn... - Vèn l­u ®éng trong kh©u l­u th«ng gåm: thµnh phÈm, vèn b»ng tiÒn, c¸c kho¶n ®Çu t­ ng¾n h¹n, c¸c kho¶n ph¶i thu, c¸c kho¶n thÕ chÊp, kÝ c­îc, kÝ quü ng¾n h¹n. C¸ch ph©n lo¹i nµy cho thÊy vai trß vµ sù ph©n bè cña vèn l­u ®éng trong tõng c«ng ®o¹n s¶n xuÊt. Nã gióp cho doanh nghiÖp cã biÖn ph¸p kÞp thêi ®Ó ®iÒu chØnh c¬ cÊu vèn sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt ( nh­ viÖc h¹n chÕ vËt liÖu vµ thµnh phÈm tån kho...) 2.2. C¨n cø vµo nguån tµi trî * Nguån tµi trî dµi h¹n: Lµ nh÷ng nguån vèn mµ doanh nghiÖp cã thÓ sö dông trªn mét n¨m gåm nh÷ng kho¶n sau: Nguån vèn chñ së h÷u bao gåm: + Nguån vèn do ng©n s¸ch cÊp hoÆc cã nguån gèc tõ ng©n s¸ch. + Nguån vèn cæ phÇn do ph¸t hµnh cæ phiÕu. + Nguån vèn cã do liªn doanh, liªn kÕt. + Nguån vèn tù bæ sung tõ lîi nhuËn gi÷ l¹i. Nguån vèn nî dµi h¹n: Lµ nh÷ng kho¶n nî dµi h¹n cña danh nghiÖp, th­êng lµ trªn mét n¨m hoÆc ph¶i tr¶ sau mét kú kinh doanh, kh«ng ph©n biÖt ®èi t­îng vµ môc ®Ých cho vay. Nî dµi h¹n cã thÓ lµ vay ng©n hµng hoÆc ph¸t hµnh c¸c lo¹i tr¸i phiÕu dµi h¹n. * Nguån tµi trî ng¾n h¹n: Lµ nh÷ng kho¶n tiÒn mµ doanh nghiÖp cã tr¸ch nhiÖm tr¶ trong vßng mét chu kú kinh doanh, th«ng th­êng lµ mét n¨m. Nguån ng¾n h¹n bao gåm nh÷ng kho¶n sau: - Nî dµi h¹n ®Õn h¹n tr¶. - TÝn dông th­¬ng m¹i: §©y lµ nguån vèn ng¾n h¹n th­êng hay ®­îc c¸c doanh nghiÖp khai th¸c nhÊt. Nã cßn ®­îc gäi lµ tÝn dông nhµ cung cÊp. Nguån vèn nµy ®­îc khai th¸c mét c¸ch tù nhiªn trong quan hÖ mua b¸n chÞu, mua b¸n tr¶ chËm hay tr¶ gãp. Nguån vèn tÝn dông th­¬ng m¹i cã ¶nh h­ëng hÕt søc to lín kh«ng chØ ®èi víi toµn doanh nghiÖp mµ ®èi víi toµn bé nÒn kinh tÕ. Trong mét sè c«ng ty, nguån vèn tÝn dông th­¬ng m¹i d­íi d¹ng c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cã thÓ chiÕm tíi 20% thËm chÝ 30% trong tæng nguån vèn. Cã thÓ nãi, ®©y lµ mét ph­¬ng ph¸p tµi trî tiÖn lîi trong kinh doanh, mÆt kh¸c nã cßn t¹o kh¶ n¨ng më réng c¸c quan hÖ hîp t¸c kinh doanh mét c¸ch l©u bÒn. C¸c ®iÒu kiÖn rµng buéc cô thÓ cã thÓ ®­îc Ên ®Þnh khi hai bªn ký kÕt hîp ®ång kinh tÕ nãi chung. Tuy nhiªn cÇn nhËn thÊy tÝnh chÊt rñi ro cña nguån vèn nµy khi quy m« tµi trî v­ît qu¸ giíi h¹n an toµn. §ã lµ møc chi phÝ cho c¸c kho¶n tr¶ chËm. Khi mua b¸n hµng ho¸ tr¶ chËm, chi phÝ nµy th­êng ®­îc Ên ®Þnh d­íi h×nh thøc thay ®æi møc gi¸ (n©ng ®¬n gi¸ cao h¬n ®Ó bao hµm l·i suÊt tÝn dông trong ®ã). Tèt nhÊt, tuú theo l·i suÊt vµ thêi h¹n, doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh quy m« kho¶n tÝn dông nµy ë møc an toµn nhÊt. - TÝn dông ng©n hµng: Trong mét kho¶ng thêi gian ng¾n nhÊt, ®©y lµ nguån tµi trî quan träng ®èi víi doanh nghiÖp. C¸c ng©n hµng cã thÓ ®¸p øng nhu cÇu vèn cho doanh nghiÖp trong thêi gian ng¾n nhÊt theo c¸c ph­¬ng thøc sau: + Cho vay theo mãn: Theo ph­¬ng thøc nµy, khi ph¸t sinh nhu cÇu bæ sung vèn víi mét l­îng nhÊt ®Þnh vµ thêi gian x¸c ®Þnh, doanh nghiÖp lµm ®¬n xin vay. NÕu ®­îc ng©n hµng chÊp nhËn, ng©n hµng sÏ ký khÕ ­íc nhËn nî vµ sö dông tiÒn vay. ViÖc tr¶ nî ®­îc thùc hiÖn theo c¸c kú h¹n nî hoÆc tr¶ mét lÇn vµo ngµy ®¸o h¹n. + Cho vay lu©n chuyÓn: Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ¸p dông khi doanh nghiÖp cã nhu cÇu vèn bæ sung th­êng xuyªn trong suèt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®¸p øng nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh mµ ng©n hµng ®Æt ra. Theo ph­¬ng thøc nµy, doanh nghiÖp vµ ng©n hµng tho¶ thuËn mét h¹n møc tÝn dông cho mét thêi gian nhÊt ®Þnh (vÝ dô 1 n¨m). H¹n møc tÝn dông ®­îc x¸c ®Þnh trªn nhu cÇu vèn bæ sung cña doanh nghiÖp vµ møc cho vay tèi ®a mµ ng©n hµng cã thÓ chÊp nhËn ®­îc. C¨n cø vµo h¹n møc tÝn dông ®· tho¶ thuËn, doanh nghiÖp cã thÓ nhËn tiÒn vay nhiÒu lÇn, nh­ng tæng c¸c mãn nî kh«ng ®­îc v­ît qu¸ h¹n møc ®· x¸c ®Þnh. - C¸c kho¶n nî ng¾n h¹n kh¸c: Bao gåm c¸c kho¶n nh­ l­¬ng vµ phô cÊp ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn, thuÕ ph¶i nép cho Nhµ n­íc, tiÒn øng tr­íc cña kh¸ch hµng, c¸c kho¶n chi phÝ ch­a chi... S¬ ®å 2: C¸c nguån vèn tµi trî cho tµi s¶n l­u ®éng ViÖc ph©n lo¹i vèn l­u ®éng theo c¸ch nµy sÏ gióp doanh nghiÖp lu«n biÕt ®­îc c¬ cÊu nguån tµi trî cho nhu cÇu vèn l­u ®éng cña m×nh. Tõ ®ã cã thÓ ®­a ra c¬ cÊu nguån tµi trî tèi ­u ®Ó gi¶m tèi ®a chi phÝ sö dông vèn cña doanh nghiÖp. 2.3. C¨n cø vµo h×nh th¸i biÓu hiÖn ta cã: Vèn b»ng tiÒn: Bao gåm tiÒn mÆt hiÖn cã trong kÐt, tiÒn göi ng©n hµng vµ c¸c kho¶n tiÒn ®ang chuyÓn. Nã ®­îc sö dông ®Ó ®¸p øng nhu cÇu thanh to¸n ngay lËp tøc cña doanh nghiÖp. TiÒn b¶n th©n nã lµ lo¹i tµi s¶n kh«ng sinh l·i. Do vËy, trong c«ng t¸c qu¶n lý tiÒn th× viÖc tèi thiÓu ho¸ l­îng tiÒn ph¶i gi÷ lµ môc tiªu quan träng nhÊt. Tuy nhiªn, viÖc gi÷ tiÒn trong kinh doanh còng hÕt søc cÇn thiÕt bëi nh÷ng lý do sau: - Gi÷ ®ñ tiÒn mÆt gióp doanh nghiÖp tËn dông ®­îc nh÷ng c¬ héi trong kinh doanh, chñ ®éng trong c¸c ho¹t ®éng thanh to¸n chi tr¶. - Khi mua hµng ho¸ dÞch vô, nÕu cã ®ñ tiÒn mÆt, c«ng ty cã thÓ ®­îc h­ëng lîi thÕ chiÕt khÊu. - Khi cã ®ñ tiÒn mÆt doanh nghiÖp cã thÓ ®èi phã víi nh÷ng t×nh huèng khÈn cÊp nh­ háa ho¹n, ®×nh c«ng... C¸c kho¶n ®Çu t­ tµi chÝnh ng¾n h¹n: Do tiÒn kh«ng sinh l·i nªn nh÷ng doanh nghiÖp muèn duy tr× mét l­îng tµi s¶n cã tÝnh láng cao th­êng ®Ó chóng d­íi d¹ng ®Çu t­ tµi chÝnh ng¾n h¹n. Chóng th­êng lµ nh÷ng chøng kho¸n nh­ tr¸i phiÕu hoÆc cæ phiÕu dÔ dµng mua vµ b¸n trªn thÞ tr­êng tµi chÝnh theo møc gi¸ ®· ®Þnh. Kh¸c víi viÖc gi÷ tiÒn, ®Çu t­ tµi chÝnh mang l¹i mét kho¶n thu nhËp cho doanh nghiÖp. Sù chuyÓn dÞch tõ tiÒn sang chøng kho¸n ng¾n h¹n tuú theo kh¶ n¨ng cña c¸c nhµ qu¶n lý tµi chÝnh vµ tuú thuéc vµo l·i suÊt thÞ tr­êng. C¸c kho¶n ph¶i thu: §©y lµ mét trong nh÷ng bé phËn quan träng cña vèn l­u ®éng. Khi doanh nghiÖp b¸n hµng ho¸ cña m×nh cho doanh nghiÖp kh¸c, th«ng th­êng ng­êi mua sÏ kh«ng tr¶ tiÒn ngay lóc giao hµng. C¸c ho¸ ®¬n ch­a ®­îc tr¶ tiÒn nµy thÓ hiÖn quan hÖ tÝn dông th­¬ng m¹i vµ chóng t¹o nªn nh÷ng kho¶n ph¶i thu kh¸ch hµng. C¸c kho¶n ph¶i thu kh¸ch hµng cã tÝnh “láng” ë møc trung b×nh, th­êng ®­îc chuyÓn thµnh tiÒn trong tõ 30-60 ngµy. Tuy nhiªn còng cã nh÷ng tr­êng hîp rñi ro do kh¸ch hµng kh«ng tr¶ tiÒn. Do vËy khi xem xÐt thùc hiÖn chÝnh s¸ch tÝn dông th­¬ng m¹i, doanh nghiÖp nªn c©n nh¾c kü. Ngoµi ra cßn cã mét sè kho¶n ph¶i thu kh¸c nh­ thu néi bé, tiÒn øng tr­íc cho ng­êi b¸n, tiÒn thÕ chÊp... Hµng dù tr÷: Bao gåm vËt t­, hµng ho¸, thµnh phÈm, gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang. §©y lµ lo¹i tµi s¶n cã tÝnh “láng” thÊp nh­ng rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Do vËy, doanh nghiÖp cÇn cã ph­¬ng ph¸p qu¶n lý hiÖu qu¶ ®Ó tr¸nh thiÕu hay tån ®äng qu¸ lín g©y khã kh¨n cho s¶n xuÊt. Tµi s¶n l­u ®éng kh¸c: §©y lµ nh÷ng kho¶n tån t¹i cña vèn l­u ®éng mµ ng­êi ta khã cã thÓ ph©n lo¹i chóng vµo mét nhãm nµo ®ã. Nã bao gåm: t¹m øng, chi phÝ tr¶ tr­íc chi phÝ chê kÕt chuyÓn, tµi s¶n thiÕu chê xö lý, c¸c kho¶n ký quü, ký c­îc... T¹m øng lµ nh÷ng kho¶n tiÒn doanh nghiÖp giao cho c¸n bé c«ng nh©n viªn nhËn t¹m ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô nµo ®ã cho doanh nghiÖp. Chi phÝ tr¶ tr­íc lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ thùc tÕ ®· ph¸t sinh nh­ng ch­a tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ sÏ ®­îc kÕt chuyÓn sau nµy. Dùa vµo c¸ch ph©n lo¹i nµy, doanh nghiÖp cã c¬ së ®Ó thanh to¸n, kiÓm tra kÕt cÊu tèi ­u cña vèn l­u ®éng, tõ ®ã cã nh÷ng quyÕt ®Þnh ®Ó tËn dông sè vèn l­u ®éng ®· bá ra. 2.4. C¨n cø vµo ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh Cã thÓ chia vèn l­u ®éng lµm 2 lo¹i: Vèn l­u ®éng ®Þnh møc: lµ sè vèn l­u ®éng cÇn thiÕt tèi thiÓu, th­êng xuyªn trong ho¹t ®éng kinh doanh, bao gåm cã: vèn dù tr÷, vèn trong s¶n xuÊt vµ thµnh phÈm, hµng ho¸ mua ngoµi cÇn cho tiªu thô s¶n phÈm, vËt t­ thuª ngoµi chÕ biÕn. Vèn l­u ®éng kh«ng ®Þnh møc: lµ sè vèn l­u ®éng ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh kinh doanh nh­ng kh«ng cã c¨n cø ®Ó tÝnh to¸n ®Þnh møc ®­îc. MÆc dï cã thÓ ph©n lo¹i vèn l­u ®éng theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau, song vÒ c¬ b¶n, vèn l­u ®éng ®­îc cÊu thµnh tõ c¸c kho¶n môc nhÊt ®Þnh mµ mçi mét trong sè ®ã ®Òu cã vÞ trÝ vµ tÇm quan träng riªng. V× vËy viÖc hiÓu râ tõng bé phËn cña vèn l­u ®éng nh»m sö dông chóng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt lµ ®ßi hái tÊt yÕu ®­îc ®Æt ra ®èi víi mçi doanh nghiÖp. II. HiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng. 1. Quan niÖm vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng. §Æc tr­ng c¬ b¶n nhÊt cña vèn l­u ®éng lµ sù lu©n chuyÓn liªn tôc trong suèt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ chuyÓn toµn bé gi¸ trÞ mét lÇn vµo s¶n phÈm trong chu k× kinh doanh. Do vËy khi ®¸nh gi¸ vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng, ng­êi ta chñ yÕu ®¸nh gi¸ vÒ tèc ®é lu©n chuyÓn cña nã. Tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng nhanh hay chËm nãi lªn t×nh h×nh tæ chøc c¸c mÆt c«ng t¸c, mua s¾m, dù tr÷, s¶n xuÊt vµ tiªu thô cña doanh nghiÖp hîp lÝ hay kh«ng hîp lÝ, c¸c kho¶n vËt t­ dù tr÷ sö dông tèt hay kh«ng tèt, c¸c kho¶n phÝ tæn trong s¶n xuÊt kinh doanh cao hay thÊp, tiÕt kiÖm hay kh«ng tiÕt kiÖm. Ngoµi môc tiªu sö dông cho mua s¾m, dù tr÷, vèn l­u ®éng cßn ®­îc sö dông trong thanh to¸n. Bëi vËy, hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cßn thÓ hiÖn ë kh¶ n¨ng ®¶m b¶o l­îng vèn l­u ®éng cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn thanh to¸n. §¶m b¶o ®Çy ®ñ vèn l­u ®éng trong thanh to¸n sÏ gióp doanh nghiÖp tù chñ h¬n trong kinh doanh, võa t¹o uy tÝn víi b¹n hµng vµ kh¸ch hµng. Tãm l¹i, hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng lµ mét ph¹m trï kinh tÕ ph¶n ¸nh tr×nh ®é vµ n¨ng lùc qu¶n lÝ vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp, ®¶m b¶o vèn l­u ®éng ®­îc lu©n chuyÓn víi tèc ®é cao, ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp lu«n ë t×nh tr¹ng tèt vµ møc chi phÝ vèn bá ra lµ thÊp nhÊt. 2. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng. 2.1. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. * Søc s¶n xuÊt cña vèn l­u ®éng : Lµ chØ sè ®­îc tÝnh b»ng tû lÖ gi÷a tæng doanh thu tiªu thô trong mét k× chia cho vèn l­u ®éng b×nh qu©n trong k× cña doanh nghiÖp. ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh tèc ®é lu©n chuyÓn cña vèn l­u ®éng nhanh hay chËm, trong mét chu k× kinh doanh vèn