Nghiên cứu giới trẻ Thành phố Hồ Chí Minh với xu hướng Freelance

MỤC LỤC NỘI DUNG TRANG PHẦN MỞ ĐẦU 3 Lý do nghiên cứu đề tài 3 Mục đích nghiên cứu đề tài 3 Nhiệm vụ 4 Phương pháp nghiên cứu 4 Đối tượng, phạm vi nghiên cứu 4 Tổng quan tình hình nghiên cứu 4 PHẦN NỘI DUNG 5 Chương I: Khái quát về Freelance 5 Khái niệm 5 Ưu và nhược điểm của loại hình làm việc này 7 Ưu điểm 7 Nhược điểm 9 Chương II: Lợi ích của doanh nghiệp khi hợp tác với Freelancer 12 Tự làm-cái lợi và mặt trái 12 Cái lợi của việc tự làm 12 Mặt trái của việc tự làm 12 Lợi ích của doanh nghiệp khi hợp tác với Freelance 13 Nỗi niềm Freelancer 15 Chương III: Những tố chất để trở thành một Freelancer thành công 16 Chương IV: Thực trạng xu hướng Freelance với giới trẻ thành phố Hồ Chí Minh 19 Mức độ hiểu biết và thái độ của giới trẻ thành phố Hồ Chí Minh với xu hướng Freelance 19 Những quan niệm sai lầm về Freelance 24 Dự đoán sự phát triển của xu hướng Freelance ở thành phố Hồ Chí Minh 27 PHẦN KẾT LUẬN 30 PHẦN PHỤ LỤC 31 I. Bảng phân công công việc 31 II. Báo cáo tiến độ thực hiện đề tài 32 III. Kế hoạch tài chính 32 IV. Phiếu khảo sát 33 PHẦN MỞ ĐẦU LÝ DO NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI Khoảng 2 năm trở lại đây, “Freelance” được nhắc đến nhiều ở Việt Nam như một xu hướng làm việc mới của giới trẻ. “Freelance” có thể hiểu nôm na là làm nghề tự do, là cách làm việc tương đối cảm hứng và thích hợp cho những ai yêu thích tự do. Ở các nước phát triển, khái niệm “Freelance” đã xuất hiện từ lâu nhưng ở các nước đang phát triển như Việt Nam và xét riêng Thành phố Hồ Chí Minh thì các bạn trẻ chỉ đang ở trong giai đoạn làm quen với cách thức làm việc mới này. Freelance đang trở thành xu thế mới cho những người trẻ Thành Phố Hồ Chí Minh thích phiêu lưu, mạo hiểm, năng động nhưng cực kì giỏi giang trong những năm trở lại đây. Thành phố Hồ Chí Minh là một trong những thành phố năng động vào bậc nhất ở Việt Nam, là nơi tập trung một số lượng lớn các trường Đại học và các công ty, tập đoàn lớn. Vì thế dễ hiểu giới trẻ Thành phố có điều kiện để tiếp cận loại hình làm việc này hơn so với các thành phố và tỉnh lẻ khác. Có thể nói, công việc tự do đem lại nhiều điều thú vị và mới mẻ cho các bạn trẻ không thích sự bó buộc và khát khao được tự khẳng định mình. Mức thu nhập cũng rất hấp dẫn và là niềm mơ ước của khá nhiều bạn. Tuy vậy, không phải ai cũng dễ dàng thành công trên con đường làm nghề tự do đầy khó khăn và cạm bẫy. Đó không phải là con đường trải đầy hoa hồng như một số bạn vẫn lầm tưởng. Nhiều bạn trẻ vẫn còn khá mù mờ và có những suy nghĩ sai lệch về xu hướng này. Mặt khác, vẫn còn một bộ phận lớn các bạn trẻ chưa nắm rõ cách thức làm việc của loại hình này. Đó là lý do tại sao nhiều bạn bày tỏ thái độ ủng hộ xu hướng Freelance nhưng lại e ngại không dám thử cách làm việc này. Vì những lý do trên, nhóm tiến hành nghiên cứu đề tài này nhằm cung cấp cho những ai chưa biết về Freelance, những ai mới vào nghề và thậm chí cả những người đã khá quen với loại hình công việc này một cái nhìn toàn diện và sâu sắc về Freelance - Nghề tự do. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI Giúp cho các bạn trẻ có thêm cơ hội tìm kiếm việc làm phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh cũng như khả năng và sở thích của bản thân. Tạo cho họ có cơ hội thể hiện chính mình, khám phá bản thân, phát huy khả năng sáng tạo. Giới thiệu đến các doanh nghiệp về hiệu quả và lợi ích của việc hợp tác với Freelancer, mở rộng thị trường lao động cho freelancer. Chia sẻ những kinh nghiệm, trang bị những kĩ năng, kiến thức cần thiết để trở thành một Freelancer thành công. NHIỆM VỤ Giới thiệu một cách tổng thể về Freelance. Phân tích thực trạng xu thế Freelance ở Việt Nam hiện nay so với thế giới và các ý kiến, suy nghĩ của giới trẻ về hình thức làm việc này. Dự đoán hướng phát triển của xu thế này trong tương lai. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Phương pháp thu thập thông tin từ báo tạp chí, thông tin sơ cấp từ việc điều tra. Sau đó tổng hợp tài liệu, sắp xếp, so sánh, phân tích để lọc các thông tin cần thiết. Phương pháp chứng minh gồm có: Chứng minh bằng lý thuyết – tức nêu lên những cơ sở lý luận và chứng minh bằng thực tiễn thông qua quan sát, phỏng vấn, làm việc nhóm. Điều tra bằng bản khảo sát, cụ thể là chọn mẫu, thiết kế bản câu hỏi và xử lý kết quả. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI NGHIÊN CỨU Đối tượng nghiên cứu: Xu hướng Freelance ở TP Hồ Chí Minh và quan niệm của giới trẻ TP Hồ Chí Minh về xu hướng Freelance. Phạm vi nghiên cứu: Sinh viên một số trường Đại Học trong TP Hồ Chí Minh và những người trẻ đang làm việc tại thành phố. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU Đây là một đề tài khá mới mẻ vì vậy nhóm nghiên cứu đề tài này chưa tìm thấy những tài liệu nào đã nghiên cứu đề tài này ngoại trừ một số bài viết trên các báo Thanh Niên, Việt báo, Dân trí. Cụ thể: “Freelance cho người thích xê dịch”- Thứ Ba, 16/10/2007-tác giả: Minh Thủy, “Giới trẻ Việt Nam làm Freelance”-thứ 5/26/7/2007, “Bạn trẻ Việt Nam làm Freelance”-Báo Thanh niên ngày 9/7/2008, “Freelance hoa hồng hay đá hộc”… PHẦN NỘI DUNG CHƯƠNG I: KHÁI QUÁT VỀ FREELANCE KHÁI NIỆM Freelance – nghề tự do là công việc không bị gò bó theo một khuôn khổ hành chính nhất định nào hay nói cách khác, Freelance là hình thức làm việc tự do không chịu sự quản lý của bất kỳ tổ chức nghề nghiệp nào. Theo từ điển trực tuyến Wikipedia, freelancer là người làm việc độc lập, không có đơn vị quản lý trong những ngành nghề mà người làm toàn thời gian chiếm đa số. Khái niệm freelancer được tiểu thuyết gia Walter Scott đưa ra trong quyến tiểu thuyết nổi tiếng Ivanhoe để mô tả những người lính đánh thuê thời trung cổ… Với hình thức làm việc này, người lao động không trực tiếp gắn bó vào doanh nghiệp nào mà chỉ giữ vai trò cố vấn hay tư vấn hoặc trực tiếp hợp tác với doanh nghiệp trong từng dự án, từng phần việc cụ thể. Người làm freelance có thể nhận nhiều việc khác nhau và tự thu xếp thời gian làm việc ở nhà, theo cách của riêng mình miễn là giao kết quả đúng giờ. Có người vì thích tự do hoặc không thấy “vừa ý” với sếp nào nên dứt áo ra đi, có người vừa làm chính thức tại một công ty nào đó và kết hợp làm thêm ngòai giờ. Đặc biệt trong lĩnh vực quảng cáo, chuyện copywriter (người viết lời cho quảng cáo) sau một thời gian làm việc quá căng thẳng đã nghỉ việc và làm tự do không phải là chuyện hiếm... Trên thế giới đặc biệt là các nước phát triển như Mỹ và Tây Âu, hình thức làm việc này đã trở nên khá phổ biến và được nhiều người biết đến nhưng ở Việt Nam đây là hình thức làm việc còn rất mới, chưa được biết đến nhiều. Tuy vậy, Freelance vẫn đang được nhiều bạn trẻ quan tâm và thực sự đang trở thành xu thế mới cho những người sáng tạo, năng động, đam mê, muốn được thử thách, thích mạo hiểm. Về định nghĩa của Freelance đã xuất hiện hai quan điểm khác nhau, mặc dù nói là khác nhau nhưng xét đến cùng thì cả hai quan điểm này đều đưa ra cùng một khái niệm tương đối chính xác. -Theo quan điểm của các chuyên gia trong lĩnh vực kinh tế thì họ đã đưa ra định nghĩa Freelance như một khái niệm mang tính khái quát nhất là những công việc không mang tính chất ràng buộc đối với con người và ở đó người lao động có thể tự do phát huy khả năng sáng tạo cũng như thể hiện sở trường bản thân hoặc trình độ chuyên môn trong tất cả các lĩnh vực mà họ quan tâm. - Một số khác lại định nghĩa Freelance là công việc như nghề tự do, đó là cách làm việc tương đối cảm hứng và thích hợp cho những ai yêu tự do. Bởi đã là nghề tự do thì người lao động có thể tự do về giờ giấc cũng như cách làm việc mà không sợ sự áp đặt cuả cấp trên. Hay nếu không thích làm việc này thì họ vẫn có thể chuyển sang làm một công việc khác mà không gặp bất kì trở ngại nào. Ngoài ra, freelance còn thích hợp đối với những ai yêu thích mạo hiểm, chấp nhận mọi thử thách và có niềm đam mê đối với nghề. Có thể thấy hai quan điểm tương đối là khác nhau nhưng chúng có những nhận xét đúng về Freelance như: freelance rất tự do, hay người lao động có thể làm việc trong bất kì lĩnh vực nào mà họ cảm thấy phù hợp sở thích cũng như xu hướng của thị trường. Song chúng ta phải phân biệt giữa nghề tự do với không có nghề và nghề bấp bênh. Làm nghề tự do đòi hỏi bạn phải có trình độ chuyên môn cao cộng với bề dày kinh nghiệm sau nhiều năm làm việc. Cũng cần phân biệt người làm công việc Freelance với công việc Part-time. Giữa hai hình thức này có sự khác biệt. Một nhân viên freelance là người làm việc không có ràng buộc. Họ lao động và hưởng theo thành quả từng "gói" công việc. Nhưng người làm part-time vẫn có sự ràng buộc nhất định với đơn vị quản lý. Họ có những trách nhiệm nhất định vớông ty mình ký hợp đồng và vẫn phải có mặt tại văn phòng hàng ngày nếu cần nhưng khác là họ không làm việc tám tiếng một ngày. Do tính chất công việc nên xu hướng Freelance ở nước ta hiện nay tập trung vào hai nhóm nghề chính: Nhóm thiên về sáng tạo như sản xuất âm nhạc, đạo diễn chương trình, tổ chức sự kiện, nhiếp ảnh gia, thiết kế, kiến trúc sư, viết báo, biên tập viên, PR (quan hệ công chúng), copywriter…Nhóm thứ hai gồm những nghề đòi hỏi sự đào tạo bài bản chuyên sâu và dày dạn kinh nghiệm như tư vấn luật, tư vấn thành lập, tái cấu trúc doanh nghiệp, kế toán, bác sỹ, dịch thuật, công nghệ thông tin….. Hoạt động freelance có nhiều hình thức khác nhau. Một vài hình thức đòi hỏi khách hàng ký kết những bản hợp đồng thành văn, trong khi những người khác có thể thực hiện công việc được dựa vào những thỏa thuận miệng, và những cam kết và ràng buộc thì được thực hiện một cách tự nhiên trong suốt quá trình làm việc. Freelancers nào đó có thể cung cấp những bảng báo giá của công việc và đòi hỏi khách hàng những khoản đặt cọc. Việc thanh toán cho công việc freelance cũng khá đa dạng. Những freelancer có thể tính phí theo ngày hay giờ làm việc, hay đặt giá thành theo dự án được giao. Thay vì một giá hay chi phí thống nhất, một số cố vấn đã chấp nhận mức giá thương lượng dựa trên kết quả công việc. Theo phong tục, thanh toán có thể được trả trước một khoản cố định, trả trước theo phần trăm, hay dựa trên sự hoàn thành dự án. Với những dự án phức tạp, một hợp đồng có thể đặt một bảng kế hoạch thanh toán dựa vào những cột mốc hay những kết quả đã đạt được trong quá trình hoàn thành dự án. Những Frelancer nói chung thì nhận được những nhiệm vụ đa dạng hơn rất nhiều so với những người làm công thông thường và thường có phần tự do hơn trong việc thực hiện tiến độ công việc của họ. Kinh nghiệm làm việc có thể cũng dẫn tới một danh sách vốn đầu tư rộng cho công việc và thiết lập một mạng lưới những khách hàng cuối cùng tạo dựng một vị trí bền vững. Đôi khi một freelancer sẽ làm việc với một hoặc nhiều freelancers cùng những nhà cung cấp khác để hình thành một "Agency thực tế" để phục vụ những nhu cầu đặc biệt của khách hàng cho những công việc hay dự án ngắn hạn và bền vững. Mô hình cơ quan này có thể giúp đỡ một freelancer đổ bộ vào những công việc mà đòi hỏi nhiều kinh nghiệm và kĩ năng, đặc biệt là khi công việc đó vượt quá khả năng của một cá nhân. Lượng khách hàng thay đổi liên tục, vì thế họ thường lựa chọn cho mình một tổ chức mà lấy tài năng làm nền tảng. Nó cũng mang lại một ảnh hưởng tốt, trên đó những freelancer và khách hàng có thể thành lập một mối quan hệ được dựa trên những nhu cầu, sự chuyên nghiệp và năng lực của cả hai bên. ƯU VÀ NHƯỢC ĐIỂM CỦA LOẠI HÌNH LÀM VIỆC FREELANCE 1. ƯU ĐIỂM - Đối với những người làm việc nơi công sở thì việc mỗi sáng phải đến chỗ làm đúng 8 giờ để quét thẻ chấm công thì thật là khổ sở bởi tiền lương sẽ được tính dựa trên số giờ mà họ làm việc. Chính cách thức làm việc này đã tạo ra một luật lệ cứng nhắc và gò bó, buộc họ phải thực hiện ở nơi làm việc. Điều này có thể gây cho họ cảm giác không thoải mái dẫn đến hiệu quả công việc không cao. Mặt khác, ở công sở đâu chỉ có quét thẻ để chấm công mà họ còn phải chịu đựng sự kiểm soát không mấy dễ chịu của cấp trên và sự để ý cuả các đồng nghiệp khác mỗi khi đi trễ. Đây là một áp lực tinh thần đối với họ và không phải ai cũng thích nghi được. Hơn nữa, khi làm việc tại công sở ta phải tuân thủ tất cả những nội quy như phải mặc đồng phục của công ty hay chỉ được nghỉ phép trong tối đa là bao nhiêu ngày….Tất cả những vấn đề này đã làm ảnh hưởng tới chất lượng làm việc cũng như thái độ làm việc không nhiệt tình. Nhưng đối với Freelance thì khác, nó tháo bỏ mọi nguyên tắc cứng nhắc khiến người ta cảm thấy thoải mái vì không phải tuân thủ bất kì luật lệ nào hay ít nhất không phải bị phạt trừ lương và chịu đựng ánh mắt khó chịu của sếp. Không những thế, những người làm việc kiểu Freelance lại còn được hưởng một mức lương được xem là khá cao so vơí mức lương mà một người làm việc ở công sở được nhận. Chính điều này đã tạo nên nét hấp dẫn cho Freelance và ngày càng nhiều bạn trẻ tham gia vào công việc này. - Với môi trường làm việc tại công sở, bạn luôn phải để ý đến tâm trạng của sếp hay ít nhất là cố gắng không làm phật lòng sếp bởi nếu không làm như vậy thì bạn sẽ chẳng bao giờ thăng tiến trong công việc hay có khi bạn sẽ phải rời khỏi chỗ làm cuả mình vì những lí do không mấy thuyết phục như: tuy công việc đó bạn đã cố gắng hết sức để hoàn thành nhưng sếp bạn vẫn đánh giá là bạn làm việc ẩu tả, sơ sài hay không hoàn thành tốt công việc và thế là bạn bị sa thải. Đây chỉ là một ví dụ điển hình để thấy được làm việc nơi công sở không mấy là dễ dàng đối với những ai có tính tự ái cao. Và chính vì vậy mà không ít nhân viên sau khi rời khỏi công sở đã không nộp đơn cho chỗ làm khác mà bắt đầu đi làm Freelance cho một vài công ty khác bởi chỉ có ở Freelance họ mới thực sự làm sếp cuả bản thân, có thể tự do phát huy sức sáng tạo và điều chỉnh mọi ý tưởng mà không chịu sự áp đặt cuả bất kì ai. Bên cạnh đó, những ai làm Freelance còn được trả công rất cao tùy thuộc vào từng dự án mà họ thực hiện. Bởi thực tế các công ty khi đã thuê Freelancer thì họ yêu cầu rất cao ở Freelancer do tính phù hợp với công việc mà họ đang thiếu người. Hơn nữa, trong công sở, chuyện lương bổng cũng là một vấn đề khá tế nhị và thường là bên phía công ty định sẵn mức lương trong khi kí hợp đồng lao động và ít được đem ra mặc cả hay trao đổi với nhau. Còn với Freelance thì khác hẳn, với tư cách là Freelancer chuyên nghiệp, vẫn có thể tự quyết định mức lương mà bạn thấy xứng đáng với công sức cuả mình đã bỏ ra cho dự án đó và việc đề cập vấn đề này với đối tác rất thoải mái và dễ thương lượng. - Đồng nghĩa với tự do trong Freelance, bạn có thể dễ dàng thay đổi phong cách, phương pháp làm việc hay thậm chí là loại hình, đề tài của dự án, tính chất công việc….Ví dụ: sau khi đã chán làm dạng công việc này bạn vẫn có thể tìm cho mình khách hàng mới với công việc thú vị hơn. Tuy nhiên, để chọn được những khách hàng đáng tin cậy bạn cũng cần phải có thông tin cần thiết về khách hàng và điều này rất quan trọng nếu bạn muốn trở thành một Freelancer thành công. Vì trong kinh doanh hiểu rõ đối phương sẽ giúp ích cho bạn rất nhiều trong việc lựa chọn khách hàng một cách chính xác. - Để trở thành Freelancer chuyên nghiệp có thu nhập cao bạn phải thực sự giỏi, có kiến thức chuyên môn vững vàng, có khả năng phân tích giải quyết vấn đề một cách độc lập, khả năng phản ứng nhanh với những thay đổi. Tính chuyên nghiệp có thể coi là yếu tố rất quan trọng đối với Freelancer trong việc tạo được dấu ấn riêng về bản thân nhằm gây sự chú ý từ phía đối tác (là các cơ quan, công ty hay các cá nhân có nhu cầu thuê mướn Freelancers). Không những thế, một Freelancer thành công đòi hỏi ngoài tính chuyên nghiệp còn cần phải có khả năng tự marketing về bản thân để xây dựng thương hiệu riêng mà khi nhắc đến không bị nhầm lẫn với bất kì đối tượng khác. - Với thị trường đang có sự cạnh tranh mạnh mẽ như hiện nay thì việc một công ty thuê mướn cùng một lúc nhiều Freelancers là chuyện bình thường. Chính do làm việc chung với các Freelancers khác sẽ giúp các Freelancers học tập kinh nghiệm của nhau để bổ sung thêm nhiều kiến thức có ích cho bản thân. Khi làm việc chung với các Freelancers khác sẽ giúp bạn học cách hòa hợp trong quá trình làm việc để đạt được hiệu quả công việc cao nhất. Thông qua cách làm việc theo nhóm kiểu Freelance mà việc trao đổi thông tin, ý tưởng giữa các Freelancer trở nên dễ dàng hơn rất nhiều so với làm việc nơi công sở, khi mà mỗi người đều có công việc riêng cần phải hoàn thành. Cách làm việc này đem lại áp lực cho người lao động bởi nếu không hoàn thành công việc thì họ sẽ phải chịu toàn bộ trách nhiệm. Ngoài ra, nếu bạn là nhân viên mới trong công ty thì ắt hẳn bạn sẽ phải chịu đựng việc các nhân viên cũ đùn đẩy công việc. Nhưng với Freelance thì khác, ở đó không xảy ra tình trạng như vậy bởi ai cũng muốn phát huy tối đa khả năng của bản thân, ai cũng có tinh thần trách nhiệm cao đối với công việc mà mình đã đảm nhận và vì thế sẽ không có ai có thái độ thờ ơ hay đùn đẩy công việc cho nhau. - Trong thị trường việc làm hiện nay thì đa số các ngành được các Freelancer quan tâm đến nhiều nhất là: kinh tế, văn hoá văn nghệ, kiến trúc, mỹ thuật, công nghệ thông tin…..Chính vì có sự đa dạng trong việc lựa chọn công việc nên Freelancers ngoài việc có kiến thức chuyên môn mà còn phải có một số kiến thức trong tất cả các lĩnh vực khác. Chính trong quá trình tìm hiểu và đi sâu vào nghiên cứu như vậy mà người làm Freelance có cơ hội tiếp cận và rút ra những kinh nghiệm bổ ích cũng như rèn luyện kĩ năng làm việc. - Để trở thành Freelancer thành công và có tiếng trên thị trường thì điều quan trọng không kém là bạn phải tự tạo cho mình các mối quan hệ xã hội. Thực tế các mối quan hệ rất có ích trong công việc của các Freelancers, thông qua đó bạn đã tự xây dựng cho mình một mạng lưới khách hàng tiềm năng và quảng bá thương hiệu, mà không phải bỏ ra một khoản chi phí cho việc quảng cáo trên các phương tiện thông tin đại chúng như: báo, tạp chí, tờ rơi….Mở rộng các mối quan hệ cũng đồng nghĩa với việc bạn sẽ có cơ hội tiếp xúc với nhiều đối tác làm ăn khác nhau hay những khách hàng đang có nhu cầu thuê Freelancer và sẽ làm tăng thu nhập của bạn một cách đáng kể. 2. NHƯỢC ĐIỂM - Chắc hẳn khi nhắc đến freelance ai cũng cho rằng công việc này rất tự do nhưng thực tế không phải như vậy. Tự do ở đây không đồng nghĩa là việc thích thì làm không thích thì bỏ, đó là một suy nghĩ sai lầm về Freelance. Ở công sở, điều quan trọng nhất là bạn phải biết cách tổ chức công việc và sắp xếp quy trình tiến hành công việc theo một trật tự nhất định nhằm đem lại mức hiệu quả cao nhất. Việc hoàn thành công việc theo đúng thời hạn cũng luôn là một trở ngại lớn mà bạn phải cố gắng vượt qua. Tuy mang tiếng tự do hơn nhưng không có nghĩa là Freelance có nhiều thời gian hơn để hoàn thành công việc so với nhân viên công sở. Bởi để trở thành Freelancer chuyên nghiệp thì điều kiện đầu tiên chính là bạn phải hoàn tất dự án hay công trình trong một thời hạn đã được quy định trong hợp đồng. Vấn đề thời gian là một trong những tiêu chuẩn để đánh giá mức độ uy tín của Freelancer với khách hàng. Hậu quả cuả việc không hoàn thành công việc theo đúng thời hạn quy định trong hợp đồng là bạn phải bồi thường những tổn thất hay thiệt hại do sự chậm trễ của bạn gây ra hay ít nhất nó làm ảnh hưởng đến uy tín và niềm tin mà khách hàng đã đặt vào bạn. Chính vì vậy mà tự do trong Freelance không có nghĩa là không phải căng thẳng chạy đua với thơì gian. Freelance không yêu cầu bạn phải làm việc cật lực để hoàn thành công việc, bạn phải biết cách sắp xếp thời gian một cách hợp lí và có kế hoạch thực hiện công việc sao cho hiệu quả làm việc là cao nhất. Mặt khác, làm freelance còn bao hàm cả việc mọi gánh nặng hay trách nhiệm trong công việc bạn phải tự mình gánh vác. Nó có nghĩa là bạn vừa làm chủ và vừa phải làm công cho chính mình, đó là chưa kể bạn còn phải kiêm thêm chức kế toán thu chi và đảm đương hàng trăm việc lặt vặt khác. Với những ai không có khả năng sắp xếp công việc và thời gian một cách hợp lí hay thiếu tính kỉ luật trong công việc thì Freelance chắc hẳn không phải là sự lựa chọn đúng đắn. - Khi làm việc ở một công ty nổi tiếng thì chắc hẳn không ai lại muốn thay đổi chỗ làm. Lúc này thương hiệu của bạn đã được gắn với thươ