Một số kiến nghị và hoàn thiện công tác trả lương tại Công ty Cao su Sao vàng

§ATN: Mét sè kiÕn nghÞ vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c tr¶ l•¬ng t¹i C«ng ty Cao su Sao vµng. D•¬ng V¨n H÷u Khoa kinh tÕ & Qu¶n l, §HBK 1 Lêi nãi ®Çu Trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt vµ kinh doanh theo c¬ chÕ thÞ tr•êng ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp kinh doanh ph¶i cã l·i. HiÖn nay nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®ang tõng b•íc kh«ng ngõng chuyÓn biÕn theo c¬ cÊu nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i vµ ph¸t triÓn, cïng víi sù giao l•u bu«n b¸n víi c¸c nÒn kinh tÕ trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. NÒn kinh tÕ n•íc ta lµ mét nÒn kinh tÕ XHCN nªn chÞu sù qu¶n lý cña §¶ng vµ Nhµ n•íc vµo c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ trong qu¸ tr×nh qu¶n lý doanh nghiÖp thêi kú c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n•íc. Qu¶n trÞ doanh nghiÖp lµ mét trong c¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ qu¶n lý trong c¸c tæ chøc nãi chung vµ doanh nghiÖp nãi riªng, nã cung cÊp c¸c c¬ së lý luËn nhÊt cho c¸c nhµ qu¶n lý ®Ó qu¶n lý tèt trong c¸c ®¬n vÞ cña m×nh sao cho phï hîp vµ ®¹t ®•îc c¸c môc tiªu ®· ®Ò ra. Nh•ng ®Ó ®¹t ®•îc c¸c môc tiªu ®ã th× tr•íc hÕt nhµ qu¶n trÞ ph¶i l¾m râ t×nh h×nh, thùc tr¹ng, kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp m×nh tõ ®ã ®•a ra c¸c ®èi s¸ch phï hîp. NhËn thøc ®•îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò nµy trong thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty Cao su Sao vµng em ®· ®•îc tham kh¶o vµ nghiªn cøu c¸c tµi liÖu cña C«ng ty cïng víi sù h•íng dÉn vµ chØ b¶o tËn t×nh cña Th¹c sÜ NguyÔn TÊn ThÞnh ë bé m«n qu¶n trÞ kinh doanh khoa Kinh tÕ – Qu¶n lý tr•êng §¹i häc B¸ch Khoa Hµ Néi vµ nhê sù ñng hé nhiÖt t×nh cña c¸c c« chó trong phßng tæ chøc hµnh chÝnh nãi riªng vµ C«ng ty Cao su Sao vµng nãi chung vµ vËn dông tæng hîp tõ nh÷ng m«n häc ë tr•êng em ®· chän ®Ò tµi “Mét sè kiÕn nghÞ vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c tr¶ l•¬ng t¹i C«ng ty Cao su Sao vµng’ ’ . Tuy nhiªn do ph¹m vi vµ thêi gian cã h¹n em xin tr×nh bµy vÒ c«ng t¸c tiÒn l•¬ng t¹i xÝ nghiÖp cao su sè 1. §ATN: Mét sè kiÕn nghÞ vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c tr¶ l•¬ng t¹i C«ng ty Cao su Sao vµng. D•¬ng V¨n H÷u Khoa kinh tÕ & Qu¶n l, §HBK 2 §å ¸n gåm c¸c phÇn sau: PhÇn thø nhÊt : C¬ së lý luËn chung vÒ tiÒn l•¬ng vµ tiÒn c«ng. PhÇn thø hai : Thùc tr¹ng c«ng t¸c tr¶ c«ng lao ®éng t¹i xÝ nghiÖp cao su sè 1. PhÇn thø ba : Mét sè kiÕn nghÞ vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c tr¶ l•¬ng t¹i xÝ nghiÖp cao su sè 1. PhÇn thø t• : KÕt luËn. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn do tr×nh ®é cßn h¹n chÕ ch¾c ch¾n sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt em rÊt mong sù chØ b¶o vµ gãp ý cña c¸c thÇy, c¸c c« ®Ó em hiÓu râ vµ vËn dông vµo thùc tÕ t¹i ®¬n vÞ cã hiÖu qu¶ h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì quý b¸u cña thÇy NguyÔn TÊn ThÞnh, tËp thÓ c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa vµ C«ng ty Cao su Sao vµng cïng c¸c b¹n ®· gióp ®ì, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó em hoµn thµnh nhiÖm vô trong suèt thêi gian qua. Hµ Néi, ngµy 10 th¸ng 06 n¨m 2002. Sinh viªn thùc hiÖn. D•¬ng V¨n H÷u §ATN: Mét sè kiÕn nghÞ vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c tr¶ l•¬ng t¹i C«ng ty Cao su Sao vµng. D•¬ng V¨n H÷u Khoa kinh tÕ & Qu¶n l, §HBK 3 PhÇn thø nhÊt C¥ Së Lý LUËN VÒ TIÒN C¤NG Vµ TIÒN L¦¥NG Ch•¬ng I: Kh¸i niÖm vÒ c¸c nh©n tè ¶nh h•ëng tíi tiÒn l•¬ng vµ tiÒn c«ng 1. Kh¸i niÖm. 1.1.TiÒn l•¬ng - TiÒn l•¬ng d•íi chÕ ®é XHCN; Lµ bé phËn thu nhËp quèc d©n ®•îc Nhµ n•íc ph©n phèi mét c¸ch cã kÕ ho¹ch, c¨n cø vµo sè l•îng, chÊt l•îng lao ®éng ng•êi Êy cèng hiÕn cho x· héi. - TiÒn l•¬ng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr•êng; Lµ gi¸ c¶ søc lao ®éng ®•îc h×nh thµnh trªn c¬ së tho¶ thuËn gi÷a ng•êi lao ®éng vµ ng•êi sö dông lao ®éng. 1.2. TiÒn c«ng Theo nghÜa réng tiÒn c«ng bao gåm tÊt c¶ c¸c h×nh thøc bï ®¾p mµ mét doanh nghiÖp tr¶ cho ng•êi lao ®éng sau khi hä lµm viÖc cho doanh nghiÖp. Nã bao gåm: tiÒn l•¬ng, tiÒn th•ëng, tiÒn hoa hång vµ c¸c h×nh thøc tr¶ tiÒn kh¸c nh•; phóc lîi, b¶o hiÓm, phô cÊp, trî cÊp. 2. C¬ së ®Ó tr¶ c«ng vµ b¶n chÊt tiÒn l•¬ng 2.1. C¬ së tr¶ c«ng theo c«ng viÖc ViÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña c¸c c«ng viÖc lµ rÊt khã trong c«ng t¸c qu¶n lý tiÒn c«ng vµ tiÒn l•¬ng, khi xem xÐt vÊn ®Ò nµy ban l·nh ®¹o ph¶i ý thøc ®•îc r»ng: - Ph¶i ®¶m b¶o tiÒn c«ng tèi thiÓu vµ c¸c yªu cÇu Nhµ n•íc kh¸c ®•îc quy ®Þnh. - C¬ cÊu tiÒn l•¬ng ph¶i ®¶m b¶o ë møc cÇn thiÕt ®Ó thu hót nh÷ng lo¹i c«ng nh©n mµ m×nh thuª vµ gi÷ l¹i hä. - C¸c ph•¬ng ¸n tiÒn c«ng vµ tiÒn l•¬ng tr¶ cho c«ng viÖc kh¸c nhau trong C«ng ty ph¶i b¶o ®¶m mét sù c«ng b»ng t•¬ng ®èi. - Sù mong muèn cña c«ng nh©n vÒ møc tiÒn c«ng cña m×nh vµ hä hy väng tiÒn c«ng sÏ t¨ng khi møc ®é tr¸ch nhiÖm vµ quúªn h¹n t¨ng §ATN: Mét sè kiÕn nghÞ vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c tr¶ l•¬ng t¹i C«ng ty Cao su Sao vµng. D•¬ng V¨n H÷u Khoa kinh tÕ & Qu¶n l, §HBK 4 Trong c«ng viÖc c¹nh tranh thu hót nh÷ng lao ®éng cã tay nghÒ, C«ng ty còng ph¶i ®èi diÖn víi nhiÒu vÊn ®Ò gièng nh• thÞ tr•êng hµng ho¸. NÕu thî chuyªn mét nghÒ cô thÓ nµo ®ã th× nh÷ng c«ng nh©n lµnh nghÒ nµy sÏ cã kh¶ n¨ng ®ßi hái ®Ó ®•îc mét møc tiÒn c«ng cao h¬n gi¸ thÞ tr•êng, trong tr•êng hîp nÕu d• thõa lao ®éng th× cã thÓ møc tiÒn c«ng thÊp h¬n. Tuy thÕ trªn bÊt kú thÞ tr•êng lao ®éng nµo tiÒn c«ng tr¶ cho c«ng nh©n còng ph¶n ¸nh chÝnh s¸ch tiÒn c«ng cña ng•êi chñ. Nh÷ng C«ng ty cã kh¶ n¨ng sinh lêi cao sÏ tr¶ c«ng cho c«ng nh©n cña m×nh cao vµ ng•îc l¹i. Th«ng th•êng, c¸c c«ng nh©n chÊp nhËn tr¶ c«ng cho c«ng nh©n t•¬ng xøng víi c«ng viÖc chø kh«ng c¨n cø vµo nhu cÇu c¸ nh©n. Ban l·nh ®¹o cña C«ng ty ph¶i ®¶m b¶o: Tr¶ c«ng cho nh©n viªn xøng ®¸ng ®Ó hä lµm viÖc cã hiÖu suÊt cao. Khi kinh doanh cã l·i ®Ó b¶o ®¶m chia tiÒn c«ng cho nh©n viªn cã thÓ t¸i s¶n xuÊt më réng søc lao ®éng. Duy tr× gi¸ thµnh vµ chÊt l•îng ë møc ®é mµ C«ng ty vÉn ë thÕ c¹nh tranh tèt. Tuy nhiªn thùc tÕ khã cã thÓ x¸c ®Þnh mét chÝnh s¸ch tiÒn c«ng cã thÓ ¸p dông chung cho tÊt c¶ c¸c C«ng ty, xÝ nghiÖp nh• nh÷ng yÕu tè sau ®•îc xem lµ quan träng: + ChÝnh s¸ch tiÒn c«ng ph¶i phï hîp víi chÝnh s¸ch nh©n sù ®· ®•îc x¸c ®Þnh. Møc tiÒn c«ng cña c«ng ty Ýt nhÊt còng ph¶i b»ng møc tiÒn c«ng phæ biÕn ®èi víi nh÷ng c«ng viÖc t•¬ng tù trªn thÞ tr•êng lao ®éng cña nghµnh. + X©y dùng mét c¬ së nhÊt qu¸n ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ t•¬ng ®èi cña c¸c c«ng viÖc trong C«ng ty, ®ång thêi ®Þnh kú ph¶i giµ so¸t l¹i néi dung c«ng viÖc. + CÇn cã nh÷ng ®iÒu kho¶n quy ®Þnh, ®Þnh kú ph¶i xem xÐt l¹i tiÒn c«ng vµ x©y dùng mét c¬ së ®óng ®¾n ®Ó t¨ng l•¬ng. + CÇn nghiªn cøu ®Ó x©y dùng chÕ ®é khen th•ëng c¸ nh©n vµ tËp thÓ ®Ó khen th•ëng nh÷ng c«ng nh©n cã nhiÒu cè g¾ng. + CÇn x©y dùng nh÷ng ®Þnh møc c«ng viÖc hîp lý, nhÊt qu¸n víi chÝnh s¸ch “H•ëng theo ®óng viÖc lµm” vµ duy tr× møc ®ã. + Nh÷ng ®¬n kiÖn n¶y sinh trong bÊt kú kh©u nµo cña c«ng t¸c qu¶n lý tiÒn c«ng ph¶i ®•îc quan t©m gi¶i quyÕt ngay theo thùc tÕ vô viÖc. + Toµn bé th«ng tin vÒ tÊt c¶ c¸c b•íc trong ch•¬ng tr×nh tiÒn l•¬ng ph¶i ®•îc viÕt b»ng v¨n b¶n vµ phæ biÕn cho tÊt c¶ c¸n bé c«ng nh©n viªn. §ATN: Mét sè kiÕn nghÞ vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c tr¶ l•¬ng t¹i C«ng ty Cao su Sao vµng. D•¬ng V¨n H÷u Khoa kinh tÕ & Qu¶n l, §HBK 5 2.2. B¶n chÊt cña tiÒn l•¬ng 2.2.1 VÒ mÆt kinh tÕ TiÒn l•¬ng lµ ®èi träng cña søc lao ®éng mµ ng•êi lao ®éng ®· cung cÊp cho ng•êi sö dông lao ®éng. 2.2.2 VÒ mÆt x· héi TiÒn l•¬ng lµ thu nhËp th•êng xuyªn cña ng•êi lao ®éng cã tÝnh ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña b¶n th©n vµ gia ®×nh ng•êi lao ®éng ë mét thêi ®iÓm kinh tÕ x· héi nhÊt ®Þnh. Kho¶n tiÒn l•¬ng nµy ®•îc x¸c ®Þnh bëi sù tho¶ thuËn tËp thÓ gi÷a c¸c ®èi t•îng trong x· héi. Møc tiÒn l•¬ng mµ ng•êi lao ®éng nhËn ®•îc ph¶i phï hîp víi gi¸ trÞ søc lao ®éng nh»m kh«ng nh÷ng b¶o ®¶m t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n mµ cßn b¶o ®¶m t¸i s¶n xuÊt më réng søc lao ®éng . §Ó ®¹t ®•îc ®iÒu ®ã, Nhµ n•íc ®· quy ®Þnh møc l•¬ng tèi thiÓu vµ yªu cÇu C«ng ty kh«ng ®•îc tr¶ thÊp h¬n møc l•¬ng tèi thiªñ nµy. §©y lµ møc l•¬ng tr¶ cho ng•êi lao ®éng gi¶n ®¬n nhÊt, kh«ng ph¶i ®µo t¹o, ®ñ ®Ó t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng cho ng•êi lao ®éng lµ mét phÇn cho gia ®×nh hä. Søc lao ®éng cÇn ph¶i ®•îc bï ®¾p sau qu¸ tr×nh hao phÝ, do vËy tiÒn l•¬ng cÇn ph¶i ®•îc thùc hiÖn th«ng qua qu¸ tr×nh ph©n phèi thu nhËp quèc d©n, dùa trªn hao phÝ lao ®éng, hiÖu qu¶ lao ®éng, søc lao ®éng cÇn ph¶i t¸i s¶n xuÊt th«ng qua viÖc sö dông c¸c t• liÖu sinh ho¹t cÇn thiÕt qua quü tiªu dïng c¸ nh©n. Nh• vËy trong C«ng ty tiÒn l•¬ng lµ sù biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña mét bé phËn gi¸ trÞ gia t¨ng cña C«ng ty tr¶ cho ng•êi lao ®éng t•¬ng øng víi sè l•îng, chÊt l•îng vµ hiÖu qu¶ c«ng t¸c mµ hä ®· cèng hiÕn vµ ®ãng gãp cho C«ng ty trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. TiÒn l•¬ng cßn lµ mét kh©u ®éc lËp trong c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ, th«ng qua tiÒn l•¬ng, nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc trong qu¸ tr×nh lao ®éng, trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng ®•îc thùc hiÖn kh¶ n¨ng sö dông tiÒn l•¬ng nh• mét ®ßn bÈy kinh tÕ Ng•êi sö dông lao ®éng Ng•êi lao ®éng Søc lao ®éng Tr¶ c«ng lao ®éng §ATN: Mét sè kiÕn nghÞ vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c tr¶ l•¬ng t¹i C«ng ty Cao su Sao vµng. D•¬ng V¨n H÷u Khoa kinh tÕ & Qu¶n l, §HBK 6 hoµn toµn tuú thuéc vµo møc ®é tho¶ m·n nhu cÇu vËt chÊt c¬ b¶n ®èi víi ng•êi lao ®éng cña chÝnh tiÒn l•¬ng. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ muèn x¸c ®Þnh møc tiÒn l•¬ng cÇn ph¶i c¨n cø vµo chÊt l•îng lao ®éng, chÊt l•îng vµ sè l•îng s¶n phÈm cña mçi ng•êi vµ mçi tËp thÓ lao ®éng. TiÒn l•¬ng kh«ng chØ lµ ph¹m trï kinh tÕ mµ cßn lµ nh÷ng vÊn ®Ò hÕt søc phøc t¹p. Do ®ã tiÒn l•¬ng gi÷ vai trß ®Æc biÖt trong chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vËt chÊt vµ tinh thÇn ®èi víi nh©n viªn. CÇn ph©n biÖt tiÒn l•¬ng danh nghÜa vµ l•¬ng thùc tÕ. - TiÒn l•¬ng danh nghÜa: lµ tiÒn l•¬ng nhËn ®•îc d•íi h×nh thøc tiÒn mÆt. Nã kh«ng ph¶n ¸nh ®óng møc thùc tÕ cña tiÒn l•¬ng bëi v× nã phô thuéc m«t sè nh©n tè: + Søc mua cña ®ång tiÒn phô thuéc ë c¸c vïng kh¸c nhau vµ c¸c thêi ®iÓm kh¸c nhau. + ¶nh h•ëng cña nh©n tè l¹m ph¸t. TiÒn l•¬ng thùc tÕ: BiÓu hiÖn qua sè l•îng hµng ho¸ tiªu dïng vµ c¸c lo¹i dÞch vô mµ hä mua ®•îc th«ng qua tiÒn l•¬ng danh nghÜa cña hä. Do ®ã tiÒn l•¬ng cña hä kh«ng nh÷ng liªn quan ®Õn tiÒn l•¬ng danh nghÜa mµ cßn phô thuéc chÆt chÏ vµo sù biÕn ®éng gi¸ c¶ hµng ho¸ vµ c¸c c«ng viÖc phôc vô. Mèi quan hÖ gi÷a tiÒn l•¬ng thùc tÕ, tiÒn l•¬ng danh nghÜa víi gi¸ c¶ hµng ho¸ vµ c«ng viÖc phôc vô cã thÓ biÓu hiÖn qua c«ng thøc sau ®©y: Trong ®ã: - ChØ sè tiÒn l•¬ng danh nghÜa - ChØ sè gi¸ c¶ - ChØ sè tiÒn l•¬ng thùc tÕ Qua c«ng thøc trªn ta thÊy chØ sè tiÒn l•¬ng thùc tÕ thay ®æi tû lÖ thuËn víi tiÒn l•¬ng danh nghÜa vµ tû lÖ nghÞch víi chØ sè gi¸ c¶. 3. Nh©n tè ¶nh h•ëng tíi tiÒn l•¬ng vµ tiÒn c«ng Khi ho¹ch ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch vÒ l•¬ng bæng, c¸c cÊp l·nh ®¹o C«ng ty cÇn ph¶i nghiªn cøu c¸c yÕu tè x¸c ®Þnh vµ ¶nh h•ëng ®Õn l•¬ng bæng cña C«ng ty, sÏ LTLDN IGC LTLDN IGC LTLTT LTLTT = §ATN: Mét sè kiÕn nghÞ vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c tr¶ l•¬ng t¹i C«ng ty Cao su Sao vµng. D•¬ng V¨n H÷u Khoa kinh tÕ & Qu¶n l, §HBK 7 mang l¹i tÝnh chÊt chñ quan, thiªn lÖch. §ã lµ c¸c yÕu tè: m«i tr•êng C«ng ty, thÞ tr•êng lao ®éng, b¶n th©n nh©n viªn vµ b¶n th©n c«ng viÖc. 3.1. B¶n th©n c«ng viÖc C«ng viÖc lµ mét yÕu tè chÝnh quyÕt ®Þnh vµ ¶nh h•ëng tíi tiÒn l•¬ng vµ tiÒn c«ng. C¸c C«ng ty rÊt chó ý tíi gi¸ trÞ ®Ých thùc cña tõng c«ng viÖc cô thÓ. ChÝnh bëi vËy b¶n th©n c«ng viÖc lµ mét nh©n tè chñ ®¹o trong c¸c chÝnh s¸ch tr¶ l•¬ng cho ng•êi lao ®éng lµm c«ng viÖc ®ã. §iÒu nµy lµ hoµn toµn hîp lý vµ c«ng b»ng. Nh• vËy mçi doanh nghiÖp cµn ph¶i x©y dùng mét hÖ thèng ®¸nh gi¸ vÞ trÝ vµ tÇm quan träng cña tõng vÞ trÝ c«ng viÖc ®Ó x¸c ®Þnh l•¬ng t•¬ng øng. 3.2. ThÞ tr•êng lao ®éng 3.2.1. L•¬ng bæng trªn thÞ tr•êng BÊt kú mét C«ng ty nµo dï lín hay nhá ®Òu ph¶i c¹nh tranh gay g¾t míi cã thÓ tån t¹i ®•îc. Do ®ã C«ng ty cµn ph¶i nghiªn cøu kü møc l•¬ng thÞnh hµnh trong x· héi hiÖn nay víi cïng mét nghµnh nghÒ ®ã ra sao. §Ó tõ ®ã cã nh÷ng chÝnh s¸ch l•¬ng bæng hîp lý h¬n ®Ó cã thÓ duy tr× ®•îc mét ®éi ngò nh©n viªn thÝch hîp. B¶n th©n nh©n viªn - Møc hoµn thµnh c«ng viÖc - Th©m niªn - Kinh nghiÖm - Thµnh viªn trung thµnh - TiÒm n¨ng cña nh©n viªn ThÞ tr•êng lao ®éng - L•¬ng bæng trªn thÞ tr•êng. - Chi phÝ sinh ho¹t. - C«ng ®oµn. - X· héi. - NÒn kinh tÕ - LuËt ph¸p B¶n th©n c«ng viÖc Ên ®Þnh møc l•¬ng cña mçi ng•êi lao ®éng M«i tr•êng C«ng ty - ChÝnh s¸ch - BÇu kh«ng khÝ, v¨n ho¸. - C¬ cÊu tæ chøc. - Kh¶ n¨ng chi tr¶ §ATN: Mét sè kiÕn nghÞ vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c tr¶ l•¬ng t¹i C«ng ty Cao su Sao vµng. D•¬ng V¨n H÷u Khoa kinh tÕ & Qu¶n l, §HBK 8 3.2.2. Chi phÝ sinh ho¹t L•¬ng bæng ph¶i phï hîp víi chi phÝ sinh ho¹t. Nhµ n•íc còng quy ®Þnh møc l•¬ng tèi thiÓu ®Ó cho nh©n viªn ®ñ sèng khi lµm viÖc t¹i c¸c C«ng ty liªn doanh hay C«ng ty n•íc ngoµi. ë ViÖt Nam, møc l•¬ng tèi thiÓu trong C«ng ty Nhµ n•íc hiÖn nay lµ 210.000 ®/th¸ng. 3.2.3. C«ng ®oµn HiÖn nay ë ViÖt Nam, c«ng ®oµn c¸c C«ng ty chØ ®ãng c¸c vai tß thø yÕu trong c¸c vÊn ®Ò tiÒn l•¬ng vµ tiÒn c«ng. Nh•ng ch¾c ch¾n sau nµy c«ng ®oµn sÏ gi÷ mét ¶nh h•ëng rÊt lín trong vÊn ®Ò nµy mµ c¸c chñ C«ng ty b¾t buéc ph¶i th«ng qua. 3.2.4. X· héi Mét ®iÒu râ rµng lµ l•¬ng bæng ¶nh h•ëng tíi gi¸ c¶ s¶n phÈm vµ dÞch vô. NÕu mét C«ng ty t¨ng l•¬ng c¸c C«ng ty kh¸c còng ph¶i thùc hiÖn theo møc ®é kh¸c nhau vµ ®iÒu nµy sÏ dÉn ®Õn gi¸ c¶ thÞ tr•êng còng t¨ng theo. 3.2.5. NÒn kinh tÕ Trong nÒn kinh tÕ suy tho¸i, ng•êi thÊt nghiÖp t¨ng. Do ®ã c¸c C«ng ty cã khuynh h•íng h¹ thÊp l•¬ng hoÆc kh«ng t¨ng l•¬ng. Ng•îc l¹i khi nÒn kinh tÕ t¨ng tr•ëng viÖc tr¶ l•¬ng cao lµ lÏ tÊt nhiªn. 3.2.6. LuËt ph¸p ChÝnh s¸ch l•¬ng bæng ph¶i tu©n theo luËt lÖ cña Nhµ n•íc. Nhµ n•íc quy ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch vÒ l•¬ng bæng vµ c¸c h×nh thøc ®·i ngé ®èi víi ng•êi lao ®éng. NÕu C«ng ty cè ý lµm sai c¸c quy ®Þnh nµy sÏ bÞ sö ph¹t nghiªm kh¾c. 3.3. B¶n th©n nh©n viªn B¶n th©n nh©n viªn cã t¸c ®éng ®Õn viÖc tr¶ l•¬ng, møc l•¬ng bæng vµ phóc lîi tuú thuéc vµo sù hoµn thµnh c«ng t¸c cña nh©n viªn, møc th©m niªn, kinh nghiÖm, tiÒm n¨ng vµ kÓ c¶ ¶nh h•ëng vÒ chÝnh trÞ. 3.3.1. Sù hoµn thµnh c«ng t¸c C¸c cÊp l·nh ®¹o trong C«ng ty cÇn ph¶i ¸p dông hÖ thèng l•¬ng dùa vµo sù hoµn thµnh c«ng t¸c. H×nh thøc nµy tr¶ c«ng nh©n viªn theo n¨ng suÊt lao ®éng cña hä vµ h×nh thøc nµy kÝch thÝch nh©n viªn nç lùc hÕt m×nh. 3.3.2. Th©m niªn §ATN: Mét sè kiÕn nghÞ vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c tr¶ l•¬ng t¹i C«ng ty Cao su Sao vµng. D•¬ng V¨n H÷u Khoa kinh tÕ & Qu¶n l, §HBK 9 Mét sè C«ng ty cho r»ng yÕu tè th©m niªn lµ c¬ së ®Ó tr¶ l•¬ng c«ng b»ng vµ kh¸ch quan. Nh•ng mét sè C«ng ty kh¸c l¹i cho r»ng nÕu ¸p dông nh• vËy sÏ kh«ng thÓ khuyÕn khÝch c¸c tµi n¨ng trÎ. 3.3.3. Kinh nghiÖm Kinh nghiÖm còng lµ mét yÕu tè ¶nh h•ëng ®Õn tiÒn l•¬ng vµ tiÒn c«ng cña nh©n viªn víi mçi mét nh©n viªn khi hä c«ng t¸c l©u n¨m trong mét lÜnh vùc nµo ®ã, h¼n b¶n th©n hä häc ®•îc nh÷ng kiÕn thøc mµ kh«ng bao giê cã thÓ t×m thÊy ®•îc trong s¸ch vë. 3.3.4. TiÒm n¨ng cña nh©n viªn ViÖc ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n vµ t×m kiÕm c¸c tµi n¨ng trÎ lµ rÊt quan träng ®èi víi c¸c C«ng ty v× nã quyÕt ®Þnh t•¬ng lai cña C«ng ty sau nµy, v× vËy ¸p dông møc l•¬ng cao ®èi víi nh÷ng nh©n viªn nµy lµ mét chiÕn l•îc mµ bÊt kú mét C«ng ty nµo còng s½n lßng thùc hiÖn. 3.4. M«i tr•êng C«ng ty 3.4.1. ChÝnh s¸ch cña C«ng ty ChÝnh s¸ch cña mçi C«ng ty vÒ chÕ ®é l•¬ng bæng lµ rÊt kh¸c nhau. C«ng ty cã thÓ ¸p dông chÝnh s¸ch tr¶ l•¬ng cao h¬n møc l•¬ng hiÖn hµnh v× muèn thu hót nh©n tµi vµ còng cã thÓ ¸p dông chÝnh s¸ch tr¶ l•¬ng thÊp h¬n møc l•¬ng hiÖn hµnh, hoÆc mét sè C«ng ty l¹i ¸p dông møc l•¬ng ®ang thÞnh hµnh trªn thÞ tr•êng. C¸c chÝnh s¸ch nµy ®ang phô thuéc vµo môc tiªu vµ yªu cÇu vÒ ph©n c«ng lao ®éng cña tõng C«ng ty vµ ®•îc thùc hiÖn mét c¸ch linh ho¹t t¹i nh÷ng thêi ®iÓm kh¸c nhau. 3.4.2. BÇu kh«ng khÝ v¨n ho¸ cña C«ng ty BÇu kh«ng khÝ v¨n ho¸ cña C«ng ty ¶nh h•ëng rÊt lín ®Õn viÖc tuyÓn chän nh©n viªn, ®Õn th¸i ®é cÊp trªn vµ cÊp d•íi, ®Õn hµnh vi c«ng t¸c vµ do ¶nh h•ëng ®Õn viÖc l•¬ng bæng vµ ®·i ngé. 3.4.3. C¬ cÊu tæ chøc cña C«ng ty C¬ cÊu tæ chøc cña C«ng ty thÓ hiÖn qua cÊu tróc cña l·nh ®¹o vµ chÝnh nh÷ng ng•êi l·nh ®¹o quyÕt ®Þnh rÊt lín ®Õn c¸c vÊn ®Ò vÒ l•¬ng bæng. §ATN: Mét sè kiÕn nghÞ vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c tr¶ l•¬ng t¹i C«ng ty Cao su Sao vµng. D•¬ng V¨n H÷u Khoa kinh tÕ & Qu¶n l, §HBK 10 3.4.4. Kh¶ n¨ng chi tr¶ cña C«ng ty VÞ thÕ tµi chÝnh cña C«ng ty vµ t×nh h×nh kinh doanh cña C«ng ty còng ¶nh h•ëng ®Õn c¬ cÊu tiÒn l•¬ng cña C«ng ty. C¸c C«ng ty kinh doanh thµnh c«ng xu h•íng tr¶ l•¬ng cao h¬n trung b×nh x· héi. 4. ý nghÜa cña tiÒn l•¬ng vµ tiÒn c«ng 4.1. ý nghÜa cña tiÒn l•¬ng vµ tiÒn l•¬ng TiÒn l•¬ng cã ý nghÜa kh¸c nhau ®èi víi gãc ®é cña doanh nghiÖp vµ ng•êi lao ®éng. 4.1.1. §èi víi doanh nghiÖp - TiÒn l•¬ng lµ kho¶n chi phÝ b¾t buéc, do ®ã ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ t¨ng lîi nhuËn, doanh nghiÖp ph¶i qu¶n lý vµ cè g¾ng tiÕt kiÖm chi phÝ tiÒn l•¬ng . - TiÒn l•¬ng cao lµ mét ph•¬ng tiÖn thu hót nh÷ng ng•êi cã tay nghÒ cao vµ còng lµ mét ph•¬ng tiÖn t¹o ra lßng trung thµnh cña ng•êi lao ®éng trong doanh nghiÖp, v× tiÒn l•¬ng cã chøc0 n¨ng kÝch thÝch vµ lµ ®ßn bÈy kinh tÕ v« cïng quan träng. 4.1.2. §èi víi ng•êi lao ®éng - TiÒn l•¬ng lµ mét kho¶n thu nhËp chñ yÕu cña hä, lµ ph•¬ng tiÖn ®Ó duy tr× sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña b¶n th©n còng nh• cña gia ®×nh hä. - TiÒn l•¬ng lµ mét b»ng chøng cô thÓ thÓ hiÖn gi¸ trÞ cña ng•êi lao ®éng, thÓ hiÖn uy tÝn cña hä trong x· héi còng nh• trong gia ®×nh. Tõ ®ã ng•êi ta cã thÓ ®¸nh gi¸ ®•îc gi¸ trÞ cña b¶n th©n vµ t¹o ra niÒm tù hµo c¸ nh©n khi cã tiÒn l•¬ng cao. - TiÒn l•¬ng lµ mét b»ng chøng ®¸nh gi¸ l¹i møc ®é ®èi sö cña doanh nghiÖp ®èi víi ng•êi lao ®éng trong doanh nghiÖp. 4.2. ý nghÜa cña tiÒn c«ng TiÒn c«ng cã xu h•íng quyÕt ®Þnh vµ ®Þa vÞ x· héi cña ng•êi lao ®éng, lµ ®éng lùc chñ yÕu ®Ó thu hót ng•êi lao ®éng. TiÒn c«ng bao hµm ý nghÜa réng h¬n tiÒn l•¬ng. §ATN: Mét sè kiÕn nghÞ vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c tr¶ l•¬ng t¹i C«ng ty Cao su Sao vµng. D•¬ng V¨n H÷u Khoa kinh tÕ & Qu¶n l, §HBK 11 Ch•¬ng 2: C¸c chÕ ®é l•¬ng, th•ëng cña Nhµ n•íc 1. C¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch tiÒn l•¬ng hiÖn nay cña Nhµ n•íc 1.1.ChÕ ®é tiÒn l•¬ng cÊp bËc. Lµ toµn bé nh÷ng quy ®Þnh cña Nhµ n•íc mµ C«ng ty dùa vµo ®ã ®Ó tr¶ l•¬ng cho c«ng nh©n theo chÊt l•îng vµ ®iÒu kiÖn lao ®éng khi hä hoµn thµnh mét c«ng viÖc nhÊt ®Þnh. C¸c doanh nghiÖp cã thÓ sö dông hay tham kh¶o chÕ ®é tiÒn l•¬ng cÊp bËc nµy, cßn khi tr¶ l•¬ng cô thÓ th× c¨n cø vµo hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp còng nh• sè l•îng vµ chÊt l•îng cu¶ mçi lao ®éng ®· cèng hiÕn. ChÕ ®é tiÒn l•¬ng cÊp bËc gåm 3 yÕu tè: Thang l•¬ng, møc l•¬ng vµ tiªu chuÈn kü thuËt. 1.1.1. Thang l•¬ng: lµ b¶ng x¸c ®Þnh quan hÖ tû lÖ vÒ tiÒn l•¬ng gi÷a nh÷ng c«ng nh©n cïng nghÒ hoÆc nhãm nghÒ gièng nhau theo tr×nh ®é cÊp bËc cña hä. Mçi thang l•¬ng gåm cã mét sè c¸c bËc l•¬ng vµ hÖ sè phï hîp víi c¸c bËc l•¬ng ®ã. 1.1.2. Møc l•¬ng: lµ sè l•îng tiÒn tÖ ®Ó tr¶ c«ng lao ®éng trong mét ®¬n vÞ thêi gian (giê, mgµy, th¸ng), phï hîp víi c¸c bËc trong thang l•¬ng. Th«ng th•êng chØ quy ®Þnh møc l•¬ng bËc 1, cßn møc l•¬ng c¸c bËc kh¸c trong thang l•¬ng ®•îc tÝnh b»ng c¸ch. Nh©n møc l•¬ng bËc 1 víi hÖ sè l•¬ng cña bËc t•¬ng øng, c«ng thøc tÝnh møc l•¬ng cña bËc nµo ®ã nh• sau: Si = Ki x S1 Trong ®ã: Si: møc l•¬ng b¹c ph¶i t×m. Ki: hÖ sè cña bËc ph¶i t×m. S1: møc l•¬ng b¹c 1. 1.1.3. Tiªu chuÈn cÊp bËc kü thuËt: Tiªu chuÈn cÊp bËc kü thuËt ph¶n ¸nh yªu cÇu vÒ tr×nh ®é lµnh nghÒ cña c«ng nh©n, cã liªn quan chÆt chÏ tíi møc ®é phøc t¹p cña c«ng viÖc. Nãi c¸ch kh¸c, gi÷a cÊp bËc c«ng nh©n vµ cÊp bËc c«ng viÖc cã mèi liªn hÖ chÆt chÏ víi nhau. HiÖn nay ng•êi ta th•êng ¸p dông hai lo¹i tiªu chuÈn cÊp bËc kü thuËt sau: §ATN: Mét sè kiÕn nghÞ vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c tr¶ l•¬ng t¹i C«ng ty Cao su Sao vµng. D•¬ng V¨n H÷u Khoa kinh tÕ & Qu¶n l, §HBK 12 - Tiªu chuÈn cÊp bËc kü thuËt thèng nhÊt cña c¸c nghÒ chung tøc lµ c¸c nghÒ hiÖn cã trong tÊt c¶ hoÆc trong nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt: nghÒ nµy th•êng bao gåm: c«ng nh©n x•ëng c¬ khÝ, c«ng nh©n sö